KONU: İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARININ MALİYETİ Konuşmacı: Kibar ERTEN Makine Mühendisi Baş İş Müfettişi İş kazasının tanımı (İLO’nun tarifi) Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınamamış olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaydır. (Dünya Sağlık Örgütünün tarifi) Önceden planlanmamış kişisel yaralanmalara, maddi zarara ve üretimin durmasına sebep olan olaydır SSK 11. Maddesine göre iş kazası Sigortalının: a-İşyerinde bulunduğu sırada, b-İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, c-İşveren tarafından görev ile başka bir yere gönderildiğinde asıl işini yapmaksızın geçen zamanda, d-Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e-İşveren tarafından sağlanan taşıtla işyerine toplu olarak götürülüp getirilmesi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Önemi İşçi Sağlığı İnsan Sağlığıdır İNSAN YARATILMIŞLARIN EN ŞEREFLİSİDİR BÜTÜN YARATILMIŞLAR İNSAN İÇİN YARATILMIŞTIR İnsan sağlığını, maddi değerlerle ölçebilmek mümkün değildir İnsan canının, herhangi bir uzvunun, sağlığının maddi karşılığı yoktur BİR İNSANIN ÖLÜMÜNE SEBEP OLMAK BÜTÜN İNSANLIĞIN ÖLÜMÜNE SEBEP OLMAK GİBİDİR Bir insanın kurtuluşuna sebep olmak bütün insanlığı kurtarmak gibidir İŞÇİ AÇISINDAN MALİYETİ İş kazası ve meslek hastalığı HEM İŞÇİYİ ve hemde AİLESİNİ ve ÇEVRESİNİ etkiler. -Evde bakım ve bakıcı masrafları -İşçinin çalışamadığı sürede gelir kaybı -Maluliyet olursa ömür boyu ücret kaybı -Fiziksel aktiviteyi kaybetmesi sonucu hayatındaki değişiklik -Yeni ilgi alanları bulmak amacıyla maddi manevi kayıplar -Aile üyelerindeki moral kaybı, sosyal ilişkilerin bozulması İŞVEREN AÇISINDAN KAYIPLAR -PAZAR KAYBI: Zamanında yeteri kadar mal üretip piyasaya sürememekten kaynaklanan Pazar kaybı -SOSYAL KAYIPLAR:İş kazalarının fazla olması durumunda işyeri KÖTÜ ŞÖHRET KAZANIR. Bu durum işini ve piyasasını etkiler. -POLİTİK KAYIP: İdari politikaya güven kalmaz. Yönetim politikasının değişmesine zorlanır. 1-İŞ GÜNÜ VE İŞ GÜCÜ KAYIPLARI 2-İŞLETMENİN, MAKİNE VE TEZGAHLARIN VEYA MALZEMENİN ZARAR GÖRMESİ Kaza maliyeti 1-DOĞRUDAN MALİYET -Tedavi masrafları -Kazalıya ödenen tazminat 2-DOLAYLI MALİYET -Kazalının bir süre veya sürekli çalışmaması -Kazalıya işyerinde yapılan ilk yardım -İşyerindeki işçilerin moral bozukluğu -Usta ve yöneticilerin iş gücü kaybı Kaza maliyeti 3-ÜRETİM KAYIPLARI -Kaza sırasında üretime ara verilmesi -Makinenin durması veya hasara uğraması -Moral bozukluğu sebebiyle üretim kaybı -Malzeme ve hammaddenin hasara uğraması -Kazazedenin yerine yenisinin yetiştirilmesi kaybı -Kazanın soruşturulması esnasında kayıp 4-HASAR GÖREN MAKİNE TEZGAH VE TEÇHİZATIN TAMİR BAKIM HARCAMALARI DOLAYLI MALİYET DOĞRUDAN MALİYETİN 4-5 KATIDIR ÜLKE EKONOMİSİ AÇISINDAN MALİYET A-KAMU HARCAMALARI: Yasaların hazırlanması, eğitim ve denetim hizmetleri, kazaların araştırılması çalışmaları vb. çalışmalar B- SSK HARCAMALARI C-TOPLUM AÇISINDAN MALİYET Her bir İş kazası ve meslek hastalığından toplumun her ferdi menfi olarak etkilenmektedir. BİR İŞ KAZASINDAKİ MADDİ KAYIP İŞÇİNİN 1-YAŞINA 2-MAAŞINA 3-MALULİYET ORANINA BAĞLIDIR. 800 MİLYON MAAŞI OLAN 35 YAŞINDAKİ BİR İŞÇİNİN ÖLÜMÜ HALİNDE OLUŞAN MADDİ KAYIP Yıllık kayıp=800.000x12=9600.000 TL. 34 sene daha çalışacağı kabul edilir 9.600.000 x34 =396.400.000. TL. OLUŞAN ZARAR KUSUR ORANLARINA GÖRE SSK-İŞVEREN-İŞÇİ ve ÜÇÜNCÜ ŞAHISLAR TARAFINDAN PAYLAŞILIR SSK maddi zararın bir kısmını öder İşçinin bağışlanmaz kusuru varsa tazminatı belli oranda keser işverenin veya üçüncü şahısların kusuru varsa rucu eder İŞVEREN KUSURU ORANINDA MADDİ VE MANEVİ ZARARI SSK, KAZAZEDE veya KAZAZEDENİN YAKINLARINA ÖDER