cezayir ülke profili ve türkiye – cezayir ekonomik ve ticari ilişkileri
advertisement
CEZAYİR ÜLKE PROFİLİ VE TÜRKİYE – CEZAYİR EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ 08 NİSAN 2009 CEZAYİR ÜLKE PROFİLİ BAŞKENT CEZAYİR KÖRFEZİ TARİHÇE (I) Cezayir’de yerleşik bulunan ilk topluluk Berberiler; (Kolları: Kabiller, Tuaregler, Şaviler ve Mozabitler) İspanyolların 1505 yılında Mers–El-Kebir ve 1509 yılında Oran şehrini işgali Osmanlı İmparatorluğunun yardıma çağırılması Oruç Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa’nın 1514’de, Yeniçeriler’in 1518’de Cezayir’e gelişi 1830 yılındaki Fransız işgaline kadar devam eden Osmanlı yönetimi; Beylerbeyi (1516-1587), Paşa (1587-1671) ve Dayılar (1671-1830) CASBAH REİSLER SARAYI TARİHÇE (II) 5 Temmuz 1830’da Fransız egemenliğine geçiş Emir Abdelkader tarafından 1840’da kurulan ve Fransızlar tarafından ortadan kaldırılan devlet 1870’de Kabylie bölgesinde başlatılan ancak Fransızlar tarafından bastırılan büyük ayaklanma 1 Kasım 1954’de Milli Kurtuluş Cephesi (FLN) ve Ulusal Bağımsızlık Ordusu (APN) kurulması ve bağımsızlık mücadelesinin başlaması 5 Temmuz 1962’de Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin ilanı ŞEHİTLER ANITI TEMEL BİLGİLER (I) Resmi adı: Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Yönetim şekli: Cumhuriyet-Başkanlık Yüzölçümü: 2.381.740 Km2 Nüfus: 34,8 Milyon ( 2008 nüfus sayımı) Dini: %99.8 Islam , %0.2 Hıristiyan, Yahudi Dili: Arapça(Resmi dil)- Berberce(Resmi dil olarak 2002’de Anayasaya dahil edildi), Fransızca BAŞKENT CEZAYİR TEMEL BİLGİLER (II) Vilayet sayısı: 48 Başlıca şehirleri: Alger (Başkent), Oran, Constantine, Annaba, Bejaia, Mostaganem Başlıca limanları: Alger, Oran, Annaba, Arzew, Skikda, Bejaia Ghazaouet, Jijel Başlıca havaalanları: Alger, Oran, Annaba, Tebassa, Ghardaia, Tlemcen Kıyı Şeridi: 1200 km Doğal Kaynakları : Petrol, doğalgaz, demir cevheri, fosfat, uranyum BAŞKENT CEZAYİR LİMANI SİYASİ YAPI (I) Başkanlık sistemi ile yönetilen bir Cumhuriyet 1989 yılında çok partili sisteme geçiş 389 Milletvekilinden oluşan Ulusal Millet Meclisi (ANP – Assemblée Nationale Populaire), 144 Senatörden oluşan bir Ulusal Millet Konseyi (CNP - Conseil National Populaire) SİYASİ YAPI (II) Son Ulusal Millet Meclisi (ANP) seçimleri;17 Mayıs 2007 (Katılım: 24 siyasi parti) Seçim Sonuçlarına göre ilk üç parti; 1. “Ulusal Kurtuluş Cephesi” %34,96 (Front de Libération Nationale) 2. “Ulusal Demokratik Birlik” %15,68 (Rassemblement National Démocratique) 3. “Barış İçin Topluluk Harekatı” %13,37 (Harraket Moudjtema Essilm) Sözkonusu partilerin kurduğu yeni hükumet Cumhurbaşkanı Abdelaziz BOUTEFLIKA, Başbakan Ahmed OUYAHIA BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER GSMH 135 Milyar $ Fert başına GSYH 3.986 $ İhracat (2008) 78,23 Milyar $ İthalat (2008) 39,15 Milyar $ Döviz rezervleri 110,18 Milyar $ Büyüme hızı % 3 (Hidrokarbürler dışı %6,3) Dış borç 5,6 Milyar $ İç borç 15 Milyar $ Enflasyon oranı (2008) % 4,4 Nüfus (2008) 34,8 Milyon İşgücü 10,5 Milyon İşsizlik oranı %11,8 İşsiz sayısı 1.245.000 GENEL DEĞERLENDİRME(I) Planlı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecinin sıkıntıları Halkın satın alma gücünün düşüklüğü Asgari ücretin 12.000 Cezayir Dinarı seviyesinde olması (yaklaşık 170 $) Yatırımlardaki yetersizlik Özelleştirme çalışmalarının yavaş ilerlemesi Resmi işsizlik oranının %11,8 seviyesinde olması Gerçek enflasyon oranının %6,5 civarında olduğu iddiası GENEL DEĞERLENDİRME (II) İhracatın %98’i hidrokarbürler(petrol ve doğalgaz ..) Bütçe gelirlerinin %70’i petrole dayalı vergi sisteminden elde edilmekte Petrol fiyatlarındaki değişimlerden büyük ölçüde etkilenen bir ekonomi Hidrokarbürler dışı ihracat, ilaç ve süt ithalatının faturasını ödemeye dahi yetmemekte 1995’ten itibaren izlenen serbest ticaret politikası Genel KDV oranı %7 ile %17 arasında SEKTÖREL DEĞERLENDİRME Enerji Afrika’daki petrol üreticisi ülkeler arasında 3 üncü, dünyada 12 nci sırada Doğalgaz alanında dünya üretiminde 4 üncü, ihracatında 3 üncü sırada Toplam ihracatın %50’ye yakını doğalgaz Doğalgaz ihracatının % 95’i Avrupa Birliği ülkelerine Sıvılaştırılmış