ÇOCUK *ST*SMARI ve *HMAL

ÇOCUK İSTİSMARI VE
İHMALİ
DR. HATİCE AKOVA
ÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ UZMANI
ÇOCUK İSTİSMARI VE
İHMALİ
1- Fiziksel İstismar
2- Cinsel İstismar
3- Duygusal İstismar
4- İhmal
FİZİKSEL İSTİSMAR
 Çocuğun sağlığını olumsuz etkiler
 Vücutta iz bırakan lezyonlara,
yaralara yol açar
Örn: Sıyrıklar ekimozlar, kırıklar ve
organ yaralanmaları
 Aletli yada aletsiz saldırılar olarak
ikiye ayrılır
 En sıklıkla gözlenenler ekimozlardır
a) Aletsiz saldırılar:
Tokat, yumruk, itip kakma,
tekme,sarsma,çimdikleme vb. ile
lezyonlar oluşturulabilir.
b) Aletli saldırılar:

Kemer, kayış, herhangi bir ev
eşyası , hortum, sigara, sıcak su
ya da sıcak yiyecek benzeri
araçlar kullanılarak yaralanma
oluşturulabilir.
İstismar Kuşkusu Varlığında Üzerinde
Durulması Gereken Noktalar
 Başvuruda açıklanamayan gecikme
 Bulgulara uymayan ya da çelişkili öykü
 Birden fazla şüpheli travma öyküsü
 Kardeşin, bir yabancının ya da çocuğun
suçlanması
 Çocuğun anne-babayı suçlaması
 Anne- babanın çocukluğunda istismar öyküsü
 Anne-babanın çocuktan gerçekçi olmayan
beklentileri
CİNSEL İSTİSMAR
 Psikososyal gelişimini tamamlamamış
çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel
stimülasyon amacıyla kullanılmasıdır
CİNSEL EYLEMLER
Irza geçme
Irz ve namusa tasaddi
Söz atma
Sarkıntılık
Teşhircilik
Rontgencilik
Ensest
Cinsel İstismar Kuşkusu Bulunan Olguda
Yanıtlanması Gereken Sorular
Vaginal, anal, oral temas
Masturbasyon
Ejekülasyon varlığı ve yeri
Vaginal lavaj, defekasyon, miksiyon
Giysilerin değiştirilmesi ya da yıkanması
Herhangi bir hastalığı ya da gördüğü tedavi
Fiziksel şiddet, tehdit varlığı
Kaydırıcı madde, kondom vb. kullanımı
Geçmişe ait ruhsal hastalık, cinsel istismar
öyküsü.
10. Geçirilmiş vaginal cerrahi girişim.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Fizik Muayene 1
 Beyaz bir kağıt üzerinde giysiler çıkartılır
ve kağıt üzerindeki materyal toplanır.
 Giysiler kağıt bir torbaya konur.
 Tüm vücut yüzeyi incelenir.
 Özellikle dudaklar (iç yüzleri dahil), meme
bölgesi ısırık izi, ekimoz açısından incelenir.
 El tırnakları incelenir (altında doku parçaları
bulunabilir).
Fizik Muayene 2
 Muayene
jinekolojik masada
sürdürülür.
 Küçük
çocuklar normal muayene
masasında sırtüstü yatırılarak
muayene edilir.
 Muayene
masası üzerine de
dökülebilecek materyalin toplanması
için beyaz kağıt serilir.
Fizik Muayene 3
 Genital
organları muayenesi için labial
traksiyon uygulanır.
 Dış
genital organlar taze ve iyileşmiş yara
açısından incelenir.
 Himenin
şekli, açıklığı, kenar yüksekliği ve
elastikiyeti, doğal çentik varlığı, eski ve yeni
yırtıklar araştırılır.
 Kolposkopik
muayene detayların görülebilme
şansını arttırır.
 Spekulum
muayenesi ve bimanuel muayene
ile vaginal mukoza ve sekresyonu tanımlanır.
Fizik Muayene 4
 Anal muayene diz-dirsek
pozisyonunda yapılır.
 Perianal bölge ve baldırlar incelenir.
 Anüs incelenir  hassasiyet, şişlik,
ekimoz, yırtıklar
