FEM ENERJİ ÜRETİM LTD. ŞTİ. PAŞALI HES CEBRİ BORU TEKNİK ŞARTNAMESİ AGUSTOS 2013 ATAK MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ. - 0 312 490 44 94 - [email protected] ATAK İÇİNDEKİLER 1 GENEL TEKNİK ŞARTLAR .............................................................................................. 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 Kapsam ............................................................................................................................... 1 Uygulanacak Standartlar ..................................................................................................... 1 Markalama ve İsim Plakaları .............................................................................................. 1 Projelendirme ...................................................................................................................... 2 Proje Hesapları .................................................................................................................... 2 Proje Yükleri ....................................................................................................................... 2 Şartname Projeleri ............................................................................................................... 2 İmalat Projeleri.................................................................................................................... 2 Malzemeler ......................................................................................................................... 3 1.10 1.11 1.12 İşçilik................................................................................................................................... 6 İmalat .................................................................................................................................. 7 Kaynak İşleri ....................................................................................................................... 7 1.13 Korozyona Karşı Koruma ................................................................................................... 8 1.14 Kontroller ve Testler ......................................................................................................... 11 1.15 1.16 Nakliye .............................................................................................................................. 13 Montaj ............................................................................................................................... 13 1.17 Cıvatalar, Saplamalar, Somunlar ve Vidalar ..................................................................... 15 1.9.1 1.9.2 1.9.3 1.9.4 1.9.5 1.9.6 1.9.7 1.9.8 1.9.9 1.9.10 1.12.1 1.12.2 1.12.3 1.12.4 1.13.1 1.13.2 1.13.3 1.13.4 1.13.5 1.14.1 1.14.2 1.14.2.1 1.14.2.2 1.14.3 1.14.4 1.14.5 1.14.6 1.14.7 1.14.8 1.16.1 1.16.1.1 1.16.2 1.16.3 1.17.1 1.17.2 1.17.3 1.17.3.1 Genel Hususlar ........................................................................................................ 3 Çelik Malzeme ........................................................................................................ 3 Diğer Malzemeler .................................................................................................... 3 Çelik Yapılar İçin Müsaade Edilen Gerilmeler ....................................................... 4 İşletme Tertibatına Ait Emniyet Gerilmeleri ve Emniyet Faktörleri ...................... 5 Burçlar için emniyet gerilmeleri ............................................................................. 5 Beton İçin Emniyet Gerilmeleri .............................................................................. 5 Sürtünme Katsayıları ............................................................................................... 6 Kaynak Verimi ........................................................................................................ 6 Çelik Sacların Minimum Kalınlıkları ...................................................................... 6 Kaynak Yapımına Hazırlık...................................................................................... 7 Kaynak Yöntemi ..................................................................................................... 7 Kaynak Kontrolü ..................................................................................................... 8 Kaynakçıların Yeterliliği ......................................................................................... 8 Uygulama .............................................................................................................. 10 Hidromekanik Teçhizat Boya Sistemleri .............................................................. 10 Yüzey Koruma ile İlgili Yapılacak Kontroller ...................................................... 10 Garantiler ............................................................................................................... 10 Kusurların Giderilmesi .......................................................................................... 10 Genel ..................................................................................................................... 11 Malzeme Testleri ................................................................................................... 11 Mekanik Testler..................................................................................................... 11 Tahribatsız Testler ................................................................................................. 12 Kaynakçılar İçin Ehliyet Testi............................................................................... 12 Kaynak Prosedürü Yeterlilik Testi ........................................................................ 12 Kaynak Ağzı Hazırlık Kontrolü ............................................................................ 12 Gözle Muayene ve Boyut Kontrolü ...................................................................... 12 Kaynaklı Birleşimlerin Röntgen Muayenesi ......................................................... 12 Fonksiyonel Testler ............................................................................................... 13 Toleranslar ............................................................................................................. 14 Cebri Borular için Toleranslar............................................................................... 14 Tranzisyon parçalarının montajı............................................................................ 14 Cebri boruların montajı ......................................................................................... 14 Topraklama............................................................................................................ 15 Koruma Kontrol Sistemi ....................................................................................... 15 Şantiye Testleri ...................................................................................................... 15 Gözle Muayene ve Boyut Kontrolü ...................................................................... 15 i PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.17.3.2 Röntgen muayenesi ............................................................................................... 16 1.17.3.3 Boya Kontrolü ....................................................................................................... 16 2 CEBRİ BORU .................................................................................................................... 17 2.1 İmalat Şartları.................................................................................................................... 17 2.2 Mesnetler........................................................................................................................... 18 2.3 2.4 2.5 2.6 Dirsekler ............................................................................................................................ 18 Menhollar .......................................................................................................................... 18 Boşaltma Boru ve Vanaları ............................................................................................... 18 Takviye Çemberleri........................................................................................................... 19 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.2.1 Genel karakteristikler ............................................................................................ 17 İmalat ..................................................................................................................... 17 Düz Boru Kısımları ............................................................................................... 17 Redüksiyonlar........................................................................................................ 18 Sabit Mesnet .......................................................................................................... 18 ii PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1 GENEL TEKNİK ŞARTLAR 1.1 Kapsam Bu teknik şartname aşağıda dökümü verilen yüklenici tarafından sağlanacak hidromekanik daimi teçhizatlarla ilgili imalat projelerinin hazırlanması, malzemelerin temini, imalat, kontrol, nakliye, montaj ve işletmeye alma testlerinin yapılması işlerini kapsar. Cebri Boru Şartnamede tanımlanmamış olsalar da, öngörülen işletme koşullarının gerçekleşmesi için gerekli olan her türlü araç-gereç, ekipman ve aksesuarlar sağlanacaktır. Bu şartnamenin belirttiği işlerden, İş sahibinin onayını gerektirenler için işe başlanmadan önce onay alınacaktır. 1.2 Uygulanacak Standartlar Aksi belirtilmedikçe tüm malzemeler, ekipmanlar, üretim ve deneyler aşağıda belirtilen standartların en son basımına uygun olacaktır: TS Türk Standartları EN Standarts Issued by the Europan Community DIN Deutsche Industrıe Normen ASTM American Society For Testing And Materials ANSI American National Standards Institute ASME American Society Of Mechanical Engineers AWS American Welding Society ISO International Organization For Standardization NEMA National Electrical Manufacturers Association (U.S) VDE Verband Deutscher Electrotechniker Yüklenici, şartnamede belirtilenlere tamamen uymak kaydıyla alternatif standartlar, malzeme veya teçhizat teklif edebilir. Yüklenici herhangi bir sebepten dolayı yukarıdaki listede verilen standartlara benzer veya farklı alternatifler teklif eder veya yukarıdaki standartların kapsamında olmayan malzeme ve teçhizat kullanmak isterse değişikliğin şeklini ve sebebini tam olarak belirtecek, teklif edilen malzeme ve teçhizatla ilgili özellikleri tasdik edilmek üzere sunacaktır. Bu şartnameler Türkçe olacaktır. Teklif edilen malzeme ve teçhizatın kullanılıp kullanılmayacağı hakkında kesin karar İş sahibi tarafından verilecektir. Teknik şartname ile yukarıdaki standartlardan herhangi biri arasında uyuşmazlık olduğu takdirde şartname hükümleri geçerlidir. Bütün dişli parçalar ISO metrik diş standartlarına uygun olacaktır. 1.3 Markalama ve İsim Plakaları İsim plakaları, talimat levhaları ve tehlike ikaz işaretleri Türkçe olarak yazılacaktır. İsim ve ikaz plakalarının detay projeleri hazırlanarak İş sahibinin onayına sunulacaktır. 1 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.4 Projelendirme Tüm uygulama ve yapım projeleri ve hesapları yüklenici tarafından hazırlanacaktır. Yüklenici, hidromekanik ekipmanların doğru olarak projelendirilmesi ve yapımından sorumludur. Teçhizatın tam olarak montajı için Şartnameye uygun projelendirilmesi, gerekli tüm yardımcı ve emniyet cihazlarıyla teçhiz edilmiş olarak çalışır durumda temini yüklenicinin sorumluluğundadır. Yüklenici, ekipmanları, kendi deneyimine, standart endüstri mühendisliği uygulamalarına, ilgili standartların en son basımlarına uygun olarak projelendirecektir. Yüklenici, bütün detay tasarım ve uygulama projelerini, hesapları, katalogları ve talimatları hazırlayarak sunacak ve İş sahibinin onayını alacaktır. Bu dokümanlar, ekipmanın analizini, tasarımını, atölye testlerini, montaj prosedürünü, şantiye testlerini, işletme ve bakım talimatlarını ve İş sahibinin gerekli gördüğü diğer bilgileri kapsayacaktır. Tüm çalışmalarda Uluslararası Metrik sistem kullanılacaktır. Ancak, kablo ve borularda inç cinsinden değerler kullanılabilir. Tüm ekipmanlar kolay takılabilir ve sökülebilir şekilde projelendirilmiş olacak, gerektiği gibi monte edilerek kontrol edilecek, ayarları yapılacak ve korozyondan korunacaktır. 1.5 Proje Hesapları Yüklenici onaylatmak üzere, detay projelerin dayandığı hesapları İş sahibine verecektir. Bu hesaplar yapılan bütün kabulleri, gerilmeleri ve deformasyonları kapsayacaktır. Bu hesaplar imalat projeleri ile aynı sayıda takım halinde verilecektir. 1.6 Proje Yükleri Yüklenici diğer yükleri yukarıda belirtilen standartlara göre veya İş sahibinin tespit ettiği esaslara uygun şekilde hesap edecektir. 