EKOSISTEM *Canlıların cansız varlıklarla ve birbirleriyle arasında olan ilişkiler bütünü. *Ekosistemi yaratan doğadaki hidrosfer, atmosfer ve litosfer arasındaki etkileşimdir. *Ekosistem durağan değil, dinamiktir. EKOSISTEM • En büyük ekosistem ekosferdir. • Ekosfer kara, deniz ve tatlı su ekosistemi olarak üç büyük ekosisteme ayrılır. Bunların içinde de küçük ekosistemler bulunur. EKOSISTEMI OLUSTURAN UNSURLAR EKOSİSTEMLER CANSIZ ÖGELER CANLI ÖGELER KİMYASAL ELEMENTLER FİZİKSEL ETMENLER: Işık, sıcaklık, rüzgar, yağış Organik Maddeler: Canlılar tarafından üretilen yağ,protein, karbonhidrat ve vitamin içeren maddeler. İnorganik Maddeler: Su, oksijen, karbondioksit,demir minerali, kireç minerali vb. BESIN ZINCIRININ TEMELI BITKILER VE FOTOSENTEZ • Öncelikle bitkiler, algler (yosun) ve bazı bakteriler (fitobakteri) inorganik maddeleri, organik maddelere dönüştürür. BESIN ZINCIRI VE ENERJI AKISI • Bitkilerde depolanan enerji , besin zinciri ile diğer canlılara geçer. Canlılar birbirlerini yiyerek beslenirler.Bu şekilde enerji akışı gerçekleşir. ENERJI AKISI Güneş: Enerji kaynağı Üreticiler: Bitkiler 1.Tüketici: Otçullar(bitki yiyenler) 2. Tüketici: Etçiller( otçulları yiyenler) 3.Tüketiciler: Etçilleri yiyen etçiller NOT: Enerjinin önemli bir kısmı bakteriler tarafından kullanılır. Örneğin bitkilerdeki enerjinin yalnızca %10 unu otçullar alır.Geri kalanı ayrıştırıcılar alır. MADDE DÖNGÜLERI • Ekosistemde yaşamın sürdürülebilmesi için madde döngüsü şarttır. Madde döngüsü ile inorganik maddeler, cansız ortamdan canlılar tarafından alındıktan sonra, tekrar cansız ortama geri dönmesi esasına dayanır. KARBON DÖNGÜSÜ • Doğada karbonun dört büyük kaynağı: 1- Kara(litosfer): Kömür,petrol, kireçtaşı,volkanlar. 2- Hava: co2 3- Su: co2 ve bikarbonat 4- Canlılar(Biyosfer): Organik moleküller Not: Karbondioksit sıcaklıkların aşırı yükselip düşmesini engeller ama fazlası küresel ısınmaya yol açar. DOGADA KARBONDIOKSIT TÜKETIMI • 1- Fotosentezde • 2- Kabuklu deniz canlılarının kabuk oluşumunda (CaCo3) • 3- Karbonatlı kayaçların oluşumunda; kabuklu deniz canlıların ve bitkilerin çökelmesiyle. Örnek: Mercan kalkeri • 4- Petrol ve kömür oluşumunda:Ölen canlıların bünyesindeki karbonun zamanla basınç etkisinde kalmasıyla. OKSIJEN DÖNGÜSÜ AZOT(NITROJEN) DÖNGÜSÜ AZOT DÖNGÜSÜ • 1- Havadaki azot , yıldırım şimşek gibi elektrik deşarjları sonucu azot oksijenle birleşerek nitrite dönüşür.Yağmurla toprağa iner. • 2- Topraktaki bakteriler nitriti nitrata dönüştürür.(Nitrifikasyon bakterileri).Bu bakteriler ölmüş canlıların bünyesindeki azotu da nitrata çevirir. • 3-Oluşan nitrat tuzlarını bitkiler besin yapmada kullanır. Bitkilerden de besin zinciri yoluyla diğer canlılara geçer. Canlıların ölümüyle tekrardan bakteriler ayrıştırma yaparak azotu nitrit ve nitratlara çevirir. SU DÖNGÜSÜ