Aralık Ayı Sağlık Bülteni

Sağlık
Bülteni
ÇOCUĞUM ATEŞLENDİ!
ODTÜ G. V.
ÖZEL MERSİN
OKULLARI
Aralık 2015
Ateş, normalin üstündeki vücut ısısıdır. Çocuk hastalıklarında, özellikle
enfeksiyonlarda görülen bir bulgudur. Kendi başına bir hastalık değildir.
Çocuk için zararlı değil, hatta yararlıdır. Vücudun enfeksiyonla
savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar. Ateşli bir
çocuğu değerlendirirken, ateşin yüksekliğinden çok çocuğun genel durumu
yol gösterici olmalıdır. Ateşin ne kadar yüksek olduğu, hastalığın ağırlığının
bir göstergesi değildir.
Çocuklarda ateşin en sık nedeni olan basit viral enfeksiyonlardır. Viral
enfeksiyonlar, 39-40° ateşe neden olabilir. Tam tersine, bazı ciddi
hastalıklar da, çok yüksek ateşe yol açmayabilir.
Ateş ölçülürken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri, ateşin
nereden ölçüldüğüdür. Ateş makattan, dil altından, koldan, alından ve
kulaktan ölçülebilir. Ateş ölçümünde, hangi yöntemin uygulanacağı çocuğun
yaşına göre belirlenir. Bebeklerde makattan ölçümler, daha büyük
çocuklarda ise, koltuk altından ateş ölçülmesi daha doğru olmaktadır.
Koltuk altı ölçümünde vücut ısısı aşağıdaki aralıklarda değerlendirilir:
Normal Ateş 36.4° - 37.1° C
Orta Ateş 37.2 - 38.9° C
Yüksek Ateş 38.9° - 39.7°
Çok Yüksek Ateş 39.7° C'nin üzeri
ATEŞ HANGİ DURUMLARDA YÜKSELİR ?
- Enfeksiyonlar, ateşin en sık nedenidir. Ateş enfeksiyona karşı doğal bir
savunma mekanizmasıdır.
- Aşırı giyinme, özellikle yenidoğan bebeklerde ısı kontrolü henüz tam
gelişmediğinden, aşırı giyinme ve çevre ısısı gibi etkenlerden daha fazla
etkilenirler.
- Aşı uygulamaları sonrası bazen hafif ateş yükselmeleri olabilir.
-Çocukluk dönemi kanserleri ve romatizmal hastalıkları sırasında uzun
süren ve dirençli ateş olabilir.
-Bebeklik döneminde diş çıkarma sırasında da, hafif ateş yüksekliği
görülebilir. Ancak bunun 38°C üzerinde olması beklenmez.
ATEŞİN YÜKSELMESİ VÜCUTTA NELERE YOL AÇAR?
Ateşin yükselmesi sırasında titreme, periferik (el ve ayak gibi uç
noktalar) damarlardaki geçici daralmaya bağlı olarak eller ve ayaklarda
soğuma gibi belirtiler ortaya çıkar. 37°C üzerindeki her 1 derecelik artışta
metabolizma hızı %10-12 artar. Buna bağlı olarak kalp atışları hızlanır, sıvı
ve kalori ihtiyacı artar.Tüm bunlar da kalp ve solunum sistemine ek yük
getirir.
DOKTORUN ARANMASI GEREKEN DURUMLAR NELERDİR?
•Eğer orta dereceli ateş, 24 saatten daha uzun sürerse ve ateşten başka
burun akıntısı veya öksürük gibi başka hastalık belirtileri yoksa. Bu
durumda ateşin nereden kaynaklandığını bulmak gerekebilir.
* Eğer ateşi orta derecede 48 saatten (2 tam gece ve gündüz)daha uzun
sürer ve ateş düşürücü ilaçlarla bile düşmezse,
*Eğer çocuğunuzun ateşi 40°C ve yukarıda ise,
*Eğer çocuğunuz çok hasta veya açıklayamadığınız hastalık belirtileri
taşıyorsa,
*Eğer çocuğunuz birşey içmek istemiyor, çok halsiz görünüyorsa,
*Eğer çocuğunuz ateşli havale geçiriyorsa. Ateşli havale genelde
çocuğunuzun ateşi normalden çok yüksek ise görülür. Havale anında
çocuğunuzun elleri ve ayakları şiddetli bir şekilde sallanmaya başlar ve
gözleri arkaya doğru kayabilir. Ateşli havale genelde 1-5 dakika sürer.
ÇOCUĞUNUZUN ATEŞİNİ NASIL DÜŞÜREBİLİRSİNİZ?
1. Çocuğunuzun üstünü açın . Çocuğunuzun ateşi çıkarken titremesi son
derece normaldir. “Üşüttüğü için ateşi çıktı” diye üzerini örtmeyin. Tüm
gereksiz giysiler çıkartılarak, çocuğun üzerinde yalnız bol bir pijama
bırakılmalıdır. Çocuğun cereyanda kalmamasına da özen gösterilmelidir. Kalın
giysiler vücut sıcaklığını dışarı geçirmeyerek, çocuğunuzun ateşinin daha da
yükselmesine neden olur. Eğer çocuğunuz titriyorsa, onu bir çarşaf veya ince bir
havluya sarın.
