Erektil Disfonksiyon: Sıklığı-Risk Faktörleri-Tedavisi Dr. Ateş Kadıoğlu, FECSM Androloji Bilim Dalı Üroloji Anabilim Dalı İstanbul Tıp Fakültesi CISS1511-1 İlk cinsel ilişki – Anadolu (M.Ö. 5600) ED Prevalansı • Dünyada: – – – – 40-49 yaş arasında %6 (%1-29) 50-59 yaş arasında %16 (%3-50) 60-69 yaş arasında %32 (%7-74) 70-79 yaş arasında %44 (%26-76) • Türkiye’de ortalama %34 ve yaşlara göre IIEF ortalaması: – – – – 40-49 yaş arasında 27,9 50-59 yaş arasında 26 60-69 yaş arasında 23,2 >70 yaş 17,8 Kendirci et al Andrology 2014 Eardley I et al Sex Med Rev 2013 Türkiye Nüfusu Projeksiyon: 2025 2015 nüfus : 2025 hedef nüfus: 4.760.000 – ED (%34) 5.600.000 – AUSS (40%) 5.639.000 – ED 6.600.000 - AUSS EAU Guidelines on Male Sexual Dysfunction – 2016 Türk Androloji Derneği Erektil Dsfonksiyon Prevalans Çalışması Ön Sonuçları Ocak 2012 ED Risk Faktörleri • • • • • • • • Diabetes mellitus Hipertansiyon Hiperlipidemi Androjen eksikliği Obezite Sigara Depresyon Metabolik sendrom OR: 2,69 1,56 1,26 1,68 1,7 1,74 2 2,67 • AÜSS 3,13 • Sedanter yaşam 3,16 • İleri yaş 4,2 Gacci M, Eur Urol, 2011 Seftel et al, Eur Urol, 2011 McCabe MP et al, J Sex Med, 2015 Park KH et al J Korean Med Sci 2015 ED Risk Faktörleri • • • • Diabetes Mellitus Diyabetlilerin %35-90’nında ED Diyabetli olmayanlara göre 10-15 yıl daha erken ED Diyabet süresi arttıkça ED insidansı artıyor Kötü glisemik kontrol ve artmış insülin direnci ED’yi şiddetlendiriyor Kirby J Sex Med 2015 ED Risk Faktörleri • • • • • Hipertansiyon Hipertansiyonluların %30’unda ED Endotelyal disfonksiyon Bozulmuş hemodinami Artmış ateroskleroz Anti-hipertansiflerin yan etkisi DeLay et al W J Mens Health 2016 ED Risk Faktörleri Hiperlipidemi • ED’lilerin %42,4’ünde hiperlipidemi • Total kolesterol seviyesi 240 mg/dl’nin üstünde 2,7 kat daha yüksek ED • LDL kolesterol 160 mg/dl’nin üstünde 2,6 kat daha yüksek ED Miner et al J Sex Med 2008 Ponholzer et al Int J Impot Res 2006 ED Risk Faktörleri • • • • Androjen eksikliği Testosteron 231 ng/dL altındaysa ED riski yüksek Testosteron replasmanı olanlarda ED riski %18 düşüyor NOS ekspresyonu, PDE5 aktivitesi, kontraktil yolakların düzenlenmesi Kavernozal sinir fonksiyonu ve venooklüzyon EAU Male Sexual Function 2016 Khera J Sex Med 2009 Traish et al Eur Urol 2007 ED Risk Faktörleri Obezite • MMAS: 593 hasta, 9 yıl takip – Başlangıçta ve takipte obez olmayanlarda ED:%15 – Başlangıçta ve takipte obez olanlarda ED :%25 • BMI’si 29kg/m2’den yüksek olanlarda %30 daha yüksek ED riski • Penil kan akımında azalma, testosteron seviyesinde düşme Mulhall et al J Sex Med 2006 Glina et al J Sex Med 2012 ED Risk Faktörleri • • • • Sigara Günde 10 sigara içmek ED riskini %14 artırır On yıl boyunca sigara içmek ED riskini %15 artırır Pasif içici olmak bile ED riskini 1,33 kat artırıyor Sigarayı bırakmak uzun dönemde erektil fonksiyonları koruyor Glina et al J Sex Med 2012 Cao et al J Sex Med 2014 ED Risk Faktörleri • • • • Depresyon Depresyon ED İnsidansı %0,59/yıl Antidepresanlar da ED nedeni olabilir Antidepresan kullananların %30-60’ında ED Lewis et al J Sex Med 2010 Glina et al J Sex Med 2010 ED Risk Faktörleri Metabolik sendrom • Metabolik sendromluların %27-80’inde ED • Visseral adipozite ve hiperglisemi • Azalmış penil kan akımı ve düşük testosteron seviyeleri Besiroglu et al J Sex Med 2015 Kaya et al J Sex Med 2015 ED Risk Faktörleri Sedanter yaşam • Fiziksel aktiviteyle ED negatif korele • Haftada 3000 kcal’lik fiziksel aktivite şiddetli ED riskini %89,2 düşürüyor • Haftada 150 dakika egzersiz IIEF skorunu 11’den 16,5’e yükseltir La Vignera et al Aging Male 2011 Maiorino et al AJA 2015 ED Risk Faktörleri • • • • Yaş Sağlık durumundan ve daha önceki erektil fonksiyondan bağımsız ED için rölatif risk 10 kat yüksek Yaş arttıkça ED prevalansı artıyor Komorbid hastalıkların artması riski artırıyor McCabe et al J Sex Med 2016 Tirado et al Sex Med Rev 2016 ED Risk Faktörleri AÜSS • AÜSS şiddetiyle ED şiddeti arasında güçlü korelasyon • Yaştan ve komorbiditelerden bağımsız ilişki • Ortak risk faktörleri – – – – – – Obezite Yüksek açlık kan glukozu HT Androjen eksikliği Depresyon Sigara Gacci M et al Eur Urol 2011 Fusco et al J Sex Med 2013 ED Risk Faktörleri • 5000 hasta • ED’lilerde • AÜSS olanlarda ED : %65,3 AÜSS: %72,2 • AÜSS olmayanlarda ED : %13,6 • ED olmayanlarda AÜSS: %37,7 ED Risk Faktörleri • 11.217 hasta • ED için odds ratio: – Depolama AÜSS :3 – İşeme AÜSS : 2,6 – Hem işeme hem de depolama AÜSS: 4 ED Tanısı Niçin Koymalıyız? • Erken uyarı sistemi • Altta yatan daha ciddi bir patolojinin işareti – Koroner arter stenozu – Diabetik periferal nöropati – Retinopati – Hipertansif kardiyomiyopati • Penis genel sağlığın barometresi ED Tanısı Niçin Koymalıyız? • ED, kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız risk faktörü – – – – Koroner arter hastalığı Periferal arter hastalığı İnme Tüm nedenlere bağlı ölüm • Ortak risk faktörleri ve patofizyolojik yolaklar Nehra A et al Mayo Clin Proc 2012 Dong JY et al J Am Coll Cardiol 2011 ED Tanısı Niçin Koymalıyız? • ED’si olanlarda en az bir kardiyovasküler risk faktörü bulunmakta • ED’li hastaların kavernozal dokuları ateroskleroza benzer • Endotelyal disfonksiyon ikisinin ortak paydası ED Tanısı Niçin Koymalıyız? • Vaskülojenik ED’si olan • Kardiyovasküler hastalığı olmayan hastalarda • Framingham risk skorlaması yapılmalı • ED şiddeti ve süresi değerlendirilmeli • Orta ve ağır ED’si olanlara kardiyoloji konsültasyonu istenmeli Kostis JB et al Am J Cardiol 2005 Massachusetts Erkek Yaşlanma Çalışması (ABD): Yetersiz Cinsel Disfonksiyon Tedavisi n=639 (≥45 yaş) % 10 Tedavi olmak isteyen veya tedavi gören %90 Hiç tedavi olmak istemeyen McKinlay JB. Int J Impot Res 2000;12(suppl 4):S6-S11. Massachusetts Erkek Yaşlanma Çalışması (MMAS) verilerine göre. Kaynak: AARP Modern Maturity. Sexuality Study. Washington DC, 1999. Erkeklerin