CİNSEL BİRLEŞMEYİ GERÇEKLEŞTİREMEYEN ÇİFTLER: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TEDAVİ BAŞARI ORANLARI Dr.Özay Özdemir Cinsel Birleşmeyi Gerçekleştiremeyen Çift (BÇ) “UNCONSUMMATED MARRİAGE” İlk bilimsel kayıt 1956’da: İngiltere’den Hilda C. Abraham (British Hospital for Functional Nervous Disorders) Tekrarlanan denemelere karşın çiftin cinsel birleşmeyi gerçekleştiremeMEsi Cinsel birleşme gerçekleştirilemeyince evlilik tamamlanmamış mı oluyor? “EVLENDİK AMA KARI-KOCA OLAMADIK!!!” “KARI-KOCA DA OLAMIYACAKSAK NİYE EVLENDİK O ZAMAN?” Karı-koca olabilmek için birleşmenin sağlanmış olması şartı (ancak o zaman evlilik tamamlanmış sayılıyor) Cinsel birleşmeyi ancak karı-koca olanlar yapabilir. Kardeşler, baba-kız, anne-oğul yapamaz (YASAK!). BÇ’ler bu yasağı mı sürdürüyor? İlk yayınlar: hepsi evli ve yalnız vajinismus olguları 1956: BÇ olgularında terapötik ve psikolojik yaklaşım Abraham, H. C. (1956). Therapeutic and psychological approach to cases of unconsummated marriage. British Medical Journal, 837-839. 50 olgu Hepsi kadın hastanesinden yönlendirilmiş, evli ve CBG Psikoseksüel gelişimlerine göre iki grup * Ödipal düzeyde, (libidinal yatırımın) baba fiksasyonu * Ödipal öncesi dönem özellikleri, (libidinal yatırım) anne fiksasyonu Yalnız cinsel birleşme olması değil, çeşitli derecelerde orgazmik haz sağlanana kadar izlem sürdürülmüş 1960: BÇ Kadınları Lomax-Simpson, J. M. (1960). Unconsummated marriage in women. Medical World, 221-224. Kadınların çoğu kendi doktorlarıyla bile konuşmakta zorlanır Gururu kırılmış, rezil olmuş hisseder, durumu gizlemek ihtiyacı içindedir İzole bir semptom değildir, çifti kapsayan total bir kişilik sorunudur “Bu sorun dışında harika bir evliliğimiz var” Tedavi bu ‘mutluluk ilüzyonunu’ bozduğu için psikolojik olarak sancılı 4 tip: çekingen, kariyer sahibi, huzursuz ve hamile 1962: Amerika’da, Friedman “Virgin Wises –A Study of Unconsummated Marriages” kitabını yayınlıyor I. II. III. “Uyuyan güzel”: Kocalarıyla kardeş gibi yaşayan çocuksu kadınlar. Bu çiftler ailelerine bağımlı, ebedi öğrenciler. Olguların çoğu.. “Brunhild”: Cinsel ilişkiyi cinsiyetler arası mücadele olarak yaşar. Kadınlığın zayıflık ve pasiflik olarak algılanışı acı verir. “Kraliçe arı”: Cinselliği rededer, erkeği yalnız soyun devamı için ister. Cinsellik kirli ve aşağılayıcıdır. 1964: Evli bakireler-BÇ araştırması Blazer, J. A. (1964).” Married virgins-Studies of unconsummated marriages.” Journal of Marriage Family, pp. 26, 213-214. Evli, 1000 kadın Yaş ortalaması 29 (17-47) Evlilik süresi ort. 8 yıl (1-21 yıl) “Neden hala bakiresiniz?” sorusuna verilen yanıtlar: 15 grup İlk ilişkide acı yaşama korkusu %20.3 Cinsellik pis ve ayıplanacak bir şey %17.8 Kocanın sertleşme sorunu %11.7 Gebe kalma korkusu %10.2 “Vajinam küçük beden” %8.2 Cinsel organın yerini bilememe %5.2 Kadın partner tercihi %5.2 1968: BÇ’de psikosomatik etkenler Ellison, C. (1968). “Psychosomatic factors in the unconsummated marriage”. Journal of Psychosomatic Research, pp. 12, 61-65. 