Kan Kanserin Belirtileri

advertisement
Kan Kanserin Belirtileri
http://bitkiseldestek.com/kan-kanserin-belirtileri/
Kan Kanserin Belirtileri
Kan kanserin belirtileri nedir nasıl bir hastalıktır sebepleri ve belirtileri nelerdir kanser tedavisinde hangi yöntemler kullanılır kamser için bitkisel çözüm var mıdır merak ettiklerinizi bu yazıda okuyabilirsiniz....
Kanser Tedavisi İçin Bitkilerden Yapılan %100 Doğal Ürünleri Görmek İçin Buraya Tıklayabilirsiniz...
LÖSEMİ NEDİR ?
Halk arasında kan kanseri denilir. Kandaki alyuvarların aşırı
derecede çoğalması sonucu meydana gelir. Kan yapıcı dokuları etkileyen
ve kandaki akyuvarların aşırı derecede artmasına neden olan kötü huylu
hastalık.
Akut lösemilerin ilk belirtileri kansızlık, ateş, kanama ve lenf
düğümlerinde şişmedir. Hastaların çoğunda tam iyileşme sağlanarak,
kandaki kötü huylu, hücrelerin tümü yok edilebilir; vakaların yarıdan
çoğunda hastalık beş yıl boyunca yeniden ortaya çıkmaz. Buna karşın öbür
lösemi türlerinde tedavi genellikle olumlu sonuç vermez. Kronik
lenfositik lösemi öncelikle yaşlılarda görülür ve kimi zaman yıllarca
belirti vermez.
Son yıllarda uygulanan kemik iliği nakilleri başarılı sonuçlar vermekte ve hastalar iyileşmektedirler. 1. S: Lösemi nedir? C: Lösemi halk arasında kan kanseri diye bilinen hastalıktır. Bu hastalıkta çoğunlukla kemik iliğinden kaynaklanan ve bir tek hücrenin kanserleşmesi, daha sonra bu hücrenin bölünerek çoğalıp, önce kemik iliğini, daha sonra tüm organları istila etmesi durumu söz konusudur. Eğer tedavi edilmezse olay kısa sürede hastanın kaybı ile sonuçlanır.
2. S: Çocuklukta Lösemi görülür mü? C: Çocuklarda en sık görülen kanser türü Lösemidir. Beyaz ırkta
çocukluk çağında Löseminin sıklığı 100.000 canlı doğumda yaklaşık 5
kadardır.
3. S: Lösemi çocuklarda en sık hangi yaşlarda ortaya çıkar? C: Lösemi en sık 2 - 5 yaşları arasında görülür. Bu dönem çocuklarda Lenf dokusunun en aktif olduğu dönemdir.
4. S: Çocuklarda Lösemiye neden olan faktörler nelerdir? C: Herşeyden önce tüm kanserler gibi Löseminin de genetik bir
hastalık olduğunu, yani vücudumuzdaki kanser önleyici veya kanser yapıcı
genlerdeki bazı bozukluklar sonucu ortaya çıktığını bilmek gerekir. Bu
bozulmayı kolaylaştıran bazı faktörler vardır. Bunlar arasında iyonizan
radyasyon, bazı virüsler, bazı kimyasal maddeler ve bazı genetik
hastalıklar sayılabilir.
5. S: Löseminin belirtileri nelerdir? Bir ebeveyn hangi durumlarda Lösemiden şüphelenmelidir? C: Löseminin klinik belirtileri birçok hastalık ile karışır.
Halsizlik, iştahsızlık, solukluk, düşmeyen ateş, deride morluklar veya
küçük kırmızı kanama odakları, burun ve diş etlerinden kanama, karında
şişlik, lenf bezlerinde büyüme, kol ve bacak ağrıları bunlar arasında
sayılabilir. Bunlardan birinin veya birkaçının olması durumunda bir
çocuk kan ve kanser hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
6. S: Lösemi ölümcül bir hastalık mıdır? Bu hastalıkta sağ kalma oranı nedir? C: Lösemi çocukluk çağında görülen kanserler arasında tedavi şansı
en yüksek olanlardan biridir. Günümüzün modern tedavi protokolleri ile
akut Löseminin genel anlamda tedavi şansı %70 - 75 dir. Bazı Lösemi
tiplerinde bu oran %90 ın üzerine çıkmaktadır.
