Slayt 1 - files.eba.gov.tr

İLEOSTOMİ VE KOLOSTOMİLİ HASTADA
TAKİP VE HEMŞİRELİK BAKIMI
Hazırlayan: Suhal GÜL


OSTOMİ: İçi boşluklu bir organın vücut
yüzeyine açma veya ağızlaştırma oluşturmak
amacıyla yapılan cerrahi işlemlerin genel
adıdır. Vücut yüzeyine ağızlaştırılan yere
STOMA denir.
BAĞIRSAK STOMASI: Bağırsağın karın duvarına
ağızlaştırıldığı yapay bir açıklıktır.
Ağızlaştırma ince bağırsak seviyesinde
olabileceği gibi, kalın bağırsak seviyesinde de
olabilir.

İLEOSTOMİ: İnce bağırsağın karın cildine
ağızlaştırılmasına ileostomi denir.

KOLOSTOMİ: Kalın basğırsağın karın cildine
ağızlaştırılmasına kolostomi denir.


Değişik yöntemlerle yapılan bu işlemlerin
amacı geçici veya kalıcı bir süre içn bağırsak
içeriğinin karın duvarından dış ortama
boşalmasını sağlamaktır.
KOLOSTOMİ TORBASI: Cerrahi olarak
oluşturulan ostomi yerine(stomaya)
yerleştirilen torba-keseye kolostomi torbası
denir

Ağızda alınan yiyecekler ağızda iyice parçalandıktan
sonra yemek borusu aracılığı ile mideye iner. Midede
enzimler aracılığı ile sıvı bir karışım haline gelene
kadar parçalanmaya devam eder. Sıvı haldeki besin
maddeleri mideden ince bağırsağa geçer.Besin
maddelerinin büyük bir bölümü ince bağırsaklardan
emilerek kana karışır. İnce bağırsaklardan
emilemeyen besin maddeleri kalın bağırsağa geçer ve
dışkı halini alırr. Kalın bağırsaklar sıvı ve elektrolit
emiliminde ve dışkının depolanmasında görev alırlar.
Dışkı rektumda depolanır ve anüs yolyla dışarı atılır.
Anüste bulunan bir kas kompleksi (anal sfrinkter)
dışkılama işlemini istemli olarak kontrol eder


Bağırsak ostomilerinin başlıca fonksiyonu.
Bağırsak içeriğinin anüs yoluyla değil
oluşturulan stoma aracılığı ile dışarı atılmasını
sağlamaktır.
Kolostomi veya ileostomi açılma
endikasyouna göre geçici ya da kalıcı şekilde
uygulanabilir.






Kalın bağırsak tıkanmaları: invaginasyon(kalın
bağırsak boğulması),
Fıtık boğulması, yabancı cisim tıkanması,
mekonyum tıkacı,
Bağırsak kanamaları ve delinmesi
Bağırsakta yapılan bir işlemin emniyetli
iyileşmesini sağlamak
Ciddi anüs hastalıkları ve yaralanmaları,
Geçici stoma akut bir olayın iyileşmesine zaman
kazandırmak , iyileşmenin güvenli bir şekilde
gerçekleşmesini sağlamak amacıyla uygulanır, bir
süre sonra kapatılır ve dışkılama tekrar anüs
oluyla olur. Kalıcı stomalar ise yaşam boyu kalır.
Kalın bağırsağın son kısmı anüsün çıkarılması
gereken durumlar,
 Habis tümörler(kolorektal kanser, polip vb)
 Ameliyat sonrası ve doğumsal yapışıklıklar,
 Anüs kas yapısının görevini yapamadığı
hastalıklar,
 Kalın bağırsağın son kısmında kalıcı
hastalıklar,
 Perinede deformasyona neden olan geniş
yanık ve yaralanmalar,
 Total kolonik Hirschprungs Hastalığı, Crohn
hastalığı






STOMAYA HAZIRLIK
Ameliyat öncesinde karın duvarında cerrah yada
stoma hemşiresi tarafından stomanın yerinin
çizilmesinde yarara vardır.
Cerrahi işlem genel anestezi altında ve yoğun
bakı ünitesi bulunan hastahanelerde uygulanır.,
Ameliyat süresi yaklaşık 3 saat olmakla hastalığın
şekline ve müdahale tipine göre değişir.
Kolostomi genellikle karının sol tarafına
yerleştirilirken, ileostomi sağ tarafına yerleştirilir

Ameliyattan önce hastaya son gün sadece sıvı
yiyeceklere izin verilir.

Ameliyat öncesi gece yarısından sonra hasta aç
bırakılır.

Hastaya laksatif verilir veya lavman uygulanır.

Postoperatif enfeksiyonları önlemek amacıyla
bağırsaktaki bakterilere etki edici antibiyotikler
doktorun önereceği şekilde uygulanır.

Ameliyata girmeden önce NGS uygulaması ameliyat
esnasında ve sonrasında bulantı ve kusmayı engeller.

Ameliyat öncesinde üriner kateter uygulanır.




Karın yüzeyine çıkartılan bağırsak ilk olarak
kırmızı-pembe ve sağlıklı görünümdedir.
İlk zamanlarda hafif kanama olabilir, ilk önceleri
kabarık görünen barsak zamanla karın cildi
yüzeyine kadar küçülür.
Bağırsağin iç yüzeyinde sinirler az olduğundan
ağrı duyumu yoktur, dokunmayla ağrı
hissedilmez.
Stoma bölgesinde anüste olduğu gibi dışkı
kontrolünü ağlayan sfrinkterler yoktur bu nedenle
ileostomili ve kolostomili hastalar bağırsak
hareketlerini ve dışkı çıkışını kontrol edemezler



Stoma bölümünden hastanın kontrolü
olmadan devamlı dışkı çıkabilir bu amaçla
stoması olan hastaya dışkıyı toplamak
amacıyla kullanılıp atılabilen ostomi torbası
uygulanır.
Ameliyattan sonra 2. ve 3. günlerde
kolostomi çalışmala başlar. Bağlanan torbaya
önce gaz çıkışı ardından dışkı gelişi başlar.Bu
gelişmeler herşeyin normal olduğunu
gösterir.
Ameliyat öncesi bakımın en önemli
‘‘Danışmanlık ve Eğitimdir’’



Bundan sonra yapılması gereken , dolan
torbanın değiştirilerek yerine temiz torbanın
konmasından ibarettir.
Normal giysiler ile stoma belli olmaz ve kişi
kendinde stoma olduğunu ifade etmeden
diğer insanlar anlayamaz.
Stoma uygulamasından sonra cerrah veya
stoma hemşiresi tarafından hastaya stoma
bakımı, bağırsak hareketlerini kontrol etme,
ve beslenme konusunda gerekli eğitim ve
danışmanlık hizmetini verilmelidir.



Stomanın açıldığı yere göre dışkının kıvamı
değişmektedir, stoma anüsten ne kadar
uzakta ise dışkı o derece suludur.
İleostomode dışkı sıvı halde yakıcı nitelikte ve
fazladır.Stoma bakımı uygun yapılmazsa
yakıcı olan dışkının deriyi tahriş etme riski
yüksektir.
Kalın bağırsakta gaz oluşumu daha fazla
olduğu için kolostomisi olan bireylarin filtreli
torba kullanmaları gerekir, bu torbalardaki
filtre sistemi kötü kokuları uzaklaştırır.

İleostomi ve kolostomi torbaları: Günümüzde farklı
büyüklükte ve özellikte torbalar üretilmektedir. İnce
koku geçirmeyen, sızıntı yapmayan ve giysilerin
altından farkedilmeyecek yapıdadırlar.
Tek kullanımlık(disposibl) veya alttan boşaltmalı
olmak üzere 2 çeşittir. Tek parçalı ya da 2 parçalı
oolabilirler.

Cilde stoma torbasının
yapışmasından
kaynaklanabilecek cilt
tahrişlerini önlemek ve
cildin temziliğini sağlamak
amacıyla çeşitli ürünler
kullanılır.

İrigasyon seti ve torbasından oluşur.


Ostomi bakımı hastahanede yatış süresi
içinde hekim ve hemşireler tarafından yapılır.
Stoma bakımı Pek çok ülkede stoma bakım
hemşiresi veya kolorektal cerrahi hemşiresi
adı altında çalışan özelleşmiş klinik
hemşireleri tarafından yönetilmektedir.

Stoma torbasının değiştirilmesi
Stoma bakımı

Stoma bakım hemşiresi

Şimdi sizlerle
stoma
bakımı ve
torba
değişimini
inceleyelim.

İrigasyon seti ve torbasından oluşur.







-İrrigasyon torbası yaklaşık 750-1000cc
distle su, sabunlu su, veya serum fizyolojik ile
doldurulur.
-suyun sıcaklığı 37 derece olmalıdır.
-irrigasyon torbası banyo ya da tuvalet gibi
bir yerde görülebilecek şekilde omuz hizasına
asılır.
-İrrigasyon setinin havası çıkarılır.
Setin konik ucu kayganlştırıcı jele batırılır.
-Hasta alafranga tuvalet ya da sandalyeye
oturtulur, çöp kutusu bacaklarının arasına
koyulur.
-Kolostomi torbası yada tıpa(kep) varsa
çıkarılır
-İrrigasyon setinin konik ucu stoma içerisine
yerleştirilir.
-klemp açılarak irrigasyon sıvısı yavaş yavaş
bağırsak içerisine verilir.
-sıvı verildikten sonra bir süre konik uç yerinde
tutulur.
-sonrasında sonda çıkarılır ve stoma üzerine
irrigasyon torbası yerleştirilerek verilen
sıvının geri gelmesi beklenir.
-yaklaşık 45 dak sonra irrigasyon toebası
çıkarılarak stomaya kep, bant, tıkaç ya da
stoma torbası takılır.





İrrigasyon işlemi sırasında stoma bölgesinde,
kızarıklık, şişlik, döküntü vb
komplikasyonların olup olmadığı gözlenir.
-eldivenler çıkarılarak atılır.
-yapılan işlemler, stomanın durumu, hastanın
genel durumu kaydedilir.
-Herhangi bir komplikasyon varsa hekime
bildirilir.




İşlem için hastaya bilgi verilerek izin
alınmalıdır.
Stoma bakımı doktorun isteğine uygun
sürede ve sıklıkta yapılmalıdır
Stoma ameliyattan sonra şiştir, ameliyattan
sonra 1-2 ay içinde küçülür. Stoma çevresi
doğru olarak ölçülmeli, adaptör uygun şekilde
kesilmeli ve doğru yerleştirilmelidir.
Her torba değişiminden sonra stoma çevresi
ılık su ile iyice temizlenerek kurulanmalıdır.



Günümüzde kolostomi ve ileostomi bakım
sistemleri içinde, cildin tahriş olmasını
önleyen, koruyucu veya tedavi edici bir çok
ürün bulunmaktadır bu ürünler tercih
edilmelidir.
Stomada dokunma ve ağrı hissi yoktur. Bu
nedenle cildi tahriş etmemek için kenarları ılık
su ile ıslatılarak torba yavaşça çıkarılmalı ve
uygulamalar nazikçe ve travmaya neden
olmadan yapılmalıdır.
Adaptör ve torba değişimi dışkının gelmediği
sabah kahvaltısından önceki saatlarde,
irigasyon ise yemek sonrası yapılmalıdır


Stoma bakımının son yıllarda profesyoneller
tarafından yapılması komplikasyonları önemli
ölçüde azaltmıştır.
Stoma komplikasyonları erken ve geç
dönemde görülen komplikasyonlar olmak
üzere 2 şekilde görülür

1-Metabolik Komplikasyonlar: Metabolik
komplikasyonlar daha çok ileostomilerde
ortaya çıkmaktadır. İleostomiden gelen
bağırsak içeriği kalın bağırsağa uğramadığı
için sıvı ve elektrolitlerin emilimi tam olarak
gerçekleşememekte önemli miktarda su, tuz,
sodyum ve bir miktarda potasyum kaybına
neden olmaktadır. Buna bağlı önlem
alınmayan hastalarda hızlı bir dehidratasyon
tablosu gelişmektedir. Bu durumu önlemek
için su ve tuz alımı arttırılmalı, yeterli ve
dengeli beslenilmeli, ishalden aşırı sıcak
ortamlardan ve yoğun egzersizlerden
kaçınılmalıdır

2-Deri ile ilgili komplikasyonlar: Deri
problemlerini önlemek için uygun stoma
bakımı, stomanın çapına uygun torba
takılmalı ve olası sorunlarda doktorun
isteğine uygun tedavisi yapılmalıdır, ishale
neden olan gıdalardan kaçınılmalıdır.

3-Stoma İskemisi ve Nekrozu: Erken
dönemde çoğu hastalar stoma iskemisi ve
nekrozu açısından risk altındadırlar. Bu
nedenle ilk 24-72 saat stomanın rengindeki
değişimler yakından izlenmelidir. Stoma
tümüyle siyah renk aldığında acil girişim
yapılması gerekir.

Barsak duvarının aşırı gergin olması,
damarların çok sıkı bağlanması , torbanın çok
sıkı takılması, stomanın dolaşımının
bozulmasına dolayısıyla kan akımının
azalmasına iskemi ve nekrozun oluşmasına
neden olur.



4- Stoma Retraksiyonu: Stomanın geriye
karına doğru kaçmasıdır, acil cerrahi girişim
gerektirir.
5-Parastomal enfeksiyon: Stoma çevresinin
enfeksiyonudur. Enfeksiyon stoma
çevresindeki dikişlerin açılarak stomanın
ciltten ayrışmasına neden olabilir.
Stoma bakımında antiseptik kurallara
uyulması, antibiyotik uygulanması, ve sıkı
gözlem infeksiyon riskini azaltır.


6-Kanama: Stomanın temziliğinin yapılması
sırasında bir miktar kanama normaldir ancak
aşırı kanama müdahale edilmesi gereken bir
durumdur.
7-Kolostomin çalışmaması: Ameliyattan 2.
veye 3. günde kolostomi çalışmaya başlar
bağlanan torbaya ilk önce gaz sonrasında
dışkı gelmesi beklenir, beklenen süre içinde
dışkı gelmemesi durumunda doktorun
önerileri doğrultusunda işlem yapılır.



1-Stoma Stenozu: Stomanın iç çapının
daralmasıdır,
2-Stomal Fistül: Genellikle stoma bakım
sırasındaki travmalarda oluşur. Tedavisi
cerrahidir.
3-Barsak Tıkanması: Barsak duvarında
yapışıklıklar, tümörün tekrarlanması, dışkı
sertleşmesine bağlı tıkanıklıklar
oluşabilmektedir. Sorun nedene göre lavman
çözülebildiği gibi cerrahi de olabilir.




4- Stoma Prolapsusu:
stomadan önceki
bağırsak kısımlarının
stomadan dışarıya
çıkmasıdır. Genellikle
prolapsus ve herni
birlikte olur. Prolapsus
küçük ise elle bağırsak
yerine konur, prolapsus
aşırı derecede büyümüşse
cerrahi tedavi uygulanır.


5-Parastomal Herni: Stomanın çevresindeki
dokularda fıtık oluşmasıdır. Bağırsak
düğümlenmesi ve bağırsak tıkanması riski
taşıdığı için önemlidir. Karın içi basıncın
artmış olması(kronik öksürük), peristomal
infeksiyon, şişmanlık ve sepsis nedenler
arasındadır.


Hastanın yiyecekleri
barsak ve stoma
fonksiyonu üzerinde
etkilidir.
Hastaya beslenme ve
yiyecek seçimi
konusunda eğitim
verilmelidir.





-Özel bir diyet yoktur fakat ileostomili
hastaların: az posa bırakan, hafif ve yumuşak
gıdalar yemesi önerilir.
-Yiyecekler iyi çiğnenmelidir.
-Bu hastalar oldukça fazla su ve tuza ihtiyaç
duyarlar, en az 1,5-2 lt sıvı tüketilmelidir.
-Bazı lifli gıdalar bağırsak hareketlerini
arttırarak ishale neden olabilir, dışkının
kıvamını yumuşatan(şekerli, lifli, baharatlı ve
yağlı) gıdalardan kaçınılmalıdır.
-Lifli, kabuklu, çiğ sebzeler, çerezler
bağırsakta tıkanıklığa neden olabilir.

