KAPAK KONUSU Donanım Tanıtma ulafl›lamazlar, ayg›t adlar› kullan›larak libasound üzerinden ulafl›labilirler. (bkz. “ALSA isimleri” kutusu) Örne¤in elimizdeki EV1938’in iki ses ç›k›fl kanal› mevcut. aplay komutu varsay›lan ç›k›fl ayg›t›n› kullanacakt›r, bu da ilk ALSA ayg›t›n›n ilk kanal›d›r. Baflka bir kanal kullanmak için flu komutu verebiliriz: aplay –D pcm.hw:0,1 diger_ses.wav KDE kullan›c›lar› için bir baflka ipucu verelim: KDE’nin aRts ses yöneticisini ses kart›n›z›n ikinci kanal›n› kullanacak flekilde ayarlayabilirsiniz, böylece ilk kanal›n›z di¤er yaz›l›mlar için serbest kal›r. Bu sayede aç›ld›¤›nda ses kart›n›za eriflmek isteyen ama aRts’›n ilk ses kanal›n›zdan çekilmesini beklemek zorunda kalan yaz›l›mlar›n daha h›zl› aç›lmas›n› sa¤lam›fl olursunuz. Bunu yapmak için ses girifl ç›k›fl yöntemi olarak ASLA’y› seçmeniz ve özel ses ayg›t› olarak pcm.hw:0,1 girmeniz yeterli. Dört taraf› sesle çevrili kara parças› Üzerinde duraca¤›m›z di¤er kart›m›z›n ad› CMedia 8738. Bu da ucuz say›labilecek bir kart olmas›na ra¤men dört kmix ile ses kart›n›za hükmetmek çocuk oyunca¤›. kanaldan ses ç›k›fl› bulunuyor ve dijital ses ç›k›fl ve giriflini destekliyor. Bu kart ALSA’n›n snd-cmipci sürücüsünü kullanmakta, ancak yap›land›rmas› daha önce anlatt›¤›m›z›n ayn›s›. Bu kart›n en güzel yanlar›ndan birisi ses ç›k›fl›n›n özellefltirilebilmesi. Kart›m›z her dört kolona stereo ses verebiliyor, ön ve arka kolonlar› iki ayr› stereo kanal olarak görebiliyor ve ön ile arka kolonlar› tersine çevirebiliyor. Ancak tüm bunlar› yapabilmek için ALSA destekli bir mikser uygulamas›na ihtiyac›n›z var. Tüm bunlar›n ard›ndaki gizem ALSA’n›n öntan›ml› sanal ayg›tlar›nda yat›yor. Örne¤in surround40 ayg›t›n› kullanarak bir deneme yapal›m: aplay –Dsurround40 4kanallises.wav Tabii ki bunun çal›flmas› için dört kanall› bir ses dosyas›na ve bunu destekleyen bir ses kart›na ihtiyac›n›z var. Alt› kanall› bir ses kart›n›z varsa aplay –Dsurround51 6kanalli.wav gibi bir deneme de yapabilirsiniz. Ancak hiçbirimizin elinde az say›da bile dört ya da alt› kanall› ses kay›tlar› bulundu¤unu düflünmüyoruz. Bu sadece Dolby Digital veya AC-3 kay›tl› DVD’lerimizin keyfini ç›karma konusunda bize yard›mc› olacakt›r. Xine gibi baz› film oynatma yaz›l›mlar› için ALSA ile 4 ve 6 kanall› ç›k›fl› desteklemektedir. gxine gibi bir grafiksel Xine arabirimiyle bu ayar› kolayca yapabilirsiniz. ALSA isimleri ALSA ayg›t› pcm.hw:0,0 pcm.hw:0,1 pcm.hw:1,0 ctl.hw:0 ctl.hw:1 rawmidi.hw:0,0 rawmidi.hw:1,0 22 LINUXnet 2004 OSS eflde¤eri /dev/dsp /dev/adsp /dev/dsp /dev/mixer /dev/mixer0 /dev/midi00 /dev/midi10 Aç›klama ilk karttaki ilk ses ayg›t› ilk karttaki ikinci ayg›t ikinci karttaki ilk ayg›t ilk karttaki mikser ikinci karttaki mikser ilk karttaki MIDI portu ikinci karttaki MIDI portu