Sulfonamidler, Ko-trimoksazol ve Trimetoprim Kaynak
advertisement
Sulfonamidler, Ko-trimoksazol ve Trimetoprim Gerhard Johannes Paul Domagk (30 October 1895 – 24 April 1964) was a German pathologist and bacteriologist. He is credited with the discovery of Sulfonamidochrysoidine (KI730) – the first commercially available antibiotic (marketed under the brand name Prontosil) – for which he received the 1939 Nobel Prize in Physiology or Medicine Prontosil Domagk (1935) – çeşitli boyaların antibakteriyel aktivitesini test etti. Boya: PRONTOSİL’ di. Prontosil’deki aktif metabolit sulfonamid’di (sulfanilamide) Sulfonamidler esas olarak paraaminobenzensulfonamid maddesinin türevleridir. Bu maddenin sulfonamid (SO2-NH2) grubundaki azot atomunda hidrojen atomlarından birinin yerine uygun radikaller bağlanarak çeşitli sulfoamid türevleri sentez edilmiştir. ANTIMETABOLITLER SULFONAMIDLER ve TRIMETOPRIM Streptokokus’la infekte olmuş farelerde etkiliydi. Bunlar bakteriostatiktir. Sulfa. ilaç metabolitleri PABA’ya benzer ve folik asidin inhibisyonu ile hücre büyümesi durdurulur. Sulfonamidler bakteri infeksiyonlarının tedavi ve önlenmesinde sistemik olarak kullanılmış ilk etkin kemoterapötiklerdendir. Penisilin’in tedaviye girmesinden önce 1930’larda bakteri infeksiyonlarına karşı kullanılabilecek en önemli ve en popüler ilaçları oluşturuyorlardı. Bakterisid ve daha güçlü penisilinlerin ve daha sonra birçok antibiotiğin tedavi alanına girmesi ve bakterilerde sulfonamidlere zamanla rezistas gelişmesi sonucu, önemleri ve kullanılış alanları giderek azalmıştır. Pathway for the Synthesis of Tetrahydrofolic Acid, a Cofactor Needed for the Synthesis of DNA and RNA Nucleotides Sulfonamides such as sulfamethoxazole tie up the enzyme pteridine synthetase while trimethoprim ties up the enzyme dihydrofolic acid reductase. As a result, tetrhydrofolic acid is not produced by the bacterium. (Purines = adenine, guanine) Antibakteriyel Etki Mekanizması Sulfonamidlere duyarlı olan bakteri ve diğer mikroorganizmalar, membranları folik aside (dihidrofolik aside) permeabl olmadığı için bu maddeyi dışarıdan sitoplazmaları içine alamazlar onu sentez etmek zorundadırlar. Dışarıdan aldıkları prekürsör madde p-aminobenzoik asidi (PABA) pteridin ile, dihidropteroat sentetaz eşliğinde birleştirerek dihidropteroik aside dönüştürürler; sulfonamidler bu enzimi inhibe ederler Bakteri hücresinde dihidropteroik asid, dihidrofolik asid sentetaz eşliğinde dihidrofolik aside dönüştürülür. Sulfonamidlerin etkisi altında dihidropteroik asid sentezi azalınca , dihirofolik asidin ve ondan dihidrofolat redüztaz enzimi aracılığı ile oluşturulan tetrahidrofolik asidin yapımı azalır. Sonuçta purin bazları ve timidin yapımını sağlayan enzimlerin kofaktörü olan tetrahidrofolat türevleri yapılamaz ve bakterilerde DNA ve RNA sentezi bozulur; metionin ve glisin sentezi de azalır. İnsan folik asidi besinler içinde vitamin olarak alır ve insan hücreleri folik aside permeabldır. Bu nedenle sulfonamidler memeli hücrelerinde belirtilen öğelerin sentezini bozamazlar. Sulfonamidlerin dihidrofolat redüktaz enzimi üzerine etkisi yoktur. Bu enzim diaminoprimidin türevi ilaçlar olan trimetoprim ve primetmin tarafından inhibe edilir. Sulfonamidler ve trimetoprim aynı son ürünlerin sentez yolağı üzerinde farklı iki noktayı etkilediklerinden yani arıdşık blok yaptıklarından birbirlerinin antibakteriyel etkinliğini potansiyalize ederler. Bu iki ilaç kotrimoksazol denilen kombinasyon şeklinde ve benzer kombinasyonlar halinde aynı farmasötik şekil içinde kullanılırlar. Sulfonamidlerin etkisi bakteriostatik niteliktedir. Antibakteriyel spektrumu geniştir. Rezistans Şu mekanizmlara rol oynayabilir: 1. Rezistans bakteride PABA sentezinin artmasına bağlı olabilir. 