MODERN GENETİK UYGULAMALARI BİYOLOJİ ► CANLILAR İLE İLGİLENEN BİLİM DALIDIR. TEKNOLOJİ ► BİLİMİN ÇEŞİTLİ ALANLARDA UYGULANMASIDIR. BİYOTEKNOLOJİ BİYOLOJİ BİLİMİNİN, TARIM,HAYVANCILIK,İLAÇ ÜRETİMİ GİBİ ÇEŞİTLİ ALANLARDA KULLANILMASIDIR. Biyoteknoloji, canlıların genetik yapısında istenilen yönde değişiklikler yaparak biyolojik bir sistemin ya da yapının endüstriyel boyutta kullanılmasına yönelik yöntemleri kapsar. Klasik Biyoteknolojik Yöntemler • • Ekmek,yoğurt,alkollü içecek üretimi,ilaç üretimi Irk Islahı,Evcilleştirme MODERN BİYOTEKNOLOJİ Canlı Islahı • Bir canlı türünün istenilen özelliklere sahip olmasını sağlayan yöntemlerdir. Islah Yöntemleri • Melezleme • Yapay Döllenme • Poliploidi • Gen aktarımı ve Klonlama GEN MÜHENDİSLİĞİ Amacı; İnsanlığa faydalı olacak yeni kalıtsal özelliklere sahip canlılar meydana getirmektir. Gen mühendisliği sonucu Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar(GDO) diğer adıyla transgenik organizmalar meydana getirilir. Gen Mühendisliği ile bir canlının genleri, başka bir canlı türüne aktarılabilir. Gen Klonlanması ve Klonlama Araçları Gen Klonlanması Seçilmiş bir genin bir taşıyıcı(vektör) içerisine eklenerek bir canlıya aktarılması ve sonrada bu canlı aracılığıyla pek çok kopyasının üretilmesine GEN KLONLAMASI adı verilir. Peki bu iş nasıl yapılır ? Rekombinant DNA Farklı kaynaklardan elde edilmiş DNA’ların birleştirilmesi ile elde edilen DNA’ya rekombinant DNA adı verilir. Gen Klonlaması Basamakları 1.basamak İstenilen Bakteri plazmiti bakteriden ayrıştırılır. Organizmanın izole edilecek geni belirlenir. 2.basamak 3.basamak İzole edilen plazmit ile hedef Gen aynı restriksiyon enzimleri ile kesilir Kesilmiş plazmit ile ayrılmış gen yapışkan uçlarından -DNA Ligaz Enzimi ile – biraraya getirilir. 4.basamak Sonuçta Gen plazmit’e eklenmiş olur ve Rekombinant DNA elde edilmiş olur. Molekül A Molekül B Yapışkan uçlar DNA ligaz ile birleştirilme Rekombinant DNA Yeni plazmit tekrar bir bakteriye verilir. Bu bakteri plazmit’i içine alır 5.basamak ve rekombinant bakteri adını alır. 6.basamak Rekombinant Bakteriler besi ortamına Konur ve üremeleri sağlanır. 7. Basamak ► Son olarak elde edilen bakterilerden rekombinant durumlu olanlar seçilerek ayrılır ve uygun işlemler için kullanılır. GENETİK MÜHENDİSLİĞİNİN UYGULAMALARI 1) Tıp ve Eczacılıkta Uygulamaları ►Gen klonlaması ile sadece insan’ın üretebileceği organik maddeler, çok ucuz bir maliyetle mikroorganizmalara ürettirilebilmektedir. 1) Tarımda Uygulamaları METİYONİN 3.Hayvanlarda Uygulanması 4.İnsanlarda Uygulanması -Gen Tedavisi Viral DNA Yeni Gen Viral DNA Yenilenmiş DNA, Vektöre aşılanır. Vector, hücre zarına Tutunur. Vektör,yeni geni Çekirdeğe aşılar. Hücre Yeni gen ile Protein üretmeye başlar.. 5.Adli Uygulamalar ► Olay yerinden alınan saç,tırnak,kan gibi DNA taşıyan örnekler, istenilen kişilerin DNA’ları ile karşılaştırılabilir. ► Bu durum kişinin suçlu veya masum olup olmadığı konusunda kesin kanıtlar sunar. DNA Parmakizi yöntemi ► PCR yöntemi ile belirli bir hücreden alınıp saflaştırılan DNA örnekleri restriksiyon enzimleri ile kesilerek laboratuar koşullarında çoğaltılır. ► Çoğaltılan DNA parçaları elektroforez tekniğinde kullanılarak DNA parmak izi oluşturulur. Kök Hücre Kök Hücre • Başka bir hücreye dönüşebilme potansiyeline sahip hücreler, kök hücre olarak kabul edilir. Farklılaşma ►Bir hücrenin başka bir hücreye dönüşmesine özelleşme denir. ►Özelleşme sırasında belirli genler aktifleşir ve hücre aktifleşen genlerin yönünde farklılaşır. ►Sadece Kök hücreleri farklılaşma özelliğine sahiptir. Kök Hücre Çeşitleri Embriyonik Kök Hücreleri • Fetüs Kök Hücreleri • Erişkin Kök Hücreleri • Kök Hücre Tedavisi