Document

TÜRKİYENİN İKLİMİ
Türkiye'de gerek matematik konumun gerekse özel konumun etkisiyle birden fazla iklim
görülür. Ülkemizde dört mevsim belirgin olarak görülür. Türkiye'nin iklimi çeşitli
faktörlerin etkisindedir.
1)YÜKSELTİ
Ülkemizin ortalama yükseltisi oldukça fazladır. Yükselti batıdan doğuya doğru gittikçe
artar.Bunun yanında yükselti kısa mesafelerde değişiklik göstermektedir. Bu da
birden fazla iklimin görülmesine neden olur.
2)ÜÇ TARAFININ DENİZLERLE ÇEVRİLİ OLMASI
Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olmasından dolayı çeşitli iklimler aynı anda
görülmektedir. Yine Marmara'da aynı anda üç iklim görülür. Bütün bu durumlar ürün
çeşitliliğinin fazla olmasına neden olmuştur.
3)COĞRAFİ KONUM
Bir ülkenin dünya üzerinde bulunduğu konumu farklı tip iklimlerin görülmesinde
etkilidir.Türkiye'nin büyük bölümü kış mevsiminde Sibirya üzerinden gelen soğuk
havanın etkisinde kalır.Yazın ise Afrika ve Arabistan dan gelen sıcak havanın etkisi
altında kalır.
4)DAĞLARIN UZANIŞ YÖNÜ
K.Anadolu dağlarının Karadeniz'e Torosların da Akdeniz'e paralel uzanmaları kuzeyleri
ve güzeyden gelen nemli hava kütlelerinin iç kısımlara girmesini engeller. Bu da kıyı
ile iç kesimler arasında iklim farklılıklarına neden olmaktadır.
1- SICAKLIK
a) Türkiye ılıman kuşakta yer aldığından yaz ve kış aylarındaki
sıcaklık farkları fazla değildir.
b) Denize paralel olarak uzanan dağlar iklim üzerinde ılımanlaştırıcı
etkiye sahip denizel havanın iç kesimlere girmesini engeller.Bu
durumun sonucunda iç kesimlerde karasal iklimin özellikleri
görülür.
c) Kıyı kesimlerinden iç kesimlere doğru gidildikçe deniz etkisinden
uzaklaşılmasından dolayı sıcaklık ortalamaları düşer.
d) Ortalama sıcaklıklar ülkemizde güneyden kuzeye,batıdan
doğuya doğru azalır.
2-BASINÇ VE RÜZGARLAR
Ülkemizi kuzey yönlerden etkileyen rüzgarlar
enlemin etkisiyle etkiledikleri alanlarda
sıcaklığın düşmesine,güney yönden
etkileyen rüzgarlar ise sıcaklığın artmasına
neden olurlar.
YILDIZ
KIBLE
3-NEMLİLİK VE YAĞIŞ
a) Türkiye'de nem ve yağışın dağılışı ile enlem yükselti denizellik karasallık
dağların uzanış yönü gibi faktörlerin dağılışı paralellik vardır.
b) Nem oranının en yüksek olduğu yerler Karadeniz Marmara Ege ve
Akdeniz dir.
c) Türkiye genelinde yağış dağılımı neme bağlıdır.
d) Yağışın en fazla olduğu yerler Karadeniz kıyıları Batı Akdeniz Menteşe
Bölgesi ve Hakkari yöresidir.En az olduğu yerler ise Tuz Gölü ve çevresi
ve Trakya yöresidir
e) Türkiye'de kar yağışları şu şekildedir.
Akdeniz ve Ege kıyıları 1-2
Marmara ve Karadeniz 10-20
İç ve G.D. Andadolu. Bölgesi
D.Anadolu bölgesi
100
gün
gün
20-40
gün
gün
1-YAMAÇ (OROGRAFİK) YAĞIŞLAR:
Yatay olarak hareket eden nemli hava
kütleleri önlerine dağların çıkmasıyla
yamaç boyunca
yükselirler.Yükseldikçe
Soğuyan hava yağış bırakır.
Doğu Karadeniz de yaygın olarak
görülür.
2-KONVEKSİYONEL (YÜKSELİM) YAĞIŞLARI :
Kara yüzeylerinin fazla ısındığı ilkbahar
ve yaz aylarında ısınan hava yükselir,
soğur ve yoğunlaşması ile yağış
meydana gelir.