gaz (LNG ve LPG) ihracatçısı Dünyanın ilk sıvılaştırılmış doğalgaz üreten ülkesi Endonezya ve Malezya’dan sonra 3. büyük sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatçısı Tarım Marjinal hale gelmiş tarım sektörü Tarımsal üretim, kıyı bölgelerinde ve yerleşim bölgelerine yakın ovalarda Tarım alanları, yüzölçümünün yalnızca %17 sini oluşturmakta Bu alanların verimli toprakları ise %20’lik dilim Kıyı ve iç ovalarda sebzeler ve sanayi bitkileri (tütün,domates), kuzeydeki dağlık bölgelerde ise zeytin yetiştiriciliği Kuzeyde turunçgiller, üzüm bağları ve güneyde palmiye ağaçları Diğer meyve ağaçları ise elma, armut, kayısı, şeftali, badem, incir ve yeni dünya İnşaat Sayısız inşaat projesi; Altyapı yatırımları, su dağıtım şebekeleri, barajlar, otoyollar, su ve elektrifikasyon şebekelerinin ıslahı, telekomünikasyon altyapısı, konut, hastane, spor salonları, sosyal hizmetlerde kullanılacak binalar… 2005 yılından itibaren 5 yıl süre ile her yıl 200.000 adet olmak üzere toplam 1.000.000 adet sosyal konut inşası hedefi Yapı malzemelerinin azlığı, yerel firmaların yeni inşaatlara olan talebi karşılayamamaları, yabancı şirketlere ilginin artması İnşaat ve Bayındırlık Sektöründeki İş Fırsatları 2015 yılına kadar gerçekleştirilmesi öngörülen Program Otoyol ve Karayolları Programı 1300 km’lik Doğu-Batı otoyol inşaatı Kuzey-güney ekseninde yaklaşık 2711 km.’lik, 23 adet, otoyola giriş yolları inşaatı 806 km üzerinde yol genişletme çalışmalarının devamı Muhtelif şehirlerde, 982 km üzerinde yapı akslarını güçlendirme çalışmaları 1818 km’lik hat üzerinde ana bağlantıların ve sınır yollarının geliştirilmesi çalışmaları 14.000 km’lik yol varlığının korunması ve 400 köprü, viyadük vb.’nin sağlamlaştırılması 500 km’lik çevre yolları yapılması Büyük merkezlerde alt geçitler, tuneller ve dönüş noktalarının yapımı Yolların Bakımı 16000 km ulusal yolun yenilenmesi 100 köprü, viyadük vb.’nin bakımı 95.000 km’lik yatay sinyalizasyon işleri 500 km’lik yol güvenlik bölümleme malzemesi yerleştirilmesi Kazaya sebep olan 100 noktanın kaldırılması 100 sinyalizasyon panosu yerleştirilmesi Limanlar Programı 6 ticaret limanı ile 1 balıkçı limanında yapıların güçlendirilmesi ve temel sağlamlaştırma işleri 3 liman ve balıkçı barınağı inşaatı 6 liman ve balıkçı barınağı etüt ve realizasyonu 6 eğlence limanı etüt ve yapımı 7 liman ve balıkçı limanının genişletilmesi optimizasyonu ve düzenlenmesi 5 limanın dragaj (dip temizleme) işleri Kıyı sit alanlarının korunması çalışmaları Havalimanları Programı 9 Havaalanında altyapıların güçlendirilmesi 7 Havaalanında altyapıların rehabilitasyonu 8 Havaalanında beton çalışmaları 3 Havaalanının geliştirilmesi işleri Bankacılık ve Finans (I) Modern bankacılık ve finans sektörü yok Bankacılık sistemi devlet egemenliğinde Kambiyo, akreditif, dış krediler gibi uluslararası bankacılık işlemleri çok zaman almakta Reform çalışmaları son derece yavaş ilerlemekte Cezayir Dinarı (CD) konvertibl değil Döviz kurları, Hükumet tarafından atanmış bir kurul tarafından belirlenmekte (elan1 $=72 CD civarında) Yabancı yatırımcı kendi ülkesine döviz transfer etmek için Merkez Bankası’ndan ön izin almak durumunda Bankacılık ve Finans (II) Devlete ait bankalar; Banque de l’Agriculture et du Développement (BADR), Banque Nationale d’Algérie (BNA), Banque de Développement Local (BDL), Banque Extérieur d’Algérie (BEA), Crédit Populaire d’Algérie (CPA) ve Caisse Nationale d’Epargne et de Prévoyance (CNEP)… Özel bankalar; Société Générale, Citibank, Naxetis Banque, Banque Al Baraka, Arab Banking Corporation Algérie, Arab Bank Plc Algeria, Gulf Bank Algeria, Trust Bank Algeria, Housing Bank For Trade and Finance, Fransabank El-Djazair ve BNPParibas Telekomünikasyon GSM hizmeti veren kuruluşlar ve telefon şebekeleri; Devlete ait Algerie Telecom (MOBILIS) Mısırlı Orascom (DJEZY) Kuveytli Wataniya (NEDJMA) GSM abone sayısı 30 milyondan fazla Sabit hat sayısı yaklaşık 3 milyon İnternet kullanım oranı %60 civarında Ulaştırma(I) 11 milyar dolarlık Doğu-Batı Otoyolu projesi; İhaleyi ikisi Çinli biri Japon üç konsorsiyum kazandı, 1216 Km. uzunluğundaki bu projenin 2010 yılında tamamlanması öngörülmekte 4200 km.’lik eski demiryolu sistemi; Société National de Transport Ferroviaire (SNTF)’in kontrolü altında, halihazırda yolcu taşımacılığından çok yük taşımacılığında kullanılmakta Sistemin yenilenmeye ihtiyacı bulunmakta, bu çerçevede muhtelif yeni ray hattı projeleri ihale edilmekte Ulaştırma(II) Büyük havaalanlarının sayısı 11 (Küçük bazı havaalanları ve askeri havaalanları ile birlikte toplam 124) Büyük limanların sayısı 13 Limanların modernizasyonu ve genişletilmesi için önümüzdeki 20 yıl içinde toplam 2 milyar dolarlık yatırım öngörülmekte MUHTELİF EKONOMİK VE TİCARİ KONULAR Cezayir-AB Ortaklık Anlaşması Anlaşma’nın yürürlüğe girişi Eylül 2005 Tamamen veya kısmen tarife indirimlerine konu olan 2327 madde Bugün bu indirimlerin, sadece, piyasada durgunluğa neden olan olumsuz etkilerinden bahsedilmekte Sıradan vatandaş, piyasadaki ithal mallarından miktar ve fiyat bakımından memnun değil Sanayiciler ise iç ve dış pazarlarda rekabet şansını yitirmeleri nedeniyle hayal kırıklığı içinde Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) DTÖ’ye üyelik müzakereleri devam etmekte; ancak,başta ABD ve AB olmak üzere, uluslararası çevreler, kısa vadede, üyelik ihtimalini zayıf görüyorlar Cezayir’in DTÖ bağlamında son dönemde taahhüt ettiği hususlar: Yatırımların teşviki, özelleştirme, bankacılık sektörünün modernizasyonu ve dışticaretin liberalizasyonu Ayrıca, devlet teşebbüsleri ve gaz fiyatları ile ilgili ilave reformlar sürdürülmekte Özelleştirme 1.055 kuruluş özelleştirme kapsamında Bazı büyük sanayi kuruluşları: SAIDAL (ilaç), ENMPT (bayındırlık malzemeleri), ENIEM (elektrikli ev aletleri), ENIE (eletronik), SNVI (sanayi araçları) Oteller: Başkent Cezayir’deki EL AURASSI, ES SAFIR, EL DJAZAIR ve Annaba’daki SEYBOUSE 2003 –2007 yılları arasında 417 kamu kuruluşunun özelleştirildiği bildirilmekte Turizm 85.000 olan yatak kapasitesinin 2015 yılı itibariyle 220.000’e çıkarılması ve 4 milyon turist hedeflenmekte Turistler çoğunlukla Fransa ve Tunus’tan Güney bölgeleri, çöl turizmi ve dünyada benzeri olmayan bazı tarih öncesi arkeolojik eserlerin mevcudiyeti nedeniyle yabancılar tarafından daha ziyade tercih edilmekte Bu bölgelerden Hoggar (Tamanraset) ve Djanet (Illizi) ön plana çıkmakta Halihazırda, yaklaşık 800 adet turizm acentası mevcut Şirketler 2007 yılı sonu itibariyle 1.180.997 adet şirket bulunmakta; bunların 1.075.787 ‘si şahıs şirketi, tüzel şirketlerin sayısı ise 105.210 Şahıs şirketlerinin dağılımı: Perakende ticaret %50,1 Hizmetler %31,4 Sanayi %14,4 Toptan ticaret % 4,1 Tüzel şirketlerin dağılımı: Sanayi %32,3 Hizmetler %31,4 İthalat-İhracat %18,4 Toptan ticaret % 9,6 Perakende ticaret %7 Kobiler Cezayir’de, halihazırda 300.000 civarında KOBİ’nin faaliyette bulınduğu, bunların yaklaşık 700’ünün devlet şirketi olduğu bildirilmekte % 50’den fazlası inşaat, bayındırlık, ticaret ve dağıtım gibi konularla iştigal eden bu KOBİ’ler toplam olarak 1,3 milyon kişiye istihdam sağlamakta Cezayir KOBİ’lerinin %60’ının makine ve teçhizatı İtalyan firmaları tarafından tedarik edilmekte Altın ve Gümüş İthalatı Altın, gümüş ve kıymetli metallerin ithalatını yapmak isteyenlerin Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunmaları ve anılan Bakanlıktan izin almaları gerekmekte Bu konudaki müracaatlar, şartname hazırlanması ve izin koşullarını düzenleyen” 10 Temmuz 2004 tarih ve 04-190 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile “mezkur Kararname hükümlerinin uygulama usullerini tesbit eden” 7 Haziran 2005 tarihli Maliye Bakanlığı Kararı çerçevesinde değerlendirilmekte Balıkçılık 500’den fazla deniz ürünün mevcudiyeti En çok avlanan balık sardalya, en az avlanan deniz ürünleri ise levrek ve gri karides, 211.00 ton olduğu tahmin edilen deniz ürünleri stokunun ancak üçte biri avlanabilmekte, Kişi başına balık tüketimi Dünya Sağlık Örgütü tarafından tavsiye edilen ortalama 6,2 kg/yıl seviyesinin uzağında Balıkçılık sektörünün geliştirilmesi için 12 milyon dinar kaynak ayıran Devlet, balıkçı tekneleri yapımı ve balık çiftliklerinin kurulmasını sübvansiyone etmekte Motorlu Araç Parkı Özellikle 2000’li yılların