b) Ortaklığın iyi işlemesini sağlamak için Türkiye`nin

_ 3
-
b) Ortaklığın iyi işlemesini sağlamak için Türkiye'nin ekonomik politikalarını topluluğunkilere yaklaştırmak üzere yapılacak ortak eylemlerdir. (Ort. Ani. Mad. 4).
Anlaşmada, ayrıca, bu iki müessesenin başlıca unsurları da açiklikla sayılmıştır. Buna göre,
taraflar arasındaki mal alış - verişlerinin tümünü kapsıyacak olan gümrük birliği :
«— 'Topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında, ithalâtta olduğu gibi ihracatta gümrük vergi­
leri ve eşit 'etkili resimlerin ve miktar kısıtlamalarının, millî üretime, Anlaşmanın hedeflerine ay­
kırı bir korunma sağlamayı gözeten eş etkili başka her türlü tedbirin yasaklanmasını;
— Türkiye'nin üçüncü memleketlerle ilişkilerinde, topluluğun Ortak Gümrük Tarifesinin ka­
bulünü ve toplulukça dış ticaret konusunda uygulanan sair mevzuatta yaklaşmayı»
Hedef tutmaktadır (Ort. Anh Mad. 10).
'Bunun yanında ortaklık rejimi, gümrük birlimi çerçevesinde, yalnız sanayi ımaldldelıeiri mübadele­
lerinde geçerli olmıyaeak, ayrıca, topluluğun ortak tarım politikası göz önünde bulundurulacak,
tarıma ve tarım ürünleri mübadelelerine de teşmil edilecektir. (Ort. Ani. Mad. 11).
Türkiye ile Topluluk arasındaki ekonolmik entegrasyonun diğer unsurları olan ekonomik
politikaların yakınlaştırılması (konusundaki «ortak 'eylemler» isa Anlaşmanın üçütacü bölümünde sayılmıştır. Bu1 eylemler, gerçek ve tüzel k i i l e r (m'ad, 1'3 - 14) ve sermaye (ımaid. 19 ve 20)
hareketlerinin ıserbe^tleştMImesi; koordon© ve g'iı lerek ortak bir uMştırima (mad1. 15), ekonomi
feonjonlktür maliye ve paJra (mad. 17), kambiyo (mad. 18) ve dış ticaret (Imad. 21) politikiaısı uygulanması; rekabet, ve'rgi'lem'e ve mevzuatın yakınlaştırılmiası alanlarında Ortak Pazar
içerisinde öngörüleni esasların! Ortaklık ilişkileri çerçevesinde d'e teldricen yürürlüğe konma­
sına ilişkindir.
Bu ge'nell ışeıma göz önünde bulundurulduğunda Katma Protokolün yeni bir (model ge­
tirmekten ziyade bir uygulama protokolü niteliği taşıdığı ve Türkiye ile Topluluğum, Or­
taklık Anlaşmasını imlzalamaklal
yüklendikleri vecibeleri fiilen yürürlüğe koymayı sağladığı
anlaşılacaktır.
5. Kadrosu ve usulü yukarıda arzoluınan Geçiş dönemi müzakerelerine başlarken Hükü­
metimiz /meseleyi, ekonomik p'lândaı, anlaşmada da üzerinde durulan iki unsuru değerlendire­
rek, sonuca bağlamıştır, anlaşmiada da üzerimde ıdurulan ilki ulnlsurui değeirlendirereik sonuca
bağlanmıştır. Bunlair, hazırlık dönenıirlde Türikiye'ninl kayidettiği ekonomik gelişme ve Or­
taklık Anlaşması çerçevesinde hazırlık döneminin uygulanmasından alınan! isomulçlardır.
Ancak, bu iki nokta hakkında bilgi vermeden Hükümetimizin, politik alçıdan, meseleye
yaklaşım tarzını d a kısaca açıklamak yo rinde olacaktır.
Bilindiği gibi, Batı Dünyası ve özellikle Avrupa ile işbirliğini arttırmayı dış pOİitikasınıın temel hedeflerinden biri olaralk kabul öden Türkiye, Batı - Avrupa .ülkelerinin yürüttoejkte olduğu ente'gralsyonj hareketine- fkatıülmiayl poüitdka ve ekonomik çUkarlarına uygun
bulmuş1 ve bu katılmaman Ortaklık Ani aşma sı nida yer alan ve genel çizigileıri yukarıida
açıManaln middel içerisinde Türkiye'niın kalkınmasının ihtiyaçlarına da cevap veredeki ger­
çekleşebileceği inanlcıyla Ortaklık Anlaşmışım imzalamıştır. Ortaklık ilişkilerimin dış politika­
mız içerisindeki yönü fcaıbul Gidildiğinde, Ortaklığın yeni biıt dönemine geçtmeik söz ko­
nusu olunca bu meseleyi ele alış tarzının ida elbette, yapıcı ve gelişmeyi sağlayıcı vasıfta
olması gerekeceği kabul edilecektir. Bu anlayış içeırsikıe, Ctumhıuriyet Hükümeti, hazırlık
dönielm&nli iziyecek ikinci döneme intikali, Türkiye yönünden en uygun şartlar içerisinde de
geçişi sağlamak amıaciylle ele almıştır.
'd. Ekomidmik alamda Hükümetçe değerlendirilen unsurların ilki Türkiye'nin hazırlık dö­
neminin uygulama süresine tekabül eden 1%5 - 1D69 devresinde gerçeJkleştiıdiği ekonomik
gelişmedir.
Bu çerçeve içerisinde, hazırlık döneminin kantitatif bir değerlendirmesini de aynı yönlerden,
yani 1964 - 1969 devresinde Türkiye'nin gerçekleştirdiği
ekonomik kalkınma ve topluluktan te­
min edilen ticari sürüm 'kolaylıkları ile malî dış kaynak imkânlarının kullanılma şekli bakımla­
rından yapmak gerekir.
Millet Meclisi
(S. Salyısı : 331ı)