Zihinsel ve Davranışsal Bozukluklar Göz KBB Hastalıkları Sinir, Dolaşım, Sindirim ve Solunum Sistemi Hastalıkları Sosyal Güvenlik Uygulamaları Dairesi Başkanlığı 1 Zihinsel ve Davranışsal Bozukluklar (F00-F99) Bu kodlar için açıklayıcı bilgi içeren tek kitap ICD10-AM’dir. Psikiyatri terimleri açısından referans olarak yardımcıdır fakat tanı’ koymamaya ‘dikkat edin – klinisyenin belgelediği şeyi kodlamalısınız. Cilt 1’de F00-F09’ bölümünün baş kısmına bakınız 2 Uyuşturucu, Alkol Ve Tütün Kullanımına Bağlı Bozukluklar (0503) Üç karakterli bloklar mental ve davranışsal bozukluklara neden olan farklı maddeleri gösterir: F10 Alkol F11 Opioidler (örneğin eroin, morfin, kodein) F12 Kanabinoidler (örneğin marijuana) F13 Sedatifler veya hipnotikler (örneğin barbiturates, diazepam) F14 Kokain F15 Kafein içeren diğer uyarıcılar F16 Halusinojenler (örneğin LSD) F17 Tütün F18 Uçucu solventler (örneğin petrol, uhu) 3 F19 Çoklu veya diğer psikoaktif ilaçlar Dördüncü karakterler kullanım şeklini gösterir: .0 Akut intoksikasyon .1 Zararlı kullanım .2 Bağımlılık sendromu .3 Kullanılan maddenin kesilmesi .4 Delirium ile kullanılan maddenin kesilmesi .5 Psikotik bozukluk 4 5 Örnek: Alkol kullanımına bağlı karaciğer dejenerasyonu Kodlar: K76.8 Karaciğerin diğer hastalıkları F10.1 Alkol kullanımına bağlı zihinsel ve davranışsal bozukluklar zararlı kullanım •Hekim tarafından belirli bir durum ile alkol/ uyuşturucu kullanımı arasındaki bir ilişki net olarak kaydedilmişse, dördüncü karakter olarak 1’i atayın. •Bu tür dokümantasyon, 'alkole bağlı‘ gibi, fiziksel veya psikolojik bozukluktan madde kullanımının sorumlu olduğunu gösteren niteleyici ibareleri içerir. 6 Örnek: Hastaya, alkolle ilişkili akut pankreatit tanısı konulmuştur. Kodlar: K85 Akut pankreatit F10.1 Alkol kullanımına bağlı zihin ve davranış bozuklukları, zararlı kullanım 7 Tütün Kullanımı Bozuklukları Tütün: Tütün kullanımı için daima bir kod atayın. Sigara ile hastalık arasında sebep-sonuç ilişkisi bulunduğu zaman “zararlı kullanım” kodunu atayın. F17.1Tütün kullanımına bağlı zihinsel ve davranışsal bozukluklar, zararlı kullanım Eğer hasta halen sigara içiyorsa, Z72.0 Tütün kullanımı, halen kodunu, Eğer hasta eskiden sigara içmişse, Z86.43 Tütün kullanım bozukluğu kişisel öyküsü kodunu atayın. 8 Gebeliği Komplike Eden Zihinsel Hastalık (0505 ) O99.3 Mental bozukluklar ve sinir sistemi hastalıkları, gebelik, doğum ve lohusalığı komplike eden kodunu, spesifik zihinsel hastalık kodunu bir ek tanı olarak sıralamak suretiyle atayın. Bu kod, postnatal depresyonu içermez. Postnatal depresyon: doğum ve lohusalıktan (postnatal dönem) itibaren 42 günlük sürede ortaya çıkan herhangi bir depresyonu ifade eden spesifik olmayan bir tanıdır. 9 Depresyonun tipi belirtilirse ve depresyon tipi, zihin sağlığı bölümü kapsamında sınıflandırılabilir ise; F53.0 kodundan ziyade uygun kod atanmalıdır. Depresyonun tipini belirtmek için F32 Depresif nöbet kategorisinden bir kod atanırsa, postnatal dönemde depresyon ortaya çıkıp çıkmadığı bir beşinci karakterle gösterilecektir. Yalnızca depresyonun tipi başka yerde daha spesifik olarak sınıflanmadığı zaman, F53 Lohusalık ile ilişkili mental ve davranış bozuklukları, başka yerde sınıflandırılmamış’dan bir kod atayın. F53.0 kodu hastanın doğum yaptığı bir yıl içerisinde başka bir detay olmaksızın doğum sonrası depresyon dokümante edilmişse kodlanabilir. 10 11 Depresyon NOS F32.9- Depresif nöbet, tanımlanmamış kodunu atamadan önce klinik kodlamacı bilgi almak ve daha ayrıntılı özellikleri öğrenmek için hekime başvurmalıdır. ‘Depresyonun’ gerek ana tanı olması gerekse elektrokonvülsif tedavi (ECT) ile tedavi edilmesi halinde, hekimin depresyonun majör bir depresyon olup olmadığını belirlemesi istenmelidir. F32.- Depresif nöbet veya F33.- Yineleyici depresif bozukluk 12 Majör Depresyon Tek bir önemli depresif nöbetle karakterize majör depresyon için: F32.- Depresif nöbet’i atayın. Birden fazla önemli depresif nöbetle karakterize majör depresyon için ise F33.- Yineleyici depresif bozukluk’u atayın. 13 Zihinsel Hastalık Aile Öyküsü (0520) Z81.- Zihin ve davranış bozuklukları aile öyküsü aşağıdaki nedenlerden dolayı hiçbir zaman atanmamalıdır: 1)Gerçekte bir aile öyküsü bulunup bulunmadığını belirlemenin zor olması. 2)Bir tanı sınıflandırmasının bir parçası olarak zihinsel hastalık aile öyküsünün kaydının, zihinsel hastalıkla ilişkili stigmaya katkı yapan bir durum olarak görülmesi. 3) Bir kişinin psikiyatrik olmayan bir hastalığı olması halinde, ailede bir zihinsel hastalık öyküsü bulunmasının aslında kişinin hastalığı ile hiçbir ilgisinin olmaması. 