Temel ve İleri Yaşam Desteği

TEMEL ve İLERİ YAŞAM
DESTEĞİ UYGULAMALARI
Ayla Yavuz Karamanoğlu
CPR’ın Aşamaları
1-Temel Yaşam Desteği
2-İleri yaşam desteği
3-Uzun dönem yaşam desteği
Temel Yaşam Desteği
Hayat kurtarmak amacıyla solunumu durmuş bir kişide
yapay solunum ile akciğerlere oksijen gitmesini, dış kalp
masajı ile kalpten kalp pompalanmasını sağlamak için
yapılan ilaçsız girişimdir.
Temel ve İleri Yaşam Desteği
Kardiyo pulmoner arrest durumunda çok kısa sürede bir
dizi işlemlerin uygulanmasını içerir.
Temel ve İleri Yaşam Desteği Gerektiren Durumlar
•Elektrik çarpması
•Suda boğulma
•İlaç reaksiyonları
•Gaz/dumanla boğulma
•Aşırı hassasiyet reaksiyonları
•Travma
Kalp Durmasının Belirtileri
•Kalp sesleri duyulmaz
•Yetişkinlerde karotis yada femoral arterden, bebeklerde
brakialden nabız alınamaz
•Bilinç kaybı
•Solunum durur
•Pupil dilatasyonu
•Kan basıncı alınamaz
•Kaslarda gevşeme, soluk cilt
•Ekstremitelerde konvülsiyonlar
Kardiyo pulmoner arrest: Dolaşım ve solunum durmasıdır.
CPR(Kardiyo pulmoner resüsütasyon): Kalp ve solunum
işlevlerinin tekrar geri döndürülmesi için yapılan
uygulamalardır.
CPR’ın Aşamaları
1-Temel Yaşam Desteği
C: Circulation (Dolaşımın sürdürülmesi)
A: Airway (Hava yolunun sağlanması)
B: Breathing (Solunumun sürdürülmesi
Hastanın Bilinç Değerlendirilmesi
•
Hasta ile konuşulur, hafifçe omzuna dokunulur.
•
Eğer hasta ya da yaralı uyaranlara yanıt verirse (konuşma,
öksürme, inleme, kıpırdama) bilinci var olarak kabul edilir.
•
Kendisine ne olduğu sorulur.
•
Kırık, kanama, şok varlığı sorgulanır.
Hastanın Bilinç Değerlendirilmesi
•Eğer hasta yaralı uyarılara hiçbir yanıt vermiyor ise bilinçsiz
demektir.
•112 aranır.
•Hızla solunumu kontrol edilir.
•Solunumu var ise koma pozisyonu verilir.
2-İleri yaşam desteği
D: Drugs and Fluids (ilaçlar ve sıvılar)
E: Elektrokardiyografi (EKG)
F: Elektroşok ile fibrilasyon tedavisi: otomatik eksternal
defibrilatör(AED)
3-Uzun dönem yaşam desteği:
Acil durum atlatıldıktan sonraki tedaviler
Otomatik Eksternal Defibrilatör
A: Hava Yolu Sağlama:
Başa pozisyon verilir:
Baş çene pozisyonu ile: Bir el alından diğer el ile çene kemiği
üzerinden tutularak baş geriye doğru eğilir ve çene kaldırılır.
Boyun yaralanmalarında kullanılmaz.
Çene pozisyonu: İki el ile çenenin 2 yanından tutup alt çene öne
ve yukarıya doğru kaldırılır.
B:Solunumu Sağlama
Solunumu olup olmadığı kontrol edilir:
• Göğüs hareketleri izlenir
• Kulakla hissedilir
• Elle hava giriş çıkışı kontrol edilir.
Solunum yoksa suni solunum yapılır:
1-Ağızdan ağza suni solunum
2-Ağızdan buruna suni solunum
1
Temel Yaşam Desteğinde Yaş Sınırı
0-30 Gün
Yenidoğan
1-12 Ay
Bebek
1-8 Yaş
Çocuk
8 Yaş ve üzeri
Yetişkin
Çocuklarda CPR
C:Dolaşımı Sağlama (Yetişkin)
Eğer nabız yoksa 30 kalp masajına 2 suni solunum olacak şekilde
kalp masajına başlanır. Dk.da 100 bası uygulanır.
Uygularken sternum 5 cm çökertecek kadar basınç yapılır.
Hasta sert bir zemine yerleştirilir.
Yetişkinde göğüs üzerine 2 el üst üste kenetlenerek yerleştirilir;
göğüs üzerine değdirilmez. El bilekleri ve dirsekler basınç
uygularken bükülmez.
Eller sternumun ortasında olacak şekilde yerleştirilir.
Her 5-6 sn.’de bir olacak şekilde suni solunum yapılır.
Her 2 dk.’da bir nabız değerlendirilir; nabız yoksa şoklanması
gereken bir durum varsa defibrilatörle şok uygulanır; böyle değilse
CPR’a devam edilir.
Çocuk ve bebeklerde CPR
Eğer nabız yoksa tek kişi ile 30 kalp masajına 2 suni solunum; çift kişi
ile 15 kalp masajına 2 suni solunum; olacak şekilde kalp masajına
başlanır. Dk.da 100 bası uygulanır.