2. Dihidropteroat sentetazın sulfonamidlere affinitesi azalmış olabilir. 3. Bakteri hücre membranın folik aside karşı permeabilitesi azalmış olabilir. Bir sulfonamide rezistans kazanmış bir bakteri diğerine de rezistansdır. Bu nedenle sulfonmaidler için çapraz rezistans sözkonusudur. Sulfonamidlerin kullanılışa göre sınıflandırılmaları: 1. Kısa ve orta etki süreli sulfonamidler Sulfadiazin Sulfizoksazol Sulfametaksazol 2. Uzun etkili sulfonamidler (depo sulfonamidler) Sulfadoksin Çok nadir de olsa özellikle çocuklarda Steven-Johnson sendromu oluşturması ve bunun %25 i ölümle sonuçlanması nedeniyle önemleri azalmıştır. Bu nedenle günümüzde kullanılmazlar 3. Özel kullanış yeri olan sulfonamidler A) Lokal kullanılanlar - B) Yanık tedavisinde lokal kullanılanlar sulfasetamid Gümüş sulfadiazin C) Ülsereotif kolit ve romatoid artrit tedavisinde kullanılan sulfonamidler Marfanil sülfosalazin Sülfonamidlerin kullanışı: 1) Hastane dışında meydana gelen yalın, komplikasyonsuz, idrar yolu infeksiyonları (sistit gibi) 2) Sinüzit, bronşit ve otitis media gibi üst solunum yolu ve eklerinin infeksiyonlarında. 3) Romatik ateş proflaksisi 4) Klorokine rezistan Plasmodium falciparun sıtmasında pirimetamin ile kombine olarak sulfadoksİn kullanılabilir, sulfadiazin, diğer kısa etkili sulfonamidler ve tri sulfapirimin pirimetamin ile kombine olrak toksoplazmosis tedavisinde de kullanılabilirler. 5. Yanıklarda Gümüş sulfadiazin ve marfalinin ve hermetiformis‘te sulfapiridin lokal kullanışı vardır. Yan tesirleri: 1) Alerjik belirtiler 2) idrar yolunda çökmeye bağlı yan tesirler 4) gastrointestinal yan tesirler 3) hematolojik belirtiler 5) diğer yan tesirler periferik nörit, mental bozukluklar gibi nöropsikiyatrik reaksiyonlara neden olabilirler. Karaciğerde nekroz. Allerjik reaksiyonlar CRYSTALLINE AGGREGATES, HEMATURIA, OBSTRUCTION İdrar yolunda çökmeye bağlı değişiklikler Işıga duyarrlılık TRIMETHOPRIMSULFAMETHOXAZOLE 2HN CH OCH3 OCH3 2 OCH3 80 mg TRIMETHOPRIM 2HN SO2NH N O 400 mg SULFAMETHOXAZOLE CH3 Sulfametaksazol ve trimetprim Ko-trimoksazol ve benzeri kombinasyonlar Genellikle “Bakterisid” etki gösterir Böbrek yetmezliği olgularında ko-trimoksazol ‘un iki komponentinin de eliminasyonu yavaşlar. Sinerjizm Ko-trimoksazol ağızdan kullanılır Yükleme dozunda verilmesi tavsiye delir. Kullanışı: 1. Jenitoüriner infeksiyonlar 2. Solunum yolu infeksiyonları 3. Gastrointestinal infeksiyonlar 4. Diğer infeksiyonlar PNEUMOCYSTIS PNEUMONIA (PCP) www.learningradiology.com/ SULFONAMİD İÇEREN ve SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER Trimetoprim ve sulfametoksazol içerenler • Bactrim süspansiyon – tablet – ampul • Bakton süspansiyon – tablet • Baktrisid DS tablet • Bibakrim süspansiyon – forte tablet • Biotrin süspansiyon – tablet • Cotriver süspansiyon – tablet • Kemoprim süspansiyon – tablet • Orbak forte tablet – tablet • Metoprim pediyatrik süspansiyon – tablet • Mikrosid süspansiyon – tablet • Septrin süspansiyon – tablet • Sulfaprim tablet • Trifen süspansiyon – forte tablet • Trimoks pediyatrik süspansiyon – tablet Trimetoprim ve sulfadiazin içerenler • Sulfatrim tablet Sulfonamides (sul-FON-a-mides) or sulfa medicines are used to treat infections. They will not work for colds, flu, or other virus infections. Sulfonamides are available only with your doctor's prescription, in the following dosage forms: Oral Sulfadiazine • Tablets (U.S. and Canada) Sulfamethizole • Tablets (U.S.) Sulfamethoxazole • Tablets (U.S. and Canada) Sulfisoxazole • Oral suspension (U.S.) • Syrup (U.S.) • Tablets (U.S. and Canada)