100 olgu (tümü vajinismus) Olguların tümü birleşmenin fiziksel bir engel nedeniyle gerçekleşmediğini düşünüyor İçgörü yönelimli terapi ve vajinal dilatatörlerin birlikte kullanımı Düzelen 87, başarısız 5, tedavi terk 8 olgu Tedavi sürelerine göre 4 grup 1. Olgunlaşmamış kişilik özellikleri olan 2. orta derecede nevrotik özellikleri olan 3. ağır nevrotik özellikleri olan 4. kişilik bozukluğu olanlar U.D.U sendromu (Uysal koca, Dominant anne, Uysal baba): 1 ve 2. gruplar 1968: BÇ’de psikosomatik etkenler Ellison, C. (1968). “Psychosomatic factors in the unconsummated marriage”. Journal of Psychosomatic Research, pp. 12, 61-65. Tedavi sonucunu etkileyen özellikler: Eğitim düzeyi: anlamlı Gelir düzeyi: hafif etki Yaş: anlamlı Evlilik süresi: anlamlı (tedavi süresiyle doğru orantılı) Önceki başarısız tedaviler: sonuca olumsuz etki (Friedman, 1962) 1977: BÇ’de etiyolojik etkenler Duddle, M. (1977). “Etiological factors in the unconsummated marriage” Journal of Psychosomatic Research, pp. 21, 157-160. Görülme sıklığı değerlendirmelerin çok üzerinde (çiftler tedavi arayışında isteksiz) 32 olgu (kadınların tümü vajinismus, 5 olguda SB, 2 olguda EB) İçgörü yönelimli ve davranış terapisi (dilatatörler ve Masters-Johnson teknikleri) %72’si düzelmiş, %21 tedavi terk Kontrol grubu: Doğum kontrol kliniğine başvurmuş 50 kadın Cinsel eğitim ve dindarlık yönünden gruplar arasında fark yok BÇ grubunda orgazm olma oranı daha fazla BÇ grubunda nevrotik özellikler daha fazla (pasifagresif kişilik) 1983: Psikoseksüel bozuklukların çağdaş sınıflandırılması (HS Kaplan) I. II. III. IV. Cinsel kimlik boz. Psikoseksüel işlev boz. 1.Orgazm fazı boz. 2.Uyarılma fazı boz. 3.İstek fazı boz. 4.Cinsel ağrı ve genital kas spazmı ile ilişkili boz. (Vajinismus, disparoni) Cinsel fobiler ve kaçınma davranış boz. Unconsummated marriage (BGÇ) Etiyoloji (nedenler) Çiftle ilişkili -cinsel beceride yetersizlik -bilgi eksikliği -nörotik etkileşim: güç çatışması, anlaşmazlıklar (hayal kırıklığı), karşılıklı aile aktarımları -uyumsuz cinsel fanteziler -uyumsuz evlilik -alkol/madde kullanımına bağlı ilişki sorunları 1983: Tedavi çalışması Bramley, H. M. et al. (1983). “Non-consummation of marriage treated by members of the Institute of Psychosexual Medicine: a prospective study.” British Journal of Obstetric and Gynaecology,pp. 90 (10), 908-913. 159 olgu (16-50 yaş arasında) İlişki süresi 1 ay-16 yıl (ort. 4.2 yıl) 8 olguda hamilelik %60’ı 6 ay içinde, %72’si 24 ay içinde düzelmiş 2002 (Arjantin). BÇ: Ayrı ve farklı bir klinik antite Gindin, L. R., Resnikoff, D. (2002). “Unconsummated marriages: A separate and different clinical entity.” Journal of Sex & Marital Therapy, pp. 28, 85-99. Cinsel işlev bozukluğu birleşmeyi engelliyorsa, ayrı bir klinik antite olarak değerlendirilmeli. BÇ, sorunlu bir çift demektir, çiftin yalnız bir üyesi değil. 