1.7 Şartname Projeleri Sözleşmede belirtilen projeler bu şartnamenin ayrılmaz bir parçasını teşkil edecektir. Projeler üzerindeki ölçüler İş sahibinin yazılı izni olmadan değiştirilemez. 1.8 İmalat Projeleri Yüklenici, imalat projelerini sözleşmede belirtilen sayıda İş sahibinin onayına sunacaktır. Genel boyutlar kati projelerde gösterilmiş olup bunlar İş sahibinin onayı olmadan değiştirilemez. Yüklenicinin hazırlayacağı detaylı imalat projeleri aşağıdaki hususları ihtiva edecektir. Her teçhizatın ve parçalarının boyutları ve genel yerleşim planı verilecektir. Lüzumlu diğer bilgiler ile beraber cıvatalar, delikler, toleranslar, boyutlar vs. ile parça numaralarına ait detay resimleri verilecektir. Detay projelerinde her bir parçanın ağırlığı parça listesinde verilecektir. İmalat detaylarında bütün parçaların kaynak detayları verilecektir. Malzeme cinsleri ve yüzey işleme işaretleri belirtilecektir. Yüklenici kendi teçhizatında başka bir firmanın imalatı olan ürünleri kullanması halinde, bu imalatçıya ait tanıtıcı bilgilerle beraber kullanılacak ürünün tipi, modeli, karakteristikleri ile ilgili katalogları onaya sunacaktır. Yüklenici, İş sahibinin verdiği proje esasları üzerinde gayeye aykırı değişiklikler ihtiva eden imalat 2 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK projeleri hazırlayıp İş sahibine sunamaz. Ancak imalat şartlarının gerektireceği alternatif çözümleri proje olarak teklif edebilir. Yüklenici, yukarıdaki şartlara uygun olarak hazırlanmış olan imalat projelerini İş sahibine tasdik ettirmeden imalata geçemez. Tasdik edilen imalat projelerine göre imal edilen teçhizatta garanti sonuna kadar olabilecek her türlü aksaklıktan (kullanım hataları haricinde) yüklenici sorumludur. 1.9 Malzemeler 1.9.1 Genel Hususlar Bütün malzemeler, şartnamelerde özel olarak belirtilmedikçe, mukavemet, esneklik, dayanıklılık ve diğer fiziksel özellikler dikkate alınarak bu tip teçhizat için kullanılan en iyi evsaflı malzemelerden seçilecektir. Yeni, kullanılma maksadına uygun, dayanıklılık ve sağlamlık bakımından mevcudun en iyisi ve belirtilen standartların veya muadillerinin en son şekillerine uygun olacaktır. Teçhizat için gerekli olan ve yüklenici tarafından imal edilemeyen malzemeler ve tali teçhizat güvenilir ve isim yapmış imalatçı firmalardan satın alınacaktır. Birlikte hareket eden malzemeler, birbirlerine sürtünmeden dolayı zarar görmeyecek şekilde seçileceklerdir. Korozyona açık malzemelerden kaçınılacaktır. 1.9.2 Çelik Malzeme Şartnamelerde aksi belirtilmediği takdirde kapak, kaldırma tertibatları, vana, cebri boru vs gibi malzemenin imalatında kullanılacak esas malzeme aşağıdaki tabloya uygun olacaktır. Tablo 1. Kapak ve ızgara malzemeleri Çelik Malzeme Çekme çelik levhalar, lamalar, profiller Karbon çeliği (normal borular için ) Karbon çeliği (basınçlı borular için ) 1.9.3 Uygulanacak Standart No DIN 17100 St 37.2,St 52.2 DIN 1626 St 33 DIN 1626 St 37.2 , St 52.2 , CB 2 Diğer Malzemeler Sızdırmazlık lastiği olarak kullanılacak kauçuk veya sentetik olacak ve aşağıda belirtilen asgari fiziksel özelliklere haiz olacaktır. Tablo 2. Sızdırmazlık lastiği özellikleri Shore durameter sertliği (Type A ) Asgari uzama Azami çekme mukavemeti Su emme özelliği Basınç seti 50∼60 % 450 145 kg/cm2 Ağırlığın max. % 30 ‘u 70 ° C x 22 saat Ağır yataklama durumlarında çalışan bütün yatak burçları kendinden yağlamalı bronz burçlu olacaktır. Gerekli yerlerde pirinç veya paslanmaz çelik parçalar ve bağlantı elemanları kullanarak uzun bir kullanma süresinden sonra dahi bu parçaların kolayca değiştirilebilmeleri temin edilecektir. 3 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.9.4 Çelik Yapılar İçin Müsaade Edilen Gerilmeler Tablo 3. Emniyet gerilmeleri Gerilme çeşidi St 37-2 St 44-2 St 52-3 DIN 4114’ e uygun olarak flambaj tahkiki gereken hallerde, normal kuvvetten ve momentten ileri gelen basınç ve eğilme gerilmesi 1400 1600 1850 1510 1730 2000 2100 2400 2800 Normal kuvvetten ve momentten ileri gelen çekme gerilmesi ve stabilite tahkiki gerekmeyen durumlar için momentten ileri gelen basınç gerilmesi 1600 1800 2100 1730 1950 2280 2400 2700 3150 Kayma gerilmesi 920 1040 1210 1000 1130 1310 1390 1560 1820 Bileşik gerilme 1800 1920 2160 1950 2090 2350 2700 2880 3240 Cidar levhasında bileşik gerilme 2040 2040 2160 2220 2220 2350 3060 3060 3240 4 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.9.5 İşletme Tertibatına Ait Emniyet Gerilmeleri ve Emniyet Faktörleri Tablo 4: Emniyet gerilmeleri ve emniyet faktörleri Emniyet gerilmeleri ve katsayıları Eksenel gerilme σ zul = 0.4×σ s ⎛1⎞ ⎜ ⎟×σ zul ⎝3⎠ 1.25×σ zul DIN 19704 Kayma gerilmesi Bileşik gerilme Diğerleri = Akma noktası gerilmesi σzul = Emniyet gerilmesi; bu değer olağanüstü haller için 0.6*σs ve σs motor yavaşlama durumu için 0.9*σs olarak alınmalıdır. 1.9.6 Burçlar için emniyet gerilmeleri Tablo 5: Burç yatağın emniyetli taşıma değeri İşletme mekanizması Mesnet parçaları Kendinden yağlamalı yatak: Dönen parçalar Kendinden yağlamalı yatak: Sabit parçalar Emniyet değeri (kg/cm2) 70-100 150-200 250 500 Kendinden yağlamalı bronz yataklarda emniyet gerilmesi için yatak imalatçısının garanti ettiği değer dikkate alınacaktır. 1.9.7 Beton İçin Emniyet Gerilmeleri Tablo 6: Beton emniyet gerilmeleri Emniyet gerilmesi (kg/cm2) Basınç gerilmesi 60 Kesme gerilmesi 8 Yuvarlak çubuklarda aderans gerilmesi: Yuvarlak demir Nervürlü demir 7 14 5 BALKODU-2 HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.9.8 Sürtünme Katsayıları Tablo 7: Sürtünme katsayıları statik μ=0.20 dinamik μ=0.15 Bronz-bronz statik μ=0.60 Çelik-Lastik statik μ=0.70 (sertliğe göre ort.) Tekerlek yuvarlanması statik μ=0.10 Çelik-Bronz 1.9.9 Kaynak Verimi Tablo 9: Kaynak verimi Birleştirme çeşidi Atölyede Şantiyede Küt kaynak (kontrollü) (kontrolsüz) % 90 %80 %85 %75 Bindirme kaynak %90 %85 1.9.10 Çelik Sacların Minimum Kalınlıkları Kapak, ızgara ve boru imalatında kullanılacak minimum sac kalınlığı pas payı dahil 8 mm olacaktır. Çelik profiller için gövde kalınlığı pas payı dahil minimum 6 mm olacaktır. 1.10 İşçilik İşin tümü, kaliteli ekipman yapımında kullanılan en yeni teknikler kullanılarak, profesyonel bir işçilikle ve kendi alanlarında deneyimli, vasıflı ustalar tarafından gerçekleştirilecektir. Değiştirilebilir parçalar, projelerinde gösterilen boyutlarda hassas işlenecek, kolaylıkla değiştirilebilecektir. Orijinal parçalar, yedekleriyle kolaylıkla değiştirilebilecektir. Yapı çeliği işleri, bu şartnamede veya projelerinde aksi belirtilmedikçe, öngörülen şartlara uygun olacaktır. İmalatı tamamlanmış elemanlarda kıvrımlar, bükülmeler ve açık ek yerleri bulunmayacaktır. Birleştirilecek yüzeyler, hizalandıklarında, kaynak, perçin veya cıvatayla birleştirildiklerinde tam temas sağlayacak şekilde pürüzsüz olacaktır. Malzemeler, kesilmeden veya işlenmeden önce, düzgün ve tüm pas ve kirinden arındırılmış olmalıdır. Düzeltilmesi gerekiyorsa, metale zarar vermeyecek yöntemlerle düzeltme işlemi yapılmalıdır. Malzemede sivri kıvrımlar ve bükümler olmamalıdır. Oksijenle markalama ve kesme işlemi dikkatle yapılacak, montaj sonrası açıkta kalacak kısımlar düzgünce işlenecektir. İşlenmemiş yüzeylerin birbiriyle uyumlu bir şekilde birleştirilmesi sağlanacaktır. Bitişik yüzeyler arasında önemli uyuşmazlık varsa, bu yüzeyler doğru hizalama yapılıncaya kadar düzeltilecektir. İşlenmemiş yüzeyler projelerde gösterilen seviye ve boyutlarda olacak, çıkıntı ve girintileri giderilinceye kadar yontulacak veya taşlanacaktır. Bileşenlerdeki tüm kısımların yüzey bitirme işlemi, ilgili dayanım, montaj ve servis şartlarına uygun olacaktır. Makineyle işlenecek yüzeyler, gerekli semboller kullanılarak imalat projelerinde gösterilecektir. 6 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.11 İmalat Çeliğin kesilmesi hassas olarak yapılacaktır. Çatlaklara ve pürüzlülüğe müsaade edilmeyecektir. 1.12 Kaynak İşleri 1.12.1 Kaynak Yapımına Hazırlık Kaynakla birleştirilecek eleman ve kesitler gerekli kaynak tipine uyum sağlamak ve tam kaynak birleşiminin gerçekleşmesi için düzgün bir şekilde kesilecek veya ağızlar uygun bir tarzda tesviye edilerek hazırlanmış olacaktır. Kaynak yapılacak yer kaynak ağzından en az 50 mm geriye kadar pas, kir veya diğer yabancı bütün maddelerden iyice temizlenmiş olacaktır. 1.12.2 Kaynak Yöntemi Bütün kaynaklar elektrik kaynağı ile yapılacaktır. Yüklenici, kaynak ağzı hazırlığını, elektrot ve örtüsünün birleşimini, kaynak elektrodunun çap ve tipini, kaynak esnasında elektrik amper ve voltajını ve kaynak işleminin süratini izah eden teknik hususları tasdik edilmek üzere İş sahibine kaynak işlerine başlamadan önce verecektir. Yapılan kaynağın görünüşü ve kalitesi, oluşan hataları düzeltme metotları, kaynakçı ustasının ehliyetini tecrübe etmek gibi hususlarda; AWS (veya muadili) esas alınacaktır. Otomatik veya elle yapılacak kaynakta, esas malzeme için kaynak elektrodu düşük hidrojenli, malzemeye en uygun elektrot olacaktır. Kaynak elektrotunun kırılma ve kopma mukavemeti, akma noktası gerilmesi ve uzama bakımından özellikleri, kaynak yapılan esas malzemenin bu hususlardaki özelliklerden üstün olacaktır. Kaynak yapılacak malzeme işlem esnasında yerinden oynamayacak şekilde tespit edilecektir. Punto kaynağı artık gerilmeleri asgari kılacak şekilde ifa edilecektir. Yüklenici, kaynaktan doğacak sünmeleri veya artık iç gerilmeleri önlemek üzere gereken tedbirleri alacaktır. Kaynak işlemi, kaynak ağızları raspa veya tel fırça ile temizlendikten sonra yapılacaktır. İkinci veya sonraki tabakaların kaynakları, bir önceki tabaka üzerindeki kaynak cürufu tamamen temizlendikten sonra yapılacaktır. İş sahibi tarafından kabul edilmediği takdirde, aşağıda sıralanan hatalardan dolayı kaynak dikkatlice sökülecek, yeniden yapılacak veya İş sahibini tamamen tatmin edecek şekilde düzeltilecektir. a) Çatlak, gözenek, batık cüruf ve yetersiz erime derinliği b) Taşma, yetersiz dolgu, düzgün olmayan dalgalı yüzler ve çukurluklar c) Köşe kaynaklarında yetersiz boğaz ve ayak uzunlukları Bu hallerde İş sahibinin tatminkar olmayan işi reddetmek ve Yükleniciden bu kusurların düzeltilmesini istemek hakkı mahfuzdur. Şayet kaynak malzemesi, kaynak yüzeyinin dışına taşarsa bu fazlalıklar zımpara taşı ile dikkatlice düz bir yüzey haline getirilecektir. Kaynağın, kaynaklanan parçaların üstünde kalan kısmının yüksekliği İş sahibinin onayına tabi olacaktır. Gerekli durumda, gerilme giderme işlemi uygulanacaktır. İlgili imalat projelerinde, ısıl işlem uygulanacak elemanlar gösterilmelidir. Tüm ısıl işlemler, homojen direnç özellikleri sağlanacak şekilde özenle uygulanacaktır. 7 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK Kaynaklı parçaların nihai işlenmesi, ancak kaynak işlemi ve gerilim giderme işleminden sonra yapılacaktır. Kaynak işlemi kalite testi AWS talimatnamesinin ilgili maddelerine göre yapılacaktır. Kaynak ağzı kök açıklığı, ağız açısı ve ağızlardaki kaçıklık için müsaade edilen değerler ilgili standarda göre olacaktır. 1.12.3 Kaynak Kontrolü Kaynak kontrolleri belgeli kaynak kontrol teknisyenleri tarafından yapılacaktır. Hidromekanik teçhizatta aşağıda belirtilen oranlarda ve yerlerde Sıvı Penetrant testi (PT), Manyetik Parçacık Testi (MT), Ultrasonik Test (UT) ve Radyografik Test (RT) uygulanacaktır. a) Cebri borular: • • • Çevresel kaynaklar ve boyuna kaynaklar % 100 UT Çevresel kaynakların toplam boyunun % 5’ni ve boyuna kaynakların toplam boyunun % 10’nu kapsayacak ve içerisinde T birleşim noktalarını da alacak şekilde RT. Branşmanlarda (giriş borusundan konik boru çıkışına kadar olan bölgede) tüm çevresel ve boyuna kaynaklarda % 100 UT, takviyelerin alın birleşim kaynaklarında % 100 RT. İş sahibinin onayına bağlı olarak bazı durumlarda kaynak kontrolü sadece gözle yapılabilir. Kaynak ve tahribatsız test kabul kriterleri ilgili Standartlara uygun olacaktır. Ultrasonik test sonuçları tereddüt gösteren kaynaklar, radyografik test uygulanarak tekrar kontrol edilir. Ultrasonik veya radyografik test sonucu tespit edilen kusurlu kaynak tümüyle sökülecektir. İş sahibinin isteği üzerine önemli kaynaklarda onarım sonrası gerilim giderme işlemi, standarda uygun olarak yapılacaktır. Kaynak dikişleri, hatalı tüm kısımlar taşlama, işleme, karbon elektrotlarla sökme veya diğer metotlarla ana metale zarar vermeyecek şekilde temizlenerek, bu bölümlerin tamir kaynağından önce tamamen temiz olup olmadığı incelenecektir. Tüm tamir kaynaklarının ve T birleşimlerinin % 100 filmi çekilecektir. Bu kontrollerin değerlendirilmesi AWS ‘nin ilgili maddelerine göre yapılacaktır. 1.12.4 Kaynakçıların Yeterliliği Yüklenici, görevlendirdiği kaynak ekibinin gerçekleştirdiği işin kalitesinden sorumludur. Kaynakçıların yeterlilik belgeleri, istenmesi durumunda İş sahibine verilecektir. 1.13 Korozyona Karşı Koruma Teslim edilecek ekipmanın yüzey temizliği, astarlanması korozyona karşı korunması ve boyanması yüklenicinin kapsamındadır. Aksi belirtilmedikçe kaplama ve boyama işleri DIN 55928'in ASTM standartları A 153, A 386, A 123 ve A 120 veya diğer eşdeğer onaylanmış standartlara uygun olarak yürütülecektir. Bütün astar ve boya malzemesi şantiye şartlarına ve ilgili ekipmanın işletme sırasında maruz kalacağı gerilmelere dayanacak nitelikte olacaktır. 