başından itibaren otomobil talebi ve dolayısıyla ithalatta büyük patlama Son yıllarda, ithal edilen motorlu araç sayısı yıllık 250.000 civarında Kamyon-kamyonet sayısı 1 milyonu aştı Binek otomobil sayısı 2 milyondan fazla Motorlu araç parkı yaklaşık 3,5 milyon İlaç İlaç üretimi yetersiz düzeyde Ülke ihtiyacının ancak %35-40’ını karşılamakta Yılda yaklaşık 1 miiyar dolar tutarında ilaç ithalatı yapılmakta İlaç konusunda Fransız firmaları ile Fransa’da yerleşik uluslararası firmalara bağımlılık Fosfat 2 milyar ton’dan fazla fosfat rezervi 2020 yılındaki fosfat üretim projeksiyonu 30 milyon ton/yıl Bu suretle, Cezayir, ABD ve Çin Halk Cumhuriyeti’nden sonra dünya üretiminde üçüncü sıraya yerleşecek Yeni yatırımlarla birlikte kayda değer miktarda fosforik asit üretimi de planlanmakta Kompoze gübre ihracatından, 2020 yılına yaklaşırken, yılda 7-8 milyar $ gelir elde edilmesi hedeflenmekte Demir Cevheri 3 milyar ton civarında olduğu tahmin edilen demir cevherinin çıkarılması konusundaki optimizasyon çalışmalarına hız verilmiş durumda Dünya demir cevheri tüketiminin 1,3 milyar ton olduğu nazarı itibare alınarak, maksimum düzeyde demir cevheri ihracatı gerçekleştirilmesi öngörülmekte Ayrıca, Arap Ülkeleri ve Avrupa Birliği Ülkeleri’ne 50 milyon ton düzeyinde demir cevheri ihracatı yapılması düşünülmekte Sosyal Güvenlik Primleri Sosyal güvenlik primlerinin toplam oranı, brüt ücretin %35’ine tekabül etmekte İşveren payı % 26, işçi payı ise % 9 oranında Müteahhitlik sektöründe sosyal güvenlik primlerinin toplam oranı brüt ücretin %48,09’una karşılık gelmekte Bu sektörde işveren payı %38,71, işçi payı ise %9,38 oranında Yabancı İşçiler Resmi olarak yabancı işçi sayısı 32.000 Yabancı işçilerin %45’ini Çinliler, %11’i Mısırlılar %3,5’i İtalyanlar, %3’ü Amerikalılar, %3’ü Fransızlar Toplam olarak 105 ülkeden işçiler çalışmakta Bu işçilerin %51’i inşaat sektöründe, %45’i hidrokarbürler ve sanayi sektöründe, %3,6’sı hizmet sektöründe, %0,2’si ise tarım sektöründe çalışmakta Yabancı işçilerin büyük çoğunluğu kalifiye Yerli ve yabancı işçilere aynı haklar tanınmakta Bir tahmine göre, ülkede 100.000 civarında yabancı işçi çalışmakta ve bunların önemli bir kısmı kaçak YATIRIMLAR Yatırım Ortamı Ekonomiyi çeşitlendirmek ve modernize etmek için yabancı yatırımlar teşvik edilmekte Yatırım mevzuatı yerli ve yabancı yatırımcılar arasında fark gözetmemekte Yabancı yatırımcılar, bütün iş dallarında yatırım yapma ve bunları kendi mülkiyetlerinde tutma hakkına sahip Zenginleşen, liberalleşen ve istikrara kavuşmakta olan Cezayir, gerek temin edilen petrol ve doğalgaz nedeniyle gerek gelişmeye açık pazar yapısı ile ülkemiz için stratejik bir ülke olarak değerlendirilmekte Yatırım Olanakları 2001 yılından buyana özellikle bayındırlık, konut ve sulama alanlarında yapılacak yatırımlara önemli kaynak ayrılmış bulunmakta İnşaat malzemelerinin üretimi ve yeni teknolojilerin transferi önemli bir yatırım alanı olarak değerlendirilmekte Cezayir, balıkçılığın geliştirilmesi amacıyla, özellikle balıkçı teknesi alımında Cezayir’li şirketlere önemli kredi imkanları mevcut Avlanan balığın işlenmesi, depolanması ve nakliyesi gibi konular yatırım için son derece elverişli alanlar İmalat sanayi alanında makina, yedek parça, ekipman, elektrikli ve elektronik ev aletlerinin imalat ve/veya montajı önemli yatırım alanları Yatırım Mevzuatı Dışa açılma ve ekonomide yeniden yapılanma programı çerçevesinde 20 Ağustos 2001 tarihli Yönerge (ordonnance) ile uygulamaya konulan Yatırım Mevzuatı Ekonominin tüm faaliyet alanlarında yerli ve yabancı yatırımlara uygulanmakta Yatırımlardan, Yatırım Ulusal Konseyi (CNI) ve Yatırımların Geliştirilmesi Ulusal Ajansı (ANDI ) sorumlu Yatırımlarla ilgili dosyalar ANDI tarafından incelenerek sonuçlandırılmakta ANDI bünyesinde oluşturulan ve ilk müracaat mercii olan “Tek Gişe”de, yatırımlarla ilgili kuruluş ve idareler birarada faaliyette bulunmakta Yatırımcılara Sağlanan Kolaylıklar Yatırım ekipmanlarının ithalatında gümrük vergisi indirimi Yatırım ekipmanlarının ithalatında KDV muafiyeti Yatırım için gayrimenkul alımlarında intikal vergisi muafiyeti 10 yıl için