Tiyatro zevki - ŞEHİR e

/ -
FİKİR
S O N T E L G R A F
ve
21
M a rt
1933
S A N ’A T :
Tiyatro zevki
Y a zan : M. 8 . Ç A P A N
Sahnelerimizde temsil edilen pi­ tırmış olan münevver sınıfın bugün'
yesleri gûya fikirleriyle inceliyerek bile bu ananeden kendilerini kur­
muhakeme süzgecinden geçirdik­ taramadıkları muhakkaktır.
ten sonra tenkit edenler için oldu­ Filhakika Şehir tiyatrosunun oy­
ğu gibi, yalnız kendi hissine, kendi nadığı oyunlar sayesinde sahnemiz­
zevkine uygunluğu itibariyle kabul de yeni piyesler görüldü. Memleke­
eden dar görüşlü ve basit düşünce­ timizde tiyatro hiç şüphesiz evvel­
li seyirciler için de tiyatro hakkın­ kine nisbetle son derece terakki et­
da doğru bir ölçü mevcut değildir. ti. Fakat, bunu anlamak için bugün
Fikir adamlarımızla, münevver takdir edilen oyunlara veya oyun­
sınıf tiyatroda göz önünde bulun­ ların alkışlanan parçalarına dikkat­
durulması lâzımgelen bir takım ka­ le bakarsak hep eski ananenin de­
ideler mevcud ve bu kaide - vam ettiğini görürüz.
lere uymanın zarurî olduğu - Bu piyesler vodvil ise, operet ise
tıu ileri sürerek
indî
hü - cinaslı, taklitli, tulûat tuhaflığına
kümlere riayet ettikleri gibi, zevk­ taş çıkartan kolay ve pestenkerani
lerine düşkün meraklı sınıf ta yıl- şeylerdir. Ağır cinsten şeylerse
lardanberi yürüdükleri yanlış yol­ şiddetli, acıklı, entrikalıdır.
da makul bir mürşidin, makul bir Tiyatroda halkın gülmek için ba­
münekkidin delâletinden mahrum hane aradığı, hattâ bazı lüzumsuz
kaldıkları için, kendi iptidaî tema­ yerlerde kahkahalar savurdukları
görülüyor. Biraz kibar ve ağır bir
yüllerine uyuyorlar.
Unutmamalı ki, halkımızın ti - vodvil, -eski bir tabirle- bir mudhi-|
yatro zevki, tiyatro terbiyesi yıllar­ ke ekseriya soğuk kalıyor.
ca ya Minakyanın «Cinaî, korkunç, Ağır piyeslere, fâcialara gelince
kanlı, entrikalı» ve tabancalı piyes­ kalbe ve kafaya hitap eden oyun­
leri, yahut Abdürrezzakın, K. Haşa­ lar tesirsiz kaldığı halde, âsâbı sar­
nın, Şevkinin ve benzerlerinin açık sacak surette dalavereli, entrikalı
saçık, kaba kaba cinaslı, iğrenç, sahneleri herkes takdir ediyor ve
müstehcen nükteli, soğuk ve demo­ alkışlıyor.
de tuhaflıklı oyunlariyle kurul­ Burada utanarak itiraf ediyo­
rum:
muştur.
Biraz geniş bir görüş zaviyesin­ Öyle yüksek bayanlar, baylar ta­
den ve daha yakından inceleyecek nıyorum ki, gittikleri tiyatroda
olursak, görürüz ki, bu tesir yalnız kanto olmadığı için bir çok kereler
sanat zevkinden mahrum seyirci­ derd yandılar, şikâyet ettiler ba­
lerin değil, kafalı diye, münevver na!..
*** .
diye tanıdığımız, kültür sahibi di­
ye saygı ve sevgi gösterdiğimiz in­ Hakikat şu:
sanlarda da tezahür etmiştir.
Bizde tiyatro hakkında daha ne
Çocukluklarını, gençliklerini yıl­ halkımızda doğru bir zevk, ne de
larca sahnede teneke gürültüsüne, entellektüellerimizde doğru bir fi­
gülerek geçirmiş, tabanca sesleri yü kir var. Zaten olamaz da: Çünkü
tiyatroları salaştan ve çerden çöp­
reklerini hoplatmış:
— Ah evlâdım, ciğer parem sana ten olan memleketlerde seyircilerin, j
¡zevki de tiyatro kültürü de salaştan, 1
hangi zalim kıydı!
içerden
çöpten olur.
Feryadı gözlerinden yaşlar akıt­
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği