ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Temmuz – 2013
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – TEMMUZ 2013
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) ………………………………………………
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ………………..………………
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ………………………………………………………………
4
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
5
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
5
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği……………………….……………………………………
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
1
EKONOMİK RAPOR – TEMMUZ 2013
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri sabit fiyatlarla %4,4 arttı.
 Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı ikinci üç aylık
çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4,4’lük artışla 30 145
Milyon TL oldu.
 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri cari fiyatlarla %10,2 arttı
 Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı ikinci üç aylık
çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %10,2’lik artışla 385 113
Milyon TL oldu.
 İmalat sanayi, 2013 yılı ikinci üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %5,7’lik artışla 61
414 Milyon TL, sabit fiyatlarla %3,4’lük artışla 7 733 Milyon TL oldu.
 Mali aracı kuruluşlar, 2013 yılı ikinci üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %24,7’lik
artışla 13 657 Milyon TL, sabit fiyatlarla %8,5’lik artışla 3 463 Milyon TL oldu.
 GSYH 2012 yılında cari fiyatlarla 1 415 786 Milyon TL oldu
 GSYH değeri 2012 yılında cari fiyatlarla %9,1’lik artışla 1 415 786 Milyon TL, sabit
fiyatlarla %2,2’lik artışla 117 675 Milyon TL oldu.
 Kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri 2012 yılında cari fiyatlarla 18 914 TL, ABD
doları cinsinden 10 497 Dolar olarak hesaplandı.
 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2013 yılı ikinci üç aylık çeyreği
bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,1’lik artış gösterirken, mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %2,1 oldu.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 İşsizlik oranı %8,8 seviyesinde gerçekleşti.
 Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Haziran döneminde geçen yılın aynı
dönemine göre 299 bin kişi artarak 2 milyon 525 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı
ise 0,8 puanlık artış ile %8,8 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,8
puanlık artış ile %11, 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 1,4 puanlık
artış ile %17,1 oldu.
 İstihdam edilenler 742 bin kişi arttı. İstihdam oranı %47,4 olarak gerçekleşti.
İşgücüne katılma oranı %51,9 olarak gerçekleşti.
 İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılı Haziran döneminde, bir önceki yılın aynı
dönemine göre 742 bin kişi artarak 26 milyon 319 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde,
tarım sektöründe çalışan sayısı 81 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan
sayısı 823 bin kişi arttı.
 İstihdam edilenlerin %24,6’sı tarım, %19,1’i sanayi, %7,4’ü inşaat, %49'u ise
hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında
hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,8 puan, sanayi sektörünün
payı 0,5 puan artarken, tarım sektörünün payı 1 puan, inşaat sektörünün payı 0,1
puan azaldı.
 İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre
göstererek %46,8’den %47,4’e yükseldi.
0,6
puanlık
artış
 Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Haziran döneminde bir önceki
yılın aynı dönemine göre 1,1 puan artarak %51,9 oldu. Aynı dönemler için yapılan
kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,8 puanlık artışla %72,5,
kadınlarda ise 1,3 puanlık artışla %31,9 olarak gerçekleşti.
2
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – TEMMUZ 2013
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı

Haziran ayında ihracat %6 azaldı, ithalat ise %2,8 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2013 yılı Haziran ayında, 2012 yılının aynı
ayına göre %6 azalarak 12 438 milyon dolar, ithalat ise %2,8 artarak 21 008
milyon dolar olarak gerçekleşti.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 Haziran ayında %64,7 iken, 2013 Haziran
ayında %59,2’ye geriledi.

Dış ticaret açığı %18,9 arttı.

Haziran ayında dış ticaret açığı %18,9 artarak 7 207 milyon dolardan 8 570 milyon
dolara çıktı.

Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 yılı Haziran ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracat %3,2 azaldı, ithalat %6,5 arttı. Mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Haziran ayında bir önceki aya göre
ihracat %2,3, ithalat %2,0 azaldı.

Avrupa Birliği’ne ihracat %5,3 arttı.

Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı 2012 Haziran ayında %37,1 iken, 2013
Haziran ayında %41,6’ya yükseldi. AB’ye yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına
göre %5,3 artarak 5 171 milyon dolar olarak gerçekleşti.

En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu.

Almanya, 2013 Haziran ayında en fazla ihracat yapılan ülke oldu. Bu ülkeye yapılan
ihracat 2012 yılı Haziran ayına göre %3,5 artarak 1 157 milyon dolar olurken;
Almanya’yı sırasıyla Irak (925 milyon dolar), İngiltere (699 milyon dolar) ve Fransa
(605 milyon dolar) takip etti.

İthalatta ilk sırayı Çin aldı.

Çin ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat, geçen yılın aynı ayına
göre %20,4 artarak 2 073 milyon dolar olarak gerçekleşti. Çin’i sırasıyla Almanya
(1 993 milyon dolar), Rusya Federasyonu (1 893 milyon dolar) ve İsviçre (1 481
milyon dolar) izledi.

İhracatta motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları ilk sırada yer aldı.

Fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi “motorlu kara taşıtları ve bunların
aksam parçaları” (1 453 milyon dolar) olurken, bu fasılı; “kazanlar, makinalar,
mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları” (1 063 milyon dolar),
“demir ve çelik” (816 milyon dolar) ve “örme giyim eşyası ve aksesuarı” (791
milyon dolar) izledi.

İthalatta mineral yakıtlar ve yağlar ilk sırada yer aldı.

Aynı ayda; ithalatı en yüksek fasıl, “mineral yakıtlar ve yağlar” (4 175 milyon
dolar) oldu. Bu fasılı; “kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların
aksam ve parçaları” (2 560 milyon dolar), “kıymetli veya yarı kıymetli taşlar,
kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası” (2 133 milyon dolar) ve “demir
ve çelik” (1 545 milyon dolar) izledi.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – TEMMUZ 2013
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
Dış Ticaret, Haziran 2012 - 2013
Dış Ticaret, Ocak-Haziran 2012 - 2013
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı çeyreğine göre %22,8 arttı
 Turizm geliri Nisan, Mayıs ve Haziran aylarından oluşan II. çeyrekte bir önceki yılın
aynı çeyreğine göre %22,8 artarak 8 677 385 bin $ oldu. Turizm gelirinin %84,6’sı
yabancı ziyaretçilerden, %15,4’ü ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edildi.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile organize etmektedirler. Bu
çeyrekte yapılan harcamaların 6 465 783 bin $’ını kişisel harcamalar, 2 211 601 bin
$’ını ise paket tur harcamaları oluşturdu.
 Ziyaretçilerin
kişi
başına
ortalama
harcaması
825
$
oldu
Bu çeyrekte yabancıların ortalama harcaması 766 $, yurtdışında ikamet eden
vatandaşların ortalama harcaması ise 1 335 $ oldu.
 Ziyaretçi
sayısı
geçen
yılın
aynı
çeyreğine
göre
%12,8
arttı
Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2013 yılı II. çeyreğinde bir önceki yılın aynı
çeyreğine göre %12,8 artarak 10 514 909 kişi oldu. Bunların 9 519 922’sini
yabancılar, 994 987’sini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu.
 Turizm
gideri
geçen
yılın
aynı
çeyreğine
göre
%0,02
arttı
Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı çeyreğine göre %0,02
artarak 1 286 831 bin $ oldu. Bunun 1 048 081 bin $’ını kişisel, 238 750 bin $’ını
ise paket tur harcamaları oluşturdu.
 Yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı 2012 yılı II. çeyreğine göre %8,8 arttı.
 Bu çeyrekte yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine
göre %8,8 artarak 1 835 515 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 701 $
olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – TEMMUZ 2013
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık %0,31 arttı.
 TÜFE’de (2003=100) 2013 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,31, bir
önceki yılın Aralık ayına göre %4,32, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,88 ve on
iki aylık ortalamalara göre %7,47 artış gerçekleşti.
 Aylık en yüksek artış %2,28 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti.
 Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Temmuz ayında endekste yer alan
gruplardan haberleşmede %0,94, eğitimde %0,81, lokanta ve otellerde %0,58,
sağlıkta %0,45 artış gerçekleşti.
 Aylık en fazla düşüş gösteren grup %4,68 ile giyim ve ayakkabı oldu.
 Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Temmuz ayında endekste yer alan
gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde %0,33, alkollü içecekler ve tütünde %0,08
düşüş gerçekleşti.
 Yıllık en yüksek artış %15,99 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda
gerçekleşti.
 TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%12,72),
ulaştırma (%9,77), lokanta ve oteller (%8,97), konut (%7,87) artışın yüksek
olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
 Aylık en yüksek artış %1,32 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop)’de oldu.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
 Üretici Fiyatları Endeksi aylık %0,99 arttı.
 Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,99,
bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,48, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,61 ve
on iki aylık ortalamalara göre %3,23 artış gösterdi.
 Aylık değişim; tarımda %0,25, sanayide %1,14 olarak gerçekleşti.
 Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,15, bir önceki yılın
aynı ayına göre %4,26 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %0,18 düşüş
gerçekleşti. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,76,
bir önceki yılın aynı ayına göre %7,08 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,93 artış
gerçekleşti.
 Sanayide en yüksek aylık artış kok ve rafine edilmiş petrol ürünlerindedir.
 Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı
sektöründe %0,73, imalat sanayi sektöründe %1,16, elektrik, gaz ve su sektöründe
%1,14 artış olarak gerçekleşti.
 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; kok kömürü
ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%5,76), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı
(%3,58), kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (%2,46) alt sektörleridir. Buna karşılık büro
makineleri imalatı (%-2,55), metal cevheri (%-0,55), mobilya ve b.y.s. diğer
ürünlerin imalatı (%-0,33) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt
sektörler oldu.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5