kurumlar vergisi, gelir vergisi, götürü vergi, mesleki faaliyetlerden alınan vergi ve arazi vergisinden muafiyet Yerli ve yabancı ayırımı yapılmaması Gelir ve sermaye transferi ile uluslararası tahkime başvurma garantisi Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Cezayir Yatırım Geliştirme Milli Ajansı – l’Agence Nationale de Développement de L’Investissement (ANDI)’ye deklare edilen doğrudan yabancı sermaye yatırım projelerinin tutarı, 2005 yılından buyana yıllık olarak yaklaşık 1,5 milyar dolar’a baliğ olmakta DIŞTİCARET REJİMİ Dışticaret serbest; kota veya lisans uygulaması yok Ancak, ithalatta sağlık kontrolleri, fitosaniter kontroller, test ve kalite kontrolü uygulamaları mevcut Ayrıca, gerek gıda maddelerinde, gerek gıda maddeleri dışındaki mallarda etiketlemeye ilişkin özel kurallar uygulanmakta Ürün sınıflandırmasında, alt açılımları fazla detaylandırılmamış Harmonize Sistem kullanılmakta İTHALAT Gümrük vergileri; hammadde ve yatırım malları için %5, yarı mamuller için %15 ve nihai ürünler için %30 KDV oranı, bir kısım tarım ürünlerinde %7, diğer ürünlerde ise %17 İlaç ve eczacılık ürünleri, hastane ekipmanları bıçaklar, ateşli silahlar, patlayıcılar, dürbünler, kitaplar, kıymetli metaller ithalatta ön müsaadeye tabi Silah benzeri oyuncaklar ile toksik karakter taşıyan ürünlerin ithalatı yasak Ürün ile ilgili olarak üretim tarihi, son kullanma tarihi vb. bilgilerin orijinal ambalaj üzerinde bulunmaması halinde ithalat izni verilmemekte İHRACAT Palmiye ağacı fidesi, koyun, tarihi ve arkeolojik eserler ile ulusal varlıkların yurt dışına çıkışı yasak Hurma, ham post/deri ve hurda demir ihracatında ise asgari fiyat uygulaması mevcut 02 Nisan 2007 tarih ve 07-102 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi uyarınca A, B ve C olmak üzere üç ayrı kategori halinde sınıflandırılan demir hurdaları ile demir ve demir dışı metaller, bazı hammaddeler ve hayvan derileri ile muhtelif malzeme ve ekipmanların ihracatı izne tabi İhracatta zorunlu sertifika uygulaması yok Cezayir Ticaret ve Sanayi Odası tarafından ihracata yönelik tüm ürünler için menşe sertifikası düzenlenmekte RAKAMLARLA CEZAYİR DIŞ TİCARETİNİN GELİŞİMİ Genel Dış Ticaret Rakamları 2006 2007 2008 Değişim Oranı % İthalat 21.456 27.631 39.156 41,71 İhracat 54.613 60.163 78.233 30,04 Dış Tic. Hacmi 76.069 87.794 117.389 33,71 Denge 33.157 32.532 39.077 20,12 254 217 199 (Milyon $) İhr.İth.Karşılama Oranı (%) Madde Grupları İtibariyle İthalat 2006 2007 2008 Değişim Oranı % 3.800 4.954 7.716 55,75 Enerji Maddeleri 244 324 590 82,10 Ham Maddeler 843 1.325 1.243 -6,19 Yarı Mamul Maddeler 4.934 7.105 9.999 40,73 Mamul Maddeler 8.624 8.680 13.196 53,03 Tüketim Maddeleri 3.011 5.243 6.412 22,30 21.456 27.631 39.156 41.71 (Milyon $) Gıda Maddeleri Toplam Ülkeler İtibariyle İthalat (2008) Ülke Adı Değer( Milyon $) Genel İçinde Oranı (%) Fransa 6.465 16.51 İtalya 4.342 11.09 Çin 3.987 10.18 İspanya 2.896 7.40 Almanya 2.338 5.97 ABD 2.178 5.56 Japonya 1.431 3.65 Arjantin 1.263 3.23 Türkiye 1.253 3.20 Güney Kore 973 2.48 Kanada 944 2.41 Belçika 863 2.20 Hindistan 755 1.93 Brezilya 744 1.90 İngiltere 634 1.62 Meksika 593 1.51 Madde Grupları İtibariyle İhracat (Milyon $) 2008 Değişim Oranı % 2006 2007 73 88 125 42,05 53.429 58.831 76.340 29,76 Ham Maddeler 195 169 351 107,69 Yarı Mamul Maddeler ,04 993 1.306 31,52 Mamul Maddeler 45 47 76 63,04 Tüketim Maddeleri 43 35 35 0.00 54.613 60.163 78.233 30,04 Gıda Maddeleri Enerji Maddeleri Toplam Ülkeler İtibariyle İhracat (2008) Ülke Adı Değer (Milyon $) Genel İçinde Oranı (%) ABD 18.648 23,84 İtalya 11.902 15.21 İspanya 8.938 11,42 Fransa 6.421 8,21 Hollanda 5.615 7,18 Kanada 5.552 7,10 Türkiye 3.290 4,21 Brezilya 2.478 3.17 Ingiltere 2.293 2,93 Belçika 2.291 2,93 Portekiz 1.756 2,24 Günay Kore 1.647 2,11 Hindistan 1.287 1,65 Japonya 987 1,26 Fas 753 0,96 Misir 716 0,92 TÜRKİYE – CEZAYİR EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ GENEL BAKIŞ Türkiye ile Cezayir arasında ekonomik ilişkiler son derece dinamik bir gelişme göstermekte BOTAŞ ile SONATRACH arasında 1995 yılında imzalanan ve yıllık 4 milyar metreküplük doğalgaz alımını