Uygularken sternuma çocuklarda 5 cm, bebeklerde 4 cm.
çökertilecek kadar basınç yapılır.
Hasta sert bir zemine yerleştirilir.
Çocuklarda sternumun ortasında tek el ayası, bebeklerde iki parmak
ile bası yapma şeklinde uygulanır.
Her 3 sn.’de bir olacak şekilde suni solunum yapılır.
Her 2 dk.’da bir nabız değerlendirilir; nabız yoksa şoklanması
gereken bir durum varsa defibrilatörle şok uygulanır; böyle değilse
CPR’a devam edilir.Bu değerlendirmelerde nabız 60’ın altında ise CPR
uygulanır.
Bebeklerde CPR
Solunum yolu açılır (baş hiperekstansiyona getirilmez)
Brakiyal arterden nabız kontrolü yapılır.
Nabız varsa hava yolu açılır.Dk.da 12-20 suni solunum yapılır.
Nabız yoksa 2 meme başı arasına hayali bir çizgi çizilir ve bu
çizginin ortasına 2 parmak yerleştirilir.
Dk.da 100 basınç uygulanır.
Kalp masajı suni solunum oranı 30:2 olmalıdır.
Yenidoğanda CPR
Sıkıntılı solunum yada siyanoz varsa hava yolu açılır, oksijen
satürasyonu izlenir, CPAP uygulanır.
Nefes almıyor, ağlamıyorsa sıcak tutulur, hava yolu açılır,
kurulanır ve uyarı verilir.
Nabız 100’ün altında , apne varsa pozitif basınçlı ventilasyon
uygulanır, oksijen satürasyonu izlenir.
Nabız 100’ün altında ise ventilasyon düzeltilir.
Nabız 60’ın altında ise entübasyon uygulanır ve kalp masajı
yapılır.
Temel Yaşam desteği Sırasında Karşılaşılabilecek Sorunlar
•Ağız boşluğundaki yabancı maddeler
•Mide genişlemesi
•Kusma Kaburga ve sternum kırıkları
Hava Yolu Obstrüksiyonlarında
• Yetişkin ve çocukta heimlich manevrası uygulanır.
•
Bebekte 5 sırta 5 göğse vurma manevrası uygulanır.
Hava Yolunun Yabancı Cisimle tıkanma Durumunda
•Bilinç kaybolur
•Kalp ve solunum durur
•Ölüm gerçekleşir
İleri Yaşam Desteği
1-Hava yolunun kontrol edilmesi
•
Orofarengeal hava yolu kullanımı
•
Nazofarengeal hava yolu kullanımı
•
Hastaya pozisyon verilmesi
Solunuma Yardımcı Araçlar
• Oksijen için maskeler
• Ventilasyon için maskeler
• Kendiliğinden şişen balonlar
Mekanik ventilasyon gereçleri
•Göğüs Tüpleri
•Gastrik tüpler
•
•
•
•
•
•
•
Açık Kalp Masajı
Ezici göğüs travmaları
Kalp tamponadı
Penetran yaralanmalar
KOAH’lı hastalarda uygulanır.
Defibrilasyon
Ventriküler fibrilasyon
Ventriküler taşikardi de uygulanır.
Monofazik defibrilatörler 360 joule arası
uygulanır. Bifazik olanlarda 120- 200 joule ile
başlanır ve devam edilir.
Defibrilasyon
Yetişkin:
•
Ventriküler fibrilasyon
•
Ventriküler taşikardi de uygulanır.
•
Monofazik defibrilatörler 360 joule arası uygulanır.
Bifazik olanlarda 120- 200 joule ile başlanır ve devam edilir.
Pediatrik:
•
Başlangıç defibrilasyon enerjisi için doz 2 J/kg
kullanılabilir.
•
Takip eden şoklar için, enerji düzeyi en az 4 J/kg olmalıdır,
daha yüksek enerji düzeyleri düşünülebilir ancak 10 J/kg
veya yetişkin maksimum dozu aşılmamalıdır.
Kardiyoversiyon
Defibrilatör ile uygulanır. Senkron düğmesi açıktır.
En yüksek R dalgası derivasyon seçilir.
50-100 joule’le uygulanır.
Pacemaker Uygulaması
Epikardiyal yol
Transvenöz yol şeklinde uygulanır.
Trombolitik tedavi uygulanır
İleri Yaşam Desteğinin Sağlanmasında
•
Hipoksemi durumunun düzeltilmesi: O2 verilir.
•
İntravenöz sıvılar uygulanır.
•
Morfin sülfat verilebilir: MI
Kalp Ritmini ve Hızını Kontrol Eden İlaçlar
• Lidocain
• Procainamide hydrochloride
• Cordorone
•Mexitil
•Rytmonorm
Adrenerjik Reseptör Bloke Edici İlaçlar
•
Beta blokerler
•
Atropin sülfat
•
Isuprel
•
Verapamil(Isopril, nidilat)
Kardiyak Outputu ve Tansiyonu Düzenleyen İlaçlar
•
Epinefrin
•
Norepinefrin
•
Dopamin
•
Dobutamin
•
Kalsiyum
Disritmilerin Tanı ve Tedavisi
• Vagal manevralar
• Karotid sinüs masajı uygulanır.
•
Ritm bozukluğunun tipine göre girişim uygulanır.