-İlk
6-8 hafta bu
yiyeceklerden
kaçınılmalı,
sonrasında ise bu
besinler az
tüketilmeli, küçük
parçalara ayrılarak
iyice çiğnenmelidir.
Yüksek lifli gıdalar
iyice çiğnenmelidir
-Kolostomili hastada da özel bir diyet yoktur,
her şeyi yiyebilirler ancak, besinlerin iyi
dengelenmiş olması gerekir.
-Ancak aşırı kilo alma, yetersiz beslenme, gaz
veya koku problemleri ile kaRşılaşmamak için
yiyecek seçimine dikkat edilmelidir.
-Stomanın pozisyonu, herni oluşmaması içe
çökmemesi açısından hastanın kilosu
dengede tutulmalıdır.





Stomalı Hastada Beslenem ile ilgili: kabızlık,
ishal, koku ve gaz çıkarma gibi sorunlar
oluşabilir.
Kabızlığı önlemek için:
-düzenli olarak yemek yenilmeli,
-hafif egzersiz ve yürüyüşler yapılmalı, ağrı
kesici alımı azaltılmalı, dışkının kıvamını
koyulaştırıcı yiyecekler: elma püresi, havuç,
yulaf ezmesi gibi yiyecekler yenilmelidir
-uzun süre aç kalmanın yetersiz sıvı alımına,
bağırsaktaki sıvının azalmasına, kabızlık ve
bulantıya neden olacağa unutulmamalıdır






Öncelikle ishale neden olan durum
belirlenmelidir.
-Bazı yiyecekler, bazı ilaçlar (antibiyotik vb.),
iyi yıkanmış sebze ve meyveler, temiz
olmayan suyun içilmesi ishale neden olabilir.
-İshal durumunda hasta:
-Bol sıvı içilmeli,
-Engel yoksa tuz alımı arttırılmalı,
-İshal süresinde dışkıyı sıvılaştıran yiyecek ve
içecekler tüketilmemelidir. Üzüm, bira, alkol,
erik, bezelye, taze sebze ve meyveler, aşırı
yağ ve çikolata vb




İshal süresinde dışkıyı katılaştıran besinler
tüketilmelidir. Muz, şeftali, elma, pirinç
lapası, patates püresi vb.
-İshal geçene kadar irrigasyon
uygulanmamalıdır.
-Cilt tahrişini engellemek izin cilt bakımı
daha özenli yapılmallıdır.
-Bir defada aşırı yemek yemeninde ishale
neden olabileceği bilinmelidir.


-Günümüzde torbalar koku geçirmeyen
plastikten yapılmıştır, ancak sızma ya da
uygun olamayan temizlik yapılması
durumunda koku oluşabilmektedir.
-Filtreli torba kullanılması durumunda torba
12 saatte bir değiştirilmelidir.

Beslenme şekli de koku oluşumunu
etkilemektedir. Örneğin balık, yumurta,
soğan, sarımsak, peynir, lahana, karnıbahar,
kuru baklagiller, B kompleks vitaminlerinin
koku oluşumunu arttırdığı bilinmektedir.



Kokuyu azaltan
yiyecekler ise:
Yoğurt, ayran, nane,
taze maydanoz,
kızılcık suyu, yaban
mersini vb yiyecekler
kokuyu azaltırlar.
Torbanın içine sıkılan
kokuyu azaltıcı
spreyler, koku emici
tozlar, aspirin tableti
ve çantada taşınan
vanilin esansı
kullanılabilir.



Besinlerin sindirimi sırasında bütün bireylerde
gaz oluşumu meydana gelir.
-Fakat stomalı bireyler gaz oluşumunu
kontrol edemezler, Çünkü stomada anüste
bulunan sfrinkter bulunmaz.
-Stomalı hastada gaz çıkışının sesli ve kokulu
olması hastanın sosyal ilişkilerden
uzaklaşmasına neden olabilmektedir. Bu
nedenle hastanın sosyal yaşantısında sorun
yaratmayacak yiyeceklerin seçilmesi
önemlidir.








-Düzenli yemek yenilmeli öğün atlanmamalıdır.
-Aşırı yememeli sık sık, az az yenilmelidir.
-Yiyecekler iyice çiğnenmelidir.
-Yemek yerken konuşulmamalı, ağız kapatılarak
yiyecekler yavaş yavaş çiğnenmelidir.
-Asitli yiyeceklerden( kola,bira, soda vb.)kaçınılmalıdır.
-Gaz yapan yiyecekler: lahana, pırasa, mısır, salatalık,
turşu, yumurta, turp, süt ürünleri vb yiyeceklerin az
tüketilmesinde fayda vardır.
-sigara ağız yoluyla nefes alma, pipet kullanma,
dondurma emme vb durumlar gaz oluşumunu arrttırır
kaçınılmalıdır.
-Rahat bir sofra ortamında, konsantre olarak, iyi
çiğneyerek yemek yenilmelidir.



-İleostomi yada kolostomi işlemi hastayı değişik bir
yaşam deneyimi ile karşı karşıya bırakmaktadır.
-Gizli sürdürülen normal bir yaşam alışkanlığının
belirgin hale gelmesi, mahremiyetin ortadan
kalkması, bağımsızlığın ortadan kalkması ve
cinsel yaşamda yaşanan sorunlar hastanın
yaşayacağı endişeler arasında yer alır.
-Çocuk ve bebeklere uygulandığında çocuk
dışlanabilir, hırpalanabilir, aile büyükleri ve
kardeşler ciddi hayal kırıklığı ve şok yaşayabilirler.




-Evli çiftlerde en büyük tepkilerden biri partnerin
tepkisidir. Birey bu durumu eşine çocuklarına nasıl
açıklayacağını, eşi ve çocukları tarafından
dışlanacağını ve sevgisiz kalacağını düşünür.
-Yaşlılarda fiziksel kapasite azaldığında yada
mentel açıdan gerileme söz konusu olduğunda
stomayla ilgili sorunlar daha fazla görülmektedir.
-Hemen hemen her hastasa durumun kabulüyle
ilgili 4 evre vardır. Bu evreler:Şok, inkar, kabul ve
adaptasyondur.
-Bazı hastalar bu durumu daha kolay
kabullenebilirken bazılarında daha uzun zaman
alabilir.




Stomalı hastalar genellikle kendilerini diğer
hastalardan soyutlarla bu nedenle bu hastalarla
iletişim kurmak ve onları dinlemek çok önemlidir.
-Bu işlemin gerekliği ve hayat kurtarmak için bu
durumun gerekliliği anlatılmalıdır. Binlerce
hastanın hayatı bu uygulama sayesinde
kurtulmuştur.
-Çoğu hasta artık yaşam kalitesinin hiçbir zaman
önceki gibi olamayacağını düşünür, her geçen gün
yeni malzeme ve cihazların geliştirildiğini ve
yaşanabilecek problemlerin en aza indirilebileceği
anlatılmalıdır.
-Bilgi hastanın yaşına, blgi düzeyine, öğrenme
gereksinimine, ankisiyete düzeyine göre verilir.



Küçük çocuklara bu durum anlatılırken, anne ve
babalarının katılımı sağlanarak, oyunlar, resimlerle
anlaması sağlanmalıdır.
-Verilecek iyi bir bakım, danışmanlık, eğitim ve
psikolojik destekle zaman içinde hastalar bu
duruma adapte olur ve eskiden yapabildiği tüm
aktiviteleri yapabilecek duruma gelirler.
-Hastaların kendisi söylemeden hiç kimse onların
torba ile yaşadığını dışarıdan anlayamaz, torba
giysilerin altında ve kokuya neden olmadığı için
dışarıdan farkedilmesi çok kolay olmaz.