öngören 20 yıllık sözleşme, ticari ilişkiler alanında canlanmanın başlangıcı oldu Özellikle ekonomik alanda liberalizasyon sürecinin başlatılması, ülkenin hemen her alanda yatırım ve tüketim mallarına olan ihtiyacı, terör olaylarının azalması ihracatçılarımız için Cezayir’i cazip bir pazar haline getirmiş durumda Ekonomik ve ticari ilişkilerde kaydedilen gelişmelerin en önemli göstergelerinden birisi; Türk işadamlarının Cezayir’de düzenlenen Fuarlara gösterdikleri ilgi Son yıllarda artan ölçüde Cezayir’deki fuarlara katılan firmalarımız önemli iş bağlantıları gerçekleştirmekte ANLAŞMA VE PROTOKOLLER Ticaret Anlaşması Turizm İşbirliği Anlaşması Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması Sivil Havacılık Anlaşması Hukuki İşbirliğine İlişkin Anlaşma Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Meteoroloji Alanında Teknik İşbirliği Protokolü Deniz Taşımacılığı ve Seyrüseferin Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Veteriner ve Sağlık Alanında İşbirliği Anlaşması Gümrük İdarelerinin Karşılıklı Yardımlaşmasına İlişkin Anlaş. KEK 8. Dönem Protokolü Dostluk ve İşbirliği Anlaşması Parlamentolar arası İşbirliği Protokolü Adli İşbirliği Protokolü TÜRKİYE-CEZAYİR DIŞTİCARETİ (Cezayir’in) (Milyon$) İthalatı 2006 2007 2008 Değişim Oranı % 711 921 1.253 36,05 İhracatı 1.864 2.043 3.290 61,04 Dış Ticaret Hacmi 2.575 2.964 4.540 53,17 Denge 1.153 1.122 2.037 81,55 262 222 262 İhr. İth. Karşılama Oranı (%) TÜRKİYE-CEZAYİR DIŞTİCARETİ 5000 4000 3000 Ithalat Ihracat 2000 Dis Tic.Hac 1000 0 2006 2007 2008 Madde Grupları İtibariyle CEZAYİR’İN TÜRKİYE’DEN İTHALATI 2006 2007 2008 Değişim Oranı % Gıda Maddeleri 38 97 120 23,71 Enerji Maddeleri 1 1 3 200,00 Ham Maddeler 2 3 4 33,33 Yarı Mamul Maddeler Mamul Maddeler 272 218 372 70,64 288 472 599 26,90 Tüketim Maddeleri Toplam 109 131 155 18,32 710 921 1.253 36,05 (Milyon $) Cezayir’in Türkiye’den İthalatı 2008 Gıda Maddeleri Enerji Maddeleri Ham Maddeler Yarı Mamul Maddeler Mamul Maddeler Tüketim Maddeleri Madde Grupları İtibariyle CEZAYİR’İN TÜRKİYE’YE İHRACATI 2006 2007 2008 Değişim Oranı % 0,3 0 1 ...... 1.750 1.973 3.137 58,99 Ham Maddeler 106 62 131 111,29 Yarı Mamul Maddeler Mamul Maddeler 5,5 8 21 162,5 2 0 0 0 Tüketim Maddeleri Toplam 0.2 0 0 0 1.864 2.043 3.290 61,04 (Milyon $) Gıda Maddeleri Enerji Maddeleri CEZAYİR’DEKİ TÜRK YATIRIMLARI Cezayir Yatırımları Teşvik Milli Ajansına (A.N.D.I.) Deklare Edilen Doğrudan Veya Ortaklık Şeklindeki Türk Yatırımları Türk Yatırımları (2000 – 2007) (Milyon $) YIL 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Genel Toplam PROJE SAYISI PROJE TUTARI ÇALIŞAN SAYISI 7 3 2 5 4 12 2 13 48 12 1,5 1,2 67,5 2,2 39,8 6,5 174,2 304,9 686 302 43 3.295 93 3.513 306 1.885 10.123 Türk Yatırımları (2000 – 2007) FAALİYET ALANI Siderurji, metal, mekanik, elektrik Yapı, bayındırlık Kimya, kauçuk,plastik Tekstil, konfeksiyon Tuhafiyecilik Ağaç ürünleri, mantar, kağıt, basım işleri Diğer sanayiler Taşımacılık Şirketlere sağlanan Hizmetler Şekerleme, çikolata Konserve Bijuteri Kalite kontrol PROJE SAYISI PROJE TUTARI (Milyon $) ÇALIŞAN SAYISI 11 17 3 133,8 114,2 7,8 1.776 6.974 215 2 1,4 269 2 3 3 1,3 29,6 8,7 53 417 226 4 4,9 116 1 1 1 0,3 0,6 0,5 45 24 8 Genel Toplam 48 304,9 10.123 MÜTEAHHİTLİK SEKTÖRÜNDE TÜRK FİRMALARININ DURUMU Türk Müteahhitlik firmalarının sayısı 55 Türk müteahhitleri tarafından üstlenilen projeler kümülatif olarak 2.045.462.800 $ İnşaat firmalarımızın Cezayirli ortakları ile kuracakları ortaklıklarda; Uluslararası platformda geçerli olan ortaklık şekli “groupement” Groupement kar etmez, üyeleri olan şirketler kar eder TÜRK MÜTEAHHİTLERİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER Sık değişen mevzuat Teminat mektuplarının kabul edilmemesi Cezayir’de bir Türk bankasının bulunmaması Türk Müteahhitler Birliği’nin Cezayir’de bir ofisinin olmaması Serbest Ticaret Anlaşması’nın realize edilememesi İHALELERİN İZLENMESİ Ticaret Müşavirliği tarafından ücretli olarak abone olunan Bomop Bülteninden izlenmekte (www.musavirlikler.gov.tr) isimli web sayfasında yayınlanmakta Ayrıca, Dış Ticaret Müsteşarlığı Anlaşmalar Genel Müdürlüğü