1 İlk dişler 6 aylıkken sürmeye başlar. 6 yaş itibariyle süt dişleri yerini daimi dişlere bırakır. 6-12 yaş arasında hem süt hem daimi dişler ağzımızda bulunur. 12 yaş sonrasında bir daha değişme şansı olmayacak daimi dişler ağızda yerini alır. Hedef, daimi dişleri ömrünün sonuna kadar ağızda tutmaktır. 2 Bu hedefimizi sağlamak için; Bakım Gerektiğinde diş tedavileri Düzenli diş hekimi kontrolü gerekmektedir. . . . 3 Ağız ve Diş Bakımı Dişlerin iç, dış ve çiğneme yüzeylerinden bakteri plağını ve yiyecek artıklarını uzaklaştırmanın en etkili yolu dişlerin doğru fırçalanmasıdır. Çürük ve diş eti hastalığı oluşumunun engellenmesi sürekli ve iyi bir ağız bakımı ile mümkündür: - Dişlerinizi, sabah kahvaltıdan sonra ve akşam uyumadan önce olmak üzere iki defa, tavsiye edilen diş fırçalama tekniğiyle en az iki dakika fırçalayın. - Diş fırçasının ulaşamadığı bölgelerdeki ve diş aralarındaki bakteri plağını, diş ipi veya diş arası temizleyicilerle iyice temizleyin. - Dişlerinizi, florlu bir diş macunuyla fırçalayın. - Sağlıklı ve dengeli beslenin. 4 5 6 Diş Fırçalama - Diş fırçanızı 45 derecelik bir açıyla diş-diş eti birleşimine yerleştirin. - Fırçanızı, kıl uçlarının aynı yerde kalmasına özen göstererek küçük daireler çizecek şekilde hareket ettirin. - Aynı hareketi, her dişin üzerinde 10 saniyelik sürelerle tekrarlayın. - Alt ve üst dişlerinizin iç ve dış yüzeylerini aynı yöntemle temizleyin. - Alt ve üst azı dişlerinizin çiğneme yüzeylerini fırçanızı ileri geri hareket ettirerek temizleyin. - Dilinizi fırçalamayı unutmayın. Dil, ağız kokularına neden olan bakterilerin en çok bulunduğu yerdir. Bu işlem için diş fırçaları kullanılabileceği gibi dil fırçaları da tercih edilebilir. - Dişlerinizi fazla sert fırçalamamaya özen gösterin. Sert fırçalama, yarardan çok zarar verebilir. 7 Dişler Arasındaki Bölgenin Temizliği Sadece diş fırçalama, diş yüzeylerinin ancak beşte üçünü temizler. Bu nedenle temizlenmeyen diş aralarında oluşacak bakteri plağını temizlemek özel bir bakım gerektirir. Diş çürükleri ve diş eti hastalıkları özellikle bu bölgelerde başladığı için her gün düzenli olarak diş ipi kullanılmalıdır. Diş İpi Kullanımı - Diş ipi kullanımı fırçalamadan sonra yapılmalıdır. - Diş ipi, her iki elinizin işaret parmağına dolanarak ve başparmağınızın yardımıyla kullanılır. 8 - Diş ipini dişlerinizin arasından yavaş hareketlerle ve kontrollü olarak geçirin. - Diş etini yaralayacak sert ve ani hareketlerden kaçının. - Diş ipini her dişin çevresinde C harfi çizecek şekilde, ilerigeri ve yukarı-aşağı hareket ettirerek ara yüzeyi temizleyin. - Aynı işlemi her dişinizde tekrarlayın ve tüm dişlerinizi tam olarak temizleyin. 9 Superfloss Köprü protezlerinde diş ipi diş aralarından geçemediği için, proteze dâhil olan dişlerin ara yüzeylerinin ve köprü gövdesinin altının temizlenmesinde Superfloss kullanılır. Bu ipler; köprü elemanları arasından geçmeye yarayan iğne gibi sertleştirilmiş uç kısım, temizleyici süngerimsi kısım ve normal diş ipi kısımlarından oluşur. Yine günde 1 kez mutlaka uygulanmalıdır. Köprü Altı Temizliği İçin Süperfloss Kullanımı 10 Ara Yüz Fırçaları Diş aralarında geniş boşluklar ya da braketler, köprüler ve implantlar varsa dişler arası bölgenin temizliğinde bu fırçalar kullanılır. Bir sap kısmı ile birlikte, bir taşıyıcı ucuna yerleştirilen silindirik veya konik değişebilen küçük fırçalardır. Eğer varsa interdental diş fırçası kullanımı sizin için daha faydalı olur. 11 Ağız Gargaraları Mikrobiyal dental plağın oluşumunu ve gingivitisini önlemek ya da bireyin ağız bakımını kolaylaştırmak amacıyla hastalara önerilebilir. Ağız gargaraları hiçbir zaman tek başına yeterli değildir. Diş fırçası ve diş ipinin yaptığı mekanik temizlik işlemlerine kimyasal olarak destek olur. İçerdikleri maddelere ve amaçlarına göre diş hekimi tarafından önerilir. 12 Çürük, Dolgu ve Kanal Tedavisi Çürük ve Nedenleri Dişlerde oluşan çürüklerin tedavisi ne kadar vaktinde yapılırsa, sağlam diş dokusu o kadar iyi korunur. Böylece daha sağlıklı dolgulara ve dişlere sahip olmak mümkündür. Erken teşhis ve tedavi ise düzenli diş hekimi kontrolüyle sağlanır. Uluslararası Diş Hekimliği Birliği, her insanın, diş hekimi kontrolünü altı ayda bir yaptırmasını önermektedir. Ağız hastalıklarının belirtisi her zaman ağrı şeklinde ortaya çıkmaz. Bazı durumlarda, ağrı hissedildiğinde geç kalınmış olabilir. Diş araları temizlenmediğinde iki dişin birbirine temas ettiği nokta çürümeye başlar ve çürük yayılır. Dişler kırılıp kovuk oluştuğunda en az 1,5 – 2 yıl geçmiş demektir. Bu nedenle düzenli diş kontrolü önemlidir. 13 Çürük oluşumunda belli başlı etkenler vardır. Bunların başında beslenme şekli, diş eti hastalığı (bakteri ve mikroorganizmaların bulunduğu bir ortam oluşur), ağız hijyeni, hormonlar (tiroit ve paratiroit hormonları), hamilelik, yaş, coğrafî bölge, dişlerin biçimi, sosyoekonomik durum vb. gelir. Ayrıca uyku öncesinde dişlerin fırçalanması gerekir. Çünkü gece tükürük salgısı azaldığı gibi, ağız içi asitlik düzeyi de artar. Diğer bir deyişle dişler geceleri çürük ataklarına karşı daha savunmasızdır. Bu nedenle uyku öncesinde dişlerin ve dişlerle birlikte dilin fırçalanması önemlidir. 14 Diş Çürüğünün İlerleyişi Çürüğün Tedavi Edilmesi DOLGU Çürük tedavilerinin ilki dolgudur. Günümüzde beyaz renkli dolgular (kompozit) sık kullanılır. Bazı durumlarda gümüş renkli dolgular (amalgam) da tercih edilebilir. Ayrıca ölçü alınarak hazırlanan porselen (inley-onley) dolgular vardır. Seçilecek olan dolgu; çürüğün büyüklüğüne, konumuna ve hangi dişte olduğuna göre değişir. 15 KANAL TEDAVİSİ Özellikle şiddetli ağrının varlığı, dişin artık dolguyla kurtarılamayacağını gösterir. Diş sinirine kadar ulaşan çürüklerde sinirlerin alınması gerekir. Kanal tedavisi adı verilen bu yöntem, çürük dişin tedavi edilerek ağızda kalmasının son şansıdır. 16 Kanal tedavisi yapılan dişler, yapısındaki suyu kaybettiği için ve dişteki sağlam madde kaybı fazla olduğundan kırılmaya meyillidir. Bu nedenle kanal tedavisi yapılan dişlerin üzerine kaplama yapılması dişin kırılmasını önler. Dolayısıyla dişin ömrü de uzamış olur. Aşırı çürük nedeniyle kök şeklinde kalan her dişin çekilmesi gerekmez. Sağlıklı diş köklerine kanal tedavisi uygulandıktan sonra köklerden destek alınarak kaplama ve köprü yapılabilir. Madde kaybı fazla olan dişin kaplama yapılması 17 KOMPOZİT INLEY-ONLEY Ölçü alınarak ağız dışında hazırlanıp, sonradan yapıştırılır. Inley - Onley dolgu INLEY- ONLEY DOLGU Kompozit veya porselenden hazırlanabilir. Kontak noktaları ve estetiği direkt ağız içerisinde yapılan dolgulara göre daha başarılı sonuçlar elde edilir. 18 Arka bölge kompozit dolgu uygulaması Ön bölge kompozit dolgu uygulaması 19 Periyodik Diş Hekimi, kontrolü sayesinde diş çürükleri önlenebilir veya erken teşhis sayesinde daha başarılı tedaviler gerçekleştirilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'nün verilerine göre periyotlar 6 ay aralıkla olmalıdır. 20 Kontrollerde röntgen kullanımı sayesinde ağız içi muayenesinde görülmeyen çürükler, gömük dişler vb. tespit edilebilir. X-RAY (RONTGEN) SAGLIKLI DIS ÇÜRÜK DIS 21 Flor Kullanımı Yeni başlayan çürükler dolgu yapılmadan engellenebilir. Özellikle flor kullanımı yeni başlayan çürükleri durdurur ve çürüksüz bir ağızda çürük oluşumunu engeller. Düzenli diş hekimi kontrolüne giden kişinin, hekimin kararına bağlı olarak altı ayda bir flor tedavisi yaptırması gerekebilir. 22 Anne Adayı Hamilelikte Neler Yapmalıdır? Bebeğin diş gelişimi için; Hamilelikte anne adayının iyi beslenmesi, bebeğin gelişimi için çok önemlidir. Bebeğin diş gelişimi hamileliğin ikinci ayından itibaren başlar. Hamilelik sonunda tüm dişlerin gelişimi büyük oranda tamamlanmış olur. Sağlıklı diş gelişimi için kalsiyum, fosfor ve vitamin açısından zengin besinler yeterince alınmalıdır. Beslenme sırasında dişlerdeki ağrı, yetersiz çiğnemeye ve dolayısıyla besinlerden alınan faydanın azalmasına neden olur. Annenin ağız ve diş sağlığı açısından; Planlı hamileliklerde gebelik öncesi kontrol ve gerekli tüm tedavilerin yapılması önemlidir. Hamilelikte yapılması gerekli olabilecek işlemler, gebeliğin takibini yapan doktorun izniyle yapılabilir. Hormanal değişiklikler dolayısıyla diş etleri kanamaya eğilimlidir. Diş temizliği ve bakımı her zaman olduğundan daha da önemlidir. Röntgen Çekimi, sadece zorunlu hâllerde hastaya kurşun önlük giydirilerek yapılır. Yapılmaması tercih edilir. Hamilelikte kullanılacak tüm ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır. Eğitim kitapçıklarımızın içeriğinde bulunan bilgiler destek sağlamak içindir. Hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi, tanı ve teşhis koyması yerine geçmez. 23 Talatpaşa Mahalllesi Pazaryolu Caddesi No. 2E Sedai İş Merkezi Esenyurt - İstanbul T. 0212 596 10 56 F. 0212 596 10 57 24 Metinler Dt. Sema Saçlı Tasarım Müessese www.muessese.com.tr ESENDENT AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