7. S: Lösemi tedavisi için yurtdışına gitmek gerekir mi, yoksa tedavi olanakları ülkemizde de mevcut mudur? C: Ülkemizde Löseminin her türlü tedavisi en modern şartlarda ve
yurt dışından çok daha ucuza yapılabilmektedir. Bunun için yurt dışına
gitmek gereksizdir.
8. S: Lösemi oluşmasında yiyeceklerin bir rolü var mıdır? C: Lösemi ile yiyecekler ve yiyecekler içindeki koruyucu maddeler
arasında bugüne kadar herhangi bir ilişki gösterilememiştir.
9. S: Lösemi oluşmasında ebeveynin ihmali söz konusu mudur? C: Hamilelik sırasında sigara içmek veya uyuşturucu kullanmak ile
veya hamileliğin ilk 3 ayında röntgen çektirmek ile Lösemi oluşumu
arasında ilgiye işaret eden bilgiler vardır. Bu tür davranışlardan
kaçınılmalıdır.
10. S: Lösemi tedavisi her hastanede yapılabilir mi? C: Hayır, Lösemi tam donanımlı ve Çocuk Kan ve Kanser Hastalıkları
bölümü bulunan bir hastanede tedavi edilmelidir. Bu hastalığın tedavisi
ancak bu konudaki uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.
Kanda, kan yapıcı dokularda ve diğer organlarda anormal kan
hücrelerinin kontrolsuz olarak çoğalmasıyla ortaya çıkan bir hastalık.
Tıp dilinde lösemi veya lökoz olarak geçer.
Sebebi tam olarak bilinmemekle beraber çeşitli kimyevi ajanların,
radyasyonun, virüs adı verilen mikropların hastalığın meydana gelişinde
rol oynadığı ve bazı genetik hastalıkların da, hastalığa yatkınlık
teşkil ettiği düşünülmektedir.
İlerleyici bir seyir gösteren hastalığın belirtileri, anormal
(habis) hücrelerin, kan yapıcı organlarda normal hücrelerin yapımını
engellemesi sonucunda ortaya çıkar. Normal alyuvarların yapımındaki
azalma ile kansızlık (anemi); normal akyuvarların yapımındaki azalma
neticesinde mikrobik hastalıklar ve ateş; kan pıhtılaşmasında rol alan
kan pulcuklarının (trombositler) yapımındaki azalma ile çeşitli
kanamalar (burun kanaması, cilt altı kanaması gibi) meydana gelir.
Ayrıca, hastalığın diğer bazı bulguları da habis hücrelerin bazı
organları işgal etmesine ve çeşitli kimyevi maddeler salgılamasına
bağlanır. Bütün bu hızlı hücre yapım ve yıkımı kilo kaybı ve terlemeye
de yol açar. Hastalarda dalak ve bezelerin de genellikle büyümüş olduğu
tesbit edilir.
Kan kanserinin hücre tipine göre (myeloit, lenfoit gibi) ve
hastalığın süresine göre (müzmin ve had) çeşitleri vardır. Bazı tipler
daha hızlı ve kötü bir gidiş gösterir. Çocukluk çağında lösemi tipleri
diğer kanser tiplerine göre daha sık görülmektedir.
Hastalığın tedavisinde, son yıllarda oldukça önemli adımlar
atılmışsa da sebepler bilinemediği için sebebe yönelik tedavi
yapılamamaktadır. Günümüzde tatbik edilen tedavilerin temel amacı, habis
hücreleri ortadan kaldırmaktır. Tedavi şemaları hastalığın tiplerine ve
safhalarına göre değişiklik gösterir. Radyasyon (şua) tedavisi; çeşitli
kanser ilaçlarının tatbiki; bağışıklama (veya bağışıklık sistemini
güçlendirme) tedavisi (immünoterapi), kemik iliği nakli başlıca tedavi
şekilleridir. Kemik iliği nakli, kriz (atak) atlatıldığı zamanda kişinin
kendi hücrelerinin (ototransplantasyon) veya uygun bir vericinin
hücrelerinin (allotransplantasyon) verilmesi ile olabilmektedir. Bu
tedavi şekillerine ek olarak birçok yeni metod deneme safhasında olup,
müsbet neticeler vermektedir. Hastaların kaybedilmelerinin en önemli
sebepleri, aşırı zayıflık, mikrobik hastalıklar, kanama ve işgale bağlı
organ yetmezlikleridir.
Tatbik edilen tedavilerle hastalık krizi (atağı)
atlatılabilmektedir. Ancak bazan kısa bazan da yıllarca süren aralardan
sonra hastalık yeniden ortaya çıkabilmektedir.
Kan kanseri içinde en iyi tip, müzmin lenfositer tiptir. Bu tip
genellikle 50 yaşından sonra görülür, 20-25 sene devam edebilir. Bunun
tipik soya çekimle (irsiyet) alakası vardır. Akut lösemiler ise
genellikle 3-12 ay içinde ölümle sonlanmaktadır.
TAM OLARAK BİLİNMEYEN BİR NEDENLE AKYUVARLARIN ANİ VE
DENETLENEMEZ BİÇİMDE ÜREMESİYLE ORTAYA ÇIKAN BİR GRUP HASTALIK GENEL
OLARAK KAN KANSERİ (LÖSEMİ) OLARAK ADLANDIRILIR.
Lösemi terimi beyaz kan, yani akyuvarlar açısından zengin kan
anlamına gelir. Kanda akyuvar sayısının artmasıyla seyreden lösemiler,
kan kanserlerinin yalnızca bir bölümünü oluşturur. Bu nedenle günümüzde
kan dolaşımında olgunlaşmamış ve tipik olmayan akyuvarların sayıca çok
ya da az olmasına göre “lösemik kan kanseri” ve “alösemik kan kanseri”
ayırımı yapılmaktadır.
Kan kanserleri çeşitli akyuvar hücrelerinin üretildiği dokuları
etkileyen bir tümör hastalığıdır. Dolaşımdaki kanı etkilediği gibi,
sonuçları çevre kanında belirgin biçimde görülmeyebilir. Hastalıktan
etkilenen hücreler (granülositler, lenfositler, retikülohistiyositler ve
plazma hücreleri) denetimden çıkarak bağımsız hareket etmeye başlar ve
kan hücrelerinin üretildiği organlara, ayrıca başka organ ve dokulara
yerleşip yapısal yıkıma neden olurlar.
NEDENLERİ
Bütün tümörler gibi kan kanserlerinin de nedenleri açıklığa
kavuşmamıştır. Ama araştırmalar, kan kanserine neden olan ya da
hazırlayan etkenler hakkında önemli veriler sağlamıştır. Bunlara
“lökomojen faktörler”, yani kan kanserini hazırlayıcı etkenler adı
verilir. Bazı etkenlerin (örneğin iyonlaştırıcı ışının [radyasyon])
hastalığa neden olduğu kesinlikle bilinmekle birlikte, bazıları henüz
kanıtlanmamıştır.
- IRK, YAŞ VE CİNSİYETE BAĞLI ETKENLER
Yirmi dört ülkede yapılan bir araştırmaya göre kan kanserinden ölüm
oranı 100.000 de 6 dır. Ama hastalığın görülme sıklığı toplumlara göre
değişir; beyazlarda, Afrika ve Uzakdoğu kökenlilere göre iki kat daha
sık rastlanır. Kronik lenfositer lösemi Japonlar’da ve Çinlilerde hiç
görülmezken, Yahudiler’de son derece yaygındır. Bunun nedeni tam olarak
bilinmemekle birlikte ırk, kalıtım ve çevre etkenlerininrolü
tartışılmaktadır.
Hastalığın görülme sıklığı ile yaş arasındaki bağıntı çok
değişkendir; Yaşamın ilk on yılında artan görülme sıklığı, 3-5
yaşlarında en yüksek orandadır. Hastalık 50 yaş sonrası yeniden sıklaşır
ve 70-75 yaşlarında sıklığı ikinci kez doruğa ulaşır.
Yaş ile hastalığın değişik tipleri arasında da bir bağıntı vardır.
Çocuklarda akkut lenfositer lösemiye sık rastlanırken, akut miyeloit tip
ender görülür. Çocukluk döneminde hastalığın kronik biçimleri hemen
hemen hiç görülmez. Orta yaşlarda akut ve kronik tipler yaklaşık olarak
eşit orandadır, yaşlılarda ise kronik lenfositer lösemi ve akut miyeloit
lösemi oranı belirgin biçimde artar. Ama bütün lösemi türleri içinde,
kötü gidişli akut tipler, ötekilerden daha sık görülmektedir.
Ayrıca hastalık, kadınlara göre erkeklerde daha yaygındır. Kan kanserinde kalıtsal etkenlerin önemi konusunda tartışmalı görüşler vardır.
