dış ticaret işlemleri yönetimi
advertisement
5. KONU DIŞ TİCARETTE DEVLET YARDIMLARI ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 5. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE DEVLET YARDIMLARI 1. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararının Amacı 2. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Yer Alan Başlıca Tanımlar 3. Başlıca Devlet Yardımları 3. 1. Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi 3. 2. Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi 3. 3. Araştırma- Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı 3. 4. İstihdam Yardımı 3. 5. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi 3. 6. Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi 3. 7. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turqualıty®’nin Desteklenmesi 3. 8. Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği 3. 9. Eğitim ve Danışmanlık Yardımı İhracatın teşviki, Türkiye’nin ihracat pazarlarının geliştirilmesi, dünya ihracatındaki payının artırılması ve uluslararası piyasalara açılan firmaların rekabet güçlerinin artırılması açısından önem taşımaktadır. İhracatın geliştirilmesi, ihraç edilen ürün ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması, ihracatçıların uluslar arası ticarette paylarının arttırılması girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslar arası piyasalarda rekabet gücü ve güvence sağlanması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat veya döviz kazandırma maksadına yönelik yatırım mallarının üretim ve satışının teşvik edilmesi amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı onayı ile devlet yardımları yapılabilir. Türkiye’de, uyguladığı 1980’den bu yana ihracata yönelik teşvik sisteminde, günün koşullarına uygun düzenlemeler yapılmaktadır. Halen, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara uyumlu bir teşvik sistemi oluşturmakla görevlendirilen kurum Dış Ticaret Müsteşarlığı’dır. İhracata Yönelik Devlet Yardımları 11 Ocak 1995 Tarih ve 22168 numaralı Resmi Gazetede yayımlanan 94/6401 karar doğrultuşunda yürütülmektedir. Bu Karar'ın yürütülmesine ilişkin her türlü düzenlemeyi yapmaya, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu yetkilidir. ParaKredi ve Koordinasyon Kurulunca belirlenecek devlet yardımlarının uygulanması ve takibi Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yürütülür. Tüm devlet yardımlarının uygulanmasında nihai onay mercii ise Dış Ticaret Müsteşarlığı’dır. Bu Karar kapsamında sağlanacak devlet yardımları için gerekli olan kaynak; Genel Bütçe içerisinde yer alan Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ve bu Fon'a transfer edilecek ödeneklerdir. Uluslararası pazarlara giriş sürecinde, pazar ile ilgili bilgileri elde etmenin faydası finansal destekten çok daha fazla olabilmektedir. İhracatı destekleyen ve teşvik uygulayan kuruluşların bazıları tabloda listelenmiştir. TÜRKİYE’DE UYGULANAN İHRACATA YÖNELİK DEVLET DESTEKLİ TEŞVİK ARAÇLARI Kuruluşun Adı / Adresi Devlet Yardımı DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İnönü Bulvarı, 06510 Emek – ANKARA Internet: http://www.foreigntrade.gov.tr Çevre İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ (İGEME) Mithat Paşa Cad. No:60, 06420 Kızılay - ANKARA Internet: http://www.igeme.org.tr Pazar İHRACATÇI BİRLİKLERİ (TİM) Firmalar, Türkiye'de bulunan toplam 12 adet ihracatçı birliğinden, bağlı oldukları birliğe müracaat edeceklerdir. Yurt İKTİSADİ KALKINMA VAKFI (İKV) Rumeli Cad. No: 85/7, 80220 Osmanbey – İSTANBUL Internet: http://www.ikv.org.tr Pazar TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜNecatibey Caddesi No:49 06440 ANKARA Internet: http://www.turkpatent.gov.tr Fikri TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK) http://www.tubitak.gov.tr Teknoloji İzleme ve Değerlendirme Başkanlığı (TİDEB) Atatürk Bulvarı No: 221, 06100 Kavaklıdere – ANKARA AR-GE TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI (TTGV) Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere – ANKARA Internet: http://www.ttgv.org.tr AR-GE MALİYE BAKANLIĞI İhracatta TÜRK EXİMBANK Eximbank TC GÜMRÜK MÜSTESARLIĞI Dahilde KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI (KOSGEB) Eğitim Maliyetleri Dışı Ofis-Mağaza (SDŞ'lerin işlemleri) Marka-Tanıtım İstihdam Yardımı Pazar Araştırma Desteği Yurt Araştırması (Pazar araştırması projelerinin desteklenmesi) Eğitim Dışı Fuar / Sergi İçi İhtisaslaşmış Fuar Yurt Dışı Ofis-Mağaza Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yurt Araştırması (KOBİ'ler arasında uluslararası işbirliği faaliyetlerinin desteklenmesi) ve Sınai Mülkiyet Haklarının Korunması Patent, Faydalı Model Belgesi ve Endüstriyel Tasarım Tescil Yardımı KDV İstisna ve İadesi Tarafından Uygulanan Kredi, Sigorta ve Garanti Programları İşleme Rejimi 1. İHRACATA YÖNELİK DEVLET YARDIMLARI KARARININ AMACI KOBİ niteliğindeki firmalar başta olmak üzere, ihracatçı firmaların ihracata yönelik faaliyetlerini gerek üretim, gerekse pazarlama aşamalarında destekleyerek, uluslararası pazarlarda karşılaştıkları sorunların giderilmesine yardımcı olmak ve rekabet gücü kazanmalarına olanak sağlamaktır. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Yer Alan Tanımlar Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) Bir ila iki yüz arasında işçi istihdam ettiği, bağlı olduğu meslek kuruluşunca tevsik edilen, Gerçek usulde defter tutan, İmalat sanayi sektöründe faaliyette bulunan, Arsa ve bina hariç, mevcut sabit sermaye tutarı, bilânço net değeri itibariyle 2 milyon ABD Doları karşılığı TL’yi aşmayan firmalardır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDŞ): Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından SDŞ statüsü verilen şirketlerdir. Üretici Dernekleri (ÜD): Aynı imalat dalında faaliyette bulunan üretici şirketlerin kurdukları derneklerdir. Dış Ticaret Sermaye Şirketi (DTSŞ): DTM tarafından DTSŞ statüsü verilmiş şirketler, Üretici Birliği: Aynı imalat dalında faaliyette bulunan üretici şirketlerin kurduğu birliklerdir. KÖY: Kalkınmada öncelikli yöreler, Büyük Ölçekli Firmalar: KOBİ’ler dışında kalan firmalar Sanayi Kuruluşları: Tüm sanayi kuruluşları ile yazılım geliştirmeye yönelik üretken hizmet alanında faaliyet gösteren kuruluşlardır. Marka: 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, bir teşebbüsün mal ve hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dâhil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir. 3. BAŞLICA DEVLET YARDIMLARI İhracatı destekleyici başlıca faaliyetler arasında kredi ve sigorta