Ülkemizde İç Anadolu bölgesinde
İlkbahar
ve Yaz başlarında öğleden sonra görülen
yağmurlarıdır.
Bu yağmurlara KIRKİKİNDİ YAĞMURLARI
da denir.
3.)CEPHESEL(FRONTAL)YA
ĞIŞLAR:
Farklı sıcaklık ve nem
şartlarına sahip hava
kütlelerinin karşılaşması
ile oluşur.
Türkiye de kışın görülen
yağışların çoğunluğu
cephesel kökenlidir.
Akdeniz de görülen
yağışlar da
cephesel kökenlidir.
SOĞUK
HAVA
SICAK
HAVA
- Her mevsim yağışlıdır.Yazlar serin kışlar ılık geçer.
- Bölgede yıllık sıcaklık farkı azdır.
- Kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılıkları oluşur.
- En fazla yağış sonbaharda en az yağış ilkbaharda
alınır.
- Kıyı kesimde dağların konumu nedeniyle bölümler
arasında farklılıklar vardır.
- Yağış miktarı D.Karadeniz'de 1500-2500 mm'dir. Orta
Karadeniz'de 700-1000 mm B.Karadeniz'de 1000-1500
mm'dir. Yağışların bu şekilde dağılımın da dağların
yükseltisi hakim yönü ve yamaçların konumu etkilidir.
- İç kesimlere gidildikçe Karadeniz ikliminin etkisi azalır.
- Bölgece yıllık sıcaklık ortlalaması 13-15 derecedir. Bu
D.Karadeniz'de daha fazladır.
- Bitki örtüsü genel olarak orman’dır.
- Yazları sıcak ve kurak geçer kışları ılık ve yağışlı
geçer.
- Yıllık sıcaklık ortalaması 18-20 derecedir.
- Don olaylarına ve kar yağışlarına nadiren
rastlanır.
- Yıllık yağış miktarı 500- 1000 mm arasındadır.
- En fazla yağış kış mevsiminde en az yazın düşer.
- Yazların kurak geçmesi alçalıcı hava
hareketlerinin sonucudur. Kıyıdan iç kesimlere
doğru gittikçe yükseltinin etkisiyle karasallaşma
artar.
- Bitki örtüsü maki'dir.
- Ülkemizde denizden uzak ve yeryüzü
şekillerinin meydana getirdiği engellerden
dolayı deniz etkisinden yeterince
yararlanamayan iç kesimlerde karasal iklim
görülür.
- Yıllık ve günlük sıcaklık farkları çok fazladır.
- Yazlar sıcak ve kurak,kışlar soğuk ve kar
yağışlıdır.
- En fazla yağış ilkbaharda en az yağış yazın
alınır.
- Bitki örtüsü Bozkır ‘dır.
TÜRKİYE'NİN İKLİMİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
1- Ülkemizde iklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Marmara bölgesidir.
2- Türkiye'deki en soğuk yer,Ağrı’dır.(1940 -43 derece)
3- Türkiye'deki en sıcak yer,Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesidir.(1962 47
derece)
4-Bulutluğun en fazla olduğu bölge Karadeniz en az olduğu bölge ise
Akdeniz dir.
5- Yaz mevsiminin en uzun sürdüğü bölgemiz Akdeniz en az D.Anadolu.
6- Buharlaşmanın en fazla olduğu bölge G.D.Anadolu. en az olduğu bölge
Karadeniz bölgesidir.
7- Yıllık yağış miktarının en fazla olduğu Karadeniz en az olduğu bölge İç
Anadolu bölgesidir.
8- Yıllık sıcaklık farkının en az olduğu bölgemiz Karadeniz iken en fazla
olduğu bölge D.Anadolu'dur.
9- Kış sıcaklarının en yüksek olduğu bölge Akdeniz iken en düşük olduğu
bölge D.Anadolu'dur.
10-Türkiye'nin en yağışlı yeri,RİZE’dir(Yıllık ortalama 2357 mm yağış
almaktadır.)
11-Türkiye'nin en kurak yeri,İç Anadolu Bölgesindeki Tuz Gölü çevresidir.
NECATİ ATAŞ
20120906005
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ
3. SINIF/ A ŞUBESİ