4) Bir kişinin bir psikiyatrik hastalığı olması halinde, ailede bir zihinsel hastalık öyküsü bulunup bulunmadığını kaydetmeye gerek olmaması. 14 Sinir Sistemi Hastalıkları (G00-G99) İnme (0604): İnme, spesifik olmayan bir terimdir. Kodlamayı yapmadan önce, daha spesifik bir tanıya örneğin; Subaraknoid kanama (I60), İntraserebral kanama (I61), Serebral enfarktüs (I63)) gibi durumlara ulaşılmaya çalışılması gerekir. 15 Hemipleji, Parapleji ve Tetrapleji İle Diğer Paralitik Sendromlar Aşağıdakileri sınıflamak için G82 Parapleji ve tetrapleji için 4. karekter –pleji tipi 5’inci karakter seviyesinde Avustralya kodları: .-0 tanımlanmamış .-1 tanımlanmamış, akut .-2 tanımlanmamış, kronik .-3 komplet, akut .-4 komplet, kronik .-5 inkomplet, akut .-6 inkomplet, kronik Kronik olan ve yaralanma sonucu veya başka bir durum nedeniyle meydana gelmeyen paraliziyi (felci) temsil eder. 16 • Terim Anlam • Hemipleji =Bir Taraftaki Her İki Uzuv • Parapleji = Her İki Bacak • Tetrapleji/Kuadriplej = Tüm Uzuvlar • Dipleji = Her İki Kol • Monopleji = Bir Uzuv 17 Sık olarak beyin durumundan dolayı meydana gelir, travma sonucunda değil Hemiplejiyi ilgili bir durum var ise başka bir durumun sekeli olarak kodlamak gerekir. Hemipleji kodlaması ile ilgili ACS göre dikkat edilmesi gereken noktalar: ACS 0008 Sekel ACS 0604 İnme ACS 2104 Rehabilitasyon 18 Stereotaktik Radyocerrahi, Radyoterapi ve Lokalizasyon (0629) Stereotaktik radyocerrahi (SRS) ve stereotaktik radyoterapi (SRT), beyin lezyonlarının (genellikle tümörler) tedavisinde kullanılan girişimlerdir ve hem beyin ve sinir cerrahları hem radyoterapistlerin katılımını gerektirir. 15600-05 Cyberknife işlem kodu CYBERKNIFE: Cyberknife İşleminin İşlemler İndeksinde Yerleşimi S - Siberbıçak bkz - Cyberknife C - Cyberknife R - Radyocerrahi - - Cyberknife - Radyoterapi - - Cyberknife 19 Krioablasyon. 38212-02 Kardiyak elektrofizyolojik çalışma eşliğinde kriyoablasyon işlemi K - Kriyoablasyon - - Kardiyak - - - Kardiyak elektrofizyolojik çalışma eşliğinde - - - Kompleks kardiyak haritalamalı elektrofizyolojik çalışma eşliğinde - - Prostat - - Sinir -bkz Nörotomi, yere göre A - Ablasyon - - Kardiyak - - - Kardiyak elektrofizyolojik çalışma eşliğinde - - - Kompleks kardiyak haritalamalı elektrofizyolojik çalışma eşliğinde Ç - Çalışma - - Elektrofizyolojik - - - kardiyak - - - - İle - - - - - kriyoterapi ile ablasyon - - - - - kompleks kardiyak haritalama eşliğinde kriyoterapi ile ablasyon 20 TOMOTERAPİ : 15600-06 Tomoterapi R - Radyocerrahi - - Tomoterapi işlem kodu - Radyoterapi - - Tomoterapi T - Tomoterapi 21 Cerrahi Müdahalelere Destek Özellikli İşlemler • 99200-00 Robot destekli cerrahi •C • - Cerrahi • - - Robotik • - - Robot Destekli •R • - Robotik Cerrahi • - Robot destekli Cerrahi 22 Örnek : 68 Yaşındaki erkek hastada benin prostat hiperplazisi vardır, hastanın cerrahi ile total prostatektomi yapılması gerekmektedir. Ayrıca genel sağlık durumunu tehlikeye atmamak amacıyla cerrahi robotik cerrahi ile ve lazer kullanılarak gerçekleştirilecektir. Ana Tanı: N40 Prostat Hiperplazisi Ana İşlem: 37207-00 Prostat endoskopik lazer ablasyonu 99200-00 Robotik cerrahi (robot destekli) 92514-99 Genel anestezi, ASA99 23 Göz ve Adneks Hastalıkları (H00-H59) Katarakt (0701 ) Kataraktlar, kristalin lensin opasitesi veya klarite kaybıdır. Sınıflandırmalarında etiyoloji, morfoloji, görülme yaşı, matürite, vb. gibi bir dizi kriter kullanılır. Kataraktı kodlama ile ilgili varsayımlar yapmayın, örneğin hasta yalnızca yaşlı olduğu için ‘senil katarakt’ olduğu varsayımına varmayın. Hastadaki katarak diyabetik olarak tanımlanmadıkça diyabetik olarak kabul edilmemelidir. 24 Bir ‘gerçek’ diyabetik katarakt, E1-.36 Diabetes mellitus, diyabetik katarakt ile birlikte ile kodlanırken; diyabetteki erken başlangıçlı, yaşla ilişkili bir katarakt E1-.39 Diabetes mellitus, diğer oftalmik komplikasyon ile birlikte ile ve katarakt tipine ilişkin uygun bir kodla kodlanır. Glokom ile birlikte Glokom ile kataraktın tedavisi aynı operasyon dahilinde yapılırsa, tanı ve prosedür kodlarında glokomu, kataraktan önce sıralayın. 25 26 Örnek: Hastaya sedasyon altında intrakapsüler katarakt extraksiyonu ve açık açılı glokom için trabekülektomi yapılmıştır. Ana Tanı: H40.1 Primer açık açılı glokom Ek Tanı: H26.9 Katarakt, belirtilmemiş Ana İşlem: 42746-04 [191]Trabekülektomi Ek İşlem : 42698-00 [195]Intrakapsüler kristal lens ekstraksiyonu Ek İşlem: 92515-99 [1910] Sedasyon, ASA 99 27 Trabekülektomi ((ACS 0740) Bu işlem Glokom için uygulanır, aşağıdaki işemleri içerir. Sklera fistülizasyonu ve periferik iridektomi Bunlar 42746-04 [191] kodunun bileşenleridir ve bu yüzden ayrı olarak kodlanmasına gerek yoktur. Ektropiyon/entropiyon (ACS 0741): ektropiyon = göz kapağının dışa dönmesi entropiyon = göz kapağının içe dönmesi Blok [239] bu durumlar için işlemleri içerir, fakat Cilt 3’te başka yerdeki diğer kodlardan da atanabilir. (Gref, Kantoplasti...) 