Doktorları ile Cinsel Sorunlarını Konuşamama Nedenleri Erkeklerin • %74’ü utanma sebebiyle1 • %71’i ED’nin tıbbi bir sorun olarak görülmeyeceğini düşündüğünden2 • %68’i cinsellik konusunda konuşmanın doktorunu rahatsız edeceği korkusundan2 cinsel sorunlarını doktorları ile konuşamamaktadırlar 1. Levine LA, Kloner RA. Am J Cardiol 2000(Dec 1);86:1210-3 2.Shabsigh R et al (eds). Sildenafil Citrate: Three Years Later, 2001,Canada • 28.511 erkek • 5.184 ED • Hastaların %52’si hala doktorla bu konuda konuşmaya utanmakta veya konuya önem atfetmemektedir. • ED’si olan hastaların sadece %32’si ilaç kullanmaktadır. • ED’si olan hastaların sadece %28’ine ürolog tarafından tedavi başlanmakta. • Doktora başvuran hastaların %72’si hiç ilaç kullanmamış. • PDE-5 inhibitörlerinin ortaya çıkışı ile toplumdaki erektil disfonksiyon konusundaki genel farkındalık artmış. ED’nin Yaşam Kalitesine Etkisi • Erektil disfonksiyon selim bir hastalık olsa da erkeğin: • • • • • • Fiziksel Psikososyal Özgüven kaybı Cinsel ve genel hayat kalitesini İş yaşamını Üretkenliği olumsuz etkiler EAU Guidelines 2014 Janini EA et al Avrupa Birliği prevalans çalışması 2014 ED’nin Yaşam Kalitesine Etkisi • ED’li erkeklerde depresyon oranı %56 • Cinsel ilişki sırasında anksiyete yaygın ve bunun sonucunda ilişkiden kaçınma • Kendi yaşam kalitesini etkilediği gibi eşini de etkilemekte • Kadın cinsel disfonksiyon nedeni Yafi FA et al Nat Rev Dis Primers 2016 AÜSS ve ED Dr Ateş Kadıoğlu, FECSM Androloji Bilim Dalı Üroloji Anabilim Dalı İstanbul Tıp Fakültesi AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite AÜSS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Endotelyal Disfonksiyon • Endotel vasküler tonüs ve kan akımında önemli • Gevşetici ve vazokonstrüktif ajanların salınması • Endotelyal nitrik oksit • Endotelyal disfonksiyon sadece penise sınırlı değil • Koroner ve periferal vasküler sistem Endotelyal Disfonksiyon Prostat Kan Akımının Azalması Oksidatif Stres ve Enflamasyonda Artış Benign Prostat Büyümesi ve AÜSS ED Risk Faktörleri • 11.841 erkek • Hastaların %28,8’inde cinsel ilişkiden alınan zevk azalmış • Hastaların %24,8’i cinsel ilişkiye girmeyi bırakmış veya azaltmış. ED Risk Faktörleri • 12.815 erkek • Katılımcıların %83’ü cinsel aktif • %71’i son dört haftada bir defa cinsel ilişkiye girmiş AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite AÜSS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon NOS Teorisi (NOS/NO) • NO’nun penis, uretra, prostat ve mesane düz kas regülasyonuyla ilgili kanıtlar mevcuttur. • Nitrerjik yolağın sadece peniste değil AÜSS’nin de önemli modülatörleri olarak kabul edilir. • Korpus kavernosum: PDE1A, 1B, 1C, 2A, 3A, PDE4A, 4B, 4C, 4D, 5A, 7A, 8A ve 9A,10A,11 • Prostatın stromasında başlıca PDE 4 • Glanduler dokuda başlıca PDE 5 ve 11 Gacci e al- Eur Urol, 2011 • Tadalafil NO aracılığı ile artmış vazorelaksan cevap oluşturmakta ve AÜS perfüzyonunda artışa