Program Geliştirmenin Felsefi Temelleri

Program Geliştirmenin
Felsefi Temelleri
• Program geliştirme çalışmalarında felsefeden
çeşitli aşamalarda yararlanılabilir. Bunların
başında program tasarımı ve özellikle de
hedeflerin belirlenmesi aşamaları gelmektedir.
• Felsefe, bir okul için düşünce tarzını, görüşleri,
inançları yansıttığı ve hedef ile içeriği
etkilediğinden program geliştirmede önemli bir
yer tutar.
• Felsefe, eğitimcilere, özellikle program geliştirme
uzmanlarına okul ve sınıf ortamlarını
düzenlemede bir yapı ve taban sağlar.
• Okulların ne için olduğunu, hangi konuların
değerli olduğunu, öğrencilerin nasıl öğrendiğini
ve hangi yöntem ve tekniklerin kullanıldığını
yanıtlamaya yardımcı olur.
• Ayrıca eğitimin hedeflerini, içeriğin seçilmesini
ve örgütlenmesini, öğrenme-öğretme sürecini
genel olarak okulda ve sınıflarda üzerinde
durulmak istenen etkinlikleri belirlemede bir
temel sağlar.
• Program geliştirmenin hemen hemen her öğesi
felsefeye dayanır.
• Felsefe, bir programı geliştirmeye karar vermede
başlangıç noktasıdır ve programla ilgili sonraki
kararlar için de bir temel oluşturur.
• Bu nedenle felsefe, program hedeflerini,
araçlarını ve sonuçlarını belirlemede bir ölçüt
haline gelmiştir.
• Her program geliştirme çalışması belli bir
felsefeye dayalı olarak yapılmalıdır.
• Temele alınan felsefe, eğitim programlarının
temel yapısını oluşturmada etkili olmasının
yanında, özellikle programın hedef öğesi
üzerinde önemli etkilere sahiptir.
• Hedefler büyük ölçüde ülkenin eğitim felsefesini
de ortaya koymaktadır.
• Felsefe; hedeflerin bireye ve topluma uygunluk
derecesinin tayin edilmesinde, hedeflerin iç-dış
tutarlılığının sağlanmasında, hedefleri önem
derecesine göre sıralamada önemli işlevlere
sahiptir.
• Bir ülkede düzenlenen eğitim programlarında
temele alınan felsefe, toplumda hakim olan
felsefeyle uyum içinde olmalıdır.
• Her toplum günün koşullarına göre kendine
uygun eğitim felsefesini benimser.
• Bu nedenle belli başlı felsefi görüşleri ve eğitime
etki eden eğitim felsefelerini incelemekte yarar
görülmektedir.
Başlıca Felsefeler
•
•
•
•
•
•
Eğitimi, başlıca dört felsefe etkilemiştir.
Bunlar;
İdealizm (idealist görüş)
Realizm (gerçekçi görüş)
Pragmatizm (yararcılık-faydacı görüş)
Existentializm (Varoluşçuluk)
Felsefe Yön verdiği eğitim
Yaklaşımı felsefesi yaklaşımı
İdealizm
Esasicilik
Temel Özellikler
•Bilginin kaynağı sezgisel
düşüncelerdir.
•Gerçek bilgi akıl tarafından
üretilir.
•Okul, kültürel mirası
oluşturan değerleri
öğretmelidir.
•İyi, doğru, güzel gibi değerler
mutlaktır ve bütün insanlar
için geçerlidir.
Felsefe Yön verdiği eğitim
Yaklaşımı felsefesi yaklaşımı
Realizm
Daimicilik
Esasicilik
Temel Özellikler
•Varolan (her şey) gerçektir.
•Asıl olan maddedir.
•Bilginin kaynağı yaşanan
çevredir. Nesnellik
düşüncesine dayanır.
•Toplumsal değerleri koruma
ve yeni kuşaklara aktarma söz
konusudur.
•Bilgiyi elde etmede deney ve
gözlemi kullanır.
•Gerçek konular ve bu
konularla zihnin ilişkisi esastır.