28 Örnek: (Sol) Üst göz kapağının ektropiyonu Prosedür: (Sol) Üst göz kapağının kama rezeksiyonu Aşağıdaki prosedür kodunu atayın: 45626-01 [239]Ektropiyon veya entropiyon düzeltmesi, kama rezeksiyonu ile 29 Pterygium (ACS 0709) Kalınlaşmış bir konjonktiva tabakasının kornea üzerine uzanıp yapışmış olması [1786]Yüzeyel radyasyon tedavisi 15000-00 Radyasyon tedavisi, yüzeyel, 1 alan 15003-00 Radyasyon tedavisi, yüzeyel, ≥ 2 alan 30 Kontakt Lens İntoleransı (0719) Kontakt lens intoleransı, aşağıdakilerden biri olarak tanımlanmadıkça, H18.8 Korneanın diğer tanımlanmış bozuklukları kapsamında kodlanmalıdır: H16.8 Keratit H10.4 Kronik konjuktivit H18.2 Diğer korneal ödem Girişim Sonrası Gelişen Hifema (0732) Hifema çoğunlukla travma kaynaklıdır; ancak, girişim sonrasında da gelişebilmektedir. Girişim sonrası gelişen bütün hifema vakaları için H59.8 Göz ve eklerinin diğer girişim sonrası bozuklukları H21.0 Hifema’yı, uygun bir dış neden kodu ile 31 Korneal Grefin Reddi veya Yetmezliği (ACS 0731) İnflamasyon veya enfeksiyon dışında herhangi bir nedenle korneal gref yetmezliği veya reddi (hücrelerin immün cevap nedenli kaybı), T85.3 Oküler protez cihazları, implantlar ve greflerinin diğer mekanik komplikasyonu kapsamında kodlanmalıdır. İnflamasyon veya enfeksiyona bağlı korneal gref yetmezliği, T85.78 İnternal protez cihazları, implantlar ve greflerden dolayı diğer enfeksiyon ve inflamatuvar reaksiyon kapsamında kodlanmalıdır. Korneal gref reddi veya yetmezliği ile ilgili ek tanılar, Örneğin; H44.(0,1) Endoftalmi H20.- İridosiklit H16.- Keratit H18.2 Diğer korneal ödem Z96.1 Göz içi lensi kodlanmalıdır. 32 Kulak Burun Boğaz Hastalıkları (H60-H95) Grommetlerin Çıkarılması İçin Yatış (0803): Kulak tüpü (ventilasyon tüpü) tüpleri otitis media’yı/yapışkan kulağı tedavi etmek için kullanılır. Bu tüpler kulakta boşaltma kanalı oluşturur ve tüpten dolayı kulak zarının perforasyonu devam eder. Çoğu kendiliğinden düşer, fakat çıkarılması için cerrahi gerekirse, aşağıdaki kodlar atanmalıdır: Temel tanı: H72.9 Timpanik membran perforasyonu, tanımlanmamış İşlem kodu: 41644-00 [312] Perfore timpanik membran kenarının eksizyonu İki Taraflı İse İki Kez Kodlayın Tüp yerleştirilmesini ise miringotomi başlığı altında arayınız 33 Dolaşım Sistemi Hastalıkları (I00-I09) Bu bölümdeki hastalıklar kalbi ve kan damarlarını kapsar. Kodlayıcının kullanılan terminolojiye dikkat etmesi gereken bir bölümdür. Romatizmal ateş ve romatizmal kalp hastalığı Hipertansif hastalıklar İskemik kalp hastalığı Akciğer kalp hastalığı(KY) Serebrovasküler hastalıklar Kan ve lenf damarlarının hastalıkları 34 Hipertansiyon (0925) Hipertansiyon ya da yüksek kan basıncı kardiyovasküler, serebrovasküler ve renal hastalıklarda önemli bir faktördür. Hipertansiyonun kodlanmasında oldukça spesifik bir terminoloji kullanılmaktadır. İki hipertansiyon tipi Primer –etiyolojinin bilinmediği hallerde Sekonder – böbrek veya endokrin bezlerin bozuklukları sonucunda Bir hipertansiyon tanısında açıklayıcı ek bir bilgi yoksa I10 Esensiyel (primer) hipertansiyon kodlanır. 35 Hipertansiyon, kalp ve böbrek bozukluklarının kombinasyonları kodlanırken, bunların varsa birbiriyle olan ilişkileri ile ne şekilde ilişkili olduklarının birbirinden ayrılması önemlidir. Hipertansiyon, kalp ve/veya böbrek hastalığına yol açabilir. Hipertansiyona, bazı böbrek bozuklukları dahil olmak üzere diğer durumlar neden olabilir. Hipertansiyon, kalp ve böbrek hastalığı arasında, aynı anda görülseler de bir ilişki olmayabilir. 36 İskemik Kalp Hastalığı (IKH) IKH spesifik olmayan genel bir terimdir. İskemik kalp hastalığı koroner arter hastalığı ya da arteriosklerotik kalp hastalığı ile eş anlamlı değildir ve bu durumlarda kodlanmamalıdır. Bununla birlikte angina ve iskemik kalp hastalığı birlikte dokümante edilmişse ve hasta o yatışında bu hastalıklarla ilgili tedavi görmüşse ikisi birlikte kodlanır. 37 İskemik kalp hastalığı, kalbe doğru olan kan akışındaki azalma olarak tanımlayabileceğimiz koroner yetmezliğine bağlı olarak miyokardiyumu etkileyen bir dizi bozukluğun genel adıdır. İskemik kalp hastalığına genellikle, koroner arterler ile dallarını tıkayan ateromatoz madde birikimleri neden olur. 38 İskemik Kalp Hastalığı, (I20-I25) Kategorileri • Anjina pektoris I20 • Akut miyokard enfarktüsü I21 • Takip eden (subsequent) miyokard enfarktüsü I22 • Akut miyokard enfarktüsü sonrası gelişen bazı komplikasyonlar I23 • Diğer akut iskemik kalp hastalıkları I24 • Kronik iskemik kalp hastalığı I25 39 Anjina Pektoris (I20) Mekanizma = geçici, lokalize miyokardiyal iskemi Oksijene yönelik miyokardiyal talepler ile koroner arterlerden verilen oksijen miktarı arasında bir fark vardır. Anjina tamamen kısa süreli olup, hiçbir rezidüel rahatsızlık bırakmaksızın yatışır. Anjinanın özgül tipleri şöyledir: *Kararsız anjina (I20.0):I20.0 Kararsız anjina *Anjina pektoris, gösterilmiş spazm ile (I20.1) 40 Herhangi bir anjina tipine ilişkin kod, hastanın söz konusu anjina tipini geliştirdiği bulgulanırsa, koroner aterosklerozdan önce gelmelidir. Hastalar, herhangi bir anjina semptomu göstermeden de koroner arter hastalığına sahip olabilmektedir. Bu durumda, anjina kodlanmaz. İskemik göğüs ağrısı I20.9 Anjina pektoris olarak kodlanır fakat göğüs ağrısı NOS R07.4 Göğüs ağrısı, tanımlanmamış olarak kodlanmalıdır. 41 Akut Miyokard Enfarktüsü (I21) Mekanizma = Arteriyel Tıkanıklık. Bir MI’yı kodlamak için, şunları bilmeniz gereklidir Yeri Yeni olup olmadığı (<28 gün) Akut Takip eden bir MI olup olmadığı ( 28 gün içerisinde) Takip eden Eski olup olmadığı ve hala semptomlara sebep olup olmadığı veya inceleme ya da tedavi gerektirip gerektirmediği Eskiyse ve semptomlara sebep olmuyorsa, mevcut bakım olayı ile ilgili olup olmadığı Ortaya çıkan herhangi önemli komplikasyon bulunup bulunmadığı 42 Aterosklerotik Kalp Hastalığı (I25.1-) Mekanizma = arterlerin iç tabakasında (intima) oluşan yağlı birikim plakları. Plak veya aterom oluşumu iç duvarın sertleşmesine, ayrıca kas duvarlarının rijidleşmesi ve elastik hale gelmesine neden olur. Avustralya 5’inci karakterleri: I25.10 Tanımlanmamış I25.11 Doğal koroner arter (hastanın orijinal arteri) I25.12 Otolog bypass greft (hastanın kendisinden greft) I25.13 Otolog olmayan greft (başka bir kaynaktan greft) 43 Eski Miyokard Enfarktüsü (I25.2) I25.2 Eski miyokard enfarktüsü, Z kodu bölümüne dahil edilmese de esas olarak bir 'öyküsü‘ kodudur. Bu kod, yalnızca aşağıda verilen kriterlerin tamamı geçerli ise bir ek kod olarak atanmalıdır. ‘Eski’ miyokard enfarktüsü dört haftadan (28 gün) daha uzun bir süre önce gerçekleşmiştir. Hasta şu anda ‘eski’ miyokard enfarktüsü için bakım görmemektedir (gözlem, değerlendirme veya tedavi). ‘Eski’ miyokard enfarktüsü ACS 2112 Kişisel öykü'de belirtilen kriterlere uygundur. 44 Koroner Arter Hastalığı (CAD) • KAH, vakaların %99’unda aterosklerozu ifade eder. Vakaların geri kalan %1’lik bölümü ise spazm, embolizm ile diğer tanımlanmış nedenlere bağlı vakalardır. • KAH’nın spazm, embolizm ve diğer tanımlanmış nedenler (ateroskleroz hariç) belirtilmeksizin kaydedilmiş olması halinde, I25.1- Aterosklerotik kalp hastalığı kategorisinden bir kod atanmalıdır. 45 Koroner Arter Bypass Greftleri (0909) Koroner arter bypass grefleri (CABG’ler) uygulanması gereken hastalar, ana problemi, koroner arter dallarında proksimal stenotik veya tıkayıcı aterosklerotik lezyonlar olan hastalardır. %50’den fazla çap daralması görülen lezyonların oluşması halinde, koroner kan akışında meydana gelecek büyük azalmalar söz konusu arterin dağıtımında bozulmuş miyokardiyal perfüzyona neden olur. CABG’lerin temel amacı, iskemik miyokardiyum distale doğru koroner kan akışını anlamlı daralma veya tıkanma noktalarına yükseltmektir. Bunu, lezyonun bypassı ve bozulma olmamış ek kan kaynağının doğrudan sağlanması ile gerçekleştirilir. 46 Koroner Arter Bypass Greflerinin Tipleri Gerçekleştirilebilecek iki tip gref vardır: aortakoroner (aorta - koroner arter) ve mammaria interna – koroner arter bypass grefleri. Aortakoroner en yaygın gref tipidir. Aortakoroner, tıkalı damar bölümünü bypassla, aorttan tıkalı koroner artere dolaşım sağlar. Bunu gerçekleştirmek için, genellikle hastadan alınan bir kan damarıparçası (bir otolog gref) kullanılır. Diğeri ise mammaria interna – koroner arter bypass grefleri 47 48 Bir koroner arter bypass grefti girişimine ilişkin kodlama, greft uygulanan koroner arter sayısı ve greft maddesinin türüne (örneğin; safen ven, arteria mammaria interna veya diğer madde) dayanır. Prosedür kodunda yer aldığından, greft için damar alma işleminin kodlanmasına gerek yoktur. 49 Operasyon raporunda, bypass edilen damarların tam sayısı ile kullanılan greft maddesinin türüne ilişkin bilgiler yer almalıdır. ‘CABG x 4’ tanımının farklı greft maddesi türlerini (örneğin; safen ven grefti (SVG) x 3 ve sol arteria mammaria interna (LIMA) x 1 fiili olarak uygulanmıştır) içerebileceği akıldan çıkarılmamalıdır. 50 Cabg’lerle Birlikte Gerçekleştirilen Ek Girişimler Kalp ve akciğer bypassı (CPB) CPB, kanın merkezi veya periferik olarak yerleştirilen bir kanül ile kalp ve akciğerlerden harici bir kalp-akciğer makinesine yönlendirilmesidir. Bu makine, kalp ve akciğerin solunum ve pompalama fonksiyonlarını sağlar. Kanülasyonun yeri klinik kayda girilmelidir. Merkezi kanülasyon (aort, vena kava veya atriyum ile), özellikle bir açık yaklaşımla gerçekleştirilen CABG’lerde daha yaygın olan yöntemdir. 38600-00 [642] Kalp ve akciğer bypassı, merkezi kanülasyon Periferik kanülasyon ise femoral arter veya subklavian arter ile uygulanabilmektedir. 38603-00 [642] Kalp ve akciğer bypassı, periferik kanülasyon 51 Kalp Kateterizasyonu (Anjio) (0933) Tanısal kalp kateterizasyonu, sağ kulakçıkta, sol kulakçıkta veya sağ ve sol kulakçığın her ikisinde birden gerçekleştirilebilen bir invazif tanısal girişimdir. Genellikle, koroner anjiyogram (koroner arteriyografi) da gerçekleştirilir; bu durumda, [668] Koroner anjiyografi bloğundan uygun bir kod atanır Kalp kateterizasyonu ve koroner anjiyogram ile birlikte bir ventrikülogram veya aortografinin de yapılması halinde bunlarda ek kod olarak atanır. • Kateterizasyonun kalbin hangi kulakçığında yapıldığına dair herhangi bir bilgi yoksa, şu kriterleri uygulayın:10 veya üstü yaş grubundaki hastalar için varsayılan kateterizasyonun ‘sol’ olması gerekirken, 10 yaşın altındaki hastalarda bu ‘sağ’ ve ‘sol’ olmalıdır. 52 Kalp Pilleri (0936) Kalıcı pacemakerlerin üç tipi: Tek bölme – ya sağ atriyuma veya sağ ventriküle gider İki bölmeli (dual chamber) – her ikisi de hem atriyuma hem de ventriküle gider Üç bölmeli (triple chamber) – üç bölmeye gider İki kısımdan meydana gelir – bir puls jeneratörü ve elektrod Her iki kısmı kodlamak gerekir, yani, jeneratör ve elektrodların yerleştirilmesi 53 Yerleştirilmesi sırasında rutin testi için kodlama yapmayınız Değiştirme için, hem eskisinin çıkarılmasını hem de yenisinin takılmasını kodlayınız Pacemakerin değiştirilmesi için elektif yatış tanısı, Z45.0 Kalp cihazının ayarlanması ve yönetimi Z95.0 Kalp cihazı varlığı pacemakerin yönetimiyle ilgili olmayan diğer tüm cerrahi olgular için atanmalıdır 54 55 Periferik Damar Hastalığı (PDH) Çoğu durumda, PDH, ateroskleroza bağlı olarak oluşur. Ayrıca, bir embolüs veya mikroembolüs (örneğin, atriyel fibrillasyona bağlı olarak kalpten), tromboz, arteriyel travma, arteriyel duvar spazmı veya konjenital yapısal anomali bir PDH nedeni olabilmektedir. PDH veya ‘kronik iskemik bacak’ kaydedilmiş ancak bunlara ilişkin daha fazla tanımlama yapılmamışsa, I70.2- Ekstremite arterlerinin aterosklerozu’nu atayın. (I73.9 Periferik damar hastalığı, tanımlanmamış kodunun atanmasına gerek yoktur.) 56 Kardiyak Arrest Kardiyak arrest için kodlar yalnızca resusitasyon gerçekleştirildiği zaman atanmalıdır Eğer hasta yaşıyorsa, I46.0 Başarılı resusitasyonlu kardiyak arrest kodunu atayınız Eğer hasta ölmüşse, I46.9 Kardiyak arrest, tanımlanmamış kodunu atayınız Kardiyak arrest bir ana tanı olmamalıdır – altta yatan sebebi ana tanı olarak kodlayınız Hastanın öldüğünü kodlamak gerekmez – bu bilgi diğer veri sahalarında bulunmaktadır 57 Kalp Yetmezliği ve Akciğer Ödemi I50.0 Konjestif kalp yetmezliği kodu sol ventriküler yetmezliği içerir Sol ventrikül yetmezliği ayrı olarak kodlanmaz. Hipertansiyona bağlı konjestif kalp yetmezliği (KKY) varsa, hipertansif hastalıklar kategorisinden (I11.0 Konjestif kalp yetmezliği ile birlikte hipertansif kalp hastalığı) kodlanır. Akut akciğer ödemi kalp yetmezliğinin sık görülen bir semptomudur ve solunum yolu ile ilgili bir neden bulunmadıkça I50.1 Sol ventrikül yetmezliği kodlanır. 58 Solunum Sistemi Tonsillit ACS (0804): Tonsillektomi gerçekleştirilmiş ise; J35.0 Kronik tonsillit Tonsillektomi gerçekleştirilmemiş ise; J03.- Akut tonsillit 59 Solunum Sistemi Astım (1002): Akut şiddetli astım hastalarının (status asthmaticus) başlangıç değerlerinde kötüleşme vardır ve olağan medikasyona yanıt vermezler. Bu tanım sık sık, 'astım' ana tanısı ile hastaneye yatırılan kişiler için kullanılacaktır. J45.- Astım kodu, ‘astım’, ‘şiddetli astım’, ‘akut astım’ gibi tanılar veya astım teriminin J46 Status asthmaticus’a dahil edilmeyen herhangi bir değişik biçimi için atanmalıdır. J46 Status asthmaticus, yalnızca astım ‘akut şiddetli’ veya ‘refrakter' olarak kaydedilmişse atanmalıdır. 60 Kronik obstrüktif olarak tanımlanan veya KOAH ile birlikte kaydedilen astım yalnızca J44.- kapsamında kodlanmalıdır. Obstruksiyon ifade eden durumlarda J45.