200 olgu (%48 evli-çocuksuz, %1 evliçocuklu, %31 sevgili, %10 nişanlı) Etiyoloji: Kadın (%64), erkek (%16), ortak (%20) Görülme sıklığı: Net veri yok Kinsey & Pommeroy (1953): %2 Gindin&Resnikoff (2002), LomaxSimpson (1960), Malleson (1954), Sturgis (1957): Cinsel tedavi kliniklerinde: %2-20 CBGÇ prevalansını belirlemek zor 1. 2. Utanç duyulan SIR: Çiftler başvurmakta gönülsüz Klinisyenler sorunu TANImıyor Klinisyenlerin verdiği YANLIŞ mesajlar 1 “Fiziksel engel” olabileceği düşüncesini desteklemek-kızlık zarı, veya vajina yapısına ilişkin olumsuz açıklamalar (himenektomi,anestezi altında dilatasyon, anestezikler..) “Psikolojik yaşantı” olarak hafife almak-alkol veya psikotrop ilaç önermek (gayri ciddi davranış ve tutum içinde dinlemek kadına: “biraz sıkacaksın dişini..” erkeğe: “gerekirse zorla, tecavüz et (!)” Klinisyenlerin verdiği YANLIŞ mesajlar 2 Yalnız penisi sertleştirmeye yönelik girişimler: oral ilaç, penise enjeksiyon “Senin hiçbir şeyin yok (!), biraz rahatla, alkol al” şeklinde öneriler.. PSİKOLOJİK YAŞANTIYI HAFİFE ALMAK VEYA BİRLEŞME ENGELİNİN YALNIZ VE YALNIZ FİZYOLOJİYE BAĞLI OLDUĞUNU VARSAYMAK Birleşmeyi gerçekleştiremeyen çiftin diğer sorunları Özgül fobiler: - doğum, kan görmek, iğne olmak, doktora/dişçiye gitmek, -karanlıkta kalmak, yalnız kalmak, kapalı yer -hayvan: kedi-köpek, kuş, böcek-örümcek Diğer anksiyete bozuklukları Doğum kontrol yöntemleriyle ilgili bilgi eksikliği Cinsel yanıt evreleri-orgazm kontrolü Türkiye’de yapılmış bir araştırmadan sonuçlar: Özdemir Ö, Şimşek F, Özkardeş S, İncesu C, Karakoç B. The unconsummated marriage: Its frequency and clinical characteristics in a sexual dysfunction clinic. Journal of Sex & Marital Therapy, 2008; 34 (3): 268-279. CBGÇ prevalansı: %24 En sık etiyolojik etken VAJİNİSMUS (%80) Erkek başvuru oranı %19, birincil etiyolojide erkek oranı %8 Ortalama sorun süresi 34 ay ve erkek başvurularda daha uzun olma eğiliminde Türkiye’de yapılmış bir araştırmadan sonuçlar: Özdemir Ö, Şimşek F, Özkardeş S, İncesu C, Karakoç B. The unconsummated marriage: Its frequency and clinical characteristics in a sexual dysfunction clinic. Journal of Sex & Marital Therapy, 2008; 34 (3): 268-279. Çocuk isteği, boşanma tehdidi, aile baskısı vb nedenlerle tedavi arayışı %10 Daha önce başarısız tedavi deneyimi olan grupta tedavi sonucu açısından fark yok Sorun süresi ile tedavi süresi ve seans sayısı arasında anlamlı ilişki YOK Cinsel terapide amaç Sadece penis-vajina girişinin sağlanması DEĞİLDİR Anksiyetenin azaltılması, kaçınma davranışlarının ortadan kaldırılması Çiftin bilinçli istenciyle, istediklerinde, istedikleri şekilde birleşmeyi gerçekleştirmeleri Birleşme aşaması dahil uyarılabilmeyi ve orgazma ulaşmayı İlişkilerinde yakınlaşmayı SAĞLAMAKTIR