bilgisayarlı muhasebe kursuna hoşgeldiniz

OSMANİYE KORKUT ATA
ÜNİVERSİTESİ
Osmaniye MYO
BİLGİSAYARLI MUHASEBE
Öğr.Gör.Fevzi APAYDIN
TEMEL KAVRAMLAR






Ticari İşletme
Esnaf
Serbest Meslek Erbabı
Tacir
Ön Muhasebe
Muhasebe
TİCARİ İŞLETME
Türk Ticaret Kanununa Göre Ticari İşletme:
“ ticarethane veya fabrika ya da ticari şekilde
işletilen diğer müesseselerdir.”
Ticari İşletmenin Unsurları



Kazanç sağlamayı hedef alma
Devamlılık
Kazancı esnaf ölçüsünü aşma
ESNAF
- NEDİR?
Türk Ticaret Kanununa Göre Esnaf:
“Ekonomik faaliyeti parasal sermayesinden ziyade
bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak
geçimini sağlamaya yetecek derecede az olan
sanat ve ticaret sahipleridir.”
507 Sayılı Esnaf ve Küçük
Sanatkârlar Kanununun 2.
Maddesine Göre Esnaf Olmanın
Şartları:


Bedeni çalışma ile sermaye eşit oranda olmalıdır.
Gelir seviyesi geçime oranla değil o yer gelenek
ve göreneklerine göre tacir niteliğini kazanmayı
gerektirmeyecek miktarla sınırlı olmalıdır.
TACİR
- NEDİR?
Türk Ticaret Kanununa Göre Tacir:
“ Bir ticari işletmeyi kısmen dahi
olsa kendi adına işleten kişiye tacir
denir.”
TACİR
- SINIFLANDIRILMASI

Türk Ticaret Kanunu Tacirleri Nasıl
Sınıflandırmıştır?

Vergi Usul Kanunu Tacirleri Nasıl
Sınıflandırmıştır?
Türk Ticaret Kanununa Göre Tacirler

Gerçek Kişi Tacirler

Tüzel Kişi Tacirler
TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE TACİR OLMANIN SONUÇLARI
(TACİRLERİN HAK VE SORUMLULUKLARI)












Bir ticaret unvanı seçmek ve kullanmak,
İflasa tabi olmak,
Ticari defterleri tutmak,
Ticaret siciline kaydolmak,
Ticaret ve Sanayi odalarına kaydolmak,
Basiretli iş adamı gibi hareket etmek,
Ticaret Karinesi(Borçlarının ticari olması),
Ücret istemek,
Faiz istemek,
Fatura verme zorunluluğu ve teyit mektubu,
Ücret ve cezai şartın indirilmesini mahkemeden isteyememek,
Ticari örf ve âdeti, tacirlere mutlak olarak uygulamak
VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE
TACİR

1. Sınıf Tacir

2. Sınıf Tacir
1.SINIF TACİR
V.U.K.’nun 177. Maddesine Göre Aşağıda Sayılan
Tacirler 1.Sınıf Tacirdir.
1- Statüsü Gereği 1.Sınıf Tacirler,
2- Yıllık Alım Satım ve Hasılat Tutarlarına Göre
1.Sınıf Tacirler,
3- Kendi İsteğine Göre 1.Sınıf Tacirler.
1- STATÜSÜ GEREĞİ 1.SINIF
TACİRLER


Her türlü ticaret şirketleri,
Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler.
2- Yıllık Alım Satım ve Hasılat Tutarlarına Göre 1.Sınıf
Tacirler



Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra
satan ve yıllık alımları tutarı 160.000.-TL’ yi veya
satışlarının tutarı 220.000.-TL’ yi aşanlar,
Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp
da bir yıl içinde elde ettikleri gayrisafi iş hasılatı
88.000.-TL’ yi aşanlar,
Bir ve ikinci bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması
halinde, ikinci bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile
yıllık satış tutarlarının toplamı 160.000.-TL’ yi aşanlar
3- KENDİ İSTEĞİNE GÖRE 1.SINIF
TACİRLER.
- Normalde 2. sınıf tacir olması gerekirken 1.sınıf
tacir olmak isteyenler.
2. SINIF TACİR
Vergi Usul Kanununun 178. Maddesine
Göre Aşağıda Sayılanlar 2. Sınıf Tacir
Sayılırlar;
a)V.U.K.’un
177. maddesi dışında kalanlar,
b)Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme hesabı
esasına göre defter tutmasına Maliye Bakanlığı
tarafından izin verilenler.
V.U.K.’UNA GÖRE TACİRLERDE
SINIF DEĞİŞTİRME
V.U.K.’unda yazılı hadler dikkate alınarak tacirler
1.sınıftan 2. sınıfa düşebilir, 2.sınıftan 1.sınıfa
yükselebilir.
TACİRİN ÇEŞİTLİ KURUM VE
KURULUŞLARA KARŞI SORUMLULUKLARI






Maliyeye (Vergi Dairesine) karşı
sorumlulukları,
Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına karşı
sorumlulukları,
Belediyeye karşı sorumlulukları,
Ticaret Siciline karşı sorumlulukları,
Mesleki teşekküllere karşı sorumlulukları,
Bölge Çalışma Müdürlüğüne karşı
sorumlulukları
TACİRİN MALİYEYE (VERGİ DAİRESİNE)
KARŞI SORUMLULUKLARI
1- Bildirimde bulunma,
2- Devamlı bilgi verme,
3- Defter Tutma,
4- Belgelendirme,
5- Ödeme kaydedici cihaz kullanma,
6- Vergi Levhası tasdik ettirme ve asma,
7- Beyanname verme,
8- Muhafaza, ibraz ve diğer sorumluluklar.
1- BİLDİRİMDE BULUNMA SORUMLULUĞU
İşe başlamayı bildirme,
 Adres, iş ve işletmede meydana gelen
değişiklikleri bildirme,
 İşi bırakmayı bildirme.

2- DEVAMLI BİLGİ VERME
SORUMLULUĞU
Vergi kanunları bazı tacirlerin(eczaneler
gibi) faaliyetleriyle ilgili bilgileri sürekli ve
düzenli olarak maliyeye bildirmesini şart
koşmuştur.
3- DEFTER TUTMA SORUMLULUĞU
-Tacirler
iş ve işlemlerini belgeleriyle birlikte T.T.K.
ve V.U.K.’unda belirtilen defterlere kaydetmek
zorundadırlar.
T.T.K.’una göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterler:
a)Yevmiye Defteri,
b)Defteri Kebir,
c)Envanter Defteri,
d)Karar Defteri,
e)İşletme Hesabı Defteri,
f)Serbest Meslek Kazanç Defteri.
V.U.K.’una göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterler:
a)Yevmiye Defteri,
b)Envanter Defteri,
c)İşletme Hesabı Defteri,
d)Çiftçi İşletme Defteri,
e)İmalat Defteri,
f)Yabancı Nakliyat Kurumlarının Hasılat Defteri,
g)Serbest Meslek Kazanç Defteri.
3- DEFTER TUTMA SORUMLULUĞU
Hangi Tacir Hangi Defteri Tutacak?
- 1. Sınıf tacirler aşağıdaki defterleri tutmak zorundadırlar:
a) Yevmiye Defteri,
b) Defteri Kebir,
c) Envanter ve Bilanço Defteri,
d) İmalat Defteri(Üretim İşletmeleri),
e) Karar Defteri(Tüzel Kişi Tacirler).
-
2. Sınıf tacirler aşağıdaki defteri tutmak zorundadırlar:
a) İşletme Hesabı Defteri
-
Serbest Meslek Erbabı aşağıdaki defteri tutmak zorundadır:
a) Serbest Meslek Kazanç Defteri
3- DEFTER TUTMA SORUMLULUĞU
TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLERİN TASDİKİ
- V.U.K.’una göre defterler aşağıda belirtilen süreler
içerisinde notere tasdik ettirilmelidir.
 Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir
mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni
mükellefiyete girme tarihinden önce,
 Vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden itibaren
on gün içerisinde,
 Öteden beri işe devam etmekte olanlar, defterlerin kullanılacağı
hesap döneminden önce gelen son ayda,
 Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler, Ocak ayı; hesap
dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler, bu dönemin ilk
ayı içinde,
 Defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni
defter kullanmaya zorunlu olanlar, bunları kullanmaya
başlamadan önce,
3- DEFTER TUTMA SORUMLULUĞU
DEFTERLERİN KAYIT DÜZENİ VE ZAMANI
V.U.K.’una göre defterlere kayıt düzeni ve zamanı:
a)
b)
c)
d)
e)
Defterler Türkçe tutulmalıdır,
Defterler silinmez bir kalemle veya makine ile
yazılmalıdır,
Yanlış kayıtlar usulüne göre düzeltilmelidir,
Boş satır ve sayfa bırakılamaz, sayfalar yok edilemez,
İşlemler defterlere en geç 10 gün içerisinde
kaydedilmelidir. Ancak, kayıtlarını sürekli olarak
muhasebe fişleri veya bordro gibi yetkililerin imzasını
taşıyan belgelere dayanarak yürüten işletmelerde, işlemler
en geç 45 gün içerisinde defterlere kaydedilmelidir.
4- BELGELENDİRME
-
Tacirler, iş ve işlemlerini T.T.K. ve
V.U.K.’unda
belirtilen
belgelere
dayandırmalıdır. V.U.K.’una göre tacirler iş
ve işlemlerinde kullanacağı belgeleri ya
maliye
ile
anlaşmalı
matbaalara
bastırmalıdır ya da herhangi bir yerden
temin ettiği belgeleri notere tasdik
ettirmelidir.
5- ÖDEME KAYDEDİCİ
CİHAZ(YAZARKASA) KULLANMA
3100 Sayılı kanuna göre perakende satış yapan
1. ve 2. sınıf tacirler ödeme kaydedici cihaz
kullanmak zorundadırlar.
6- VERGİ LEVHASINI TASDİK ETTİRME VE
ASMA


Gelir/Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından, Gelir/Kurumlar
Vergisi beyannamelerinin verilmesinden sonra vergi levhası, Gelir
İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemi tarafından beyannamelerde
yer alan bilgilere göre oluşturulur ve mükellefin internet vergi
dairesi hesabına aktarılır. Vergi Levhası, Gelir Vergisi ve
Kurumlar Vergisi Yıllık Beyannamelerinin verilmesinden itibaren
31-Mayıs’a kadar alınabilir.
VUK 5. Maddede yapılan değişiklik ile Vergi levhalarının asılma
zorunluluğu yoktur. İsteyen mükellefler levhalarını asabilirler.
Ancak, Vergi levhalarının aşağıda belirtilen yerlerde
bulundurulması zorunludur. Bu zorunluluğa uymayanlara her
tespitte 213 Sayılı VUK 353/4.Maddeye göre 190.-TL özel
usulsüzlük cezası kesilecektir
Vergi levhası almak mecburiyetinde olan mükellefler levhaları iş yerlerinin;
a) Merkezlerinde, b) Şubelerinde, c) Satış mağazalarında, d) Çiftçilerin
doğrudan doğruya zirai faaliyetleri ile ilgili alım satım işlerinin tedviri için
açtıkları yazıhanelerinde, e) Taşıt işletmeleri ayrıca taşıtlarında (taşıt
işletmesi ifadesi, ücret karşılığında yolcu veya eşya taşımacılığını ifade
ettiğinden, diğer iş kollarında faaliyet gösteren mükelleflerin taşıtlarında
vergi levhası bulundurma mecburiyetleri bulunmamaktadır.) yetkililerce
istenildiğinde ibraz etmek üzere bulunduracaklardır.
İşyerinde birden fazla kat veya reyon olması halinde her kat veya reyon
için ayrı birer levha alma ve bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Tebliğe göre birden fazla yerde vergi levhası bulundurmak mecburiyetinde
olan mükellefler (Merkez, şube, satış mağazası gibi) ile levhalarını başka
kurumlara ibraz edecek mükellefler vergi levhalarının internet vergi
dairesinden ihtiyaç duydukları adet kadar çıktısını alabilecektir.
7- BEYANNAME VERME
Tacirler aşağıda belirtilen beyannamelerden
kendisine uyanları düzenleyerek süresi içerisinde
bağlı olduğu vergi dairesine vermelidir.






Muhtasar Beyanname,
Katma Değer Vergisi Beyannamesi,
Geçici Vergi Beyannamesi,
Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi,
Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi,
Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi.
8- MUHAFAZA VE İBRAZ
-
Tacirler defter ve belgelerini T.T.K. ve
S.G.K.’una göre 10 yıl, V.U.K.’una göre 5 yıl
süre ile saklamak zorundadırlar. Bu süreler
içerisinde yetkililer istediğinde saklanan
belgeler yetkililere sunulmak zorundadır.
-
Tacirler, saklamak zorunda oldukları
belgeler zarara uğradığında en geç 15 gün
içerisinde ilgili mahkemeye başvurarak
ZAYİ BELGESİ almalıdır.
MALİYE İLE İLGİLİ SUÇLAR
Tacirler maliyeye karşı olan sorumluluklarını yerine
getirmediklerinde ya da geç getirdiklerinde aşağıdaki suçları
işlemiş olurlar.
1- Vergi Ziyaî Suçu,
2- Usulsüzlük Suçları
a) 1. Derece Usulsüzlük Suçları,
b) 2. Derece Usulsüzlük Suçları,
3- Kaçakçılık Suçları
a) Birinci grup kaçakçılık suçları,
b) İkinci grup kaçakçılık suçları,
4- İştirak
5- Vergi mahremiyetinin ihlâli,
6- Mükelleflerin özel işlerini yapan memurların fiilleri.
TACİRİN SOSYAL GÜVENLİK
KURULUŞUNA KARŞI SORUMLULUKLARI

Sosyal Sigortalar Kurumuna ( SGK 4-a) karşı
sorumluluklar

Bağ-Kur’ a(SGK 4-b) karşı sorumluluklar
TACİRİN SOSYAL GÜVENLİK
KURUMUNA KARŞI SORUMLULUKLARI





İşyerini Bildirme,
Sigortalıyı Bildirme,
Primlerin ödenmesi,
İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarını Bildirme
Diğer Yükümlülükler.
İŞYERİNİ BİLDİRME
- Tacir, işyerini, en geç işçi çalıştırmaya
başlayacağı
tarihte
Sosyal
Güvenlik
Kurumuna(SGK) bildirmek zorundadır.
SİGORTALIYI BİLDİRME
- Tacir çalıştıracağı kimseleri, çalıştırmaya
başlamadan
önce
SGK’ya
bildirmek
zorundadır.
PRİMLERİN ÖDENMESİ
- Tacir çalıştırdığı sigortalıların primlerini en
geç takip eden ayın sonuna kadar,
düzenleyeceği Aylık Prim ve Hizmet Belgesi
ile SGK’ ya bildirmeli ve primleri ödemelidir.
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINI
BİLDİRME
-
İşveren, işyerinde meydana gelen iş kazasını
bulunduğu yerin yetkili zabıtasına bildirmek
zorundadır. Ayrıca en geç iki gün içerisinde
kazayı SGK’ ya bildirmek zorundadır.
Aynı şekilde meslek hastalığına yakalanan
sigortalıyı da iki gün içerisinde kuruma bildirmek
zorundadır.
PRİMLERİN ÖDENMESİ

Sigortalı primini, primin ait olduğu ayın sonuna
kadar kuruma ödemek zorundadır.
TACİRİN BELEDİYEYE KARŞI
SORUMLULUKLARI





İşyerini Açma ve Çalışma Ruhsatını Alma,
İlan, Reklam ve Eğlence Vergisi Ödeme,
Çevre Temizlik Vergisi Ödeme,
Hafta Sonu Çalışma Ruhsatını Alma,
Emlak Vergisi Ödeme
TİCARET SİCİLİNE KARŞI
SORUMLULUKLARI

Tacirler işe başlarken Ticaret ve Sanayi Odaları
bünyesinde bulunan Ticaret Sicili Memurluğuna
başvurarak kayıt olmak zorundadırlar.
MESLEKİ TEŞEKKÜLLERE KARŞI
SORUMLULUKLAR