ile Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri (OAİB)’ne iletilmekte ve OAİB web sitesinde de yayınlanmakta Cezayir’de ihale ilanlarının takip edilebileceği önemli adresler Bomop Bülteni Fransızca ve Arapça olarak yayınlanan bu haftalık bültende ulusal ve uluslararası ihaleler, süre uzatımları, ön seçim duyuruları gibi tüm duyurulara yer verilmektedir. Adres: http://www.anep.com.dz Algeria Tenders İngilizce ve Fransızca olarak düzenlenmiş bulunan bir web sitesidir. Adres : http:// www.algeriatenders.com El- Moudjahid Gazetesi Fransızca yayın yapan ve Hükümete yakınlığı ile bilinen bu gazetede kamuya ait tüm ihaleler yayınlanmaktadır. Ücretsiz olarak erişim sağlanmaktadır. Adres : http://www.elmoudjahid.com Agence Nationale des Autoroutes Ulusal Otoyol Ajansının web sayfası olup, özellikle en büyük proje olan Doğu-Batı Otoyoluna ait ihale ilanları yer almaktadır. Adres :http:// www.ana.org.dz İŞBİRLİĞİ YAPILABİLECEK SEKTÖRLER Gıda Tekstil ve ev tekstili Mobilya Elektrikli ev aletleri ve elektronik eşya İnşaat ve İnşaat malzemeleri Telekomünikasyon ilaç Makina, yedek parça, ekipman, Otomotiv yedek parça Balıkçılık; avlanan balığın işlenmesi, depolanması nakliyesi Balıkçı tekneleri yapımı Turizm SORUNLAR VE İLİŞKİLERİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ÖNERİLER SORUNLAR İhalelerin takibi ve alınması konusundaki güçlükler Ticari ilişkilerde; dolandırıcılık benzeri riskler, düşük seviyede Ancak, alt yapı yetersizliği, bilgi eksikliği ve mevcut bilgilere ulaşmadaki güçlükler, sürekli değişen ve uygulamada farklılık gösteren mevzuat ile katı bürokratik zihniyetin yarattığı sıkıntı Mal mukabili yapılan satışlarda yaşanan sıkıntılar Cezayir Dinarının konvertibl olmaması Bankacılık mevzuatının yeterince açık olmaması ve uygulamadan kaynaklanan güçlükler Cezayir bankalarının Türk bankalarının akreditif ve teminatlarını kabul etmemesi ÖNERİLER Türk yatırımcı, müteahhit ve işadamlarının yaşadıkları sıkıntıların aşılabilmesini teminen bir Türk bankasının Cezayir’de şube açması Türk Müteahhitler Birliğinin Cezayir’de kendi ofisini açması Cezayir’de iş yapmayı planlayan firmalarımızın; - kompetan bir avukat, bir muhasebeci ve bir gümrük komisyoncusu ile baştan sözleşme yapmaları - bu ülkede bir ofis açmaları - Cezayirliler ile ortaklıklar tesis etmeleri - ihalelere aralarında güç birliği yaparak katılmaları - mevcut teşvik imkanlarından yararlanarak, Cezayir’de yatırıma yönelmeleri Türkiye ile Cezayir arasında Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinin bir an önce başlatılması İHRACATÇILARIMIZA YÖNELİK GENEL BİLGİLER VE YARARLI ADRESLER GENEL BİLGİLER (I) Türk Hava Yollarının (THY) haftada yedi gün İstanbul-Alger karşılıklı tarifeli seferi mevcut THY’nin haftada iki kez de Oran şehrine sefer yapma imkanının sağlanması için girişimlere devam edilmekte Ayrıca, Cezayir Hava Yolları (Air Algérie) Salı, Cuma ve Pazar günleri olmak üzere haftada üç gün Alger-İstanbul karşılıklı tarifeli seferler yapmakta Cezayir’de hafta sonu tatil günleri Perşembe ve Cuma; ancak bankalar ve özel kuruluşlar Perşembe günü öğlene kadar açık Büyükelçiliğimizce hafta sonu tatili Cuma ve Cumartesi günleri yapılmakta Cezayir’e girişte vize aranmakta; Cezayir Konsolosluğu vize için davetiye talep etmekte, Vizeler Cezayir Konsolosluğu tarafından genellikle 1 aylık verilmekte Ülkeye girişte yolcular için şahsi eşya muafiyeti var GENEL BİLGİLER (II) Ülkeye girişte yolcular para ve diğer ödeme araçlarını getirebilmekte Ancak, ülkeye sokulan paranın ve altın, platin gibi ziynet eşyasının gümrüğe deklare edilmesi gerekmekte Bazı büyük oteller kredi kartı ile yapılan ödemeleri kabul etmekte Bazı büyük otellerde seyahat çeki değiştirme imkanı da bulunmakla beraber, esasen bu işlemi Cezayir Merkez Bankası gerçekleştirmekte Ülkede toplu taşımacılık pek gelişmemiş durumda; taksi bulmak, özellikle geceleri oldukça zor Bu nedenle, otellerin taksilerinin tercih edilmesi ya da bir taksi ile günlük ücret üzerinden anlaşma sağlanması tavsiye edilen bir husus Başkent Cezayir’de otel sayısı son derece az; genellikle otellerde yer bulmak sorun olmakta Uluslararası standartta