8 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK Yüklenici, boyama işine başlamadan önce tasdik edilmek üzere İş sahibine boya renk ve evsafını ihtiva eden bir boyama planı verecektir. Yüklenici atölyede, şantiyede ve montajdan sonra yapılacak olan kumlama, astarlama ve boya işleriyle ilgili tüm detayları sunacaktır. Yüklenici gelişen teknoloji ve günün şartlarına uygun olarak her bir teçhizat için ayrı ayrı korozyondan korunma yöntemleri önerebilir. Şantiyede kullanılacak bütün astar ve boya malzemesi imalatçı tarafından paketlenmiş mühürlü ambalajlar halinde teslim edilecektir. Gerektiğinde Yüklenici şantiyede uygun ekipmanla donatılmış bir boya atölyesi kuracaktır. Herhangi bir astar ve boya tabakası tatbik edilmeden önce yüzey uygun bir tarzda hazırlanacaktır. Bütün imal edilen parçalar; üzerlerindeki pas, yağ, toz ve beton kalıntıları vb. gibi boyamaya engel her türlü yabancı maddelerden temizlenecek, astar ve/veya kat boyalarının iyi bir şekilde nüfuziyeti için temiz, düzgün ve kuru olacaktır. Çelik profillerden, levhalardan, saclardan ve borulardan pas, kavlak ve çapaklar çıplak metal yüzey açığa çıkana kadar kum püskürtme ile temizlenecektir. Kumlama Sa 2½ kalitesinde olacaktır. Kumlamadan sonra ortalama yüzey pürüzlülüğü yaklaşık 50 mikron civarında olacaktır. Kumlama ile temizlenemeyen pas ve kavlak yukarıda belirtilen standartlara veya eşdeğeri onaylanmış diğer standartlara göre mekanik aletler kullanılarak yapılacaktır. Temizleme işlemini takiben derhal çabuk kuruyan bir astar boya tatbik edilecektir. Her tabaka gayet düzgün olacak, üzerinde damlama, boşluklar, dalgalanma, sarkma ve derin fırça izleri olmayacaktır. Sürülen tabaka kurumadan müteakip tabaka uygulanmayacaktır. Her astar, ara kat ve son kat boya tabakaları birbirlerine uyumlu olacaktır. Boyadan sonra yüzeyler gözden geçirilerek hava kabarcığı, çatlak, buruşma vs.’ye müsaade edilmeyecektir. Boyası tamamlanmış bütün yüzeyler temiz, düzgün ve güzel bir görünüm verecektir. Teçhizatın beton içine gömülecek kısımları fırça ile temizlenecek ve boyanmayacaktır. Şantiye kaynağı yapılacak parçaların kaynak yerinden itibaren 10 cm‘lik kısımlarına astar boya çekilmeyecek ve bu kısımlar şantiye kaynağı tamamlandıktan sonra temizlenecek, astarlanacak ve boyanacaktır. Aşağıdaki durumlarda boyama işlemine müsaade edilmeyecektir. Hava sıcaklığı 5° C ‘nin altında olunca, Hava sıcaklığı ve rutubet uygulanacak boya malzemesinin özelliklerine göre yüksek olunca, Boya tamamen kurumadan önce yağmur yağma ihtimali varsa, Güneş ışınlarının tesiri altında boyanan yüzeyde kabarcıklar meydana gelme ihtimali varsa İşlenmiş yüzeyler, gömülü parçalar ve paslanmaz parçalar dışındaki bütün metal parçalar aşağıda belirtilen tarzda temizleme, astarlama ve boyama işlemine tabi tutulacaktır Galvaniz kaplı olacağı belirtilen bütün çelik elemanlar sıcak daldırma işlemle iyice galvanize 9 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK edilecektir. Galvanizleme ASTM- A 153, A 123 standartlarına göre yapılacak ve yalnız orijinal yüksek fırın tabii çinkosu (ASTM B 6) tatbik edilecektir. 1.13.1 Uygulama Prensip olarak, üst tabakalar hariç, boya işleri yüklenicinin atölyesinde yapılacaktır. Kompleks ekipmanlarda kenar ve köşelere ulaşmanın zor olduğu göz önünde tutularak, daha iyi bir kaynaşma veya yapışma temin etmek için astar tabakaları ve birinci üst boya tabakası daima boya fırçası ile tatbik edilecektir. Nakliye, depolama ve/veya montaj sırasında hasar gören kısımlar sökülüp temizlendikten sonra yüklenici tarafından uygun tarzda tamir edilecek ve yeniden boyanacaktır. Tamir edilen bu boya kısımları belirtilen minimum boya kalınlığı temin edilinceye kadar şartname hükümlerine uygun bir şekilde yapılacaktır. Boya işleri yürütülürken çalışma sahasında havanın rutubeti % 80'den daha fazla olmayacaktır. Bunu sağlamak için gerekli tüm vantilatörler, ısıtıcılar, havalandırma boşlukları ve toz tutucular Yüklenici tarafından temin edilecektir. Garanti periyodu sonunda şantiyede gerekli rötuş işlemlerinin yapılması için yüklenici her astar ve üst tabaka boya malzemesinden yeteri kadar malzemeyi temin edecektir. 1.13.2 Hidromekanik Teçhizat Boya Sistemleri Hidromekanik teçhizat kati projede verilen boya tablosuna göre kumlama ve boyama işlemine tabi tutulacaktır. 1.13.3 Yüzey Koruma ile İlgili Yapılacak Kontroller Kuru film kalınlığının tespiti için; kapaklar için, kapak boyutuna bağlı olarak, her biri 1 m2 boyama yüzeyine sahip, en az 2 yer seçilecektir. Boyama yüzeyi ile kapak kenarı arasında en az 50 mm’lik bir şerit bulunacaktır. Cebri borularda ise 15 m2 ‘lik bir alanda en az 3 yerden alınan 5’er ölçüm değerinin ortalaması alınacaktır. Kabul bakımından, uygulanan kat sayısı değil garanti edilen kalınlık belirleyici olacaktır. Yapılan kumlama ve boya işlerinde aşağıdaki kontroller yapılacaktır. 1.13.4 Kumlanmış yüzeylerin temizlik kontrolü Astar ve boya tabakalarının kalınlık kontrolü ASTM D-3359’e göre 150 mikron altındaki kalınlıklardaki katlarda Method B (cross cut) ve 150 mikron üzerinde ise Method A (X cut) yapışma testi Garantiler Yukarıda belirtilen bütün kaplamalar, boya, koruyucu v.s. işlemler ilgili ekipmanın geçici kabulünün yapılmasından sonra on iki (12) ay garanti edilecektir. 1.13.5 Kusurların Giderilmesi Yüklenici garanti periyodu süresince yüzey koruma (boya, kaplama) işlerinde meydana gelebilecek bütün arıza ve kusurları dikkatli bir şekilde tamir edecektir. Yeni tatbik edilecek tabaka ile orijinal kısmın bulunduğu geçiş, birleşim bölgelerinde özel itina gösterilecektir. Yüklenicinin hata ve kusuru neticesi meydana gelen onun mesuliyetinde 10 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK olan yerler, bütün arızalar, masrafları kendisine ait olmak üzere Yüklenici tarafından tamir edilecektir. 1.14 Kontroller ve Testler 1.14.1 Genel İmalatı biten teçhizat atölyede prova için monte edilerek kontrollere tabi tutulacaktır. Yüklenici imalatlar ile ilgili kalite kontrol dosyalarını hazırlayacak ve iş bitiminde bunların kopyalarını İş sahibine teslim edecektir. İş sahibi kalite kontrol dosyalarındaki evrakı her zaman kontrol edebilir. Yüklenici, kalite kontrol dosyalarını en az aşağıda belirtilen hususları kapsayacak şekilde hazırlayacaktır. Kullanılan malzeme ile ilgili olarak fabrika muayene sertifikası veya mekanik ve kimyasal deney raporları Kaynakçı sertifikaları Tahribatsız kaynak kontrol sonuç raporları Ultrasonik operatörlerin, teknisyenlerin ehliyet sertifikaları Kumlama ve boyama sonuç raporları Isıl işlem detayları Atölye boyut kontrolleri Yüklenici her bir testin bitiminde test tutanakları düzenleyecek, bu tutanaklarda tecrübenin adı, zamanı, yeri ve sonuçları ve kontrol edenlerin isimleri yer alacaktır. Testler sonucunda, şartnameye aykırı sonuçların veya hatalı malzeme veya uygulamaların tespit edilmesi halinde yüklenici bütün masrafları kendisine ait olmak kaydıyla teçhizatı tamir edecek ve/veya hatalı kısımları değiştirecek veya tamamen yenileyecek ve İş sahibinin tespit edeceği tarihte ve İş sahibini sonuçlardan tatmin edinceye kadar yeniden test yapacaktır. 1.14.2 Malzeme Testleri Kullanılacak çelik malzeme fabrika garanti belgeli olacaktır. Fabrika garanti belgesine haiz olmayan malzeme için fiziksel ve kimyasal özellikleri belirleyecek testler yapılacak ve onay için İş sahibine sunulacaktır. Fabrika garanti belgesi veya test raporu olmayan çelik malzeme kesinlikle kullanılmayacaktır. İş sahibi, her türlü döküm, boya, sızdırmazlık lastiği (kauçuk veya sentetik ), çelik halatlar gibi kullanılan önemli malzemelerin sertifikalarını veya test neticelerini ilgili standartlarla karşılaştırarak kontrol edecek ve kullanılıp kullanılamayacağına karar verecektir. Fabrika imalat dokümanları Yüklenici tarafından temin edilerek İş sahibine verilirse, İş sahibi malzeme tecrübesinden vazgeçebilir. 1.14.2.1 Mekanik Testler Bu testlerle malzemenin akma, uzama ve çarpma mukavemetleri belirlenecektir. Sac ve levhalar eğilme testine tabi tutulacaktır. 11 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 1.14.2.2 Tahribatsız Testler Yüksek gerilmelere, darbe, yorulma veya titreşim gerilmelerine maruz kalan bütün döküm ve dövme malzemeler gözle kontrol edildikten sonra tahribatsız testlere tabi tutulacaktır. Bu testlerde tespit edilen kusurlar uygun bir yöntemle sağlam metale kadar temizlenecektir. Bu temizleme işleminden sonra malzeme MT veya PT metodu ile kontrol edilecektir. Şüpheli yerlerde İş sahibinin isteği doğrultusunda ultrason veya radyografik test yapılacaktır. Standartlarda tarif edilen büyük hatalar meydana geldiğinde herhangi bir tamir işine başlamadan önce bu hatanın yeri ve durumuna ait detaylı bilgi ve hangi metotla tamir edileceği onaya sunulacaktır. Kaynakla tamir edilmiş olan malzemeler kontrol edildikten sonra gerilim giderme işlemine tabi tutulacaktır. Yüksek gerilmelere, darbe, yorulma veya titreşim gerilmelerine maruz kalan bütün sac ve levha malzemeler imalat ve kaynak işlemine başlamadan önce gözle kontrol edilecektir. Kalınlığında belirli farklar gösteren, yüzeyi bozuk, üzerinde darbe izleri, delikler, ayrışma, tabakalanma, çatlaklar, kabarcıklar, kabuklar veya diğer önemli kusur ve arızalar olan malzemeler kabul edilmeyecektir. Fabrika garantisine sahip olmayan ve/veya 40 mm’ yukarısındaki kalınlıklardaki her saç levha laminasyon (katmer) testine tabi tutulacaktır. 1.14.3 Kaynakçılar İçin Ehliyet Testi Kaynakçı ustası ehliyet testi AWS talimatnamesinin ilgili maddelerine göre yapılacaktır. 1.14.4 Kaynak Prosedürü Yeterlilik Testi Kaynak işlemi kalite testi AWS talimatnamesinin ilgili maddelerine göre yapılacaktır. 1.14.5 Kaynak Ağzı Hazırlık Kontrolü Kaynak ağzı kök açıklığı, ağız açısı ve ağızlardaki kaçıklık için müsaade edilen değerler sırasıyla ± 1 mm. , ± 5 derece ve 1.5 mm olacaktır. 1.14.6 Gözle Muayene ve Boyut Kontrolü Gözle muayenede kaynaklı birleşimler, cıvata delikleri, boyalı yüzeyler ve diğer kısımlarda gözle görülür hata olup olmadığına bakılacaktır. Boyut kontrolü, özellikle sabit ve hareketli elemanların birbirlerine ve diğer elemanlarla bağlantıları ve iyi bir uyum ve toleransın önemli olduğu bütün ana parçalar, birleşimler ve kısmi montajlar üzerinde yapılacaktır. Boyut kontrolü bütün önemli ebatlar için yatay ve düşey doğrultuda yapılacaktır. Yüklenici; imalat esnasında esas ölçülerde yapılabilecek hata paylarını tasdik edilmek üzere İş sahibine verecektir. 1.14.7 Kaynaklı Birleşimlerin Röntgen Muayenesi Kontrol işi cidar levhalarındaki ve ana kirişlerdeki küt kaynaklarda ve İş sahibinin talimat verdiği kısımlarda yapılacaktır. Yer yer yapılan bu kontrollerde, kontrol edilen uzunluk, toplam kaynak boyunun % 10 ‘nundan az olmayacaktır. Bu kontrollerin değerlendirilmesi AWS talimatnamesinin ilgili maddelerine göre yapılacaktır. 12 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK Radyografik kontroller için gerekli cihaz, film ve diğer malzemeler Yüklenici tarafından temin edilecektir. Kaynak dikişleri, hatalı tüm kısımlar taşlama, işleme, karbon elektrotlarla sökme veya diğer usullerle ana metale zarar vermeyecek şekilde temizlenerek, bu bölümlerin tamir kaynağından önce tamamen temiz olup olmadığı incelenecektir. Tüm tamir kaynaklarının ve T birleşimlerinin % 100 filmi çekilecektir 1.14.8 Fonksiyonel Testler Atölyede işletme teçhizatının geçici montajı yapıldıktan sonra fonksiyonel testler yapılacaktır. İş sahibinin talebi halinde fonksiyonel testler teçhizatın şartname ve sözleşmesindeki şartlar sağlanana kadar tekrarlanacaktır. Yüksüz işletmede, teçhizatın açma/kapama ve indirme/kaldırma/durdurma işlevlerinin hiç bir anormallik göstermeden yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir. 1.15 Nakliye Yüklenici, imalatı bitmiş ve atölye tecrübeleri yapılmış olan kapak, ızgara ve kumanda tertibatlarını şantiyeye sevk edecektir. Atölye tecrübeleri ve prova montajı sırasında birbirine monte edilmiş tüm parçalar demonte edilmeden önce hizalama işaretleri, referans çizgileri ve numaralarla markalanacaktır. Demonte edilen parçalar atölye boyasının tatbikinden ve son kontrollerden sonra gerekli kısımları korumaya alınarak ambalajlanacaktır. Parçalar sevkiyat sırasında hasar görmeyecek şekilde hazırlanacak ve sevkiyat esnasında gerekli tedbirlerin alınmaması nedeniyle oluşacak tüm hasarlardan ve bu hasarların giderilmesinden yüklenici sorumlu olacaktır. Sevkiyat esnasında hasar gören, kaybolan parçalar yeniden temin edilecektir. Teçhizatlar şantiyeye sevk edilmeden en az 15 gün önce sevkiyatın yapılacağı, yüklenici tarafından yazı ile bildirilecektir. 