Chapter 3 - Erkan Aktaş

12. BÖLÜM
Klasik ve Keynesçi İktisat
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
1
Amaçlarımız
• Klasik iktisadi işleyişi açıklamak
• Keynesçi iktisadı açıklamak
Anahtar kavramlar:Merkantilizm, Miktar
Teorisi, Say yasası, Klasik faiz teorisi,
Paranın yansızlığı, Keynesçi devrim
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
2
Klasik İktisat
• 1770-1930 yılları arasını kapsamaktadır
• Klasik nitelemesini ilk Keynes yapmıştır
• Adam Smith, D.Ricardo, J.S. Mill, T. Malthus
Klasik iktisatçılar, Merkantilist düşünceye (XVI ve XVII)
tepki olarak ortaya çıkmıştır.
– Merkantilist düşünce;
• Metalizm
• Devlet müdahalesi (Çok ihracat az ithalat)
• Klasikler merkantilistlerin aksine ulusların
zenginliğini reel faktörlere bağlı olduğunu,
kapitalizmin geliştirilmesi için SERBEST PİYASA
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
3
Klasik İktisat
• Reel bir analizdir.
• Paranın ekonomide rolü azdır.
• Ekonominin büyümesi için
– Üretim fak. Stokunun büyemesi
– Teknolojik gelişime bağlıdır
• Paranın kendiliğinden bir değeri olmadığını, mübadele için bir
araçtır. Merkantilistler parayı, toplam talebi etkileyen önemli bir
faktör görürler.
• Arz yanlı iktisatçılardır (her arz kendi talebini yaratır).
• Para kısa dönemde bile toplam talep miktarını pek
değiştirmeyeceği
• Devlet müdahalesine karşıdırlar
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
4
Klasik İktisadın Varsayımı
• Beş temel varsayım varır
1. Rasyonel davranış, Homo-economicus
2. Tüm mal ve faktör piyasalarında tam rekabet
koşulu (mobilete,şeffaflık,atomize,homojenlik)
3. Tam istihdam kendiliğinden sağlanır (genel
denge). Ekonomide tüm fiyatlar esnektir bu
durum piyasayı sürekli temizler
4. Parasal aldanma söz konusu değildir
5. Devletin rolü minimize edilmeli
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
5
Klasik Modelde Para
• Para mübadele(değişim)
ilişkisini kolaylaştırmak
dışında biri rolu yok
• Ekonomideki fiyat düzeyi
para miktarı tarafında
belirlenir
• Para yansız ve nötr
• Reel değişkenlerin
paradan bağımsız olarak
belirlemesine Klasik
dikotomi denir
M .V  P.T
M .V  P.Y
M .V
P
Y
M: para miktarı, mübadelenin
ort fiyatı, T: bir ekonomideki
bütün mübadele sayısı,
V:paranın dolaşım hızı
-------------------T yerine reel milli hasılanın
değişimi Y ve P ise bir
ekonomideki ortalama fiyat
düzeyini gösterirse
………………………….
Burada V ve Y kısa dönemde
sabit
12. Ünite/Erkan
AKTAŞkabul edilirse (P ve Y ters 6
yönlü bir ilişki vardır)
Klasik Modelde Toplam Talep
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
7
Klasik Modelde İşgücü Piyasası
L
W
P
Ld  f (
W
)
P
İlave emeğin
hasılaya
katkısına
emeğin
marjinal
verimliliği
(MPL) denir
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
8
Klasik Modelde Emek Arzı
Ls  f (
W
)
P
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
9
Emek
Piyaysında
Tam
İstihdam
Hasılası
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
10
Fiyat Düzeyinde Değişme ve
Emek Piyasasında Denge
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
11
Say Yasası
• Klasikler tam istihdam konusundaki görüşleri ve Say Yasası
• Fransız iktisatçı Jean Baptiste Say
• Her arz kendi talebini yaratır (Ekonomide bir şey üretildiğinde
karşılığında gelir elde edilir, bu gelir mal ve hizmet alımları için
kullanır. Toplam çıktı=Toplam gelir
• Say yasasına göre, belirli malların arzı aslında diğer mallar için
taleptir. Birisi bir şey arz ediyorsa, bunu başka bir şey talep ettiği
için yapıyordur.
• Say yasasına göre, fazla üretim söz konusu değilidir. Bazı
piyasalarda bu durumlarla karşılaşıldığında, fiyat düşer ve ve
aşırı üretim ortadan kalkar. Aynı durum talep içinde geçerlidir.
• Yani esneklik sayesinde ekonomi tam istihdam yönelir.
• Bu açıklamalar basit takas ekonomiler için geçerlidir.Gerçek
ekonomi daha karmaşıktır. Ör. Parasal gelir ya harcanmazsa?
• Bu durum az üretime o da işsizliğe yol açmaz mı?
• Klasikler bu sorunu faiz teorisi ile açıklamaya çalışmışlar
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
12
Klasik Faiz Teorisi
• Basit dairesel akım
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
13
Klasik Faiz Teorisi
• Klasik iktisatçılar tasarrufu bir sorun olarak görmediler.
Çünkü yatırım için tasarruf edilen tüm parayı yatırım için
ödünç alır.
• Bireyler bugünkü ve gelecekti tüketimleri arasında faydalarını
maksimize edecek şekilde dağıtmaktadır.
• Pozitif faiz, bireyleri gelecekte daha fazla tüketim yapmasını
sağlar, yüksek faiz yüksek tasarruf anlamına gelmektedir.
Tam tersi de geçerlidir.
• Firmalar ise bekledikleri gelir yatırım maliyetini aştığı sürece
yatırım yaparlar.
• Yatırım maliyeti ise faiz oranına bağlıdır. Yatırım ve faiz ters
orantılıdır.
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
14
Klasik Faiz Teorisi
•
•
Tasarruflar
yatırımlara
eşit olduğu
noktada
ödünç
verilebilir
fonlar
dengededir.
Saving and
investment
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
15
Klasik Modelde Toplam Arz
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
16
Düşük Toplam Arz(AS)için Ücret ve
Fiyat Esnekliği Önemlidir.
1920
Banka
krizi veya
2008
Küresel
Mali Kriz,
yastık altı
saklama,
altın
talebinin
artması
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
17
Klasik Modelde Tam İstihdam
Dengesi ve İşsizlik
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
18
KEYNESÇİ İKTİSAT
• 1930 yılında 1929 büyük buhranından sonra
ortaya çıkmıştır.
• Bırakınız yapsınlar politika anlayışın karşı
çıkmaktadır.
• İşsizliğin kısa süreli olacağı öngörüsü 1929
burhanında sonra ABD’de 10 işsizlik %17’i
üzerinde gerçekleşmiştir
• Her arz kendi talebini yaratır düşüncesini
eleştirmiştir. Talep yanlı bakışı da ortaya atmıştır.
Kısaca “talep arzı yaratır”
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
19
Denge Çıktı
Düzeyi
&
Keynes
AE= C+I+G+NX
Harcama yönetimi
hesaplanan GSYİH,
tüketim(C ), Yatırım (I),
kamu harcamaları (G) ve
net ihracat (X-M)
GSYİH= C+I+G+(XM)=AE (Toplam harcama)
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
20
Keynesçi Toplam Arz Eğrisi
12. Ünite/Erkan AKTAŞ
21