Türk Halk Müzi*inde Ayak
advertisement
2012 Bilkent “Selim Furkan Tekin” Türk Halk Müziğinde Ayak Selim Furkan Tekin 9/D 220 TÜRK HALK MÜZİĞİNDE MAKAM Her kültürün kendisine ait bir müzik kültürü vardır. İlkel, gelişmişlik düzeyi az olan ülkelerde, müzik dar kalıplar çerçevesinde işlenmiştir ve sadece bir müzik türü ortaya çıkmıştır. Gelişmiş ülkelerde, kültürlerde, müzik sanat ve halk müziği olarak ayrılmıştır. Bu iki müzik türü gelişimini yan yana sürdürmektedir. Dünyada her kültürün kandisine özgü müzik türleri olduğu gibi Orta Asya’dan Anadolu’ya göç etmiş Yüce Türk Ulusununda kendisine ait bir müziği bulunmaktadır. Anadoluda yüzyılardan beri, halk ve sanat olarak süre gelmiş bir müzik bulunmaktadır. Bu iki müzik türü kendisine özgü şeyler taşımaktadır ama kökenleri aynıdır. Halk müziği daha serbest, belli başlı kurallara bağlı kalmadan, kişinin çoşkusunu dilediğince ifade etmesidir. Sanat müziğinde çıkışı kurallara bağlı, planlanmış ve ezgisel bir besteleme vardır. Sanatçılar kurallara uymalıdır. Bu yüzden birçok kural ortaya çıkmış ve isim konulmuştur. Türk Halk Müziğinde kural kaygısı olmadığı için herkes kendi müziğini yapabildiği için ismde konulmamıştır daha çok yöreseldir. 19. yüzyılda Türk Halk Müziği düzenlenmiştir. Her konuda çalışmalar yapılmış ve incelnmiştir. Buna bağlı olarak yeni kurallar ve makam, dizi, ayak kavramı ortaya çıkmıştır. Bazen makam yerine ayak kullanılabilir. Bazı dizi ve ayak örnekleri. Ayaklar: Türkçede sözlük anlamı olarak “İnsan veya canlının ayağı, şiirde verilen bir kalıp mısra, bazı serbest halk ezgilerinin usullü kısmı, perde, bitiş (karar) perdesi, melodik anlamda ön müzik, başlangıç, giriş müziği (ayak açmak),kalıp ezgi, beylik ara nağme, ezgi çeşidine göre Selim Furkan Tekin 9/D 220 belli bir sesten başlayarak çalınan ezgi” gibi anlamlara ulaşabiliriz.(TDK Büyük Türkçe Sözlüğü). Türk Halk Müziği yapısal olarak; ezgi ve söyleyiş tarzı olarak ikiye ayrılır. Bu yapıların ortaklaşa tanımladıkları makamlara ayak denilmektedir. Türk halk müziğinde bir çok yerli yabancı ayak vardır. 1. HÜSEYNİ DİZİSİ Çargâh makamı Acemaşıran makamı Dizinin Kapsadığı Makamlar: Mahur makamı Hüseyni makamı Muhayyer makamı Neva makamı Tahir makamı 6. PENÇGÂH DİZİSİ 2. UŞŞAK DİZİSİ Dizinin Kapsadığı Makamlar: Dizinin Kapsadığı Makamlar: Pençgâh makamı Uşşak makamı Bayati makamı 7. RAST DİZİSİ 3. KARCIĞAR DİZİSİ Dizinin Kapsadığı Makamlar: Dizinin Kapsadığı Makamlar: Rast makamı Karcığar makamı 8. NİKRİZ DİZİSİ 4. HİCAZ DİZİSİ Dizinin Kapsadığı Makamlar: Dizinin Kapsadığı Makamlar: Nikriz makamı Zavil makamı Hicaz makamı Humayun makamı Uzzal RECOURCES: makamı Zirgüle makamı 1 http://www.turkuler.com/yazi/thmdedizil 5. ÇARGÂH DİZİSİ er.asp Dizinin Kapsadığı Makamlar:
