Güne Başlarken (18/10/2002)

Kasım 2015
Dış Ticaret Rakamları
“2015 Kasım: -4.2 milyar $, Beklenti: -4.1 milyar $, 2014 Kasım: -8.3 milyar $.”





Kasım ayında ihracat yıllık bazda %10.2 azalışla 11.7 milyar $’a, ithalat %25.3
azalışla 16.0 milyar $’a geriledi. İthalatta gözlenen sert düşüşe bağlı olarak
ihracatın ithalatı karşılama oranı Kasım ayında %73.5’e (2014 Kasım: %61.1)
yükseldi. Öte yandan altın ticareti 2 ay aranın ardından 0.1 milyar $ açık verdi.
Enerji kaleminin ise Kasım ayı dış ticaret açığına olumsuz etkisi 2.2 milyar $’a
(2014 Kasım: 3.8 milyar $) gerilerken düşük petrol fiyatlarına bağlı olarak yılın ilk
11 ayında enerji açığı 30.7 milyar $ oldu (2014 Ocak-Kasım: 44.8 milyar $).
Dış ticaret dengesine geniş ekonomik gruplar sınıflandırmasına göre yıllık bazda
baktığımızda ithalattaki düşüşün büyük kısmı ithalatımızın yaklaşık %70’ini
oluşturan ara (hammadde) malları ithalatındaki (%-31) azalıştan kaynaklandı. Yıl
genelinde zayıf bir görünüm sergileyen ara malı ithalatı, yılın ilk 11 ayı itibariyle de
bir önceki yıla göre %19 daraldı. Ayrıca yatırım malları Kasım ayında ithalatı
%11.4, tüketim malları ithalatı %6.3 azaldı.
Geniş ekonomik gruplar sınıflandırmasına göre yıllık bazda baktığımızda ihracat
tarafında ise en fazla azalış %12 ile ara malları ve tüketim malları ihracatında
gerçekleşirken yatırım malları ihracatı %10 artış kaydetti.
Avrupa Birliğine yapılan ihracatın payı 2014 yılının Kasım ayında %43.8 iken 2015
yılı aynı döneminde %48.0 oldu. AB’ye yapılan ihracatta euro bazında %14.5’lik
bir artış söz konusu iken bölgeye yapılan ihracat dolar bazında
değerlendirildiğinde %1.5 azalarak 5.6 milyar $ (2014 Kasım: 5.7 milyar $)
seviyesine geriledi. Nitekim Ocak-Kasım dönemine bakıldığında da AB’ye yapılan
ihracat paritedeki gerilemeyle uyumlu olarak %7.2 azalışla 58.6 milyar $ oldu
(2014 Ocak-Kasım: 63.2 milyar $).
Kasım ayında en fazla ihracat yapılan ülke 1.2 milyar $ ile yine Almanya olurken
bu ülkeyi 867 milyon $ ile İngiltere, 789 milyon $ ile Irak ve 616 milyon $ ile İtalya
izledi. İthalatta ise ilk sıradaki yerini 2 milyar $ ile Çin korurken bu ülkeyi Almanya
(1.7 milyar $), Rusya (1.4 milyar $) ve İtalya (0.9 milyar $) takip etti.
Devam eden jeopolitik riskler ve küresel ekonomideki zayıf seyir ihracatın baskı
altında kalmasına neden oluyor. Enerji fiyatlarındaki düşüş, jeopolitik riskler ve
yaptırımlar nedeniyle Rusya’ya gerçekleştirdiğimiz ihracat Kasım ayında %37
gerilerken Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracat da %22 azaldı. Türkiye ile Rusya
arasındaki ilişkilerin bozulmasının ardından Rusya’nın Türkiye için uygulamaya
koyduğu yaptırımların da etkisiyle Aralık ayından itibaren Rusya’ya yapılan
ihracattaki daralmanın daha da belirginleşmesi bekleniyor. Diğer taraftan Avrupa
ekonomisinde görülen toparlanmanın hızlanması ihracat üzerindeki baskıyı
sınırlandırabilir. Ayrıca petrol fiyatları başta olmak üzere küresel emtia
fiyatlarındaki düşük seyrin ithalat üzerindeki azaltıcı etkisinin devam edeceği
tahmin ediliyor.
Dış Ticaret Dengesi (milyar USD)
(Milyar USD)
Dış Ticaret Açığı
1212Ocak - Ocakaylık
aylık
Kas.15 Kas.14 Kas.15 Kas.14 Kas.15 Eki.15
4,2
8,3
57,0
76,0
65,5
69,6
Enerji
2,2
3,8
30,7
44,8
34,7
36,3
Enerji Dışı
2,0
4,5
26,4
31,3
30,9
33,3
11,7
13,1
132,2
144,3
145,5
146,8
Toplam İhracat
Enerji
0,4
0,6
4,2
5,7
4,6
4,7
Enerji Dışı
11,4
12,5
128,0
138,6
140,9
142,0
Toplam İthalat
216,4
16,0
21,4
189,2
220,4
211,0
Enerji
2,6
4,4
34,8
50,5
39,2
41,0
Enerji Dışı
13,3
17,0
154,4
169,9
171,8
175,4
Altın İhracatı
0,1
0,0
7,4
3,2
7,4
7,3
Altın İthalatı
0,2
2,0
3,1
6,5
3,7
5,5
Altın Ticareti (net)
-0,1
-2,0
4,2
-3,3
3,7
1,8
Altın
milyar $
Dış Ticaret Açığı (12 aylık)
110
100
90
80
70
69,2
65,5
60
50
12 Aylık Dış Ticaret Açığı
40
Altın Hariç Dış Ticaret Açığı
30
Kasım 08
Mart 09
Temmuz 09
Kasım 09
Mart 10
Temmuz 10
Kasım 10
Mart 11
Temmuz 11
Kasım 11
Mart 12
Temmuz 12
Kasım 12
Mart 13
Temmuz 13
Kasım 13
Mart 14
Temmuz 14
Kasım 14
Mart 15
Temmuz 15
Kasım 15

Dış ticaret açığı 2015 yılının Kasım ayında 2014 yılının aynı ayına göre %49.1
azalarak 4.2 milyar $’a geriledi (2014 Kasım: -8.3 milyar $). Bu rakamla birlikte 12
aylık dış ticaret açığı 65.5 milyar $’a (Ekim: 69.6 milyar $) gerilerken yılbaşından
buyana dış ticaret açığı 57.0 milyar $ düzeyinde gerçekleşti (2014 Ocak-Kasım:
76.0 milyar $).
milyar $
milyar $
12 Aylık Enerji Açığı
12 Aylık Enerji Açığı
60
60
50
50
40
40
34,7
34,7
30
30
20
Mart 08
Temmuz 08
Kasım 08
Mart 09
Temmuz 09
Kasım 09
Mart 10
Temmuz 10
Kasım 10
Mart 11
Temmuz 11
Kasım 11
Mart 12
Temmuz 12
Kasım 12
Mart 13
Temmuz 13
Kasım 13
Mart 14
Temmuz 14
Kasım 14
Mart 15
Temmuz 15
Kasım 15

1
Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü
[email protected]
Mustafa Can BASMACI
0216 503 5348
Muharrem BAYKARA
0216 503 5394
Cihangir DİNCER
0216 503 5826
UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunulan bu yayının
hazırlanmasında gerekli özen ve dikkat gösterilmesine rağmen oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının
ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler
genel niteliktedir. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak
kabul edilemez. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize de uygun olmayabilir. Bu
nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar
doğurmayabilir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul
etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde
sunulmaktadır.
2