Doğu Avrupa üzerinden Türkiye`yi etkileyen hava

TÜRKİYE’NİN
İKLİMİ
TÜRKİYE’DE İKLİM
ETMENLERİ
A-TÜRKİYE’NİN
COĞRAFİ KONUMU
• 1-MATEMATİK KONUMU
ÜLKEMİZ KUZEY YARIM KÜREDE YER ALIR
MATEMATİKSEL İKLİM KUŞAKLARINDAN ORTA
KUŞAK,SICAKLIK KUŞAKLARINDAN ILIMAN
KUŞAK ÜZERİNDE BULUNMAKTADIR
BUNUN SONUCUNDA;
• 1-ILIMAN SICAKLIK DEĞERLERİ
HAKİMDİR.(KUZEYDE KALAN ÜLKELER
KADAR AŞIRI SOĞUK VEYA GÜNEYİNDEKİ
ÜLKELER KADAR AŞIRI SICAK DEĞİLDİR.)
• 2-ÜLKEMİZDE DÖRT MEVSİM YAŞANIR.
ÜLKELER
RUSYA/MOSKOVA
TÜRKİYE ANKARA
MISIR/KAHİRE
ORTALAMA
5,4
12
23
OCAK
-9,1
0,4
18
TEMMUZ
19,2
23,6
35
TÜRKİYE’NİN EKVATORA GÖRE
KONUMU
• ÜLKEMİZ 36 DERECE KUZEY-42 DERECE
KUZEY ENLEMLERİ ARASINDA YER ALIR.
• ÜLKEMİZİN KUZEYİYLE GÜNEYİ ARASINDA
YAKLAŞIK 6 ENLEMLİK FARK VARDIR. BU
DURUM GÜNEY KUZEY ARASINDA 6-7
DERECELİK SICAKLIK FARKINA YOL AÇAR.
• BU KONUMUYLA ORTA KUŞAKTA YER ALDIĞI
İÇİN GÜNEŞ IŞINLARININ DÜŞME AÇISI YIL
İÇERİSİNDE DEĞİŞİR VE DÖRT MEVSİM
YAŞANIR.
• GENEL ANLAMDA AKDENİZ İKLİM
KUŞAĞINDA YER ALIR.
SORU
• Bir kış gününde sıcaklık ölçümleri Adana’da
8,Ankara’da -2,Samsun’da ise 3 derece olarak
yapılıyor. Bu durum sıcaklık ile
aşağıdakilerden hangisi arasındaki ilişkiye
ters düşmektedir?
•
•
•
•
•
A-Yer şekilleri
B-Denize yakınlık
C-Yükselti
D-Enlem
E-Basınç
ÜLKEMİZDE GÜNEŞ IŞINLARININ BELLİ
TARİHLERDE BELLİ MERKEZLERE DÜŞME
AÇILARI
ANTALYA 36
21 HAZİRAN
21 MART-23 EYLÜL
21 ARALIK
ANKARA 40
SİNOP 42
77° 23
73° 23
71° 23
54°
50°
48°
31° 66
27 °66
25° 66
• ÜLKEMİZİN KUZEY YARIM KÜREDE OLMASI
DOĞU BATI UZANIŞLI SIRADAĞ
SİSTEMLERİNİN GÜNEY YAMAÇLARININ
KUZEY YAMAÇLARINA GÖRE SICAKLIĞININ
DAHA YÜKSEK OLMASIDIR.
SORU 1
TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMU
• :A-DENİZLERE GÖRE KONUMU
• 1-ATLAS OKYANUSU VE HİNT OKYANUSUYLA
BAĞLANTILIDIR.
• 2-YARIM ADA ŞEKLİNDE OLUP KUZEY GÜNEY
VE BATISI DENİZLERLE ÇEVRİLİDİR.
BUNUN SONUCUNDA;
• AKDENİZ VASITASIYLA ATLAS
OKYANUSUNDAN KAYNAKLANAN HAVA
KÜTLELERİNİN ETKİ ALANINDADIR.
(ÖZELLİKLE KIŞIN ILIK VE YAĞIŞLI
DÖNEMLER)
ETRAFIMIZDAKİ DENİZLER BAŞLI BAŞINA ISI
VE NEM KAYNAĞIDIR
• ÜLKEMİZDE İÇ KESİMLERLE KIYI KESİMLER
ARASINDA KARASAL VE DENİZEL İKLİMLERİN
ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLUR.
• KIYI KESİMLERDE ILIMAN SICAKLIK
FARKLARI AZ VE YAĞIŞ MİKTARI YÜKSEK
DENİZEL İKLİM TİPLERİ EGEMENDİR.
ORTALAMA
OCAK
TEMMUZ
YAĞIŞ
ANTALYA
KONYA
KARS
18,4
11,9
4
9,8
- 0,2
-10,4
28,4
23,6
17,5
1080 mm
320 mm
500 mm
• İÇ KESİMLERDE İSE SICAKLIK FARKLARI
YÜKSEK KIŞIN DÜŞÜK YAZIN YÜKSEK
SICAKLIKLARIN ETKİLİ OLDUĞU,YAĞIŞ
MİKTARININ DÜŞÜK OLDUĞU KARASAL
İKLİM TİPLERİ ETKİLİDİR.
SORU
• Aşağıdaki şehirlerimizden hangisinde kışın
havanın ayaz olduğu geceler diğerlerine göre
daha fazladır?
•
•
•
•
•
A-Antalya
B-Rize
C-İstanbul
D-İzmir
E-Afyon
B-ETRAFINDAKİ KARALARA GÖRE
KONUMU
• TÜRKİYE ETRAFINDAKİ GENİŞ KARA
PARÇALARINDA GERÇEKLEŞEN İKLİM
ŞARTLARINDAN ETKİLENİR.
• ÖZELLİKLE ORTA AVRUPA,SİBİRYA VE AFRİKA KARALARI
ÜZERİNDE OLUŞAN HAVA OLAYLARI MEVSİMLERE BAĞLI
OLARAK TÜRKİYE’Yİ ETKİLER.
• KIŞ AYLARINDA SERT GEÇEN KIŞ DÖNEMLERİ SİBİRYA İLE
İLİŞKİLİDİR.
• YAZ AYLARINDA ÇOK SICAK DÖNEMLER AFRİKA VE
GÜNEYİMİZDEKİ KUARAK ÇÖL ALANLARIYLA BAĞLANTILIDIR.
SORU
• Doğu Avrupa üzerinden Türkiye’yi etkileyen
hava kütlelerinin genelde sıcaklığı düşürücü
etki yapması aşağıdakilerden en çok
hangisinin bir sonucudur?
•
•
•
•
•
A-Denize olan mesafenin
B-Yükseltinin
C-Enlemin
D-Dağların uzanışının
E-Basınç sistemlerinin dağılışının
• ANADOLU YARIM ADASININ ANA KITAYA
BAĞLANDIĞI BÖLGEDE KARASALLIK ARTAR.BU
NEDENLE GÜNEYDOĞU ANADOLU VE DOĞU
ANADOLU BÖLGELERİ SICAKLIK FARKLARININ EN
YÜKSEK OLDUĞU ALANLARDIR.
C-YER ŞEKİLLERİ VE YÜKSELTİ
• ÜLKEMİZDE YER ŞEKİLLERİ ÇEŞİTLİLİK
GÖSTERİR.
• SIRADAĞ SİSTEMLERİ KUZEY VE GÜNEY
ANADOLU’DA KIYIYA PARALEL UZANIR.
• BU SİSTEMLER DOĞU BATI UZANIŞLI OLDUĞU
İÇİN BATI ANADOLU’DA DENİZE DİKTİR.
• 1132 METRELİK ORTALAMA YÜKSELTİSİYLE
TÜRKİYE YÜKSEK BİR ÜLKEDİR.
• TÜRKİYE BATIDAN DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE
YÜKSELEN BİR ÜLKEDİR.
SORU
• Aşağıda Türkiye’nin iklimi ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir; Güneyden kuzeye doğru sıcaklık azalır
• -Batıdan doğuya doğru sıcaklık azalır
• -Kıyıdan iç kesimlere doğru sıcaklık azalır
• -Denizlerin etki alanı dardır
• Bu bilgilere göre Türkiye’nin ikliminde etkili olan etmenlerden
hangisi vurgulanmamıştır?
• A-Dağların uzanış yönü
• B-Enlem
• C-Yükselti
• D-Basınç
• E-Denizlerin etkisi
• KIYI BÖLGELERLE İÇ BÖLGELER ARASINDA
İKLİM FARKLILIĞI OLUŞMUŞTUR.
• KIYI KESİMLERDE GÜNLÜK VE MEVSİMLİK
SICAKLIK FARKLARI DÜŞÜK ORTALAMA
SICAKLIK DEĞERİ YÜKSEK YAĞIŞ MİKTARI
BOL NEMLİ DENİZEL İKLİMLERE KARŞILIK
• İÇ KESİMLERDE İSE GÜNLÜK VE MEVSİMLİK
SICAKLIK FARKLARI YÜKSEK ORTALAMA
SICAKLIK DEĞERİ DÜŞÜK YAĞIŞ MİKTARI AZ
KURAK KARASAL İKLİMLER GELİŞMİŞTİR.
• DAĞLARIN KIYIYA UZANIŞ DOĞRULTULARI
NEDENİYLE KUZEY VE GÜNEY
KIYILARIMIZDA DENİZEL İKLİM ETKİSİ DAR
BİR ALANA SIKIŞIRKEN,BATI ANADOLU VE
MARMARA BÖLGELERİNDE GENİŞ ALANLARA
YAYILMIŞTIR.
SORU
• Rize’de yıllık yağış miktarı 2357 mm iken ,
Trabzon’da bu miktar 822,7 mm’ye iner . Bu iki
ilimizdeki yağış farklılığı aşağıdakilerden
hangisi ile açıklanır?
•
•
•
•
•
A-Yükselti
B-Bakı
C-Enlem
D-Sıcaklık
E-Yer şekilleri
SORU
• Rüzgarın yönü , yer şekilleri ,günlük hareket
ve basınç merkezlerinin yeri gibi faktörlerin
kontrolü altındadır. Buna göre yer şekillerinin
etkileri göz önüne alındığında Çanakkale
Boğazı’nda rüzgarın hangi yönlerden esmesi
beklenir?
• A-Doğu-batı
• B-Güney-Kuzey
• C-Güneybatı-Kuzeydoğu
• D-Kuzeybatı-Güneydoğu
• E-Güneydoğu-Kuzeydoğu
• ÜLKEMİZDE YÜKSELTİ BATIDAN DOĞUYA
DOĞRU GİDİLDİKÇE KADEMELİ OLARAK
ARTAR;
• SICAKLIK ORTALAMALARI DÜŞERKEN
SICAKLIK FARKLARI YÜKSELİR
• DONLU GÜN SAYISI,KAR ÖRTÜSÜNÜN YERDE
KALMA SÜRESİ BUNA BAĞLI OLARAK
DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE ARTAR.
SORU
• Balkan yarımadasından gelip Trakya’dan Türkiye
topraklarına giren soğuk ve yağışlı bir hava kütlesi
doğuya doğru hareket ederek Doğu Anadolu’dan
yurdumuzu terk eder. Yukarıda özelliği ve hareket
yönü belirtilen hava kütlesinin , Marmara
Bölgesi’nde yağmur , İç Anadolu’da kar yağışı
oluşturması aşağıdaki verilerden hangisini
kanıtlamaktadır?
• A-Ülkemizde yükseltinin batıdan doğuya doğru
arttığını
• B-Doğu Anadolu’nun daha çok yağış aldığını
• C-Ülkemizde yaz mevsiminin yaşandığını
• D-Marmara Bölgesi’nden Doğu Anadolu’ya doğru
gidildikçe hava basıncının arttığını
• E-Ülkemizi etkileyen hava kütlelerinin her zaman
batıdan geldiğini
SORU
• Yükseldikçe sıcaklık her 100 m’de 0,5 derece
azalır . Bir noktanın yükseltisi , deniz
seviyesinde kabul edilerek elde edilen
sıcaklık değerlerine , o noktanın indirgenmiş
sıcaklığı denir. Buna göre , aşağıda verilen
bölgelerin yükseltileri dikkate alındığında
hangisinin gerçek sıcaklığı ile indirgenmiş
sıcaklığı arasındaki fark en fazladır?
