EĞİT İM F ELS EF ES İ EF 1 0 3 EĞİTİM AKIMLARI 1 ÖZCÜLÜK DR. M. EMİR RÜZGAR TEKRAR VE ETKİNLİK • Geçen hafta incelediğimiz felsefi ekollerden size en mantıklı gelenini seçiniz. Seçiminiz ardından yatan nedenleri açıklayınız ve bu ekolün eğitime olası katkısını açıklayınız. ÖZ KAVRAMI ÜZERİNE • Ontolojik olarak her varlığın özsel ve ilintisel olmak üzere iki temel özelliği olduğu söylenir. • Özsel: Bir nesneyi, o nesne yapan, türüne has özellik. (Evrensel) • İlintisel: Başka nesnelerde de bulunabilen, değişmesi durumunda nesnenin veya varlığın yapısını değiştirmeyen özellik. (Göreli) • Örneğin, hareket etmek arabanın özsel özelliğidir; rengi, boyu, iç hacmi vb. ise ilintisel. • Ağacın fotosentez yapması özsel özelliğidir; boyu, yaprak şekli ise ilintisel. • İnsanın özsel ve ilintisel özellikleri neler olabilir? FELSEFİ BİR KAVRAM OLARAK ÖZCÜLÜK • Özcülük işte tam olarak bu öz ile ilişkilidir. • Özcülük, tek somut nesnelerin kendiliklerinden birtakım doğal türlere ayrıldıklarını, her nesnenin üyesi olduğu türü veya sınıfı kesin ve belirli çizgilerle diğer nesne türlerinden ayırt etmenin mümkün olduğunu, her varlığı veya nesneyi belirli bir nesne türünün üyesi yapan bir öz bulunduğunu savunan bir öğretidir (Cevizci, 1999, s. 724). • Gerçekliğe, şeylerin hakiki özüne, belirli bir varlığın ne olduğunu tanımlayan değişmez ve sabit özelliklere olan inançtır. • Özcülük; her varlığı tanımlar ve onu belirli bir grubun üyesi yaparak diğerlerinden ayıran değişmez ve düzenli bir öz’ün var olduğunu kabul eder. FELSEFİ BİR KAVRAM OLARAK ÖZCÜLÜK • Cinsiyet çalışmalarından örnek: Özcü görüşe göre kadını ve erkeği birbirinden ayıran ve her birine özel özellikler vardır. • Kadının duygusal, şefkatli ve evcimen doğası; ev işi ve çocuk bakımı. • Erkekler ise rasyonel, güçlü ve rekabetçi; ev dışı roller. • Bu bakış açısına göre öğretmenlik kadınlara daha uygun bir meslek midir? • Diğer bir örnek: Türk insanı, Amerikan toplumu, Fransız kültürü vb. EĞİTİMDE ÖZCÜLÜK • Eğitimde özcülük akımı, kültürel özcülükten kökenlenir. • Toplumsal grupları tanımlayan, üyelerini diğer grupların üyelerinden ayıran ortak temel nitelikler olduğu görüşünü kabul eder. • Bu bağlamda özcülükte eğitim, toplumun özünü oluşturan kültürel değerlerin, temel bilgilerin ve o toplumda ihtiyaç duyulan yeteneklerin genç kuşağa aktarılması sürecidir. • Ayrıca okul, kültürel mirasın, toplumsal birlik ve birlikteliğin devamlılığını sağlama amacı taşır. EĞİTİMDE ÖZCÜLÜĞÜN DOĞDUĞU BAĞLAM • Eğitimde özcülük ABD’de ortaya çıkmıştır. • Sanayi toplumunun oluşumu ve yoğun göç. • Yeni gelen ve farklı farklı milletlerden göçmenlerin eğitilmesi. • Amerikan kültürü ne olacak ve yeni gelenlere nasıl aktarılacak? • Hızlı bir değişim ve ayrışma süreci içinde olan toplumu dengeye ve istikrara ulaştırmak ve aydınlanma döneminin toplumsal ilerleme idealini yeniden tesis etmek. • Özcülükten önce Platon’a dayanan mental disiplin. • Ezbere dayalı eğitim ve insani olmayan koşullar. • Bir müfettişin yaptığı araştırmaya göre, 500 çocuk işçiden 417’si okula dönmek istememiş. EĞİTİMDE ÖZCÜLÜĞÜN DOĞDUĞU