- İYONLAŞTIRICI IŞINIM
İyonlaştırıcı ışınımın hazırlayıcı etkisi, insan ve hayvanlar
üzerinde deneylerle kanıtlanmıştır. İnsanlarda ışınıma bağlı olarak
gelişen kan kanseri olguları uzun süreden beri bilinir. Hiroşima ve
Nagazaki’ye atılan atom bombalarından sonra sağ kalan insanlar üzerinde
yapılan araştırmalarda, ışınımın kan kanseri sıklığını önemli ölçüde
artırdığı, ayrıca ışınım miktarı ile kan kanseri arasında doğru orantılı
bir ilişki olduğu açıkça kanıtlanmıştır. Kan kanserinin radyoloji
uzmanı hekimlerde başka insanlara oranladaha sık görüldüğü de bilinen
bir gerçektir.
- KAN KANSERİNİ HAZIRLAYAN BAŞKA DIŞ ETKENLER
Uzun süre benzol etkisinde çalışan kişilerdeki akut miyeloit lösemi
sıklığı, benzolün hastalık nedeni olduğu yolunda en küçük bir kuşku
bırakmamaktadır. Başka maddelerle ilaçların böyle bir rol oynayıp
oynamadığı konusunda ise kesin bir bilgi yoktur.
Akut ve kronik olmak üzere iki tip kan kanseri vardır. Bu biçimlerde
etkilenen hücrenin tipine göre miyeloit ve lenfositer olarak kendi
içinde ikiye ayrılır. Hücre tipine göre yapılan bu sınıflandırmada,
özellikle hastalığın akut biçimlerinde daha ender olarak öteki hücre
tipleri de etkilenebilir. Böylece akut eozinofiler kan kanseri,
bazofiler kan kanseri ve kloroma tabloları ortaya çıkar. Burada akut ve
kronik terimlerinin hastalığın klinik tablosu ile değil, kan özellikleri
ile ilgili olduğunu vurgulamak gerekir.
AKUT KAN KANSERLERİ
Akut kan kanserlerinde başlangıç belirtileri çok çeşitli olduğundan,
hastalık tablosunu tanımlamak oldukça güçtür. Yine de hastalığın bulgu
ve belirtilerinin çoğu, kandaki değişikliklerden ve akut kan kanserinin
yayılıcı özelliğinden kaynaklanır. Olguların yarısından çoğunda ilk belirti kanama eğilimindeki
artıştır. Sık görülem ilk belirtiler arasında deri ve mukozalardaki
purpuralar (morumsu kırmızı küçük kanama odakları) ile dişeti ve burun
kanamaları sayılabilir. Kanama herhangi bir organda da görülebilir.
Örneğin gözün ağ tabakası, dişler, beyin, beyin-omurilik zarı (meninks),
böbrek ve idrar kesesi, sindirim organları ve akciğer zarında da
kanamalara rastlanabilir. Ağır bir seyir izleyen ateş, başlangıçta olguların üçte birinde görülürken, akut kan kanserlerinde her olguda gözlenir. Tipik bir belirti de ağız ve yutakta kanamalı ve doku ölümüne bağlı
(nekrotik) değişimlerdir. Dil ve dudaklar kuruyup çatlar; dişetlerinde
şişme, kanama ve yer yer doku ölümü (nekroz) görülür, iç yanak mukozası
ve damakta topluiğne başı büyüklüğünde kanama odakları ile içi kan dolu
keseciklere rastlanır, büyüyen bademcikler kanamalı, morumsu, gri beyaz
bir zarla kaplıdır. Hastalığın ileri evrelerinde her olguda görülen
kansızlık, başlangıçta belli olmayabilir, ama ilerleyici niteliği ile
zamanla halsizlik, baş dönmesi, kalp atışlarında hızlanma ve yorgunlukla
gelen nefes darlığı yaratır.
Hastalığın başlangıcında ya da daha çok gidişi sırasında kanserli
hücreler tüm dokulara yayılarak değişik ölçülerde yıkıma yol
açabilirler. En çok şu sonuçlar görülür: Özellikle çocuklarda yer yer
östeoliz (bölgesel kemik erimesi), osteoporoz (kemik dokusunun
yoğunluğunun azalması) ya da iskelet sisteminde periost (kemik dış zarı)
tepkimesi, etkilenen bölgeye göre değişik yerel felçlerle ortaya çıkan
sinir sistemi belirtileri, akut ya da daha çok belirtisiz başlayan
beyin-omurilik zarı tahrişine bağlı lösemi menenjiti. Akut kan
kanserinin klinik belirtileri arasında son olarak dalak, lenf düğümü ve
karaciğer büyümesi dikkati çeker. Dalak büyümesi genellikle ön planda
değildir. Hatta olguların %40 ında hiç görülmez. Aynı biçimde karaciğer
büyümesi de belirgin değildir ve olguların önemli bir bölümünde
görülmeyebilir. Öte yandan lenf düğümü büyümesi çocukluk çağı akut
lenfositer lösemilerinde baş, boyun yanları ve göğüs bölgelerinde çok
yaygındır.