• A-Marmara
• B-İç Anadolu
• C-Ege
• D-Doğu Anadolu
• E-Akdeniz
D-ETRAFINDAKİ BASINÇ ALANLARININ
ETKİSİ
• TÜRKİYE ORTA KUŞAKTA YER ALDIĞI İÇİN
KUZEYDEN KUTUPSAL GÜNEYDEN İSE
TROPİKAL HAVA KÜTLELERİNİN ETKİSİ
ALTINDADIR.
• ÜLKEMİZİN ETRAFINDA OLUŞAN BASINÇ
MERKEZLERİ ÖNEMLİ İKLİM
ETMENLERİNDEN BİRİDİR.
SORU
•
•
•
•
•
1.Asor
2.Basra
3.İzlanda
4.Sibirya
Yukarıda Türkiye iklimini etkileyen basınç
merkezlerinin bazıları verilmiştir. Bunlardan
hangisi ya da hangileri dinamik oluşum
özelliğine sahiptir?
•
•
•
•
•
A-Yalnız 1
B-1 ve 2
C-1 ve 3
D-2 ve 4
E-3 ve 4
YAZ MEVSİMİNDE
• ÜLKEMİZ YAZ MEVSİMİNDE AZOR YÜKSEK
BASINÇ MERKEZİ İLE BASRA ALAÇAK
BASINÇ MERKEZİ RASINDAKİ HAVA
DOLAŞIMININ ETKİSİ ALTINDADIR.
SORU
• Türkiye’nin çoğu yerinde yazların kurak
geçmesi , aşağıdakilerden hangisinin bir
sonucudur?
•
•
•
•
•
A-Yarımadalar üzerinde bulunmasının
B-Yükselti ortalamasının fazla olmasının
C-Akdeniz ikliminin etkisinde kalmasının
D-Bitki örtüsünün çoğu yerde bozkır olmasının
E-Batı rüzgarlarının etkisinde kalmasının
• BU NEDENLE KARADENİZ KIYILARI VE KARS
ERZURUM BÖLÜMÜ DIŞINDA KALAN YERLER
YAZ MEVSİMİNDE KURAKTIR. KARADENİZ
KIYILARI VE KARS ERZURUM BÖLÜMÜ YAZIN
KARADENİZ ÜZERİNDEN GEÇERKEN NEM
YÜKLENEN KUZEYBATI YÖNLÜ
RÜZGARLARIN YAMAÇLARDA BIRAKTIĞI
YAĞMUR NEDENİYLE KURAK DEĞİLDİR.
KIŞ MEVSİMİNDE AZOR YÜKSEK
BASINÇ MERKEZİ ETKİLİ OLURSA;
• ÜLKEMİZ AZOR YÜKSEK BASINÇ
MERKEZİNİN ETKİSİNDE KALDIĞINDA ORTA
AKDENİZ ÜZERİNDEN GELEN ATLAS
OKYANUSU KAYNAKLI ILIK VE YAĞIŞLI
HAVANIN ETKİSİ ALTINA GİRER.UYGUN KIŞ
ŞARTLARI VARDIR.
SİBİRYA YÜKSEK BASINÇ MERKEZİ
• ANCAK ÜLKEMİZ GENİŞLEYEN SİBİRYA
YÜKSEK BASINÇ MERKEZİNİN ETKİSİNDE
KALDIĞINDA KUZEYDEN VE BALKANLARDAN
GELEN ÇOK SOĞUK HAVANIN ETKİSİYLE
ÇOK SOĞUK VE ETKİLİ KAR YAĞIŞLARININ
GÖRÜLDÜĞÜ ÇETİN KIŞ ŞARTLARI YAŞAR.