desteği, dış pazarlara ilişkin bilgi sunumu, ticari sergi ve fuarlar düzenleme, ticari faaliyetlere sponsorluk yapma ve aktif olarak yer alma, işletmelere özgü ticari raporlar hazırlama, ticari bir anlaşmaya taraf ya da arabulucu olma gibi destek ve teşvikler yer almaktadır. Türkiye’de devlet desteği uygulamaları, 27.12.1994 tarihli ve 94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı kapsamında, prensip olarak gelişmiş ve batılı ülkelerin uygulamalarına paralel bir şekilde ve “bir faaliyetin yapılması” şartına bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. İhracata yönelik devlet yardımları kapsamında uygulanmakta olan destekler şu şekilde özetlenebilir: TEBLİĞ ADI 1 Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ 2 Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ[1] 3 Araştırma-Geliştirme (AR-GE) Yardımına İlişkin Tebliğ[2] 4 İstihdam Yardımı Hakkında Tebliğ 5 Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ[3], 6 Yurtdışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ 7 Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALITY®’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ 8 Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği Hakkında Tebliğ 9 Eğitim ve Danışmanlık Yardımı Hakkında Tebliğ İhracatı Destekleyici Faaliyetler • • • • • • • • • • Dış Ticaret Müsteşarlığı Gümrük Müsteşarlığı Türk Eximbank İGEME - (İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi) İhracatçı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları KOSGEB–Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı TÜBİTAK – (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu) Türkiye Patent Enstitüsü İKV- İktisadi Kalkınma Vakfı 39. Uygulama: GAMA AŞ Sektörel Dış Ticaret (SDT) statüsüne haizdir. 01.02.2011 tarihinde Dış Ticaret Müsteşarlığının istihdam yardımından yararlanmak ve dış ticaret ilişkilerini yürütmek amacıyla konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli 1 Pazarlama yöneticisi ve 2 tane uzman istihdam etmiştir. Bu çalışanlara ödediği ücretler şöyledir; Pazarlama yöneticisine yıllık 18.000.- Dolar (Brüt) Uzmanların her birine yıllık 8.000.- Dolar (Brüt) Gama AŞ devlet teşvikinden yaralanmak için Dış Ticaret Müsteşarlığına belgeleri ile beraber 31.02.2011 tarihinde başvurmuştur. İstenilenler: 1) Gama AŞ’nin teşvikli iş gücü ücretini gider kaydediniz. (1 Dolar= 1.75 TL) 2) İstihdama yönelik devlet teşvikinin Gama AŞ’nin T. İş bankasındaki hesabına aktarılması kaydını düzenleyiniz. Not: Gelir Vergisi Oranı %20, Damga Vergisi: 32 TL GAMA AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi: Fiş Sıra No: Kaynak Program: Yevmiye Fiş No: Hesap Adı Hesap Kodu Detay Borç GENEL YÖNETİM GİDELERİ 770 Muhasebe Alacak 63.000.- İşçi Ücret ve Giderleri Burut ücretler 770.01 770.01.01 360 18.000.-x1.75=31.500.18.000.-x1.75=31.500.ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 360.02 360.03 361 Ödenecek Gel. Ver. %20 Ödenecek Damga Ver. 361.01 12.632.- 12.600.32.- 9.450.- ÖDENECEK SOS. GÜV.KES. Öd. SSK Primi 335 9.450.- 40.918.- PERSONELE BORÇLAR TOPLAM Açıklama Mahsup Fişi PERSONELE BORÇLAR HS KASA HS 40.918.40.918.TOPLAM Açıklama 40.918.- Mahsup Fişi Fiş Tarihi Fiş Sıra No Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Adı Detay ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 360 360.02 360.03 Alacak Öd. SSK Primi 100 22.082.