Her tacir, faaliyeti ile ilgili meslek odalarından
birine kaydolmak zorundadır. Ticaretle
uğraşıyorsa Ticaret Odasına, sanayi alanında
faaliyet gösteriyorsa Sanayi Odasına üye olmak
zorundadır.
BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜNE
KARŞI SORUMLULUKLAR
1- İşyeri Bildirgesi,
2- İşe Giren İşçilerin Bildirilmesi,
3- İşten Ayrılan İşçilerin Bildirilmesi
SERBEST MESLEK FAALİYETİ VE
SERBEST MESLEK ERBABI
SERBEST MESLEK FAALİYETİ
Gelir Vergisi Kanununun 65.maddesine göre
serbest meslek faaliyeti:
“Sermayeden ziyade şahsi çalışmaya, ilmi ya da
mesleki bilgiye ya da ihtisasa dayanan ve ticari
mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın
şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına
yapılması”
SERBEST MESLEK FAALİYETİ VE
SERBEST MESLEK ERBABI
SERBEST MESLEK ERBABI
Gelir Vergisi Kanununun 66.maddesine göre
serbest meslek erbabı:
“Serbest meslek faaliyetini meslek edinerek
bunu sürekli durumda ifa eden kişilerdir.”
ÖN MUHASEBE
- Muhasebe servisinin ihtiyaç duyduğu bilgi ve
belgelerin üretildiği, işletmenin müşterileri
ve satıcıları ile ilgili işlemlerin yapıldığı,
tacirin sorumlu olduğu kişi ve kuruluşlarla
olan ilişkilerin yürütüldüğü servistir. Bu
servis elde ettiği belgeleri ve bilgileri
muhasebe servisine iletir.
MUHASEBE

TANIMI
“ Mali nitelikte olan ve para ile ifade edilebilen
işlemlerin; kaydedilmesi, sınıflandırılması,
özetlenmesi, analiz edilmesi ve elde edilen
bilgilerin yorumlanması işi ile uğraşan,
bilim, sanat ve uygulamadan oluşan bir
sistemdir.”
MUHASEBE
FONKSİYONLARI




Kaydetme,
Sınıflandırma,
Rapor Etme,
Yorumlama
KAYDETME
- İşletmede meydana gelen işlemlerin
belgelere dayanarak tutulması zorunlu
defterlere yazılmasıdır.
SINIFLANDIRMA

Tarih sırasına göre kaydedilen işlemler daha
sonra özelliklerine göre gruplandırılır.
Böylece her işlem kendi grubunda takip
edilecek hale gelir.Örneğin, para ile ilgili
işlemlerin ayrı, malla ilgili işlemlerin ayrı,
alacakların ayrı yerde takip edilmesi gibi.
RAPOR ETME

Bir hesap döneminin sonunda işletmenin
durumunu özetlemek için Bilanço ve Gelir
Tablosu gibi çeşitli tabloların düzenlenmesi
faaliyetleridir.
YORUMLAMA

Düzenlenen Bilanço ve Gelir Tablosu gibi mali
tabloların ifade ettiği anlamları ancak
muhasebeyi bilenler anlayabilir. Oysaki
muhasebenin
ürettiği
bilgiler,
işletme
sahibinden başlayarak bir çok kişiyi ilgilendirir.
Bu tabloların analiz edilerek ve yorumlanarak
ilgililere anlayabilecekleri bilgilerin sunulması
gerekir.
MUHASEBENİN TÜRLERİ




Genel Muhasebe(Finansal Muhasebe)
Maliyet Muhasebesi
Dış Ticaret Muhasebesi
İnşaat Muhasebesi
MUHASEBECİLİK MESLEĞİ
1989 Yılında çıkarılan 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile
meslek mensupları iki ayrı grup haline getirilmiştir. Her grubun
sorumlulukları ve yetkileri farklıdır. Meslek grupları:
Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavir,
 Yeminli Mali Müşavir
Her grubun kendine has özel ve genel şartları vardır. Ancak Serbest
Muhasebeci ve Mali Müşavir olabilmek için şartlardan bir tanesi staj
yapmadır. 3568 sayılı kanunda belirtilen alanlarda, lisans ve daha yukarı
seviyede bir eğitim görenler 3 yıl staj yapmak zorundadırlar.
Temel Eğitim ve Staj Merkezinin kurs ve seminerlerinde geçen ve
altı ayı aşmayan süreler, staj süresinden sayılır.