- Astım kapsamında kodlamak uygun değildir. Pnömoni (1004): Pnömoni, alveollerin inflamasyonudur. Bu inflamasyon genelde bir enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkar. Çok sayıda olası organizma pnömoniye neden olabilmektedir. Vakaların önemli bir bölümünde, nedensel organizma tanımlanmamaktadır. 61 Solunum Desteği (1006) Sürekli Solunum Desteği: Sürekli solunum desteği (CVS) (mekanik ventilasyon), hastanın kendi solunum çabasını artıran veya yapay yolla solunumunu sağlayan bir mekanik cihaz aracılığıyla gazların akciğerlere taşınması işlemidir. Solunum desteğinde, hasta entübe edilir veya hastaya bir trakeostomi uygulanır ve hastanın kesintisiz solunumu için değişen derecelerde sürekli solunum desteği sağlanır. 62 1) İlk önce sürekli solunum desteğinin süresini kodlayın: • 13882-00 [569] Sürekli solunum desteği kullanımı, ≤ 24 saat • 13882-01 [569] Sürekli solunum desteği kullanımı, > 24 ve < 96 saat • 13882-02 [569] Sürekli solunum desteği kullanımı, ≥ 96 saat 2) Sürekli solunum desteğinin başlangıç yerini belirtmek için bir ek kod atayın: • 13857-00 [569] Sürekli solunum desteği, yoğun bakım ünitesi dışında VEYA • 13879-00 [569] Sürekli solunum desteği, yoğun bakım ünitesinde Buna, neonatal yoğun bakım üniteleri dahildir. 3) Sürekli solunum desteği ile birlikte trakeostomi uygulanırsa bir ek kod atayın: 41880-00 [536] Perkütan trakeostomi 41883-00 [536] Açık trakeostomi, geçici 63 41883-01 [536] Açık trakeostomi, kalıcı 4) Entübasyon kullanım için, 16 yaşın altındaki hastalara yönelik CVS’ye ilişkin koda ([569] bloğu) ek olarak [568] Havayolu kullanımı bloğundan uygun kodu atayın. 5) ≤ 24 saatlik sürekli solunum desteğini, YALNIZCA solunum bir girişim sırasında gerçekleştirilmediğinde kodlayın. Örneğin, baş yaralanması veya yanık sonrası yoğun bakım ünitesinde uygulanan ≤ 24 saatlik solunum kodlanmalıdır. Bir hastaya cerrahi girişim sırasında sunulan solunum desteği anestezi ile ilişkili olup, cerrahi girişimin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilir; bu nedenle, bu tür durumlarda ≤ 24 saatlik solunum kodlanmamalıdır. Ancak, cerrahi girişim sırasında başlatılan ve 24 saatten uzun süren CVS, intraoperatif entübasyondan itibaren başlayan süre ile birlikte kodlanmalıdır. 64 6) Sürekli solunum desteği kapsamında uygulanan sonlandırma yöntemlerini (örneğin; CPAP,IMV, PSV) kodlamayın. CVS süresinin hesaplanması: Hastanın sürekli solunum desteğinde olduğu saatler, tamamlanmış kümülatif saatler olarak alınmalıdır. CVS süresini hesaplamaya aşağıdaki uygulamalardan biriyle başlayın: 1- Endotrakeal entübasyon 2- Trakeostomi 3- Solunum desteğindeki bir hastanın yatışı 65 Örnek: 45 yaşında akut solunum sıkıntısı ile yatırılan kadın 36 saat süreyle entübe edildi ve Yoğun Bakım’da ventile edildi İpuçlarına (ana terimler) bakınız: Ventilasyon (başlatma için) Tedavi (süre için) ACHI kodları: 13882-01 [569]Devamlı ventilatör desteği tedavisi,> 24 ve < 96 saat 13879-00 [569]Devamlı ventilatör desteği, yoğun bakım ünitesinde başlatma 66 Sürekli Solunum Desteğinin Sonraki Dönemleri Sürekli solunum desteği kesildikten sonra, hastanın durumu kötüleşebilir ve hasta, aynı yatış döneminde bir sonraki solunum dönemine gerek duyabilir. Sürekli solunum desteğinin söz konusu sonraki dönemlerini, 13857-00 [569] Sürekli solunum desteği, yoğun bakım ünitesi dışında Veya 13879-00 [569] Sürekli solunum desteği, yoğun bakım ünitesinde ek kodu ile kodlayın. 67 Sürekli Solunum Olmaksızın Entübasyon Entübasyon, havayolunu açık tutmak gerektiğinde ilişkili bir solunum desteği sistemi olmaksızın uygulanabilmektedir. Örneğin, çocuklar astım, krup veya epilepsi gibi tanılarda entübe edilebilmekte ancak solunum desteğine alınmayabilmekte, yetişkinler ise yanık veya diğer şiddetli travma vakalarında entübe edilebilmektedir. Entübasyon, ventilasyon olmaksızın uygulandığı durumlarda, hastanın yaşı ne olursa olsun, aşağıda verilen listeden bir kod veya kodlar atanmalıdır: • 22007-00 [568] Endotrakeal entübasyon, tekli lümen 68 • 22008-00 [568] Endotrakeal entübasyon, çift lümen Diğer Solunum Desteği Türleri Non invaziv ventilasyonlar (NIV) Devamlı pozitif havayolu basıncı (CPAP) Nazofaringeal entübasyon yoluyla CPAP İki seviyeli pozitif hava yolu basıncı (BiPAP) Aralıklı (intermittan) pozitif basınçlı solunum (IPPB) NIV şunlar için atanır: 1. Yenidoğanlar (yaş < 28 gün), herhangi bir süre 2. 