Bunlardan da anlaşılacağı gibi akut kan kanserlerinin çok çeşitli
klinik belirtileri vardır. Bu belirtilerin en azından hastalığın
başlangıcında tek tek ya da birkaçının bir arada görülebileceği dikkate
alınırsa, akut kan kanserinin kolayca başka hastalıklarla (enfeksiyon,
romatizma hastalıkları vs.) karıştırılabileceği ve yanlış tanı koyma
olasılığının yüksek olduğu anlaşılır. Akut kan kanserleri çok hafif ve
değişken belirtilerle ortaya çıksa da, kan tahlili yapılmasını
gerektiren bir ya da daha çok belirti mutlaka bulunur. Böylece tanıya
yaklaşılır ya da en azından kan kanseri kuşkusu sağlam bir temel üzerine
oturtulur.
İNCELEMELER
KAN VE KEMİK İLİĞİ İNCELEMESİ
Kan kanseri tanısı ve hücre tipini belirlemek açısından kaçınılmaz
olarak en önemli inceleme kan ve kemik iliği incelemesidir. Günümüzde
kan kanseri sınıflandırmasında çevre kanın incelenmesi yeterli
görülmemektedir. Çevre kanı normale yakın olabilir ya da belirsiz
değişiklikler gösterebilir. O yüzden kemik iliği ve lenf düğümü
incelemeleri de gerektirebilir. Böylece kan kanserinin hücre tipi ve
hücrelerin olgunluk dereceleri belirlenebilir. Hücre biçimine göre çeşitli akut kan kanseri tipleri ayırt
edilebilir. Bu sınıflandırma klinik açıdan olanaksız görünürse de,
çeşitli tiplerin hücre biçimine göre aynı tedaviye farklı yanıtlar
vermesiyle doğrulanmaktadır.
Akut kan kanserlerinde en önemli bulgu kan ve kemik iliğindeki
olağandışı hücrelerdir. Buna karşın akyuvarlar ya da kemik iliği
hücrelerinde her zaman sayısal değişiklik görülmeyebilir. Kanserli hücrelerde çoğunlukla auer cisimcikleri denen oluşumlar
bulunur. Bu cisimciklerin görülmesi akut kan kanseri tanısını
kesinleştirdiği gibi, kanserin miyeloit tipte olduğunu da belirtir.
GİDİŞİ
Kan kanserlerinde hastalığın gidişi ve sonlanması akut ve kronik
biçimleri ile miyeloit ve lenfositer tipler arasında büyük değişiklik
gösterir. Ama kan bulguları hastanın yaşı, hastalığın evresi ve
uygulanan tedavigibi çeşitli etkenlere göre, aynı hücre tipindeki kan
kanserlerinde de gidiş ve buna bağlı olarak sonlanma çeşitlilik
gösterebilir. Kana ilişkin ve kan dışı etkenlerin iyi bilinmesinin
yanında dikkatli bir değerlendirme, oldukça sık yapılan iki hatayı
önleyebilir.
Bunlardan ilki ve belki da en sık görüleni hastalığın kan kanseri
olması nedeni ile daha başından sonucun kötü olacağını kabul etmek,
ikincisi ise tam tersine hiçbir iyileşme şansı bulunmayan olgularda
aşırı beklentilerle hastaları ileri uzmanlık merkezlerinde uzun ve
bıktırıcı araştırmalarla oyalamaktır. Ağır gidişli ve kötü sonlanan akut
kan kanserlerinde, hastalığın gelişiminin önceden belirlenmesine ve
gerçekçi bir değerlendirmeye yardımcı olacak bazı temel verileri
incelemek gerekir. Herşeyden önce akut lenfositer lösemi ve akut miyeloit lösemi
arasında hastalığın gidişi açısından temelde büyük bir fark olduğu
bilinmelidir. Akut lenfositer lösemilerde tam iyileşme yüzdesi, miyeloit
lösemilere göre belirgin ölçüde yüksektir. Aynı biçimde iyileşme dönemi
ve beklenen yaşam süresi de akut lenfositer lösemilerde daha uzundur.