- KASA HS TOPLAM Açıklama Borç 9.450.- ÖDENECEK SOS. GÜV.KES. 361.01 Muhasebe 12.632.- Ödenecek Gel. Ver. %20 Ödenecek Damga Ver. 361 40.918.- Tahakkuk eden ücretlerin ödenmesi kaydı. GAMA AŞ Hesap Kodu 63.000.- Personele ücret, vergi ve kesintilerin tahakkuk ettirilmesi kaydı GAMA AŞ 335 100 63.000.- Tahakkuk eden, vergi ve kesintilerin ödenmesi kaydı. 22.082.- 22.082.- 2. 1 Pazarlama yöneticisi: 1 Uzman: 1 Uzman: 18.000.- Doların %75 =13.500.8.000.- Doların %75 = 6.000.8.000.- Doların %75 = 6.000.25.500.- $ 25.500.-$ x 1.75 TL=44.625 TL’si devlet teşviki kapsamındadır. Bu teşvik Gama AŞ’nin İş Bankasında bulunan hesaplarına geçtiğinde şu şekilde kayıt yapılır. GAMA AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi Fiş Sıra No Hesap Kodu 102 102.01 602 602.04 Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Adı Detay BANKALAR HS T.İş Bankası DİĞER GELİRLER HS İstihdam Teşviki Borç Alacak 44.625.44.625.TOPLAM Açıklama Muhasebe 44.625.- 44.625.- Sektörel Dış Ticaret şirketi kapsamında bulunan Gama AŞ’nin istihdam teşvikinin banka hesaplarında görüldüğü andaki yevmiye kaydı. Uygulama: TEMEL AŞ CE işaretini[1] kullanabilme yetkisi almıştır. Bu belge sırasında 15.000.-TL belgeli gider oluşmuştur. Temel AŞ Resmi Gazete’de yayımlanan 97/5 ve 98/13 nolu tebliğindeki çevre maliyetlerinin desteklenmesi kapsamındaki devlet yardımlarından faydalanmak üzere Dış Ticaret Müsteşarlığına başvurmuştur. Müsteşarlık belge incelemesinden sonra Temel AŞ’ye oluşan 15.000 TL giderin %50’sini karşılamıştır. 01.12.2006 tarihinde Dış Ticaret Müsteşarlığı 7.500 TL’yi İşletmenin T. İş Bankasında bulunan mevduat hesabına aktarmıştır. İstenilen: Temel AŞ’nin yevmiye kayıtlarını düzenleyiniz. Bilgilendirme: Resmi Gazete’de yayımlanan 97/5 ve 98/13 nolu tebliğler ile Türk Standartları Enstitüsü ile akredite edilmiş kuruluşlarından alınacak olan; ISO 9000 serisi kalite güvence sistemi belgeleri için, ISO 14000 serisi çevre yönetim sistemi belgeleri için CE işareti için Uluslar arası nitelikteki diğer kalite ve çevre belgeleri alınması için her ürün bir kez %50 oranında desteklenmektedir. Bu devlet teşvikinden yararlanmak isteyen KOBİ’ler, belgeyi alışlarından sonraki 6 ay içinde ilgili belgeler ile Dış Ticaret Müsteşarlığına başvurmak zorundadırlar. GAMA AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi Fiş Sıra No 01/12/2006 Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Kodu Hesap Adı Detay 102 BANKALAR HS T.İş Bankası DİĞER GELİRLER HS 102.01 602 602.03 Çevre maliyetlerin Desteklenmesi Yardımı Muhasebe Borç Alaca k 7.500.7.500. - CE İşareti: Bir ürünün, Avrupa Topluluğu tarafından hazırlanan; ortak özellikleri itibariyle sınıflandırılmış ürün gruplarının uyması gereken asgari sağlık, emniyet, çevre ve tüketicinin korunması koşullarını düzenleyen bağlayıcı mevzuata uygunluğunu gösteren işaret. [1] Uygulama: Global AŞ Fransa’da yerleşik Max firması ile 100.000.-Euro tutarında takım elbise ihracatı konusunda anlaşmışlardır. 1. Takım elbiselerin faturası 01.11.2006 tarihinde (1 Euro=2.30 TL kurundan) düzenlenmiş ve gümrük çıkış beyannamesi Haydarpaşa gümrüğünde tescil ettirilmiştir. 2. İhracat bedelinin 75.000.