haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
04 Kasım 2013
Dış ticaret açığı Eylül ayında 7.5 milyar dolar ile beklentimizin üzerinde gerçekleşti
Geçtiğimiz hafta açıklanan Eylül ayı dış ticaret açığı beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Eylül ayında ihracat güçlü
görünümüne devam ederken, ithalatta artış karşımıza çıktı. Bu haftaki raporumuzda dış ticaret açığı üzerinde
etkili olan gelişmeleri inceleyeceğiz.
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
Altın Hariç Dış Ticaret (yıllık, milyar $)
120
100
80
60
40
20
0
Kaynak: TÜİK
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Eylül ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %7.6
artarak 7.5 milyar dolar ile beklentimizin üzerinde gerçekleşti. (Piyasa beklentisi: 7.3 milyar dolar,
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi: 6.5 milyar dolar). Eylül ayında ihracat geçen yılın aynı ayına
göre %1.3 artarak 13.1 milyar dolar ile beklentilerimize paralel gelirken, %3.5 artarak 20.6 milyar dolar
olan ithalat beklentimizden sapmada başrolü oynadı. 12 aylık yıllıklandırılmış verilere göre ise Ağustos
ayında 94.6 milyar dolar olan dış ticaret açığı Eylül ayında 95.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Enerji ve
altın hariç yıllıklandırılmış dış ticaret rakamlarına baktığımızda, Eylül ayında 38.6 milyar dolardan 38.2
milyar dolara sınırlı bir gerileme olduğu görülüyor.
3,000
Uzun bir dönemdir ithalat kanalı ile dış
ticaret rakamlarını etkileyen en önemli
2,500
2013 Ocak-Eylül
faktörlerin başında gelen altın ithalatının
Ortalaması
2,000
2013 Nisan ayındaki rekor seviyelerinden
gerilediğini ve Eylül ayında geçmişteki
1,500
normal seyrine geri döndüğünü görüyoruz.
1,000
Buna göre, 2.5 milyar dolar ile rekor
seviyede gerçekleşen Nisan ayı ithalat
500
rakamı, Eylül ayında söz konusu aya göre
0
%86.6 gerileme ile 333 milyon dolara kadar
geriledi. Böylece 2013 Ocak-Eylül dönemi
altın ithalatı ortalama değeri olan 1.3 milyar
Kaynak: TÜİK
dolar seviyesinin Ağustos ayından itibaren oldukça altına inildiğini ve rakamların eski seyrine döndüğünü
Eylül ayında daha belirgin görüyoruz. Altın ticaretinin normal seyrine dönmüş olması, önümüzdeki dönem
için dış ticaret rakamları üzerinde saptırıcı rol oynayan faktör etkisinin de nispeten azalmasına katkıda
bulunacaktır.
Eyl.13
Ağu.13
Tem.13
Haz.13
May.13
Nis.13
Mar.13
Şub.13
Oca.13
Altın İthalatı (milyon $)
Eylül ayı dış ticaret verileri ihracatta belirgin
bir düzelmeye işaret ediyor. 2012 yılının
25
sonundan
itibaren
küresel
büyüme
20
koşularındaki yavaşlamanın da etkisiyle aşağı
15
yönlü bir trend izleyen ihracatın yıllık
10
büyümesi Eylül ayında bir dönüş gösterdi.
5
Özellikle TL’deki değer kaybının bu durumda
0
etkili olduğu görülüyor. Ayrıca en önemli
-5
ticaret
ortaklarımızdan
olan
Avrupa
-10
Birliği’nde ekonomik koşullarda sınırlı
toparlanma ve euronun küresel piyasalarda
değer kazanması ihracattaki güçlü seyri
İhracat
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış İhracat
destekleyen bir diğer unsur. Eylül ayında
Kaynak: TÜİK
ihracat tarafında olumlu bir tablo ile
karşılaşmamıza karşın söz konusu durumun kalıcı olup olamayacağını anlamak için önümüzdeki aylara
ilişkin verilerin de destekleyici olması gerekecektir.
İhracat (y-y, %, 3 Aylık Har. Ort.)