birkaç beş yıldızlı otel ve bunun dışında, az sayıda küçük yerel otel mevcut Yerel otellerin yatak sayısı, kalitesi ve hizmet standardı ise oldukça düşük, Cezayir’de büyük alış-veriş merkezleri bulunmamakta Sadece şehir merkezinde bazı orta büyüklükte marketler var; ancak, gerek bu marketlerde ve gerekse mahalle bakkallarında pek çok ihtiyaç maddesini bulmak mümkün ŞİRKET TÜRLERİ (I) E.U.R.L ( Şahıs şirketi): Tek kişilik şirkettir. Yönetici, şirketin sahibi veya dışarıdan birisi olabilir Sermayesi: 100.000 Cezayir Dinarı (1.400 ABD Doları) S.A.R.L (Limitet şirket): En az iki, en fazla 25 ortaklı şirketdir. Şirket yöneticisi, ortaklardan veya dışarıdan birisi olabilir Sermayesi: 100.00 Cezayir Dinarı (1.400 ABD Doları) S.P.A (Anonim şirket): En az yedi ortaklı olan bu şirketler büyük sermayeli şirket niteliğine sahiptir.Yönetim kurulu ve yönetim kurulu başkanı bulunması şart Sermayesi: 1.000.000 Cezayir Dinarı (14.000 ABD Doları) ŞİRKET TÜRLERİ (II) Yabancı Şirket (Şube) Cezayir’de kurulacak şirket, ana şirketin bir şubesi olacak ise, ana firmanın tüm dokümanlarının tercüme edilip, Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmesi ve Ticaret Bakanlığı’na verilmesi gerekmekte Yabancı firma tüm sermayesini ve kazancını transfer etme hakkına sahip; ancak, Cezayir’deki ofisin iyi şekilde çalışması için yeterli bir bütçenin ülkede bırakılması gerekmekte İrtibat Bürosu İrtibat bürolarının ticari faaliyette bulunma ve para transfer hakları yok; irtibat bürosu kurulmasında öncelikle Ticaret Bakanlığına yazılı başvuruda bulunulması ve aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekmekte Mali koşullar Banka nezdinde CEDAC hesabı açtırılması ( bu hesaba yatırılan para döviz, çekilen para ise dinardır, yalnızca yabancılar için açılan bir hesap türüdür). İrtibat bürosu için 20.000 ABD Dolarının teminat olarak bankada bloke edilmesi gerekmekte İdari koşullar Ana Şirketin Statüsünün Onaylı Fotokopisi, Büro Yöneticisinin Atanmasına İlişkin Ana Şirketin Kararı, Büro Yöneticisinin Özgeçmişi ve Pasaport Fotokopisi, Büronun Faaliyet Göstereceği Yer YARARLI ADRESLER Başlıca Ticaret ve Sanayi Odaları Chambre Nationale De Commerce Et D’ındustrie D’alger (Cezayir Ticaret ve Sanayi Odası) Palais Consulaire : Bd Amilcar Cabral 16000 Alger Algérie Tel : 021 966666/ 965050, Fax : 021 969999/967070 e-mail :[email protected] web :www.caci.com.dz Chambre Nationale De Commerce Et D’ındustrie De Seybouse (Annaba) (Annaba Ticaret ve Sanayi Odası) Palais Consulaire Place Mohamed Belouizdad BP 244 , 23000 Annaba Algérie Tel : 038 862723/24/27, Fax : 038 868440 e-mail :[email protected] web :www.cciseybouse.org.dz Chambre Nationale De Commerce Et D’ındustrie De L’Oranie (Oran) (Oran Ticaret ve Sanayi Odası) Palais Consulaire, 8 bd de la Soummam - 31000 Oran Tel : 041 391299/39 37 42, Fax : 041 396312 Chambre Nationale De Commerce Et D’industrie Rhumel (Constantine) (Constantine Ticaret ve Sanayi Odası) 6 Rue du 26 Novembre 1974 - 25000 Constantine Algérie Tel : 031 931965, Fax : 031 937807 Chambre De Commerce Et D’ındustrie De Mitidja (Blida) (Blida Ticaret ve Sanayi Odası) Bd. Colonel Lotfı Ex Sıege De Wılaya De Blida Bd Colonel Lotfi 09000 Blida Algérie Tel : 025 494959, Tlx : 72002 dz Önemli İşadamları Dernekleri Forum Des Chefs D’entreprises (İşadamları Forumu) Villa N°6 Lotissement Benhadadi Chéraga Alger Tel: 021 366922/ 363335 / 363409, Fax : 021 371314 e-mail :[email protected] web:www.fce-dz.org Confédération Algérienne Du Patronat (Cezayir İşadamları Konfederasyonu) Hotel El Aurassi Niveau C Bureau N°7 Alger Tel & Fax :021 428148/42 Tel :021 748252 P442 e-mail :[email protected] web :www.cap-dz.com Unıon Générale Des Entrepreneurs Algériens (Cezayir Müteşebbisler Genel Birliği - Müteahhitler dahil -) Villa no. 28 Quartier Ain-Soltaneles Oliviers-Birkhadem/Alger Tel & Fax: 021 54 10 82 – 540299 Club Des Entrepreneurs & Industriels (Müteşebbisler ve Sanayiciler Kulübü) Avenue Kritli Mokhtar (Centre Hippique) Blida Algérie Tel & Fax :025 40 32 66 /67 Fax : 025 40 32 68 E-mail :[email protected] Web :www.ceimi.org TEŞEKKÜRLER MUZAFFER SOYSANLI (0537 2098518)