Hala çal›flm›yor mu? Tüm çabalar›n›za ra¤men bir sonuç elde edemediniz mi? Üzülmeniz, deneyebilece¤iniz birkaç fley daha var. Standart çekirdek henüz gelifltirilme aflamas›nda olan birçok fleyi içermez. Belki de sorununuzu giderecek bir sürücü vard›r, fakat çekirde¤in mevcut sürümünde sunulmam›flt›r. Baflta Mandrake olmak üzere pek çok da¤›t›m, donan›mlar için birçok resmi olmayan yama ve eklenti sunar. ‹flte probleminizi çözmenizi sa¤layabilecek birkaç ipucu daha: ● Çekirde¤in son sürümüne güncelleme yap›n. E¤er Mandrake, SuSE veya Red Hat kullan›yorsan›z bunlar›n indirilmek üzere haz›rlanm›fl çekirdek güncelleme paketlerini kolayca bulabilirsiniz. Bu da ifle yaramazsa çekirde¤in son sürümünü LINUXnet CD’lerinden veya www.kernel.org adresinden temin edebilirsiniz. ● Google bizim dostumuzdur. Ayg›t›n›z için çekirdek deste¤i mevcut olmasa bile aramalar›n›z sonucunda iflinize yarayacak bir yeni sürücü projesiyle karfl›laflabilirsiniz. Bileflen numaralar›, yonga seti bilgileri gibi terimlerle yapaca¤›n›z bir arama mutlaka bilgiye dönüflecektir. ● Sürücüleri “ttweak” edin. Acemiler için uygun bir çözüm olmasa da, sürücünüz üzerinde yapaca¤›n›z birkaç küçük de¤ifliklikle donan›m›n›z çal›fl›r hale gelebilir. Bu yöntemle herhangi bir donan›m›n›z› çal›flt›r›rsan›z sürücünün yazarlar›na da haber vermeyi unutmay›n. Böylece daha fazla kiflinin bundan yararlanmas›n› sa¤layabilirsiniz. ● Forumlara kat›l›n. Siz bu sat›rlar› okurken muhtemelen www.LINUXnet.com.tr adresindeki forumlar›m›z birçok bilgili ve yard›msever Linux dostunun kat›l›mlar›yla birlikte çal›fl›r durumda olacak. Yabanc› diliniz varsa Google’da basit bir aramayla daha farkl› forumlara da ulaflabilirsiniz. ● Donan›m üreticinize baflvurun. Son ad›m olarak, donan›m›z›n hiçbir flekilde desteklenmedi¤ini fark ettiyseniz elinizdeki donan›m›n üreticisine bir Linux sürücüsü haz›rlamas›n› önerebilirsiniz. Ancak bu iste¤iniz sadece birçok kifli ayn› fleyi isterse dikkate al›nacakt›r. Derleyen: Selim fiumlu [email protected] Sürücüleriniz otomatik yüklensin Sisteminizi her açt›¤›n›zda ALSA sürücünüzü tekrar yüklemek gibi bir iflkenceye katlanmak istemiyorsan›z kmod modülünü kullanabilirsiniz. Örne¤imizdeki EV1938 için afla¤›daki sat›rlar› /etc/modules.conf dosyan›za eklemeniz yeterlidir. alias char-major-116 snd alias char-major14 soundcore alias snd-card-0 snd-ens1371 alias sound-slot 0 sndens1371 alias sound-service-0-0 sndmixer-oss alias sound-service-0-1 sndseq-oss alias sound-service-0-3 sndpcm-oss alias sound-service-0-8 sndseq-oss alias sound-service-0-12 sndpcm-oss Farkl› bir kart için sndens1371 geçen iki yerdeki kart ad›n› de¤ifltirmeniz yeterlidir. Yukar›da gördü¤ünüz son alt› sat›r da ALSA’n›n OSS uyumluluk modüllerinin otomatik yüklenmesini sa¤lar. www.LINUXnet.com.tr