Özellikle çocuklardaki ALL de ilaç tedavisi neredeyse %100 tam
iyileşme sağlamaktadır. Geniş çaplı bir araştırmada tanıdan 5 yıl sonra
bile yaşayan hastalar bildirilmiştir. Bunların % 60 ında hiçbir hastalık
belirtisi görülmemiştir.
TEDAVİ
Duyarlı ve güç bir konu olan kan kanseri tedavisi, kullanıma sunulan
ilaçların çoğalması ve uygulama alanındaki çeşitlilik nedeni ile daha
da karmaşıklaşmıştır. Ama kronik biçimler dışında kaderci bir tutumla
hastalığın kabullenildiği geçmiş dönemlere göre durum çok farklıdır.
Hastalığın ilerleyişi uzun süre denetim altında tutulabilmekte ve büyük
bir oranda kesin olarak yenilebilmektedir.
- FİZİKSEL TEDAVİ
1903 den beri uygulanan ve uzun süre tek tedavi yöntemi olan
iyonlaştırıcı ışınım değişik biçimleri ile kan kanseri tedavisindeki en
önemli fiziksel yöntemdir.
- İLAÇ TEDAVİSİ (KEMOTERAPİ)
İlaç tedavisi günümüzde kan kanseri tedavilerinin temelini
oluşturur. Değişik biçimlerde etki gösteren bir çok ilaç birlikte
kullanılmaktadır. Birden çok ilacın birarada kullanılması ile daha çok
sayıda kanserli hücreyi yok etme eğilimi, günümüzde en yaygın tedavi
anlayışıdır.
- HORMON TEDAVİSİ
Kortikosteroid grubu ilaçların kan kanseri tedavisinde önemli bir
yeri vardır. Hormon kökenli bu ilaçların olumlu etkileri iki biçimde
görülür. Kan kanseri hücrelerine özel biçimde etki ederek kan yapımını
uyarıcı, kılcal damarlar düzeyinde de kanamayı ve zehirlenmeyi önleyici
etki gösterirler.
KRONİK KAN KANSERLERİ
Değişik hücre tipli akut kan kanserlerinin tersine kronik kan
kanserinde lenfositer ve miyeloid biçimler çok değişik klinik
belirtilere yol açar. Miyeloid biçimde aşırı dalak büyümesi belirgindir.
Lenfositer biçimde ise bütün vücuttaki derin ve yüzeysel lenf
düğümlerinde aynı anda belirgin bir şişme gözlenir.
KRONİK MİYELOİD LÖSEMİ (KML)
Kronik miyeloid lösemi bir erişkin hastalığıdır en çok 30-60 yaş
arasında görülür. 25 yaş altında çok enderdir ve çocuklarda kesinlikle
ayrıksı bir durumdur. Ayrıca kadınlarda erkeklerden daha sık rastlanan
tek kan kanseri biçimidir. Bütün kan kanserleri arasında en belirtisiz başlayan türdür. Sıradan
kan tahlili ya da chek-up sırasında rastlantıyla saptanan olgularda
hastalığın klinik belirtilerinin, kan tablosu değişikliklerinden 2-3 yıl
sonra ortaya çıktığı belirlenmiştir. Hastalığın en temel bulgusu belirgin ve kimi zaman aşırı boyutlara
ulaşabilen dalak büyümesidir. Dalak büyümesi görülmeyen olgularda KML
tanısı çok kuşkuludur. En erken ve sık ortaya çıkan belirtiler, karın ve sindirim
sistemiyle ilgili olarak dalak büyümesinin yol açtığı yakınmalardır.
(sindirim güçlüğü, karında gerginlik ve dolgunluk duygusu, kimi zaman
karnın sol yanında ağırlık duygusu ve ağrı). Sistemik (genel) ya da
karın ve sindirim sistemine ilişkin belirtiler daha geç ortaya çıkar.
Bunlarla birlikte görülen öteki belirtiler kansızlıktan kaynaklanan
yakınmalar (halsizlik, çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi vb). Ya da
metabolizmanın hızlanmasına bağlı bulgulardır. (Örneğin kilo yitimiyle
birlikte genel durumun bozulması). KML de kanda üre artışı da sık
görülür. Bunun sonucunda böbreklerde oluşan ürik asit taşları, ağrı
nöbetlerine yol açar.
Kan tablosu
KML de kan ve kemik iliğindeki en belirgin özellik genel dolaşımda
granülosit dizisinden olgunlaşmamış hücrelerin görülmesidir. Bu
hücrelerde belirgin biçimde olağandışılık bulunur. Kemik iliğinde ise
ilik hücreleri belirgin ölçüde artmıştır. Akyuvar sayısında da önemli
bir artış vardır. Ama bu çeşitli olgularda hatta aynı olguda büyük
farklılık (15.000-500.000 mm3 arasında) gösterir. Akyuvar sayısının
normal ya da normalin altında olmasıoldukça enderdir; akyuvar
sayısındaki artış hastalığın neredeyse değişmez bir bulgusudur. Sayıları
mutlak olarak artan akyuvarlar, miyelosit ve metamiyelositlerin
çoğunlukta olduğu nötrofil granüloblastlar ve granülositlerden oluşur.
KML de görülen bu akyuvarlar normal biçimlerini bir ölçüde yitirmiş,
anormal yapıda hücrelerdir. Kemik iliğinde biçimsel anormallik gösteren
granüloblastlar arasında genellikle miyelositler ağırlıktadır. Ama genel
dolaşım kanın olduğu gibi kemik iliğinde de bu hücrelerin bütün oluşum
evrelerinin görülmesi nedeni ile, akut kan kanserlerinin önemli bir
özelliği olan “lösemihiatusu”na rastlanmaz. Granüloblast artışı bütün
hastalık dönemi boyunca değişmeyen bir bulgudur. Öte yandan hastalığın
başlangıcına ait tipik bir bulgu olan megakaryosit artışı, hastalık
boyunca azalma göstererek ileri evrelerde normalin altına iner.
Eritroblast serisindeki bozukluk ise hastalığın başlangıcında
görülmeyip, ileri evrelerde ciddi boyutlara varır.
Kemik iliğindeki bu değişikliklerle birlikte dolaşım kanında da
trombosit sayısında giderek azalma ve ağır kansızlık gelişir. Hastalık tedavi edilmediğinde kronik bir gidiş gösterir: Tüm gelişim
evrelerinde akyuvar sayısında artış ile ortaya çıkan alevlenme
dönemlerini, kendiliğinden iyileşme dönemleri izler. Ortalama yaşam
süresi üç yıldır. Ama %25 oranında 5-10 yıl yaşayan olgular da
bildirilmiştir. Dalakta ilerleyici bir büyüme vardır. Kansızlık giderek
ağırlaşı ve genel durum zafiyete varacak ölçüde bozulur. İleri
aşamalarda kanama ve enfeksiyonlar da gelişebilir. Olguların çoğunda son evrede “akut blastik kriz” adı verilen tablo
gelişir. Çoğunlukla ani biçimde, bazen de yavaş yavaş ortaya çıkan ve
önlenemeyen bu durum, akut kan kanserlerinin klinik ve kan belirtilerini
andırır.
Günümüzde tedavi yöntemleri ile hastaların çoğunda normal yaşam
koşulları, çalışma etkinliği ve klinik kan tablosunda iyileşme
sağlanabilmektedir. Akut kan kanserlerinde olduğu gibi KML de de gidişin önceden
kestirilebilmesi için bazı özelliklerin bilinmesi gerekir. Tanı
aşamasında alyuvar sayısında normal ya da en azından 3.000.000 mm3 ten
yüksek, trombosit sayısı normal ve akyuvar sayısı belirgin ölçüde artmış
(50.000/mm3’ten yüksek) hastalar genellikle daha uzun yaşar. Buna
karşın kansızlığın hızlı gelişmesi, olgunlaşmamış hücre ve bazofil
sayısının artması, dalak büyümesinin giderek ilerlemesi, lenf
düğülerinin büyüyüp yüzeysel lenf bezlerinin şişmesi, ışın ve ilaç
tedavisine direnç gelişmesi, kötü gidişe işaret eden bulgulardır. KML tedavisi dalağın ışınlanması ve/ya da ilaç tedavisinden oluşur.
Ayakta uygulanabilmesi ve daha ekonomik olması nedeni ile ilaç tedavisi
günümüzde daha yaygındır. Kan kanserinin yarattığı sorunlardan biri de
masrafların yüksekliğidir.