- Euro’luk kısmı 05.11.2006 tarihinde Global AŞ’nin Vakıflar Bankasında bulunan hesabına gönderildiği anlaşılmıştır. Bankaya verilen talimat üzerine (1 Euro = 2.40 TL kuru üzerinden) TL’ye çevrilerek vadesiz mevduat hesabına yatırılmıştır. Not: 25.000.- Dolarlık bakiyenin Fransa’ da şube açabilmesi olanaklarının araştırılabilmesi için yapılacak giderlerde kullanılmak üzere Max firmasında bırakılması kararlaştırılmıştır. 3. Global AŞ’nin satış müdürü 15.11.2006 tarihinde Fransa’ya gitmiş ve Max AŞ’den olan ihracat bedelini tahsil ederek yabancı bir banka’da hesap açtırmıştır. 24.000.- Euro’yu (1 Euro=2.40 TL kuru üzerinden) bu yabancı bankaya yatırmıştır. 1000.- Euro’luk kısmı ise personele avans bırakılmıştır 4. Satış müdürü 1.000.- Euro’yu Fransa’da kasım ayı içinde yaptığı çalışmalarda kullanılmıştır. Bu giderlerin belgelerini, tercüme ettirmiş ve Türk temsilciliklerine onaylatmıştır. Kasım ayı sonunda Global AŞ’ye bu belgeler ulaşmıştır. (1 Euro=2.40 TL) 1 İstenilen: Glabol AŞ’nin yevmiye kayıtlarını düzenleyiniz. GLOBAL AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi: Fiş Sıra No: 01/11/2006 Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Kodu Hesap Adı Detay 120 120.02 120.02.02 120.02.02.01 601 601.05 ALICILAR HS Yurt Dışı Alıcılar Fransa Max Firması YURT DIŞI SATIŞLAR HS 0786. Nolu Dosya Muhasebe Borç 230.000.- 230.000. TOPLAM Açıklama Takım elbise ihraç kaydı. Alacak 230.000. 230.000. 2. GLOBAL AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi: Fiş Sıra No: 05/11/2006 Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Kodu Hesap Adı Detay 102 102.03 102.03.01 120 120.02 120.02.02 120.02.02.01 601 601.03 Muhasebe Borç BANKALAR HS Vakıflar Bankası Vadesiz Tevdiat Hesabı Alacak 180.000.- ALICILAR HS Yurt Dışı Alıcılar Fransa Max Firması YURT DIŞI SATIŞLAR HS Kur Farkı Geliri 172.500.- 7.500.TOPLAM 180.000.- 180.000.- Global AŞ takım elbiselerin bedelinin 75.000.- Euro’luk kısmını Vakıflar Bankası aracılığı ile aktifine dahil etmiştir. Kalan 25.000 Euro’luk bakiyeni Max firmasında bırakılması kaydı. 2.40 TL x 75.000.- Euro = 180.000.- TL 2.40 TL x 25.000 Euro = 60.000.-TL (2.40 x 100.000) – (2.30 x 100.000)= 10.000.-TL 3. GLOBAL AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi: Fiş Sıra No: 15/11/2006 Kaynak Program: Yevmiye Fiş No: Hesap Kodu Hesap Adı Detay 102 102.07 102.07.03 196 196.30 120 120.03 BANKALAR HS ……Bankası Döviz Tevdiat Hesabı PERSONELE AVANSLAR HS. Diğer Personel Avansları ALICILAR HS 601 Borç Alacak 57.600.- 2.400.57.500.2.500.- Yurt dışında bırakılan ihracat bedeli YURT DIŞI SATIŞLAR HS TOPLAM Açıklama Muhasebe 60.000.- 60.000.- Yurt dışında bırakılan ihracat bedeli Max firmasından tahsil edilmiş ve 24.000.- Euro’luk kısmı bankaya yatırılmış 1000.- Euro’luk kısmı personele avans bırakılmıştır. 4. GLOBAL AŞ Mahsup Fişi Fiş Tarihi Fiş Sıra No 30/11/2006 Kaynak Program Yevmiye Fiş No Hesap Kodu Hesap Adı Detay 760 760.06 196 196.90 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ Borç Alacak 2.400 Yolluk ve Seyahat Giderleri PERSONELE AVANSLAR HS 1. Diğer Personel Avansları 2.400 TOPLAM Açıklama Muhasebe 2.400 2.400 Satış müdüründe bırakılan 1.000 Euro’nun, yasalarda tanımlanmış harcamaların belgelendirilmesi sonucu giderleştirilmesi kaydı. Teşekkürler...
