TBMM B : 5 5 1 9 . 2 . 2 0 0 4 0

T.B.M.M.
B:55
19.2.2004
0:2
Gerçekten, bu tasarı, çok ayrıntılı bir şekilde tartışıldı. Bu tasarı hakkında, daha gündeme çıkar
çıkmaz, onlarca kitabın neşredildiğini, hep beraber biliyoruz; birçok dergilerde bununla ilgili
yazılar çıktı, birçok panellerde tartışıldı.
Enine boyuna tartışılmış bir tasarının kanunlaşması safhasında, Parlamentoda bu müzakereleri
yapıyoruz. Bu müzakereler sonucunda, bu tasarının, hayırlı bir şekilde kanunlaşmasını ümit
ediyoruz.
Değerli arkadaşlar, tasarının 5 inci maddesi, gerçekten tasarının özünü, ruhunu ortaya koyan
bir madde; 4 üncü maddeyle de bağlantılı olarak, kamu yönetiminin, kamu kuruluşlarının, kamu
hizmetlerini hangi mantıkla, hangi felsefeyle yerine getirmesinin daha doğru olacağını ortaya koyan
bir madde. Bu maddedeki bölümleri, bu maddedeki fasılları değerlendirirken, aklın ve bilimin
yolunu takip eden hiçbir insaf sahibinin bunlara itiraz etmesinin mümkün olmadığını görüyoruz.
Gerçekten, bu maddeler, bundan sonra Türkiye'de kamu hizmetlerini yürüten kamu idarelerinin
hangi esaslara göre hareket edeceğini belirlemektedir. Bu esaslar, sırasıyla ortaya konulmuştur.
Değerli arkadaşlar, bizim açımızdan önemli olan, aslında, kamu idaresinin, kamu hizmetlerini
nasıl vereceğidir; aslolan, kamu hizmetidir. Kamu hizmeti, kuşkusuz, toplumun, medenî, ortak ih­
tiyaçlarını karşılama işidir. Kuşkusuz, 4 üncü maddede de ifade edildiği gibi, halkın hayatını kolay­
laştırma işidir, halkın hayatını kolaylaştıracak organizasyonları yapma işidir. Ancak, kamu hizmeti
nedir diye bir soru sorduğumuzda, elli yıl önce kamu hizmeti olan bir hadisenin, elli yıl sonra kamu
hizmeti olmadığını, kamu hizmeti niteliğinden çıktığını görüyoruz. Elli yıl önce, Türkiye'de ya da
dünyanın başka yerlerinde, patiska üretmek bir kamu hizmeti sayılabilirdi: çünkü, o ülkede, bir
müteşebbis heyetin, bir sermaye birikiminin ve teknolojik birikimin olmadığını düşündüğümüzde,
halkın hayatını kolaylaştırmak, kumaş üretmek bir kamu hizmeti sayılabilirdi; ama, bu hizmetler,
süreç içerisinde bir piyasa hizmeti niteliğine dönüşmüş ve artık, kamunun bu alanda olmaması
gerektiğini açık bir şekilde önümüze koymuştur. Doğal olarak, geçmişte kamu hizmeti sayılmayan
birtakım hizmetlerin de, bugün, kamu hizmeti olarak karşımıza çıkabileceğini görüyoruz. Bu
nedenle de, yeni kamu örgütlenmelerine ihtiyaç hâsıl olabilir. Gelecek yıllarda da, elli yıl sonra da,
hem yeni kamu hizmetleri ortaya çıkabilir hem de bu hizmete bağlı olarak yeni kamu örgütlenmeleriyle karşı karşıya kalabiliriz; ancak, gelecek yıllarda, bugün kamu hizmeti olan birtakım
hadiselerin de kamu hizmeti niteliğinden çıkabileceğini gözardı etmememiz lazımdır.
Dolayısıyla, kamu hizmeti kavramı statik bir kavram değildir; kamu hizmeti kavramı dinamik
bir kavramdır, süreç içerisinde değişebilen bir kavramdır. Kamu hizmeti kavramı değişebildiği gibi.
kamu yönetimi kavramı da süreç içerisinde değişebilmektedir. Kamu hizmetinin niteliğinin değişik­
liğine göre. kamu yönetiminin de niteliği, kuşkusuz, değişmektedir.
Kamu hizmetlerinin bir kısmı, kuşkusuz, merkezî nitelikli kamu hizmeti, bir kısmı yerel
nitelikli kamu hizmetidir ve merkezî nitelikli olanları merkezî idare, yerel nitelikli olanları yerel
idareler vermelidir; ancak, birkısım hizmetler, zaman içerisinde yine. merkezî nitelikli olmaktan
çıkıp, yerel nitelikli hale dönüşebilmektedir.
ZEKERİYA AKINCI (Ankara) - Ne gibi?.. Hangileri?..
NİHAT ERGÜN (Devamla) - Bu açıdan, bugün, yerel nitelikli hizmetlerin ve merkezî nitelik­
li hizmetlerin neler olduğu konusunda, yeniden bir değerlendirme yapma ihtiyacımız vardır. Dünya
bu ihtiyacı bizden evvel görmüş ve yapmıştır; bizim de bugün, bu ihtiyacı görmemiz ve yapmamız
gerekiyor.
Kamu hizmetlerini sunarken, aslolan, kamu hizmetlerinin, halka, ucuz, kaliteli ve çabuk bir
şekilde ulaştırılmasını sağlamaktır. Eğer, merkezî idare ucuz, kaliteli ve çabuk bir şekilde ulaştırabiliyorsa merkezî idare ulaştırmalıdır: ama, yerel idare çabuk, ucuz ve kaliteli bir şekilde halka
kamu hizmetini ulaştırabiliyorsa, bunun yerel idare tarafından ulaştırılması gerekmektedir.
-418-