24 kümülatif saat için diğer bütün hastalar 69 Aşağıdaki durumlarda atanmamalıdır: • NIV, sürekli solunum desteği kapsamında uygulanan bir sonlandırma yöntemi olarak kullanıldığında • Entübasyon ve trakeostomi ile uygulandığında (Bu tür durumlarda, [569] Sürekli solunum desteği bloğundan uygun kodları atayın) • < 24 kümülati saat için uygulandığında (yenidoğanlar hariç) 70 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)-(1008) Kronik astım ve/veya amfizem veya kronik trakeobronşite bağlı, obstrüksiyon ile birlikte görülen kronik bronşiti ifade eder. Önemli terimler, kronik ve obstrüksiyon terimidir. Kronik obstrüktif olarak tanımlanan veya KOAH ile birlikte kaydedilen astım yalnızca J44.-kapsamında kodlanmalıdır. KOAH’ın akut alevlenmesi, tanımdaki ‘akut’ ve ‘kronik’ durumu yansıtmak amacıyla bir ek kodun kullanılmasını gerektirmez. Yalnızca J44.1 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, akut alevlenme ile birlikte, tanımlanmamış’ı atayın. 71 COPD’nin infektif alevlenmesi, infektif durum, pnömoni gibi kendine özgü özellikleri bulunan bir durum olmadıkça infektif tanımını yansıtmak amacıyla bir ek kodun kullanılmasını gerektirmez. Bu durumda, ek tanı olarak pnömoni kodlanmalıdır. Kaydedilen herhangi bir infektif bozukluk yoksa, ‘KOAH’ın infektif alevlenmesi’ veya ‘KOAH’ı alevlendiren göğüs enfeksiyonu’ tanısı için, J44.0 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, akut alt solunum yolu enfeksiyonu ile birlikte kodu atanmalıdır. Açıklama: Epizot için amfizem ve KOAH kaydedilmişse, yalnızca J44.- Diğer kronik obstrüktif akciğer hastalığı kategorisinden bir kod atayın. 72 Çocuklarda Kronik Bronşit (1011) Çocuklarda (12 yaşından küçük) kronik bronşit tanısı, kabul edilebilir bir tanı olmadığından; bu tanı için, tedaviyi yapan hekimden ayrıntılı bilgi istenmelidir. 73 Sindirim Sistemi Hastalıkları (K00-K93) Apandisit (1101): Klinik apandisit tanısı konulduğunda, kodlamada yalnızca bakım konularının niteliği değerlendirilmemelidir, bir başka deyişle, karın ağrısının kodlanması (negatif histopatoloji temelinde). a) Apandisite ilişkin herhangi bir patolojik kanıt kaydedilmemiş olsa bile, gösterilmişse bir klinik apandisit tanısı kodlanmalıdır. b) Karın ağrısı tanısı kaydedilmişse ancak, apandisite ilişkin herhangi bir patolojik kanıt yoksa, karın ağrısını kaydedin. c) Karın ağrısı tanısı ve apandisle ilgili bir duruma ilişkin patolojik kanıt kaydedilmişse (örneğin;akut apandisit, subakut apandisit, fekalit), apandisle ilgili durumu kaydedin. 74 Apandisit Ameliyatı İle Birlikte Mezenterik Adenit (1111) Mezentirik adenit yalnızca kaydedilmişse kodlanmalıdır. Apandisit ameliyatı sonrasında apandisin histopatolojisi normalse ve mezenterik adenit kaydedilmişse, mezenterik adeniti Ana Tanı olarak kodlayın I88.0 Özgül olmayan mezenterik lenfadenit; Karın ağrısını ise kodlamayın. 75 76 Gastrointestinal Kanama (GIS) (ACS 1103) Üst GIS kanama: Eğer incelemelerde bir ülser, erozyon veya varis bulursa, durumun kanama kaynağı olduğunu varsayabilir ve ‘kanamalı’ kodunu kullanabilirsiniz. Alt GIS kanaması: Alt GIS kanaması konusunda varsayım yapmayın – kanama ile incelemede bulunan herhangi bir durum arasında net bağlantı olması gerekir. Hiçbir neden bulunmadığı zaman, hastanın hematemezi, melenası veya GIS kanaması olduğunu belirtmek için K92 Sindirim sisteminin diğer hastalıkları’ndan bir kod atayınız. 77 Gastrit İle Birlikte Gastrik Ülser (1106) Gastrik ülser (K25.-) Ana Tanı olarak sıralanmalı, hem gastrit hem duodenit varsa gastrik ülserden sonra K29.- Gastrit ve duodenit girilmelidir. Serbest İntraperitoneal Sıvı (1110): Jinekolojik girişimlerde bulgulanan ‘:serbest intraperitoneal sıvı’ kodlanmamalıdır. Bu sıvının sebebini (örneğin; pelvik inflamatuvar hastalık, apandisit, mezentirik adenit veya rüptüre over kisti) kodlayın. 78 Gastroenterit (1120) Gastroenterit, enfeksiyöz olarak belirtilmemişse, Çocuklarda (15 yaş ve altı); A09 Enfeksiyöz kökenli kabul edilen ishal ve gastroenterit, Yetişkinlerde; K52.- İnfektif olmayan diğer gastroenterit ve kolit olarak kodlanmalıdır. Bu, çocuklarda olası enfeksiyöz nedeni, yetişkinlerde ise diğer olası nedenleri (örneğin; ilaçlar, iskemi ve metabolik) gösterir. Gastroenterit ile birlikte dehidrasyon: Gastroenterit ve dehidrasyon tedavisi için yatışlarda, gastroenterit ana tanı, dehidrasyon (E86 Volüm kaybı) ise ek tanı olarak sıralanmalıdır. 