BAĞLAM İLERLEMECİLİK VS ÖZCÜLÜK. ÇOCUK ÇALIŞMALARI HAREKETİ VS ÖZCÜLÜK. ÖZCÜLÜK (ESASİCİLİKESSENTIALISM) • Eğitim tarihi karşıt ikilikler arasında süregiden bir çatışma. • Bireye karşı toplum, özgürlüğe karşı disiplin, ilgiye karşı çaba, oyuna karşı iş, kişisel deneyime karşı insan ırkının deneyimi vb. • Özcülere göre: – Eğitimin kitleselleşmesi ve bu sürecin yarattığı baskı, standartların ve titizliğin gevşemesine neden oldu. Böyle bir ortamda ilgiye, özgürlüğe, acil ihtiyaçlara, kişisel deneyime, psikolojik düzenlemeye ve çocuğun inisiyatifine önem veren kuramlar doğal olarak oldukça popüler hale geldi. Bu kuramlar çabaya, disipline, uzak hedeflere, insan ırkının deneyimine, mantıksal sıraya ve öğretmen inisiyatifine önem veren görüşleri değersizleştirdi (Bagley, 1938, s. 427428). • Proje veya çocuğu temele almak yerine ‘sistematik, ardışık ve sürekli müfredatı takip eden yönlendirme ve kontrol’ ÖZCÜLÜK’ÜN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAM VE VARSAYIMLAR • Organik Toplum-Egoist Birey Karşıtlığı: Bireyden önce ve bireyin dışında gelişen ve bireyin yaşamını dikte eden bir toplum kabülü. • Toplumdan önce birey gelir. • Toplumda süregiden bir çatışma vardır ve bu çatışmanın nedeni ise bireyci ve bencil duruş ve istekler. • Toplumsal ilerleme için bireylerin topluma uyum sağlaması esastır. Diğer bir deyişle, bireysel bencilliği veya egoizmi sınırlamak ve sosyal ilerlemeyi mümkün kılacak bir uyum ve iş birliği. • Arı kolonileri. • Okulun öncü bir işlevi olmalıdır. Okullar değişime cevap olarak kendisi de değişir ve bu değişimleri karşılamaya çalışırsa öncü işlevini kaybeder ve takipçi konumuna geçer. Bu durum ise toplumu yıkıma götürecektir. ÖZCÜLÜK’ÜN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAM VE VARSAYIMLAR • Değer, Bilgi ve Beceri ‘Aktarımı’ olarak Eğitim: Okulun temel görevi, geçmişin birikimini genç kuşağa aktarmaktır. • Bu görüş kendi içinde tutucu bir bakış açısıdır. Okul öncelikle var olanı korumalıdır. • Tek tip, sistematik ve sıralı bir yapıda hazırlanmış eğitim programları ile kültürel mirasın bilgi, beceri ve değerlerini yeni kuşaklara aktarma ve bu şekilde bireyin gelecekteki eylemlerini daha etkin kılmak gerekir. • Öğrencileri daha iyi insan yapacak alışkanlıkları ve erdemleri edindirmek. • Demokrasinin gelişmesi ve yaygınlaşması için de ortak bir anlayışa gerek vardır. Bu ortak anlayış olmadan demokrasiyi oluşturan temel yapılar zarar görür. • İnsanlık mirasının en kıymetli unsurlarını temsil eden temel ortak fikir, anlam, anlayış ve ideallerin edindirilmesi. • Temel bilgiler 3R, toplumun tarihi, sanat ve sağlık. ÖZCÜLÜK’ÜN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAM VE VARSAYIMLAR • Disiplin ile Gelen Özgürlük: Bagley, 1938, s. 432: – Amerikan eğitim kuramı disiplin terimini sözcülüğünden uzun bir süre önce çıkardı. Olgunlaşmamış öğrencinin bile ne öğreneceğini seçme hakkını göklere çıkarıyorlar. Öğretmen tarafından dayatılan tüm öğrenme görevlerini otoriter olarak kınıyorlar, sistematik ve insan ırkının şimdiye kadar ve bedeller ödeyerek öğrendiği değerleri