Eyl.13
Tem.13
Mar.13
May.13
Oca.13
Kas.12
Eyl.12
Tem.12
May.12
Mar.12
Oca.12
Eyl.11
Kas.11
Tem.11
May.11
Mar.11
30
İhracatı
ülke
grupları
itibariyle
incelediğimizde de yukarıda belirttiğimiz
50
duruma
paralel
bir
görünüm
ile
40
karşılaşıyoruz. Avrupa ülkelerine yapılan
30
ihracat yıllık bazda artmaya devam ederken,
20
Ocak-Eylül dönemleri itibariyle toplam
10
ihracat içindeki paylarını da arttırdı. Ülke
gruplarında Avrupa Birliği’ne ek olarak en
0
dikkat çekici gelişme Asya ülkelerinde ortaya
-10
çıkıyor. Söz konusu gruba yapılan ihracat yılın
-20
ilk dokuz aylık bölümünde bir önceki yılın
Avrupa
Diğer
Afrika Amerika
Asya
Diğer
Birliği
Avrupa Ülkeleri Ülkeleri Ülkeleri
aynı dönemine göre %12.9 azalırken, söz
konusu dönemde grubun payı ise %35.9’dan
Kaynak: TÜİK
2012 2013
Değişim
%31.4’e düştü. Bu durumda özellikle, Çin
ekonomisinde görülen yavaşlamanın etkileri olduğunu söyleyebiliriz.
Ülke Grupları İtibariyle İhracat (paylar, %)
İhracata Katkılar (Ocak - Eylül Dönemi, Puan)
1.6
1.5
1.3
1.0
Güçlü ihracat artışına imalat sanayiinden
destek gelmeye devam ediyor. Özellikle
elektrikli makine ve cihazlar, motorlu kara
taşıtları ve makina ve mekanik cihazlar
ihracatları toplam ihracat artışına 1 puanın
üzerinde
destekleyen
fasıllar
olarak
görünüyor. Ayrıca tekstil sektörü de yılın ilk
dokuz aylık döneminde ihracatı pozitif katkı
-5.3
sağlayan bir diğer unsur. 2012 yılında ihracat
-6.4
Elektrikli
Örme
Motorlu Kazanlar, Kıymetli Mineral
artışında önemli rol oynayan altının
makine ve giyim
kara makinalar, veya yarı yakıtlar ve
etkilerinin ortadan kalkması söz konusu
cihazlar eşyası ve taşıtları mekanik kıymetli
yağlar
kalemin
ihracatı
azaltıcı
bir
etki
aksesuarı
cihazlar
taşlar
Kaynak: TÜİK
doğurduğunu görüyoruz. Son olarak mineral
yakıt ve yağ ihracatı da -6.4 puanlık etkisiyle ihracatı aşağı çeken en önemli etken olarak karşımıza çıkıyor.
2
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2
Sonuç olarak, Eylül ayında dış ticaret açığı 7.5 milyar dolar ile beklentilerimizin üzerinde gerçekleşti.
İhracat beklentilerimize paralel olarak güçlü görünümünü devam ettirirken, ithalatta beklentilerimizin
üzerinde bir canlanma ile karşılaştık. Makine ve cihaz ithalatı %20’nin üzerinde bir artış gösterirken,
motorlu kara taşıtı ithalatındaki artışın devam ettiğini görüyoruz. Bu durum kur artışının ithalat üzerindeki
etkisinin nispeten sınırlı olduğunu gösterirken, başta petrol olmak üzere ara malı ithalatının güçlü
görünümü büyüme açısından olumlu bir gösterge olarak düşünülebilir. Bir başka ifade ile son ithalat
verileri nispeten zayıf gerçekleşmesi beklenen 3. çeyrek büyümesinin ardından 4. çeyrekte büyümede bir
canlanma görülebileceğine işaret olarak algılanabilir. Ayrıca ithalattaki güçlü görünümün altın ithalatının
2013 yılı ortalamasının çok altında olduğu bir ayda gerçekleşmesi de bizim açımızdan sürpriz bir gelişme
olarak görünüyor. İhracat tarafına baktığımızda Eylül ayında belirgin bir toparlanma görüyoruz. Bu
durumun önümüzdeki aylarda da devam etmesi dış ticaret açığında bir toparlanmanın oluşmasına katkı
sağlayabilecektir. Önümüzdeki dönemde petrol fiyatlarında ciddi bir artış görmememiz, kur etkisinin daha
fazla yansıması ve bankacılık düzenlemelerinin iç talep koşullarını bir miktar zayıflatması ithalat da,
ihracatın güçlü olduğu bir ortamda, dış ticaret açığının yıllık bazda düşüşüne katkı sağlayabilecektir.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (04-08 Kasım 2013)
Tarih
04.11.2013
Ülke
Türkiye