Felsefe
Yaklaşımı
Pragmatizm
Yön verdiği
eğitim felsefesi
yaklaşımı
İlerlemecilik
Temel Özellikler
•Deneyimlerle faydalı
sonuçları elde etme esastır.
•Bilgi, yaşantı yoluyla elde
edilir.
•Değerler görecilidir ve
bireyler arasındaki etkileşime
göre biçimlenir.
•Bireysel özellikler ve
öğrenci katılımı önemlidir.
•Yaşamın kendisi önemlidir.
Felsefe
Yaklaşımı
Existentializm
Yön verdiği
eğitim felsefesi
yaklaşımı
Yeniden
Kurmacılık
Temel Özellikler
•Özgürlükler temeldir.
•Eğitim bireyin kişilik
geliştirmesine yardımcı
olmalıdır.
•Her birey değerlidir ve
özgürdür.
•Bireye, saygı duyulmalıdır.
Eğitim Felsefeleri
• Eğitim felsefeleri üzerine ortak görüşe varılmış
dört felsefe vardır:
• Daimicilik (Prennialism)
• Esasicilik (Essentialism)
• İlerlemecilik (Progressivism)
• Yeniden Kurmacılık (Reconstructionism)
1) Daimicilik
• Temelinde realizm vardır.
• Eğitimin amacı akıllı kişileri seçmek ve üstün
zekalı kişiler yetiştirmektir.
• Eğitim durumlarında geleneksel (anlatım) ve
sokratik (soru-cevap) yöntemler kullanılmalıdır.
• Değişmeyen evrensel ve entelektüel bir eğitim ve
sabit bir program anlayışı hakimdir.
• Çocuklara belli zamanda geçerli olan bilgiler
yerine, her zaman, her yerde ve her yaş için
geçerli olan bilgi ve beceriler kazandırılmalıdır.
• Eğitimde klasik eserler önemlidir.
• Eğitim hayatın kopyası değil ona hazırlıktır.
• Zihinsel gelişme yönünden üst düzeyde, seçkin
bireyler yetiştirmeyi hedefler.
2) Esasicilik
• Realizm ve idealizmden etkilenmiştir.
• Eğitimin temel amacı, yetenekli kişileri
eğitmektir.
• Öğretmen merkezlidir ve öğretmeni alanında
uzman kişi olarak değerlendirir.
• Programın daha çok konu alanı üzerinde durur.
• Temel beceriler ve temel konuların öğretilmesi
esastır.
• Bireylerin zihinsel yetilerini geliştirmelerine
yardımcı olmayı amaçlar.
• Öğrenmenin doğasında sıkı çalışma ve zorlama
vardır.
• Eğitimin görevi, kültürel mirası aktarmaktır.
• Öğretmen otoritesi sınıfta sağlanmalıdır.
• Daha çok öğretmen ve konu merkezli stratejiyöntemleri kullanır (Sunu-Anlatım)
3) İlerlemecilik
• Temelinde pragmatizm vardır.
• Öğrenci merkezli bir eğitim anlayışı hakimdir.
• Öğretimin öğrencinin ilgi ve yeteneklerine göre
düzenlenmesi gerektiğini savunur.
• Öğrencinin öğrenme sürecine aktif katılımı
esastır.
• Demokratik ve sosyal yaşamı geliştirmeyi
hedefler.
• “Problem çözme” gibi öğrenciyi aktif kılan
yöntem-teknikler kullanılmalıdır.
• Öğretmen, öğretme-öğrenme sürecini
yönlendiren rehberdir.
• Temel amaç, öğrencilerin üst düzey zihinsel
becerilerini geliştirmektir.
• Demokratik bir eğitim ortamında “işbirlikli
öğrenme” esastır.
• Okul, yaşama hazırlıktan çok yaşamın kendisidir.
4) Yeniden Kurmacılık
• İlerlemecilik felsefesini devamıdır.
• Temelinde pragmatizm ve varoluşçuluk felsefesi
vardır. John Dewey önemli temsilcilerindendir.
• Eğitim toplumu yeniden düzenlemeli ve
şekillendirmelidir.
• Yeniliğe en açık eğitim felsefesidir.
• Eğitim yeni bir toplumsal düzen yaratmalıdır.