derslerin sistematik ve sıralı olarak çalışılıp öğrenilmesine hiç değer vermiyorlar. Öğrencinin ilgisini çekmediği için bir görevi reddetmesini anlayışla karşılayıp rasyonalize ediyorlar. En az direnç ve en az .abanın yaşandığı bir ortam sunuyorlar. İtaat onlar için bir zayıflık işareti olarak kabul ediliyor. Bütün bunlar demokrasi ve özgürlük gibi sihirli sözcükler adına yapılıyor. ÖZCÜLÜK’ÜN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAM VE VARSAYIMLAR • Disiplin ile Gelen Özgürlük: İlerlemeciler zayıf, feminen ve belirsiz (cinsiyetçi söylem!). Özcülük ise güçlü, erkeksi ve pozitif. • Disiplin azaldığı için temel akademik becerileri kazanamamış bir öğrenci nüfusu oluşmuştur. • Eğitim öğrencinin ilgi, isteğine ve iradesine göre şekillenen tesadüfi bir süreç değildir. • Aksine zorlu ve disiplinli bir çalışma süreci gerektirir. Bu sebeple sistematik ve ardışık bir programları takip etmelidir. • Bu programları uygulamaya koyan öğretmenler yetkin ve sempatik ama aynı zamanda güçlü ve sıkı olmalıdır. • Öğretmenler eğitim sürecinde denetimde olmalı ve öğrencilere rehberlik etmelidir. • Akademik başarı standartları önemli ve gereklidir. Seviye yüksek tutulmalıdır. En üstte ideal insan vardır. • En ideal insan ana akım kültüre en iyi uyum sağlayan ve toplumun rekabet gücünü koruyandır. • Ölçülebilen bilgi değerlidir. Standart testler! ÖZCÜLÜK’ÜN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAM VE VARSAYIMLAR • Olgunlaşmamış Çocuk ve Çocuğun Öğretim ve Disiplin İhtiyacı: Çocuğun okula gitmesindeki amaç, kendisinden önce ve kendisinin dışında var olan dünyayı kendi ilgisi doğrultusunda değil, var olduğu şekliyle tanımaktır. • Öğrenci olgunlaşmamıştır. Rehberliğe ve yönlendirmeye ihtiyacı vardır. • Sadece ilkel toplumlar disiplini elden bırakır ve gençleri memnun etmek için çalışır ve gençleri şımartırlar. • Disiplinin bazen eğitimcilerce kötüye kullanılabildiği doğrudur. Esas olan öz disiplin geliştirmeye odaklanmaktır. • Olgunlaşmamış ve hayvani dürtülerinin davranışlarını yönettiği çocuk, rehberlik ve disiplin için olgun olana (öğretmen-yetişkin) bağımlıdır. KISACA ÖZCÜLÜK… • Hem idealizme hem de realizme dayanır. • Eğitimin amacı, bireyin zihinsel yetilerinin geliştirmektir. Toplumun mevcut yapısını korumak ve temel insan değerleri yeni kuşağa aktarmak için sistematik ve disipline dayalı bir öğretim uygulanmalıdır. • Öğretmen alanında uzman kişidir. Öğrenci, henüz olgunlaşmamıştır. Dolayısıyla öğretim öğretmen kontrolünde olmalıdır. Öğretmen merkezli. Sınıfta disiplin. • Konu alanına güçlü vurgu yapar. Konu alanı özümsenmelidir. 3R vb. • Öğrenme disiplin gerektirir. Sıkı çalışma ve zorlanma. • Geçmişten gelen doğru bilgiler sonraki kuşaklara aktarılırsa yeni kuşak daha üst bir uygarlık kurabilir. SIRA SİZDE • Bir okulda öğretmensiniz ve Özcülük’e inandığınız için sunduğunuz öğretim hizmetini Özcülük’ü esas alarak sunuyorsunuz. Bir gün okulunuza bir denetmen geldi ve neden Özcülük’ü tercih ettiğinizi sordu. Neden Özcülük’ü tercih ettiğinizi nasıl açıklarsınız? SORULAR? • Etkin katılımınız için teşekkür ederim.
