Hazırlayan: İbrahim BAYRAKTAR Bilgisayar Programlama Özgür Yazılım ve LINUX BOZOK Üniversitesi |MYO |Bilgisayar Programlama Ders: Araştırma Yöntem ve Teknikleri Öğr. Gör. İbrahim KARAMAN Genel Bakış • Özgür Yazılım Nedir? • Linux Nedir? • • • • Linux Nerelerde Kullanılıyor? Neden Linux Tercih Ediliyor? Penguen de Nereden Çıktı? Hangi Mimarilerde Çalışır ? • Linux Dağıtımları ve Hangi Dağıtım İle Başlamalıyım? • Peki Neler Yok? • Kaynaklar | Sorular ve Teşekkür Özgür Yazılım Nedir? • Yazılım Nedir? • Tutsak Yazılım olur mu ki Özgür Yazılım olsun? • Özgür Yazılım Nedir ? Ne Değildir ? • GNU Nedir? Özgür Yazılım Nedir? Yazılım Nedir? • Donanımları yöneten, belirli bir işi yapmak üzere bilgisayara verilen komut setleri. Kaynak Kod Derlenmiş Kod Özgür Yazılım Nedir? Tutsak Yazılım olur mu ki Özgür Yazılım olsun? Yazılım Satın Alırken aslında Ne alıyoruz? • Derlenmiş Kod • Kullanım Hakları (Lisans) • Değiştirme ve dağıtma hakkı yok. Bir araba yapmak istesek...ve arabanın motoru hic açılamayan kapalı bir kutu olsaydı? Özgür Yazılım Nedir? Yazılım Nedir? Bir Bilgisayar Yazılımı Yapmak İstesek? Çözüm : Özgür Yazılım Özgür Yazılım Nedir? Özgür Yazılım ve GNU Felsefesi Nedir? Özgür yazılım bir felsefedir ve 4 temel hak üzerine kurulmuştur: 1. Her türlü amaç için programı çalıştırma özgürlüğü... 2. Programın nasıl çalıştığını inceleme ve kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirme özgürlüğü...Program kaynak koduna erişim bunun için bir önşarttır. 3. Yeniden dağıtma ve toplumla paylaşma özgürlüğü... 4. Programı geliştirme ve gelişmiş haliyle topluma dağıtma özgürlüğü... Böylece yazılım toplum yararına geliştirilmiş olur. Program kaynak koduna erişim bunun içinde bir önşarttır. Özgür Yazılım Nedir? Özgür Yazılım Ne Değildir? • Özgür yazılımın ne olduğuna dair sanırım az çok fikriniz olmuştur. • Bir de ne olmadığına bakalım; özgür yazılım bedava anlamına gelmez. Elbette ki ücretsiz sunulabilir. • Ama özgür yazılımı farklı kılanın, ödenecek ücret olduğunu düşünmek, haksızlık olur. • Özgür yazılımı bu kadar özel yapan; çıkarlar yerine insanlığın yararına hizmet etmeye çalışmasıdır. Özgür Yazılım Nedir? GNU Felsefesi Nedir? • Richard Stallman, özgür yazılım hareketini başlatan ve özgür yazılımın bugünlere gelmesinde kilit rolü oynayan kişidir. • 1984'de GNU projesini başlatıyor. • İlk defa yazılımların özgür olması gerektiğini ortaya koymuş ve bunu eyleme dökmüştür. • 1985 yılında Free Software Foundation (FSF) isimli özgür yazılım derneğini kurmuştur. İnsanların özgür yazılım geliştirebilmesi için GCC (GNU Compiler Collection) isimli bir compiler (derleyici) geliştirmiştir. • 1991'de GPL General Public Licence (Genel Kamu Lisansı) Özgür Yazılım Nedir? GNU Felsefesi Nedir? • GNU = GNU is Not Unix • GNU/Linux bir UNIX işletim sistemi türevidir. • Özgür bir işletim sistemi… • Bu özelliği ile dünyada gelişimi halen devam ettirilen en eski işletim sistemlerinden biridir. • Yakın zamana kadar sadece sunucu pazarında tercih edilen Linux İşletim Sistemi, bu alanda sağladığı başarıyı hızla masaüstünde de yaygınlaşmaktadır. Linux Nedir? • Finlandiyalı bir üniversite öğrencisi tamamen hobi olarak GNU araçlarını kullanarak Minix türevi bir çekirdek geliştirir. • Linus Torvalds Minix e-posta listesine (comp.os.minix) gönderdiği bir ileti ile Minix türevi bir çekirdek yazdığını