 Hiçbir bulgu görülmeyebilir
Fizik Muayene 5
 Çok kez yapılmış anal ilişkide oluşabilen
değişiklikler:
 Sfinkter tonusu kaybı
 Anüsün içeri doğru şekil değişikliği
 Mukoza düzleşmesi
 Skarlar
 Tanısı zordur. Anüs şekli kişiye özel
olabilir.
Örnek Alınması
1. Serolojik ve toksikolojik testler için 2
tüp düz kan.
2. Tırnak altlarındaki doku için örnek
(tırnaklar kesilir ya da kürdanla altları
kazınır, zarf içine alınır)
3. Pubik kılları taranarak zarf içine
toplanır. Hem çocuktan hem şüpheliden
kesilerek kıl örnekleri de alınır.
4. Kurumuş kan ve şüpheli kıl örnekleri
(yeri belirtilerek zarf içine alınır).
Psikolojik Sekeller
Akut
a. Genel psikopatoloji: Kaygı bozukluğu, karşı gelme
bozukluğu, depresyon, dikkat
eksikliği, aşırı hareketlilik ve
posttravmatik stres
bozukluğuna sık rastlanır.
b. Anksiyete bozuklukları: Uyku bozuklukları,
kabuslar, travmanın tekrar
yaşantılandırılması, öfkeli
tepki, dürtü kontrolünde
zayıflama, somatik şikayetler.
Uzun Dönem
a.
b.
Anormal cinsel davranışlar
Anksiyete belirtileri (kronik gerginlik,
uyku sorunları, kronik
posttravmatik stres
bozukluğu, cinsel
disfonksiyon vb.)
c. Kişilik Bozuklukları
Cinsel İstismar Sonrası Tedavi
1.
İstismarın tekrar riskini ortadan kaldırma
amaçlanmalıdır.
2.
Anksiyete belirtilerine yönelik tedavi
yapılmalıdır.
3.
Kanamaların kontrol altına alınması, sıvı
replasmanı (Konsültasyon, hospitalizasyon)
4.
Tetanoz profilaksisi (Deri yaralanması varsa)
5.
Minör travmalarda soğuk kompres, gluteal
bölgenin elevasyonu, analjezik.
6.
Cinsel yolla bulaşan hastalık taraması, profilaksi
ya da tedavi endikasyonlarının aranması.
İzlem
 Şüpheli istismarcının çocuktan ayrılması, koruyucu
gündüz bakımı ve eve profesyonel ziyaretçi
sağlanmalıdır.
 Herhangi bir problemi olursa hastaneye gelmesi
önerilmelidir.
 Saldırıyı takip eden 2 hafta içinde yeniden
değerlendirme (gebelik kuşkusu ekarte edilmelidir)
 Saldırıyı takip eden 1. ay ve 3. ayda danışmanlık
hizmeti sağlanmalıdır.
 Çocuğa ve aile bireylerine psikolojik destek ve
gerekiyorsa tedavi olanağı (bireysel ya da grup)
sağlanmalıdır.
DUYGUSAL İSTİSMAR
 Çocuğa yönelik uygulanan veya yapılması
ihmal edilen,
 Toplumsal ve bilimsel ölçütlere göre
psikolojik açıdan zarar verici oldukları
saptanan,
 Çocuk veya gencin üzerinde güç sahibi olan
kişi veya kişiler tarafından gerçekleştirilen
davranışlardır.
Çocuk üzerinde sürekli duygusal baskı
yaratır, duygusal gelişime zarar verir
(Korku, aşağılanma, sıkıntı ve ümitsizlik)
Özellikle sözel saldırıyı içerir (Küçük
düşürme, bağırma, tehdit etme, suçlama,
aşağılama)
Çocuk ve ergenlerin en sık yaşadığı
istismar şeklidir. Fiziksel istismar
olgularının çoğuna eşlik eder.
Değerlendirilip tanınması zordur.
Duygusal İstismarın Sınıflandırılması
1. Reddedici tavır
2. Tecrit edici tavır
3. Yıldırıcı tavır
4. Aldırmaz, önem vermez tavır
5. Sosyal bütünlüğü bozucu tavır
6. Sözel saldırgan tavır
7. Yetişkinleştirici tavır
İlgili Tıp Disiplinleri