2. Ilık duş yaptırın. Üzerini açmanıza rağmen çocuğunuzun ateşi 39ºC’nin
üzerine çıkıyorsa, hemen doktorunuzu arayın. Bu arada ısıyı hızla düşürmenin
yolu da ılık duşa sokmak veya ılık ıslak havlu ile kompres yapmaktadır.
Çocuğunuza ılık duş yaptırırken aşağıdaki talimatları uygulamaya özen gösterin.
Küveti ılık su ile doldurun. Banyo suyu sıcaklığı 29.4- 32ºC olmalıdır. Buzlu su, ya
da çok soğuk su tercih edilmez. Banyo suyuna alkol eklenmez. Çocuğunuzu 15-20
dakika suyun içinde oturtun. Arkaya doğru yatmasına izin vermeyin. Suyu
çocuğunuzun kafasından aşağıya dökmeyin. Bir süngeri ıslatarak onu
çocuğunuzun vücudunun etrafında gezdirin. Büyük bir havluyu ılık su ile ıslatıp,
tüm vücudunu havluya sarın. Sadece eklem yerlerine ılık su ile kompres yapmak
yetersiz kalır. Çocuğunuz titremeye başladığı zaman, onu küvetten çıkarın ve
bir havlu veya ince bir çarşafa sarın.
3. İlaç verilebilir. Parasetemol ağrı kesicilerde bulunan bir aktif maddedir.
Çocukluk döneminde tercih edilen ateş düşürücüler bu maddeyi içermektedir.
Çocuklarda hiçbir zaman aspirin ateş düşürücü olarak kullanılmamalıdır.
Parasetamol 4-6 saatte bir verilir. Ateş parasetamole rağmen 38,5ºC’nin
üzerinde seyrederse, doz aralığını 4 saatten 3 saate almak gerekir. Bu durumda
ikinci bir ilaçla parasetamolü dönüşümlü bir şekilde kullanmak gerekir. Aktif
maddesi İbuprofen olan ilaçlar, 3 saatte bir aktif maddesi parasetamol olan
ilaçlarla dönüşümlü olarak kullanılmalıdır.
4. Odayı havalandırın. Çocuğun bulunduğu oda ısısı 21–22 derece arasında
tutulmalı ve havalandırılmalıdır.
5. Yeterli sıvı alımını sağlayın. Ateş sırasında çocuğun sıvı kaybı artacağı için
ağızdan yeterli sıvı alımı sağlanmalıdır. Vücuttan sıvı kaybı belirgin olduğunda,
enfeksiyon olmaksızın susuzluk ateşi denilen, ateş yükselmesi olacaktır.
ÇOCUKLARDA KONTROL ALTINDA TUTULMAYAN ATEŞ HANGİ
SORUNLARA SEBEP OLUR?
Sıvı kaybı: Sürekli yüksek ısı, bedenin terleme yoluyla aşırı sıvı kaybına neden
olur. Kaybolan sıvı yerine konulmazsa, böbrek işlevleri, olumsuz yönde etkilenebilir
ve bedenin kimyasal dengesi bozulur.
Havale(Febril Konvülsiyon): 39.7°C üzerindeki ateş, epilepsi benzeri krizlere
neden olabilir. Genellikle 1-3 yaşları arasında görülen bu duruma, 5 yaşından büyük
çocuklarda ender rastlanır.
Havale sırasında çocuk aniden sararır, bilincini kaybeder, vücudu katılaşır, gözleri
döner, kol, bacaklarda ve yüzde sarsıntılar olur. Birkaç dakika sonra kriz biter.
Çocuk sesli olarak nefes alır, gevşer ve uyur. Çoğu zaman kriz, hafif bir
sertleşme, birkaç sarsılma, güçsüz kalıp yere düşme, çok kısa süren bir bilinçsizlik
şeklinde ortaya çıkar.
Bu hafif krizlerde, gözlerin devrilmesi çocuğun bilincini kaybettiğinin kanıtıdır.
Havalenin görünüşü korkuvericidir ama tehlikeli değildir. Havale geçiren bir
çocuğun ateşini düşürmek gerekir. Üstündeki örtüler kaldırılmalı, 10 dakikalık bir
ılık banyo yaptırılmalı, gerekirse banyo birkaç defa tekrarlanmalıdır.
DİKKAT!
*** Çocuklar için piyasada bulunan ve gribal durumlarda kullanılan A-ferin, Corsal,
Peditus gibi ilaçların içinde de parasetamol bulunmaktadır. Bu nedenle bu ilaçları
kullanırken, içindeki parasetamol dozu da hesaplanmalı ve günlük doz aşılmadan
diğer ateş düşürücü şuruplar ona göre verilmelidir.
*** Çocuklar da ateşi düşürmek için kesinlikle ASPİRİN (salisilat içeren ilaçlar)
KULLANILMAMALIDIR. Çünkü çocuklarda aspirin kullanımı, beyin ve karaciğer
hasarına yol açabilir.(Reye sendromu) Aspirin aynı zamanda karın ağrısı, midebarsak kanamaları, alerjik reaksiyonlar ve salisilat zehirlenmelerine yol açtığı için
çocuklarda kullanılması sakıncalıdır.
*** Ateşi düşürmek için asla alkol kullanılmamalıdır.
*** Üşüyebilir korkusu ile giysilerini çıkartmamak, hatta daha çok giydirmek
hatasına düşülmemelidir.
*** Ateş düşürücü ilaç, uygun aralıklarla ve doğru dozda kullanılmalıdır