1.16 Montaj Yüklenici, şantiye montajına başlamadan önce, montaj programını ve metodunu gösteren “Montaj Prosedürü “ nü İş sahibinin onayına sunacaktır. Yüklenici teçhizatın şantiyede yerine konulması ve montajını, gerekli bağlantılarını, kaynaklarını, temizlik ve tamir boyası ve/veya son kat boyanması işlerini yapacaktır. Bütün teçhizat projede gösterilen yerlerine, projesine uygun, doğru, emniyetli ve sağlam bir şekilde yerleştirilecektir. Kaynak işlemine başlamadan önce, kaynak yapılacak bütün yüzeyler cüruf, pas ve diğer yabancı maddelerden tel fırça, raspa, kum püskürtme veya diğer yöntemlerle iyice temizlenecektir. Yüklenici kaynak işleri sırasında yağmur, rüzgar ve su sızıntılarına karşı koruyucu tedbirleri alacaktır. Kaynak dikişi iki veya daha fazla pasolar halinde yapılacaksa her pasodan sonra dikiş tel fırça veya diğer usullerle temizlenecek, daha sonra diğer pasolara geçilecektir. Yüklenici içinden su geçen parçalarda suyun pürüzsüz olarak akışını temin için kaba ve çıkıntılı kaynak yüzeylerini taşlayarak düzgün bir yüzey elde edilecektir. 13 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK İnşaat kalıplarının yapılması, kademe boşluklarının bırakılması ve beton döküm işleri İnşaat Yüklenicisi tarafından yapılacaktır. Yüklenici kendi ekipmanının montajı için gerekli kademe boşluklarını gösterir projeleri onay için sunacaktır. 1.16.1 Toleranslar Aşağıda verilen değerler en yüksek montaj toleransları olarak dikkate alınacaktır. Bunların dışında kaynaklı konstrüksiyon ve montaj toleransları DIN 8570’de verilen veya projelerde gösterilen sınır değerleri aşmayacaktır. 1.16.1.1 Cebri Borular için Toleranslar • Tam dairesellikten sapma 0.002*D (D=iç çap) • Şantiyede yapılan birleştirmelerde ek yerinin her iki kenarının çevresel uzunluğu arasındaki fark 0.0025 Ld (Ld= her iki çevresel uzunluğun ortalaması) • Akım yönüne dik her kesit ucunda çevresel kenar düzlemselliğinden sapma ± 3.0 mm 1.16.2 Tranzisyon parçalarının montajı Beton içerisine gömülecek bu gibi parçaların montajı sırasında beton dökülürken konumundan kaymaması için tedbir alınacaktır. Çevresel ağızların birleşimi punta kaynaklı iç takviyeler, ağızlama kılavuzları ile yapılacak, kesitler hiç bir zaman zorlanarak birleştirilmeyecektir. Beton içerisinde kalacak veya betonla temas edecek bütün madeni aksam, beton döküldükten hemen sonra eksenel ölçüleri tekrar kontrol edilecektir. Şayet parçaların çevresel birleşim kaynaklarının tünel içerisinde yapılması durumu var ise, tek taraflı kaynak işlemi için dıştan sırt çemberleri kullanılabilecektir. Enjeksiyon işlerinin yapılmasından sonra, Yüklenici enjeksiyon deliklerini daha önce İş sahibi tarafından onaylanan detaya göre kapatarak, kaynak ile kaynatacak ve düzgün bir yüzey elde edilinceye kadar taşlayacaktır. İç takviyelerin yerinden sökülmesi İş sahibinin talimatına göre yapılacaktır. Takviyelerin sökümü sırasında meydana gelebilecek zarar ve hatalar Yüklenici tarafından tamir edilecek veya yenilenecektir. 1.16.3 Cebri boruların montajı Yüklenici şantiyede cebri boruları yerleştirecek, birbirine bağlayacak, kaynatacak, temizleyecek ve boyayacaktır. Borular projelerde gösterildiği şekilde düzgünce yerleştirilmiş olacak ve yerine emniyetli bir şekilde tespit edilecektir. Yüklenici bütün madeni aksamın uygun şekilde montajından doğrudan doğruya sorumludur. Birinci kademe betonu içerisinde kalacak bütün çelik aksam projelerde gösterildiği şekilde yerine monte edilecektir. Beton içerisinde kalacak kısımların beton dökülürken hiç bir şekilde oynamaması için gerekli tedbirler alınacaktır. Boruların nakliye, montaj ve beton dökümü sırasında deformasyonlarını önlemek için iç kısımlarına takviyeler konulacaktır. Birleştirilecek boruların çevresel ağızlarının alıştırılması hidrolik çektirmelerle, punta kaynaklı 14 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK iç takviyelerle ve ağızlama kılavuzları ile yapılırken ek yerlerinde kalıcı gerginlik olmayacaktır. Kaynak işlemi sırasında kaynak ağzı durumu ve açıklığı değişmeyecek şekilde önlem alınacaktır. Betonla temasta olan veya betona gömülü olan bütün madeni kısımların merkezinde ve ekseninde olup olmadığı beton dökümünden sonra yeniden kontrol edilecektir. Boruların şekil ve projeye uygunluğunun betonlama esnasında korunması yükümlülüğü Yükleniciye ait olacaktır. 1.17 Cıvatalar, Saplamalar, Somunlar ve Vidalar Tüm cıvata delikleri, doğru konumunda ve hizasında mekanik yöntemle açılacak, yanlış hizalanmış veya konumlandırılmış deliklerin açılmasına izin verilmeyecektir. Cıvata deliklerinin ölçüleri standartlara uygun şekilde açılacaktır. Çapaklı veya düzgün açılmamış deliklere izin verilmeyecektir. Teçhizat, standart metrik vida dişi açılmış ve kaliteli çelikten üretilmiş olacaktır. Tüm cıvatalar, saplamalar, somunlar ve vidalar (rondelaları dahil), kullanıldıkları ortamın koşullarına göre korozyona karşı korunacaktır. Somunlar ve bulon başları altıgen, yüzeyleri düzgün işlenmiş olacaktır. Tümüyle veya kısmen su altında kalacak veya aşındırıcı ortama maruz kalacak elemanlar paslanmaz çelikten üretilmiş olmalıdır. İşletme sırasında gevşemeleri olası somunlar, cıvatalar ve vidalar uygun yöntemlerle tespitlenecektir. 1.17.1 Topraklama Yüklenici kendisine ait teçhizatın genel topraklama sistemine bağlanacak şekilde uygun topraklama ucu sağlayacaktır. 1.17.2 Koruma Kontrol Sistemi Kontrol ve denetim hizmetleri aşağıdakileri kapsayacaktır. 1.17.3 Hayat ve mülk açısından güvenlik sağlayacaktır. Ekipmanı anormal veya beklenmeyen işletme koşullarından koruyacaktır. Ekipmanı kısa devreden ve topraklama hatalarından koruyacaktır. Her türlü şartlar altında dengeli bir işletme sağlayacaktır. Yüksek güvenilirliğe sahip ve uzun ömürlü olacaktır. Mümkün olan en yüksek oranda standart çözümlere dayandırılacaktır. İlerde yapılacak ilaveler için yeterli kapasiteye sahip olacaktır. Sadece aktif sinyallerin elemanları çalıştırabildiği prensiplere dayandırılacaktır. Şantiye Testleri İş sahibinin belirttiği talimatlar ve iş programına uygun olarak “şantiye test prosedürü“ hazırlanacaktır. Bu prosedürde testlerin planı, yeri, kullanılacak test cihazları ve test metodu açıkça belirtilecektir. Şantiye testleri bitiminde test tutanakları hazırlanarak testin adı ve zamanı, sonuçları belirtilerek teste katılan taraflarca imzalanacaktır. 1.17.3.1 Gözle Muayene ve Boyut Kontrolü Teçhizat iş yerine gelince, yüklenici sandık numaralarını saptayacak ve herhangi bir hasar olup olmadığını gözle ve gerekli ölçü muayeneleri ile saptayacaktır. 15 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK Şantiyede nihai montajı yapılmış teçhizat; kaynaklarda, cıvata ve somunla veya vida ile birleştirilen yerlerde, kaplanan yüzeylerde ve diğer kısımlarda bir hasar veya kusur olup olmadığını saptamak üzere gözle kontrol edilecektir. Teçhizat ile ilgili sulu testler yapılmadan önce yüklenici bütün teçhizatın tüm aksamını, sızdırmazlık durumlarını ve diğer gerekli hususları kontrol edecektir. 1.17.3.2 Röntgen muayenesi Yüklenicinin sorumluluğu altındaki, şantiyede yapılan bütün alın kaynakları radyografik muayene testine tabi tutulacak ve test sonuçları İş sahibinin onayına sunulacaktır. 1.17.3.3 Boya Kontrolü Atölyede astar ve ara kat boyaları yapılmış tüm teçhizat şantiye montajını müteakip son kat boyası tatbik edilecektir. Boya işlemine başlamadan önce boya yapılacak yüzeyler kuru, yağ, toz, pas ve diğer yabancı maddelerden tamamen temizlenip temizlenmediği kontrol edilecektir. Boyadan sonra yüzeyler gözden geçirilerek boyanmış kısımlarda hava kabarcığı, çatlak, buruşma vs.’ye müsaade edilmeyecektir. Boyanmış yüzeylerin kalınlığı manyetik mikrokalınlık ölçme cihazı ile test edilecek ve kuru film kalınlığı şartnamede belirtilen değerlerin altına düşmeyecektir. Boya kalınlığı seçilen bölgelerde 1 m2 ‘de en az (10) nokta alınarak kontrol edilecektir. Şayet film kalınlığı tespit edilen değerin altında ise gerekli film kalınlığı elde edilinceye kadar Yüklenici ilave boyama işlemine devam edilecektir. Nihai boya rengi İdarece belirtilecektir. 16 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK 2 CEBRİ BORU 2.1 İmalat Şartları 2.1.1 Genel karakteristikler • Cebri boru iç çapı : φ 1000 mm • Maksimum Statik su seviyesi : 2134,47 m • Türbin Giriş Vanası Eksen Kotu : 1757.11 m • Maksimum Statik işletme düşüsü : 377,36 mSS alınmıştır. • Maksimum Dinamik işletme düşüsü : ~418,87 mSS alınmıştır. (%11 water hammer değeri E.M. tedarikçisi verilerine göre alınmıştır.) • Dış basınç : 1 kg/cm2 ( 1 bar atm. Basıncı ) • Pas payı : 2 mm 2.1.2 İmalat Cebri borunun imal edileceği sac levhalar dikkatlice kesilecek, kaynak ağızları uygun metotlar ile açılacaktır. Saclar kıvrılmadan önce yüzey temizliği yapılacaktır. Sacların ısı ile kıvrılmasına kesinlikle müsaade edilmeyecektir. Sacların kenar uçlarının düz olması kesinlikle önlenecek ve proje değerlerine göre tam olarak kıvrılacaktır. Daha sonra kıvrılan saclar projesinde belirtilen kaynak metodu ile kaynak edilecektir. Malzemenin cinsine göre ve sac kalınlığına bağlı olarak ön ısıtma yapılacaktır. İmal edilen cebri boru parçalarında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir. • Çevresel uzunluk ± 0.0025xÇ ’i geçmeyecektir. • Dairesellik formundan uzaklaşma 0.0025xD ‘i geçmeyecektir. Burada ; Ç= çevre uzunluğu D= iç çap • Boru guruplarında uzunluk toleransı ± 1.0 mm/m ’yi geçmeyecektir. • Birleşim kaynaklarının yüksekliği saç kalınlığına göre aşağıdaki değerlerden fazla olmayacaktır. Saç kalınlığı (mm) Müsaade edilen kaynak yüksekliği ( mm ) t ≤ 12 2.0 12 ≤ t ≥ 25 2.5 t ≥ 25 3.0 İmalat sırasında kullanılan cıvata, somun, rondela vs.nin standartlara uygun olacaktır. Cebri boru imalatında standart dışı hazır malzeme kesinlikle kullanılmayacaktır. İmalatta projelendirmede verilen toleranslara kesinlikle uyulacak ve imalata gereken önem verilecektir. 2.1.3 Düz Boru Kısımları Projelerde detaylı olarak gösterilen düz boru kısımları; kullanılacak malzeme cinsi ne olursa 17 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK olsun silindir ile kıvrılmak sureti ile şekillendirilecek, kaynak birleşim yerlerinde uygun kaynak ağzı açılacak, kaynak yöntem prosedürüne göre kaynak edilerek imal edilecektir. Her boru parçasının diğeri ile birleştirilmesinde boyuna kaynaklar düz bir hat teşkil etmeyecek şekilde şaşırtmalı olarak yerleştirilecektir. Şaşırtma mesafesi en az 5t olacaktır. Boyuna ek yerleri cebri borunun hiç bir zaman alt noktasına gelmeyecektir. Cebri boru üzerine yerleştirilen takviye veya mesnet çemberleri; çevresel kaynak kısmından en az 100 mm uzakta bulunacaktır. Farklı kalınlıktaki cebri borunun kaynağında kalınlık farkı 3 mm’yi geçmesi halinde kaynak dikişinin çentik etkisinde kalmaması için kalın malzeme üzerinde 1/4 eğimli pah verilecektir. 2.1.4 Redüksiyonlar Redüksiyonlar iç ve dış statik ve dinamik yüklere göre kontrol edilecek ve gerektiğinde yeterli sayı ve ebatta takviye çemberi ile teçhiz edilecektir. 2.2 Mesnetler 2.2.1 Sabit Mesnet Sabit mesnetler, cebri boru üzerine yerleştirilen mesnet çemberlerinin beton ayak üzerine cıvatalar ile sabitlenerek veya mesnet çemberleri beton kitle içerisine alınarak meydana getirilecek ve cebri borunun sıcaklık değişimlerinde meydana gelecek genleşme ve büzülmeleri sınırlamak için kullanılacaktır. Mesnetler statik ve dinamik yüklere göre projelendirilecektir. 2.3 Dirsekler Cebri borularda cebri borunun yatay, düşey veya hem yatay hem de düşey olarak yön değiştirdiği yerlerde dirsek kullanılacaktır. Dirsekler statik ve dinamik yüklere mukavim olacak şekilde projelendirilecektir. Dirsekler, meydana gelen reaksiyon kuvvetlerini alacak şekilde çelik ankraj ve/veya beton kitle ile teçhiz edilecektir. 2.4 Menhollar Cebri borunun bakım ve onarımı için boru içerisine girilebilecek menhollar teçhiz edilecektir. Aksi belirtilmedikçe menhol ∅ 500 mm çapında dairesel formda olacaktır. Ana boru ile menhol borusunun birleşim yeri mukavemet hesaplarına göre takviyelendirilecektir. Menhol kapağı menteşeli olacak ve menhol borusundaki flanşa cıvatalar ile bağlanacaktır. Kapak ve menhol boru flanşı arasına uygun conta sistemi konulacaktır. Kapak üzerine el kulpu ve gerekmesi halinde cebri boru basınç testi için gerekli olan su doldurma - hava tahliyesi ve basınç göstergesi için gerekli delikler açılacak ve bu deliklere test teçhizatına uygun elemanlar temin edilip konulacaktır. Test sonrasında İş sahibinin talimatı doğrultusunda bu delikler tapalar ile kapatılacaktır. Menhol kapağına ana borudan geçen suyun akımının bozulmaması için saç levhadan akım düzenleyici yapılacak ve bu menhol kapağına takviyeler yardımı ile kaynak edilecektir. 2.5 Boşaltma Boru ve Vanaları Cebri boruyu gerektiği hallerde boşalmak için boru ve vana sistemi kullanılacaktır. Boru çapı 18 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ ATAK yapılacak hesaplara göre en uygun sürede cebri boruyu boşaltacak kapasitede olacaktır. Cebri boru ile boşaltma borusunun birleşim yeri takviyelendirilecektir. 2.6 Takviye Çemberleri Cebri boruda, dış basınç şartlarından dolayı her hangi bir deformasyonun oluşmaması için boru dış yüzeyine çelik takviye çemberi konulacaktır. Cebri boruya konulacak takviye çemberlerinin sayısı ve aralığı ile kesit değerleri yapılacak hesaplar neticesine göre seçilecektir. Takviye çemberleri cebri boruya uygun kaynak metodu ile kaynak edileceklerdir. 19 PAŞALI REG. VE HES CEBRİ BORU ŞARTNAMESİ