KRONİK LENFOSİTER LÖSEMİ (KLL)
Kronik lenfositer lösemi, öteki bütün kan kanseri tiplerinden çok
farklı klinik belirtiler gösterir. Hastalık çok yavaş gidişlidir ve uzun
süre hiçbir belirtisi görülmez. Hastalar genellikle başka nedenlerle
yitirilir. Bu hastalığı öteki kan kanserlerinden ayıran özellik,
kanserli lenfositlerin normal lenfositlerden ayırt edilememesidir.
Görülme sıklığı yaşla birlikte artan KLL çocuklarda hiç görülmez ya da
ayrıksı bir durumdur. 40 yaşın altında ise çok enderdir.
Klinik tablo
KLL nin başlıca klinik belirtileri, lenf düğümlerinde büyüme, dalak
büyümesi, genel durumun ve kan tablosunun giderek bozulması ve
enfeksiyon biçiminde komplikasyonlardır. Derin ve/ya da yüzeysel lenf düğümleri genellikle iki yanlı olarak
ve bir mandalinanın boyutunu aşmayacak ölçüde büyümüştür; hararetli ve
ağrısızdır. Fistülleşme göstermez. Dalak büyümesi KML deki kadar
belirgin olmasa da hemen hemen her zaman görülür. Uzun süre iyi olan kan tablosu, hastalığın ileri evrelerinde giderek
bozulur. Kanda antikor ve nötrofillerin azalması sonucunda özellikle
solunum ve idrar yolları enfeksiyonları gelişir. Sık gelişen bu
komplikasyonlar, hastaların ölümüne yol açan başlıca nedenlerdendir
Kan tablosu
KLL de kan ve kemik iliğinin başlıca özellikleri, kanda lenfosit
ağırlıklı bir akyuvar artışı ve kemik iliğinde az çok belirgin
lenfositler artışıdır. Genellikle 100.000/mm3 i aşmayan bir akyuvar artışı ön plandadır.
Ama akyuvar sayısının normal ya da normalin altında olduğu olgular da
bilinmektedir. Yine de lenfosit sayısının artarak dolaşımdaki akyuvarların %90-99
unu oluşturması tipik bir bulgudur. Bu duruma akyuvar sayısı normal ve
sağlıklı görünen kişilerde rastlanması son derece anlamlıdır.
Lenfositlerin büyük çoğunluğu olgunlaşmamıştır ve biçim bakımından
normal lenfositlerden çok farklı değillerdir. KLL de lenfositler görünüşte normal biçimde olmalarına karşın, işlevsel açıdan normal lenfositlerden farklıdır. Kemik iliğinde lenfosit egemenliği belirgin denebilecek ölçüdedir.
Hastalık ilerledikçe lenfositler giderek çoğalır ve normal kemik iliği
dokusuna tümüyle yerleşerek buradaki sağlam dokunun azalmasına neden
olur. Bununla birlikte kansızlık ile genel dolaşımda granülosit ve
trombosit azalması görülür.
Alevlenme ve gerileme dönemleri ile kronik bir gidiş gösteren KLL,
olguların çoğunda çok yavaş ilerler. Hastalığın tanı öncesinde bazen hiç
belirti vermeden uzun zaman varlığını sürdürmesi ve 10-20 ya da 25 yıl
yaşayan hastalar bilinmesi, KLL nin sanıldığından daha yavaş geliştiğini
düşündürmektedir. Yine de hastalığın çok değişik bir gidiş gösterdiği
unutulmamalıdır. Sık rastlanan ve orta şiddette seyreden hastalık
biçiminin yanı sıra iyi ve kötü huylu KLL de bilinmektedir. Genellikle ileri yaşlarda rastlanan iyi huylu KLL, yıllarca
belirtisiz seyredebilir; lenf düğümünde hafif büyüme, her zaman
gözlenmeyen dalak büyümesi, genel durumun iyiliği ve lenfosit
egemenliğinde akyuvar artışı dışında normal görünen kan tablosu,
hastalığın iyi huylu biçimine özgü bulgulardır. Kötü huylu biçimlerde
ise dalak ve lenf düğümlerinde hızlı büyüme, ilk evreden başlayarak
yüksek ateş, genel durumda hızlı bir bozulma, erken dönemde kansızlık ve
trombosit sayısında azalma görülür. Ama bu hızlı gelişim kötü huylu
hastalığın kendisinden çok, hastalığa geç tanı konmuş olması ile de
açıklanabilir KLL tedavisi de dalağa ışınım verme ve ilaç tedavisinden oluşur.
Ayakta uygulanabilen ilaç tedavisine günümüzde daha çok
başvurulmaktadır.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Download