neden olmaktadır. • Hayvan çalışmalarında AÜS deki iskemiye bağlı gelişen aşırı aktif mesane ve prostattaki değişikliklerde vardenafil ve tadalafilin mesane ve prostattaki oksijenizasyonu artırdığı gösterilmiştir. Morelli A et al J Sex Med 2010 Morelli A et al J Sex Med 2009 AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Ateroskleroz ve Pelvik İskemi • Aterosklerozun neden olduğu pelvik iskemi sonucu TGF beta 1 ekspresyonunda artış, mesane kompliansında azalma, prostat düz kası elastik özelliğinin kaybı ve erektil dokularda değişiklikler • Ayrıca aterosklerozun neden olduğu pelvik iskemi; NO sinyalini azaltarak,otonomik hiperaktivite ve Rho kinaz aktivasyonuna yol açarak da patogenezde rol oynar • PDE5 inhibitörleri ile pelvik kan akımında artma ve vasküler endotelyal fonksiyonlarda iyileşme görülür. Carson C et al Int J Clin Pract, January 2014 Fukumoto K et al J Urol Int 2016 • 12 hasta • Tadalafil 20 mg verildikten 90 dk sonra TRUS • Prostat vaskülaritesindeki hemodinamik değişiklikler Bertolotto et al Radiol med ,2009 • Tadalafil uygulaması sonrası prostattaki oksijenizasyon hidroksiprob ile ve hipoksi markerlarıyla (HIF-1 alfa, endotelin 1 Tip B) araştırılmıştır. • Üç yöntemle de tadalafilin prostat dokusunda oksijenizasyonu artırdığı gösterilmiştir. Morelli et al J Sex Med 2011 AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Rho-kinaz Aktivasyonu Düz kas kontraksiyonu intraselüler Ca konsantrasyonu artışı sonrası oluşur • Rho-kinaz yolağı ise, Ca bağımsız mekanizma ile myozin hafif zincir fosfatazı inhibe ederek kontraksiyona neden olur • Penil RhoA–ROCK yolağı bazı patolojik durumlarda aktive olur (DM, HT vs) • Metabolik sendromlu hayvanların mesanesinde, artmış RhoA/ROCK aktivitesi ve mesane disfonksiyonu CISS1511-1 • Fusco et al-J Sex Med 2013 AÜSS ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Otonom Aşırı Aktivite • Alfa1-adrenerjik reseptörler mesane, prostat ve penil • Korpus kavernozum – Alfa 1A ve alfa1D: dokuda bulunur. penisteki düz kas ve vasküler tonus düzenlenmesinde rol alır. • Prostat ve mesane boynu – Alfa 1A • Noradrenalin ve α1- adrenoseptörler, prostat, mesane boynu, uretra ve penil korpus kavernozumda düz kas kontraksiyonu yaparak etki eder. • Artmış sempatik aktivite artışı, ED ve AÜSS’larının patofizyolojisinde önemli rol oynar. Fusco et al-J Sex Med, 2013 CISS1511-1 • Alt üriner sistem ve AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Proliferasyon ve Transdiferansiyasyon • Genç erkeklerde stromal doku/glanduler doku oranı 2:1 • BPH’da stromal doku/glanduler doku oranı 5:1’dir. • Kronik iskemiye bağlı prostatik stromada artış • Hücresel yaşlanmaya bağlı prostatta TGF beta 1 artışı • Buna bağlı fibroblast–myofibroblast transdiferansiyasyonu Proliferasyon ve Transdiferansiyasyon – Tadalafil İlişkisi • PDE5 inhibitörleri ile cGMP-PKG yolağı ile antiproliferatif etki • TGF beta 1 artışının indüklediği fibroblast– myofibroblast transdiferansiyasyonunda tadalafil ve vardenafil ile inhibisyon • Rat’larda tadalafil uuygulaması ile mesanede antiproliferatif ve antifibrotik etki MEK: Mitogen extracellular signal regulating kinase Zenzmaier et al Endocrinology 2010 Gacci M et al. Eur Urol. 2016 AÜSS- ED - Patofizyoloji Proliferasyon ve transdiferansi yasyon Ateroskleroz Pelvik iskemi Otonom overaktivite LUTS&ED Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyo nu NOS/NO azalması Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 İnflamasyon Afferent Sinir Aktivitesi • Mesane boynu ve prostatik uretra uroepitelyumunda afferent sinirler ve interstisyel hücreler tespit edilmiştir. • PDE5 inhibitörleri ile oluşturulan NO/cGMP yolağının aktivasyonunun mesane afferent aktivitesinde inhibisyon yaptığı gösterilmiştir • Mesane dolumunu algılamada ve urgency de azalma olmaktadır Gacci M et al. Eur Urol. 2016 • Sıçanlarda kauçuk halka ile mesane çıkım obstrüksiyonu •Miksiyon sayısı ve ortalama miksiyon volümünde tadalafil ile anlamlı olarak azalma • Total miksiyon volümünde değişiklik yok • Tekrarlayan tadalafil uygulamaları ile miksiyon sıklığında azalma Kawai Y et al Neurourol Urodyn 2015 AÜSS- ED - Patofizyoloji Ateroskleroz Pelvik iskemi İnflamasyon Otonom overaktivite LUTS&ED NOS/NO azalması Afferent sinir aktivitesi Rho-kinaz Aktivasyon Aktivasyonu Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 Proliferasyon ve transdiferansi yasyon İnflamasyon – Tadalafil İlişkisi • BPH ın patofizyolojisinde metabolik sendromun rolü olabilir. • Metabolik sendroma bağlı prostatta PDE5 ekspresyon artışı • Tadalafil, BPH’ın patojenik sürecinden sorumlu olduğu düşünülen IL 8’i, TNF alfa yoluyla inhibe eder • Hayvan çalışmalarında, metabolik sendromla ilişkili prostat değişikliklerinde tadalafil ile prostat inflamasyonunda, lökosit infiltrasyonunda ve ayrıca hipooksijenizasyonda ve fibrozis/miyofibroblast aktivasyonunda azalma sağlandı. Morelli A et al Prostate 2013 TNF alfa ile uyarılan IL-8 sekresyonunun tadalafil ve vardenafil ile inhibisyonu Vignozzi L et al Prostate 2013 AÜSS ve ED Tedavisinde Tadalafil PDE5i’nin AÜS’de Etki Mekanizması AÜSS ile ilişkili inflamasyonun önlenmesi Afferent sinir aktivitesinin düzenlenmesi ve miksiyon refleksinin inhibisyonu PDE5-İ AÜS’de oksijenizasyon artışı Prostat ve mesanede düz kas gevşemesi Gacci M et al. Eur Urol. 2016 CISS1511-1 AÜS stromasında proliferasyon ve transdiferansiyasyon düzenlenmesi PDE 5 enziminin %90 inhibe olduğu plasma tadalafil konsantrasyonu: 55 ng/ml CISS1511-1 Günlük Tadalafil 5 mg kullanımı, kan düzeyini 55 ng/ml’nin üzerinde tutarak daimi etki gösterir. Wrishko et al J Sex Med. 2009 Gacci M et al. Eur Urol. 2016 Gacci M et al. Eur Urol. 2016 PDE 5 İnhibitörlerinin Genel Klinik Etkinliği • Sildenafil, Tadalafil, Vardenafil – Tadalafil 5mg AÜSS tedavisi için lisanslı • Meta analiz (4 tadalafil, 1 vardenafil, 1 sildenafil); n=3214, takip süresi 