ve geliştirmeye açık olduğunu duyurur. • Linux İnternet ortamında büyük bir hızla geliştirilmeye başlanır... • Linux, aslında GNU/Linux işletim sisteminin çekirdeğine (kernel) verilen isimdir. • Programlar ile zenginleştirilen Linux çekirdeği, bir Linux dağıtımını oluşturur. • Dosya listeleme komutu bile ayrı bir programdır, çekirdeğin bir parçası değildir. Linux Nerelerde Kullanılıyor? • Süper Bilgisayarların %94.7’de Linux tabanlı işletim sistemleri kullanılmaktadır. • ABD Posta Servisi, AOL, Amazon, SONY, Cisco, ID Software, Google, Oracle, Mercedes, Twitter, Facebook, Android • Dünyadaki her 100 web sitesinden 55'i Apache web sunucusu ile hizmet veriyor. • Google'da yaptığınız her aramada GNU/Linux kullanıyorsunuz. • Büyük animasyon ve görsel efekt firmaların sunucu/masaüstünde %95 oranında Linux kullanılıyor. Titanic, Avatar vs.. • En kesintisiz hizmet veren 10 hosting firmasının tamamı Linux ya da FreeBSD kullanıyor. Neden Linux Tercih Ediliyor? • GNU/Linux; otomasyon sistemlerinde, sunucularda, arabaların dijital sensörlerinde, televizyonların işletim sistemlerinde, mobil cihazların büyük bir çoğunluğunda, savunma sanayinde, uçak yazılımlarında, radarlarda, gemilerde, bankalarda ve benzeri birçok yerde kullanılıyor. • Firmaların GNU/Linux kullanma sebepleri birçok farklı sebepten ötürü olabilir. • Geliştirilmeye açık olması (kendin pişir kendin ye modeli) • Ücretsiz olması…Aynı zamanda Google da özgür yazılıma destek veren firmaların başında olmasıda Linux kullanımında etkin rol oynuyor. • Linux kullanıcılarının ortak çözüm ve üretim projeleri… Penguen de Nereden Çıktı? • 1996 yılında Linux yeterli büyüklüğe ulaştığında Linux camiası bir Logo bulmak gerektiğini düşünmeye başlar. • Kartal, piranha, köpek balığı gibi çeşitli logolar önerilse de Linus Torvalds'ın penguenleri sevdiği öğrenildiğinde logonun bir penguen olmasına karar verilir. • Linus Torvalds'ın tarif ettiği ve Larry Ewing'in GIMP kullanarak çizdiği penguen genel olarak kabul görür. Seçilen penguene verilen Tux ismi Torvalds UniX veya smokin anlamına gelen Tuxedo kelimesinden türetilmiş olabilir. Hangi Mimarilerde Çalışır ? • X86, IA64, IA32e • Alpha, • • • • • • • Sparc ppc S/390 Teba Fırınları Casio saatler Arm, mips, ... Microsoft X-BOX ve Sony Playstation Linux Dağıtımları • Çekirdek olarak Linux çekirdeğinin kullanıldığı, çoğunlukla özgür yazılımların bir araya getirildiği, Uygulamalar, Yönetim ve Yapılandırma araçları, masaüstü ortamı gibi bileşenlerden oluşan, kullanıcıya tam bir işletim sistemi ortamı sunan yazılımlar topluluğudur. • Değişik amaçlar için özelleştirilmiş olabilirler. • Aslında tüm Linuxlar temel olarak bir birinin aynısıdır... • Ubuntu, Gentos, Debian, Pardus, Slackware, Mint yaygın Linux Dağıtımlarıdırlar.. • Farklı amaçlar için üretilmiş dağıtımlar için: DistroWatch.Com Hangi Dağıtım İle Başlamalıyım? Peki Neler Yok? • • • • • Virüs, Worm, Dialer, Trojan Mavi Ekran Hataları Program güncellemelerinde sistemi yeniden başlatmak Sistem güncellemelerinde sistemi yeniden başlatmak Düzenli aralıklarla format atmak ve sistem kurmak. Kaynaklar [Resources] • Vikipedia Türkiye Özgür Ansiklopedi • Linux Kullanıları Derneği LKD • Belgeler.org • Debian.org • Ubuntu.com • Linuxmint.com • Pardus.org.tr • web.deu.edu.tr • SÜ Linux Çalışma Grubu Dinlediğiniz için Teşekkür Ederim
