ÖZET

15. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu * 01‐04 Temmuz 2009 * Rize Kapulukaya Baraj Gölü’nde Fitoplanktonun Mevsimsel ve Uzaysal Dağılımı: İçme Suyunun Kaynaktaki Yönetimi Üzerine Bir Yaklaşım 1*
Özlem İNCE YILMAZ , İlhami TÜZÜN1, Gökben BAŞARAN1 1 Kırıkkale Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 71450, Yahşihan/Kırıkkale * E mail: [email protected] Özet Bu çalışma, Kızılırmak nehri üzerinde bulunan Kapulukaya Baraj Gölü’ndeki fitoplankton populasyonunun yapısı ve dinamiklerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Örnekleme ve ölçümler horizontal olarak 5 farklı istasyonun maksimum derinliğe gore 2‐4 farklı derinliklerinden (Yüzey, 5m, 10m, 15m) yapılmıştır. Çalışmada, 10 farklı sınıfa ait, cins veya tür düzeyinde olmak üzere toplam 59 fitoplankton taksonu teşhis edilmiştir. Fitoplanktonun, göldeki karışım ve tabakalaşma gibi fiziksel faktörlerin kontrolünde gelişen kimyasal değişiklikler neticesinde mevsimsel ve uzaysal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Aphanothece sp. (Cyanobacteria) ve Peridinium aciculiferum (Phrrophyta), fitoplankton içindeki dominantlıkları nedeniyle öne çıkan cinslerdir. Bu cinslerin, fiziksel ve kimyasal değişikliklere adapte olma mekanızmalarına bağlı olarak ortaya çıkan horizontal ve vertikal dağılımları vertical niş farklılaşmasının geliştiğine işaret etmiştir. Aphanothece sp.’nin, çalışma periyodu boyunca gölde bulunuşu ve tabakalaşma esnasındaki dominantlığının, bu cinsin sülfite bağımlı anoksijenik fotosentez yapabilme özelliğinin havza içerisindeki jips formasyonunun neden olduğu yüksek sülfit konsantrasyonlarıyla desteklenmesi sonucunda ortaya çıktığını göstermektedir. Aphanothece sp. su kolonunda derin bölgelerde (10m. ve 15m.), diğer ko‐
dominant cins olan Peridinium sp. ise daha sığ (yüzey ve 5m.) bölgelerde daha yoğun olarak bulunması kaynak paylaşımı olarak açıklanmasına rağmen, Peridinium aciculiferum’un allolapatik etkisinin bu ayrımda diğer bir faktör olabileceği ihtimali mevcuttur. Gölde, ayrıca Asterionella sp. ve miksotrofik bir cins olan Dinobryon sp.’nin dominant olduğu kararlı dönem tespit edilmiş ve göl su kalitesinin değerlendirilmesinde tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Rezervuar, su kalitesi, fitoplankton, mevsimsel ve uzaysal dağılım 114