12 hafta – IIEF: +5.5, IPSS: -2.8, Qmax’ta anlamlı fark yok • Tadalafil 5 mg ile; takip süresi 12 hafta – IPSS de %37 veya -6.3 puan düzelme – depolama -2.2, boşaltım -4.1 puan EAU Guidelines 2016, Oelke M, et al. Eur Urol 2012, Gacci et al Eur Urol 2012 • Plasebo (n=172), Tamsulosin (n=168), Tadalafil (n=171) • 12 hafta • Tadalafil ve tamsulosin monoterapisinde plaseboya göre IPSS ve Qmax ta anlamlı düzelme • Tadalafil monoterapisinde tamsulosin ve plaseboya göre IIEF te anlamlı düzelme Oelke et al Eur Urol 2012 PDE 5 İnhibitörlerinin Etkinliği Kaç Haftada Ortaya Çıkar? • Tadalafil 5 mg günlük kullanım ile IPSS’te ≥3 puan düzelme %69.1, plaseboda %54.8 (p<0.001) • Tadalafil 5 mg günlük kullanım ile klinik anlamlı semptom düzelmesi 1. haftada %50, 4. haftada %73 • Başka bir post-hoc analizde tadalafil 5 mg günlük kullanımda 12. haftanın sonunda klinik anlamlı semptom düzelmesi %81.7, plaseboda %71.2 (p<0.001, OR 1.9, %95 CI:1.4-2.4) Oelke et al J Urol 2015 Nickel et al BJU Int 2015 Tadalafil - Noktüri • Noktüri ≥ 1 olan hastalarda tadalafil ile noktüri ataklarında -0.5 azalma (p=0.002) • Noktüri 2 olan hastalarda tadalafil ile noktüri ataklarında -0.8 azalma (p=0.003) • Noktüri ≥ 1 olan hastalarda noktüri ataklarında tadalafil ile %47.5, plasebo ile %41.3 azalma (p=0.004) Oelke et al J Sex Med 2014 Farklı Hasta Gruplarında Tadalafil-AÜSS İlişkisi IPSS’deki düzelme dikkate alındığında • Tedavinin olumlu veya aşağıdaki parametrelerden olumsuz sonuçlarını tahmin herbirinde tadalafil benzer etki etmede herhangi bir etmekte prediktif faktör yok - Yaş (≤65 yaş vs >65 yaş) Semptomların şiddeti (IPSS<20 vs IPSS≥20) Serum testosteron düzeyi (<300 ng/dl vs ≥300 ng/dl) Prostat volümü (<40 ml vs ≥40 ml) Önceden alfa bloker veya PDE5i kullanımı HT, DM, KAH varlığı • Ancak; bir çalışmada yaş ≥ 75 olanlarda IPSS’deki düzelmenin daha az olduğu gösterilmiştir (p=0.034) Porst et al Urology 2013 Nishizawa et al Int J Urol 2015 Oelke M et al BJU Int 2016 • Üriner semptomlardaki düzelmede PDE5i başlanmasındaki en iyi hasta adayları; - Genç erkekler - Düşük BMI - Ciddi AÜSS Gacci et al Eur Urol 2012 Tadalafil – Alfa bloker – 5 ARİ İlişkisi • Tamsulosin+tadalafil / tamsulosin / tadalafil karşılaştırmasında ED’de ve LUTS’da kombinasyon tedavisi monoterapilere göre daha iyi • Tadalafil+finasterid / finasterid karşılaştırmasında 4., 12. ve 26. haftalarda erektil fonksiyonlardaki düzelme kombinasyon tedavisinde anlamlı olarak daha iyi (p<0.001) Singh et al J Sex Med 2014 Glina et al J Sex Med 2015 Yan Etki, PDE5i • PDE5i ile toplam yan etki oranı %37,31, plasebo ile %24.03 (p<0.05) Flushing %4.37 Başağrısı %4.23 Dispepsi %3.69 Nazofaranjit %2.27 Baş dönmesi %1.69 Liu et al Urology 2011 Wang et al PloS One 2014 Yan Etki, Tadalafil • 8 randomize kontrollü çalışma • BPH nedeniyle tadalafil monoterapisi alan hastalar • Tadalafil (n=1871) • Plasebo (n=1042) Dong Y et al, Urol Int 2013 EAU Guideline 2016