Sürat Sürat sporun birçok alanında verimin belirlenmesinde önemli bir etken olarak görülmektedir. Sürati değerlendirmelerde kişilerin diğer özelliklerine göre geliştirilme seviyesi oldukça düşüktür. Sürat, kişinin doğuştan gelen özellikleri yani kalıtımsal faktörler etkilidir. Sürat performansın temel özelliklerinden biri olup, hareket ve reaksiyon sürati gibi çok kompleks özellikler içerir. • Sürat; kişinin hızlı bir şekilde ilerleyebilmesidir. • Motorik sisteme bağlı olarak yapılan hareketi en kıza zaman içerisinde içerisinde tamamlayabilmesidir. • Kasların gelen uyaranlara karşı en kısa sürede reaksiyon göstererek dirençlere yüksek seviyede uyguladığı hareketlerin bütünüdür (Sayın, 2011). Sürat merkezi sinir siteminde gelen uyarıları, kas sisteminin devreye girerek belirtilen emirlerin doğrultusunda uygulayacağı hareketleri olabilecek en kısa zamanda tamamlayabilme yetisidir(Taşkıran, 2007). Antrenman biliminde sürat; vücudun alt veya üst ekstremitenin tamamını veya bir parçasını büyük bir hızla yer çekimine karşı hareket ettirmesidir. Birimi km/saat yani yol uzunluğu/zaman olarak hesaplanmaktadır. Sürate ilişkisi olan kuvvet sürat için önemlidir. Kaslara bir kuvvet çalışması yapmadığı zamanda sürat geliştirilemez. Sürat adım uzunluğu ile adım frekansının çarpımı sonucunda ortaya çıkan değerdir (Sever ve Arslanoğlu, 2016). Muratlı ve arkadaşlarına (2007), göre; fizyolojik açıdan bakıldığında, kaslar ve sinir sisteminin hızlı çalışma yeteneğine özgü yapılan hareketleri kapsamaktadır. Bompa (2015), ise sürati için, mesafeleri çabuk bir biçimde alma yeteneği olarak nitelemektedir. Sürat çoğu spor dallarında düz bir doğrultuda çabuk olarak hareket etmeyi sağlaması ile , başarılı bir verim düzeyi sergilemek için gerekli olmaktadır. Sürate Etki Eden Faktörler Adım Uzunluğu Koşu hızında adım uzunluğu ve adım frekansı olarak iki önemli faktör vardır. Her sporcu için bu iki önemli bileşen arasında eşsiz bir denge vardır. Hızlanma birçok sporda önemli bir bileşendir (Salonikidis ve Zafeiridis, 2008). Kas Kuvveti ; Kuvvet; dışardan gelen bir dirence karşı koyabilme yetisidir. Belli bir direnç karşısında kasların kasılarak uzun veya kısa süreli dayanabilme özelliği olarak nitelenebilir. Kuvvet kısaca nöromüsküler sistemin güç üretebilmesidir. Çabuk ve süratli olmanın temel nedeni iyi bir kuvvet oranına sahip olmaktan geçmektedir. Kuvvet, sürat ve dayanıklılık arasında düzenli yönetimsel açıdan bir ilişkisi bulunmaktadır (Bompa, 2013). Kas Fibrelleri ve Tipleri ; İskelet kasının çeşitli katmandan oluşan bağ dokusu bulunmaktadır. Epimisyum olarak bilinen dış katman, premisyum olarak bilinen orta katmandır. Son katman olarakta endomisyum katmanı bulunmaktadır. Bu katman kas fibrinlerini saran katman olarak bilinmektedir (Bompa ve ark., 2014). Kas fibrillerinin yapısı gereği biyokimsal açıdan işlevleri farklıdır. Kas lifi tipleri farklı performans özelliğinin ortaya konmasını sağlar. Kas tipleri Tip 1 yavaş kasılan kaslar, tip iki hızlı kasılan kas fibrilleri olarak bilinmektedir. Tİp 1 Kas özellikleri • Yavaş kasılırlar. • Yorgunluğa dayanıklı, zengin kılcal damarlar sahiptirler. • Enine kesiti küçük ince tiptedirler. • Yüksek miyoglobin düzeyi bulunur. • Mitokondria bakımından zengin güçlü oksidatif metabolizma özelliği taşır. • Glikojen, serbest yağ asitleri, oksidasyon enzimleri oluşturabilmektedir. • Az sayıda motor son Plak bulunur. • Düşük uyarı düzeyi vardır. • Küçük Alfa. Bu kas tipleri dayanıklılık gerektiren spor dallarına yönelik özellik taşımaktadır (Taşkıran, 2007). Tip 2 Kas özellikleri • Hızlı kasılır, fazla çalışma içinde bulunur. • Çabuk yorulurlar. • Yüksek kas gerilimi vardır. • Enine kesiti büyük, kalındır. • Kılcal damarları az seviyededir. • Düşük miyoglobin düzeyi bulunmakdır. • Üçlü glikolitik metabolizma • Mitokondria sayısı azdır. • Büyük akson çapı ve büyük Alpha nöronların innervasyonu ile yüksek performans hızı sağlamaktadır. • Çok sayıda motor son Plak sayısı buunmaktadır. • Yüksek uyarılma hızı vardır. • Sürat sporları için uygun kas tipleridir (Taşkıran, 2007). Antropometrik Özellikler Alanyazın da yapılan birçok araştırmada görüldüğü üzere, belli bir branşta başarı elde edebilmek için vücut kompozisyonlarının avantaj sağladığı görülmektedir. Bazı özellikler sayesinde sportif performans sergilemedeki etkisinin önemli olduğu sonuçlarda yer almaktadır (Kurudirek,1998). Sporcunun fiziki yapısı, vücut kompozisyonu, vücut ağırlığı, boy gibi etmenlerin gerek motor işlevlerinin yerine getirilmesinde, gerekse performansın istenen ölçülerde yapılması için önemli faktör olarak görülmektedir (Özer, 1993). Genel Aerobik ve Anaerobik Kapasite Aerobik kapasite, büyük çizgili kas gruplarının, aerobik metabolizma sayesinde kazanılan enerjinin kullanımı ile yapılan işe adapte olma kapasitesidir. Aerobik kapasitenin birim zamandaki oluşan değerde aerobik güç olarak nitelenir. Egzersizler sırasında iskelet kaslarının kullandığı en yüksek oksijen miktarına, maksimum oksijen hacmi (VO2max) denmektedir (Yıldız, 2002). VO2max ölçümü kişilere önceden belirlenmiş egzersiz test protokolüne uyularak yapılmaktadır. Bu testlerde yoğunluk zamanla arttıralarak uygulanıp ekspire edilmiş gazların analizleri ile yapılmaktadır (Yıldız, 2012).