79 Özefajit (1121) ‘Ülseratif’ olarak tanımlanan özefajit için, K21.0 Gastro-özefageal reflü hastalığı, özefajit ile birlikte kodu atanmalıdır. Barrett ülseri, ilaca bağlı ülser, habis ülser, yabancı cisime bağlı ülser gibi tek, ayrı ülser ve tanılarla ilgili olduğundan K22.1 Özefagus ülseri kodu ülseratif özefajit için atanmamalıdır. Helicobacter / Campylobacter(1122 ) H. pylori enfeksiyonu bulunmakta ancak, çoğu bunun hiçbir semptomunu göstermemektedir. H. pylori enfeksiyonu aktif kronik gastrit ile ilişkili olup, duodenal ülserlerin %90’ı, MALT lenfomanın %95’i ve gastrik ülserlerin %80’inde görülür. H. pylori, yukarıdaki durumlarla birlikte bulgulandığında veya bir başka durumla ilişkisi kaydedilmişse 80 kodlanmalıdır. Örnek : Hasta, bir ay süren dispepsi sonrasında gastroskopi için hastaneye yatırılmıştır. Gatroskopide herhangi bir anormallik bulgulanmazken, CLO testinde Helicobacter pylori bulgulanmıştır. Kodlar: K30 Dispepsi 30473-01[1008] Duodenum panendoskopisi, biyopsi ile birlikte H. pylori enfeksiyonu ile dispepsi arasındaki ilişkiye yönelik herhangi bir kanıt olmadığından bu vakada B96.81 (Helicobacter pylori) kodu atanmaz. 81 Kolelitiasis ve Kolesistit Kolelitiasis kodları K80-K87 arasında yer almaktadır. Eğer hastada iltihaplı safra kesesinin (kolesistit) yanı sıra safra kesesi taşları bulunuyorsa, o zaman yalnızca K80 Kolelitiasis içinden bir kod atayınız – inflamasyonu (iltihaplanmayı) ayrı olarak kodlamaya gerek yoktur. Kolelitiasis kodları içindeki 5. karakter durumun tıkanmaya yol açıp açmadığına göre değişir. 0 tıkanmadan söz edilmeksizin 1 tıkanmayla birlikte 82 Herni (Fıtık) (K40-K46) Hernileri doğru şekilde kodlayabilmemiz için, şunları bilmeniz gerekir: Herninin yeri (inguinal, femoral vs) Tek taraflı veya çift taraflı (unilateral- bilateral) Inguinal herniler için, rekürren (tekrarlayıcı) olup olmadığı Bağırsak tıkanmasına neden olup olmadığı Fıtıklaşmış bağırsağın gangrenöz olup olmadığı 83 Alt GIS Endoskopi Alt GIS için işlemler şunları içerir: Proktoskopi Proktosigmoidoskopi Sigmoidoskopi Kolonoskopi (kısa ve uzun) Kolonoskopiler için varsayılan genel kod, 32090-00 [905] Çekuma fiberoptik kolonoskopi’ dir. Sigmoid kolonu, desendan (inen) kolonu, splenik fleksurayı veya transvers kolonu gösteren kolonoskopiler, 32084-00 [905] Hepatik fleksuraya fiberoptik kolonoskopi kodu altında yer almaktadır. 84 85 Cilt ve Cilt Altı Dokusunun Hastalıkları (L00-L99) Debridman (1203): Eksizyonel veya non-eksizyonel olabilir Eksizyonel – yabancı maddeyi, pisliği veya ölü dokuyu keserek çıkarmak Non-eksizyonel – fırçalama, sürtme, yıkama veya irigasyon yöntemiyle temizlemedir. Debridmanların çoğu eksizyoneldir Yanıkların ve yumuşak dokunun debridmanları için ayrı kodlar – bu, tanının işlem kodlarının bir parçası olduğu bir alandır Çoğu debridman eksizyoneldir. Emin değilseniz hekim ile birlikte kontrol edin. • Kullanımını dokümantasyon/ klinik tavsiye destekliyorsa noneksizyonel kodunu kullanın. 86 Kozmetik ve Rekonstrüktif Plastik Cerrahi Plastik cerrahi, kozmetik veya tıbbı nedenlerle yapılabilmektedir. Kozmetik veya rekonstrüktif plastik cerrahinin nedeni (örneğin; mikromasti, fazla fasiyal doku, büyük kulaklar, skar revizyonu, kafatasının deformitesi, vb.) kaydedilmişse, söz konusu nedeni, mevcut hastalığı veya yaralanmayı Ana Tanı olarak kodlayın. Neden belirtilmemişse veya ICD-10-AM’de kabul edilmeyen bir terim ise (örneğin, yüzün yaşlanması) uygun şekilde Z41.1 Kabul edilebilir olmayan kozmetik görünümiçin diğer plastik cerrahiler veya Z42.- Plastik cerrahiye ait takip bakımı’nı Anı Tanı 87 olarak atayın. Örnek : Yaşlılık sebebiyle yüz gerdirme. (Açıklama: yüzün yaşlanması, ICD-10-AM’de bir tanı olarak kabul edilmemektedir) Kodlar: Z41.1 Kabul edilebilir olmayan kozmetik görünüm için diğer plastik cerrahiler 45588-00 [1675] Yüz gerdirme, çitf taraflı 92514-XX [1910] Genel anestezi 88 Örnek : Hasta, habis neoplazmanın alınması sonrasında oluşan kafatası deformitesinin onarımı için hastaneye yatırılmıştır. Kodlar: M95.2 Başın diğer kazanılmış deformiteleri Z85.9 Kişisel habis neoplazma öyküsü, tanımlanmamış 40600-03 [23] Kraniyoplasti, diğer 92514-XX [1910] Genel anestezi 89 Dekübitus -Basınç Ülseri (ACS 1221) Dekübitus [bası] ülseri, bir kemik çıkıntısının üzerindeki derinin inflamasyonu, yarası veya ülseridir. Dokuların basıya bağlı iskemik hipoksisinden kaynaklanır. Bu ülserler çoğunlukla, hareket edemeyen hastaların sakrum, dirsekler, topuklar, ayak bileklerinin dış kısımları, dizlerin iç kısımları, kalçalar, kürek kemikleri ve kulak kenarlarında görülebilmektedir. Dekubitus [bası] ülserleri, ciddiyetlerine göre sınıflandırılır. • Evre I, II, III veya IV’e ilişkin dokümantasyon veya • Ülserin ciddiyetine ilişkin dokümantasyon, örneğin tam deri kaybı. 90 Hastada farklı evrelerde birden fazla ülserli bölge varsa, en yüksek evreyi göstermek üzere yalnızca bir kod atayın. Örnek : Topuklarda tam deri kaybı ile birlikte sakrumda dekübitus ülseri, evre II. L89.2 Dekübitus [bası] ülseri, evre III 91 92 TEŞEKKÜRLER 93