-Stoması olan hastalar, fizyolojik, psikolojik, ve
sosyal açıdan olmak üzere pek çok problemle
karşılaşabilmektedirler.
-Pek çok kişide içine kapanma, yalnız kalma, işi
bırakma, sosyal aktivitelerden vazgeçme, iş
değiştirme gibi durumlar olabilmektedir.
-Kaşılaşılan bu sorunlar, uygun bakım, hasta ve
yakınlarına verilecek eğitim ve danışmanlık
hizmetleri ile azaltılabilmekte, hatta zamanında
önlenebilmektedir.
-Stoma torbasının değişimi, stoma ünitelerince, ürünlerin
satıldığı firmalarca, ayrıntılı olarak anlatılmakta ve şekitli
dökümanlar verilmektedir.
-Dışkıda bulunan kimyasal maddelerin neden olduğu cilt
problemleri, uygun deri bakımı ve 2 parçalı torba kullanımı
ile önlenebilmektedir.
-Stoma ve bakımla ilgili konuların diğer aile bireyleri ve
çocuklara da anlatılması, durumun kabullenilmesi
sağlanmalıdır.
-Stomalı hastalar istedikleri herşeyi yiyebilirler ancak
hayatlarını kolaylaştırmak sorunları en aza indimek için
besin seçimine dikkat etmeleri gerekir.





-Hasta bol su almalı hafif egzersizler yapmalıdır.
-Günümüzde kullanılan torba sistemleri elbiseden
belli olmayacak şekildedir o yüzden kişinin
kıyafetlerinde değişiklik yapmasını gerektirmez.
-Ağır yük gerektiren işler dışında(yük taşıma gibi)
herhangi bir problem olmadan kişi 6-8 hafta sonra,
iş hayatına dönebilir. Stoma bakımı için gerekli
malzemeleri yanında taşıması kolaylık sağlar.
-Stoma torbası takılı iken yada torba çıkarılarak
banyo yapılabilir, torbalar suya dayanıklıdır.
-Havuz, deniz, kaplıca doktora danışılarak kolayca
yapılabilen aktivitelerdir.




Denize girerken torba yerine su geçirmeyen stoma
kepi takmaları önerilir.
-Torba takılacaksa mutlaka denize girmeden önce
boşaltılmalıdır. Banyo yada sauna gibi yerlerde
torba yapışkanı gevşeyebilir yedeği alınmalıdır.
-Kolostomi ile ileostomi kişinin spor yapmasına
engel bir durum değildir. Ameliyattan sonra 6-8
hafta sonra hafif sporlar yapılabilir.(boks, güreş,
ağır kaldırma hariç)
-Düzenli yapılan yüzme, yürüyüş, bisiklete binme,
yararlı egzersizlerdendir. Kişi egzersize
başlamadan önce torbası boşaltılmalı, stomayı
kapatan özel bir spor elbisesi giymelidir.



Yolculuğe çıkmadan önce yanında bulundurulacak
bir el çantasının içinde bakım malzemeleri, yedek
torba bulundurulmalı, gazlı-asitli içecekler
içilmemeli, bol su içmeye özen gösterilmeli,
sakıncası yoksa tuz alımı arttırılmalı, bol su
içmeye özen gösterilmeli, ishalden korunmak için
çeşme suyu içilmemeli, iyi yıkanmamış açıkta
satılan yiyecekler yenmemelidir, yolculuktan önce
torba mutlaka boşaltılmalıdır.
-Stoma cinsel hayatı sürdürmeye engel değildir,
özel iç çamaşırları ile bu bölge kapatılabilir, stoma
kepi takılabilir.
-

Stomalı kadınlar eğer tıbbi bir sakınca yoksa
hamile kalabilirler. Ancak büyüyen karın nedeniyle
stomanın genişliği artabilir, bakımı zorlaşabilir
böyle bir durumda yardım alınabilir ya da bölgeyi
incelemek için ayna kullanılabilir.





-Stomalı kadının emzirmesine engel yoktur,
bebeği emzirmeden önce torbanın boşaltılması
sızıntıya engel olur.
-Stomalı kadınlar doğum kontrol hapı kullanmak
yerine başka yöntemler tercih etmelidirler çünkü
hapın emilmesinde sorun yaşayabilirler.
-Stomalı erkeğin baba olmasında hiçbir sakınca
yoktur.
-Stomalı birey doktor önerisi olmadan hiçbir ilaç
kullanmamalıdır. Dışkıda değişiklik yaratabilir.
-Stomadaki komplikasyonlar iyi takip edilmeli
erken dönemde tedavisi sağlanmalı gerekli
önlemler zamanında alınmalıdır.