Erişkin ve çocuk psikiyatristleri
Psikologlar
Sosyal Hizmet Uzmanları
Pediyatristler




Adli Tıp Uzmanları
Çocuk Cerrahları
Hemşireler
Çocukla ilgili diğer tıp branşları
Bulgular
 Fiziksel

Konuşma - iletişim bozukluğu

Fiziksel gelişimde duraklama, büyüme, gelişme geriliği
 Davranışsal

Stereotipik bulgular (emme, ısırma, sallanma vb)

Davranım, öğrenme bozukluğu, antisosyal davranış

Nörotik belirtiler (uyku bozukluğu, korku vb)

Psikopatoloji (histerik tepkiler, aşırı hareketlilik vb)

Uyum bozukluğu veya aşırı uyumlu davranış

Gelişimde duraklama (zihinsel-duygusal)

İntihar girişimleri
Tedavi ve Rehabilitasyon
 Akut Dönemde

a. Psikoterapinin planlanması:
Aile terapisi

b. Ebeveynlik becerilerini geliştirme:
Bireysel Psikoterapi

Sosyal Hizmet takibi

Psiko-farmakolojik tedavi
 Kronik Dönemde

a. Rehabilitasyon çalışmaları:
Risk grubu olan ailelere eğitim

b. Duygu durum bozukluğu ve/veya madde kullanımı olan annelere:

Kötüye kullanımı önleme

Depresyonun tedavisi
İHMAL
 Çocuğun beslenme, sağlık, barınma, giyim,
eğitim, korunma ve gözetim gibi temel
gereksinimlerinin onun bakımını üstlenenler
tarafından karşılanmamasıdır.
 İhmal, fiziksel istismardan daha sık
görülür.
 İhmal, fiziksel ya da duygusal olabilir.
 Fiziksel İhmal: Çocuğun yeterli
beslenememesi, uygun ve temiz
giydirilmemesi, yetersiz bir fizik çevrede
yaşaması, kazalara karşı önlem alınmaması,
tıbbi ihmal (sağlığı ihmal edilmesi, hekime
getirmeme, aşısını yaptırmama)
 Duygusal İhmal: Çocuğa sevgi ve ilgi
gösterilmemesi, özellikle ergenlik yıllarında
destek ve denetimden yoksun bırakılması.
İhmalden Kuşkulanma
 Çocuk bakımsız ve ortama uyumsuz giyimli
 Organik olmayan büyüme geriliği, zihinsel gelişim geriliği
 Aile çocukla ilgili soruları yanıtlayamıyor
 Zehirlenme, kaza, ateşli silahla yaralanma
 Çevresinde sigara, alkol, bağımlılık yapıcı madde kullanımı
ve çocuğun bunlara maruz kalması.
 Çocuk içe dönük, iletişim kurma güçlüğü, stereotipik
hareketler var
 Öğrenme güçlüğü
 Okula gitmeme
 Sağlık kuruluşuna gitmeme ya da önerilere uymama
 Terkedilmiş, evden kovulmuş.
YASAL KORUMA İÇİN BAŞVURU
ÖĞRETMEN, HEKİM, KOMŞU VB.
SHÇEK
ÇOCUK POLİSİ
16 y. ve 
CUMHURİYET SAVCISI
ÇOCUK MAHKEMESİ SAVCISI
-ÇOCUĞUN KENDİSİ
-ANNE-BABASI
-VASİSİ
-YASAL TEMSİLCİSİ
Asliye Hukuk Mahkemesi
16 y. 
Çocuk Mahkemeleri
İLGİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM