lösemili çocuklar haftası

LÖSEMİLİ ÇOCUKLAR HAFTASI
LÖSEMİ, damarlarımızda dolaşan kanın yapım yeri olan kemik
iliğinin normal olmayan, kök hücrelerin doğurduğu blast isimli
kötü hücrelerce istila edilerek kan yapımının duraklamasıdır.
*******Çocuklarda en sık 2-5 yaşlarında görülmektedir
.****** Tahminen
Türkiye’de her yıl 1200-1500 yeni lösemi vakası ortaya
çıkmaktadır.
NEDENİ
Lösemi nedenleri henüz tam olarak
aydınlatılmamıştır. Sitogenetik ve
moleküler tekniklerdeki
yeni gelişmelerle; genetik yatkınlıklar,
radyasyon, benzen ve türevleri
(bali, vs.), böcek ilaçları gibi kimyasal
maddeler, bazı kalıtsal hastalıklar ve
bazı viral hastalıkların hep birlikte
lösemiye neden oldukları çalışmalarla
gösterilmiştir.
BLAST NEDİR?
Blast, lösemi hastalarında görülen kötü huylu
hücrelerdir. Kemik iliğinde üretilen blastlar
normal
kan hücrelerinin üretilmesine engel olur, ama
normal kan
hücrelerinin yaptığı işleri yapamazlar.
BELİRTİLERİ:
Çocuklarda lösemi hastalığının belirtileri:
İştahsızlık
Kansızlık
Zayıflama
Bacaklarda kemik ağrıları
Cilt altında kanamaları (kırmızı noktalar veya morarmalar)
Burun ve dişeti kanamaları
Ateş
LÖSEMİ KALITSAL BİR
HASTALIK MIDIR?
Çok nadir görülen bazı
lösemi tiplerinde kalıtsallık
(aileden geçiş) söz konusu olsa
da, lösemi genel olarak kalıtsal
değildir.
LÖSEMİ BULAŞICI BİR HASTALIK MIDIR?
Lösemi kesinlikle bulaşıcı değildir.
LÖSEMİ BULAŞICI BİR HASTALIK
DEĞİLSE, HASTALAR
NEDEN MASKE TAKAR?
Lösemide, lökositlerin sayısının düşük
olması nedeniyle vücudu
dışarıdan gelecek mikroplara karşı
koruyabilecek bir savunma sistemi
yoktur ya da zayıflamıştır. Bu yüzden
dışarıdan gelebilecek hastalık
etkenlerine karşı kendilerini
koruyabilmek için maske takmak
zorundadırlar
LÖSEMİ NASIL TEDAVİ
EDİLİR?
Lösemi, tanı konulduktan sonra
uzun süreli bir kemoterapi (ilaç
tedavisi)
ve sonrasında uzman
doktorlarca uygun görülürse %5
oranındaki vakalarda
kemik iliği nakli ile tedavi edilir.
LÖSEMİ TEDAVİSİNDE BAŞARI ORANI NEDİR?
Lösemi hastalığının grubuna göre başarı
oranı değişmektedir. ALL standart risk grubunda
başarı şansı % 91?dir.
TEDAVİDE KEMOTERAPİ YANI SIRA NELER
ÖNEMLİDİR?
Tedavinin uygun bir merkezde yapılması, temiz ve
steril ortamın
sağlanması
, iyi ve dengeli beslenme ve psikolojik destekler
tedavinin başarılı olmasında çok önemlidir.
KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ
VAR MIDIR?
Evet. Her ilacın olduğu gibi, lösemi
tedavisinde kullanılan ilaçların da
yan etkileri vardır. Ağızda yaralar
oluşması, bağışıklık sisteminin
zayıflaması,
kan hücrelerinin sayısının azalması,
kanama, ishal gibi yan etkiler
görülebilir.
LÖSEMİ HASTALARININ SAÇLARI
NEDEN DÖKÜLÜR?
Lösemili hastalara uygulanan
kemoterapi ilaçlarının yan etkilerinden
biri de saç dökülmesidir. Tedavinin
tamamlanmasıyla, diğer yan etkilerin
yanı sıra saç dökülmesi de ortadan
kalkar ve saçlar yeniden uzar.
LÖSEMİLİ ÇOCUKLARA AŞI
YAPILABİLİR Mİ?
Lösemili çocukların aşı dahil tüm tıbbi
uygulamaları kendi doktorunun
kontrolü altında yapılmalıdır. Özellikle,
aşı kampanyaları
süresince tedavi gören lösemili
çocuklara doktoruyla konuşulmadan
hiçbir aşı yapılmamalıdır. Kemoterapi
süresince rutin çocukluk aşıları
yapılmamalıdır.
ÇOCUĞUMU LÖSEMİDEN NASIL KORUYABİLİRİM?
Ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta,
çocuklarının olabildiğince
dengeli beslenmesini sağlamak, katkı maddesi içeren
yiyeceklerden
uzak tutmaktır. Kanserojen tüm gıdalar her türlü kanseri
oluşturabilirler.
TEDAVİSİNDE HANGİ İLAÇLAR
KULLANILIR?
Kemoterapi adını verdiğimiz ilaçla
tedavide birbirinden farklı 10 çeşit
kadar ilaç kullanılmaktadır. Bunların
bir kısmı da çekirdek yapılarını
bozmaktadır.
Çok yüksek doz, birbirinden farklı en az 6
çeşit ilacın 4-6 hafta içerisinde damardan
ve ağızdan verilmesidir. Burada amaç,
blast adı verilen kötü huylu ana hücrelerin
yok edilmesidir.
BESLENME ÖNEMLİ MİDİR?
Beslenme çok büyük önem
taşımaktadır. Kemoterapinin yan
etkileri
nedeniyle ağızdan beslenme
bozulmaktadır.
Ayrıca mide barsak sistemini koruyan
mukoza hücreleri de yok olmaktadır.
Kolay sindirilebilen, kaloriden zengin,
steril beslenmeye dikkat edilmelidir.
TEMİZLİK VE HİJYEN ÖNEMLİ
MİDİR?
Lösemili çocukların tedavileri boyunca
ağız ve vücut temizlikleri çok önemlidir.
Normalde bulunan bakteriler ve fırsatçı
mikroorganizmalar vücut direncinin
çok düştüğü dönemlerde yaygın
enfeksiyonlara neden olular.
Yine anal (makad) bölgesinin, el ve
ayakların her zaman temiz tutulması
gereklidir.
Kullanılan çamaşırların, giysilerin,
yatak çarşaflarının, havluların,
çatal kaşık vs.nin özenle yıkanması ve
sık değiştirilmesi gereklidir.
KEMİK İLİĞİ NAKLİ NEDİR?
Çocukluk çağı lösemilerinde esas olan
ilaçla tedavidir.
Toplam 3-3.5 yıl süren kemoterapi
sonunda % 85'lere varan oranda
tamamen iyileşme sağlanır. Tedaviye
cevap alınamayan
vakalarda ve bazı özel durumlarda
kemik iliği nakli uygulanabilir
(%5-10 oranında
KORDON KANI SAKLAMAK NE
KADARA MAL OLUR?
İlk alma nakliye ve dondurma işlemi
dünya standartlarında
1000-1200 USD civarındadır. Daha
sonra yılda 80-100 USD kira ücreti
alınmaktadır
KİMLERDEN KEMİK İLİĞİ ANA-KÖK HÜCRELERİ ALINIR?
1- Doku grupları (HLA) uygun kardeşlerden veya nadiren diğer
aile bireylerinden
2- Doku grupları (HLA) uygun akraba olmayan vericilerden
(Kemik İliği Doku Bilgi Bankası aracılığıyla).
3- Hastanın kendi kemik iliğinin dondurularak saklanması ve
gerektiğinde verilmesi.
4- Damarlarımızda dolaşan kanın içindeki ana-kök hücrelerin
özel bir yöntemle toplanarak hastaya verilmesi.
5- Göbek Kordonu Kanı: Yeni doğan kardeşin ana-kök
hücrelerden
zengin plasentasından (eş) toplanan kanın kullanılması.
NASIL KEMİK İLİĞİ ALINIR?
Toplama işlemi ameliyathane koşullarında
genel anestezi altında uyutularak yapılır.
Özel iğneler kullanılarak kemik içine
girilerek ilik enjektörlere çekilir.
Belirli miktarda alınan ana-kök hücreler
özel torbalarda, filtre edilerek
bekletilmeden
lösemi hastasına damar yoluyla verilir.
KEMİK İLİĞİ NAKLİNİN BAŞARI ORANI:
Dünyanın gelişmiş hematoloji
merkezlerinde olduğu gibi ülkemizde de
kemik iliği
nakli başarıyla yapılmaktadır. Löseminin
cinsine ve vericinin uygunluğuna göre
değişmekle birlikte sonuçlar olumludur.
%43 ile %83 oranında başarı elde
edilmektedir.
Kemik iliği naklinden 1 yıl sonra, lösemili
çocuklar sağlıklarına kavuşmakta ve
normal yaşantılarına dönebilmektedirler.
Ülkemizde hasta başına ortalama 25.000
dolara malolan kemik iliği nakli,
yurt dışında bir sağlık turizmi haline
getirilmişolup 100.000-250.000 dolar
harcanmaktadır
. Bu nedenle; Türkiye'de daha çok sayıda
özelleşmiş kemik iliği nakli merkezinin
hizmete açılması yararlı olacaktır.
LÖSEMİLİ ÇOCUKLAR VE AİLELERİNİN
PROBLEMLERİ:
Okuldan uzak kalmak
Arkadaşları tarafından dışlanmak
Toplumun bu çocukların iyileşme şansının
olmadığını düşünmesi
Maske yüzünden hastalığın bulaşıcı
olduğunun düşünülmesi
Çocukların sosyal etkinliklere
katılamamaları (Sinema, tiyatro, ...)
Çocukların sevdikleri yiyeceklerden uzak
durma zorunluluğu
Kan bulamamak
Parasızlık
Hastanede çocuklarına refakat etmek
isteyen ailelerin iş yerlerinden
çok sık izin almaları sonucu işlerine son
verilmesi