ABD
Açıklanacak Veri
06.11.2013
%7.71 (açıklandı)
ÜFE (Ekim, y-y)
%6.22
%6.77 (açıklandı)
ISM New York İmalat Endeksi (Ekim)
594.1
--
Dayanıklı Mal Siparişleri (Eylül)
%3.7
--
--
%1.8
Euro Bölgesi
PMI İmalat Endeksi (Ekim)
51.3
51.3
Almanya
PMI İmalat Endeksi (Ekim)
51.5
51.5
İtalya
PMI İmalat Endeksi (Ekim)
50.8
51.0
Fransa
PMI İmalat Endeksi (Ekim)
49.4
49.4
İngiltere
PMI İmalat Endeksi (Ekim)
58.9
58.9
Türkiye
Reel Efektif Döviz Kuru (Ekim)
108.3
--
ABD
ISM Hizmetler Endeksi (Ekim)
54.4
54.0
Euro Bölgesi
ÜFE (Eylül, a-a)
%0.0
%0.2
İngiltere
PMI Hizmet Endeksi (Ekim)
60.3
59.8
ABD
Haftalık Mortgage Verileri
483.7
--
Öncül Göstergeler Endeksi (Eylül)
%0.7
%0.6
PMI Hizmetler Endeksi (Ekim)
50.9
50.9
Perakende Satışlar (Eylül, a-a)
%0.7
-%0.4
PMI Hizmet Endeksi (Ekim)
52.3
52.3
-%0.3
%0.5
Euro Bölgesi
Almanya
Sanayi Siparişleri (Eylül)
07.11.2013
İtalya
PMI Hizmet Endeksi (Ekim)
52.7
51.2
Fransa
PMI Hizmet Endeksi (Ekim)
50.2
50.2
İngiltere
Sanayi Üretimi (Eylül)
-%1.1
%0.5
ABD
Reel GSYH (3.çeyrek, q-q)
%2.5
%1.9
Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (3.çeyrek)
%0.6
%1.5
340 bin
334 bin
%0.50
%0.50
Haftalık İşsizlik Başvuruları
08.11.2013
Beklenti
%7.88
Fabrika Siparişleri (Eylül)
05.11.2013
Önceki
TÜFE (Ekim, y-y)
Euro Bölgesi
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Kasım)
Almanya
Sanayi Üretimi (Eylül)
İngiltere
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Kasım)
Japonya
%1.4
-%0.2
%0.50
%0.50
Öncül Göstergeler Endeksi (Eylül)
-1.4
--
Türkiye
Sanayi Üretim Endeksi (Eylül,y-y )
-%1.34
%6.7
ABD
Tarımdışı İstihdam (Ekim)
148 bin
125 bin
İşsizlik Oranı (Ekim)
%7.2
%7.3
Michigan Tüketici Güven Endeksi(Kasım)
73.2
75.0
Almanya
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
15.6 milyar €
15.5 milyar €
Fransa
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
-4.9 milyar €
-4.8 milyar €
Cari İşlemler Dengesi (Eylül)
-3.1 milyar €
--
%0.2
%0.1
-9.63 milyar
-9.20 milyar
Sanayi Üretimi (Eylül)
İngiltere
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
4.4
5
5.0
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
2012Ç3
2013Ç2
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
2012Ç3
2013Ç2
0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%) (2013
II.Çeyrek)
2012
II.
Çeyrek
2012
III.
Çeyrek
2012
IV.
Çeyrek
2013
I.Çeyrek
2013
II.Çeyrek
Tarım
7.2
3.5
2.1
3.4
4.3
5.4
Sanayi
25.7
3.2
1.1
-0.1
1.6
3.4
İnşaat
6.0
-0.8
-0.8
1.5
5.9
7.6
Ticaret
13.5
0.6
-0.7
0.0
2.9
5.0
Otel.veLokantalar
1.6
3.6
1.6
7.4
15.5
14.9
Ulaş. ve Haber.
15.3
4.4
2.9
0.7
2.3
3.3
Mali Kur.
11.5
3.6
0.9
3.8
6.5
8.5
Konut Sah.
4.4
1.7
1.6
1.7
1.2
1.3
Eğitim
2.0
4.5
3.5
4.6
4.5
4.3
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.2
5.3
4.7
5.3
4.0
4.6
Vergi-Süb.
8.7
1.5
0.9
0.9
1.5
5.3
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
25
20
GSYH
100
2.8
1.5
1.4
2.9
4.4
15
10
5
0
Sanayi
İnşaat
Ticaret
2013-I
2013-II
2012-IV
2012-II
2012-III
2012-I
2011-IV
2011-II
2011-III
2011-I
2010-III
Tarım
2010-IV
2010-II
-5
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
Kaynak: TÜİK
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
(2013
II.Çey.)
2012
II.
Çey.
2012
III.
Çey.
2012
IV.
Çey.
2013
I.
Çey.
2013
II.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
65.6
-1.2
-0.3
-0.4
3.1
5.3
Dev. Nihai Tük. Har.
10.6
4.4
5.5
8.5
7.6
7.4
Gay. Safi Ser. Oluş.
26.0
-4.3
-3.3
-1.7
2.3
3.7
Kamu Sektörü
5.1
4.0
6.8
21.8
83.9
36.7
Özel Sektör
20.9
-5.6
5.3
-6.8
-7.3
-2.0
Mal ve Hiz. İhracatı
27.3
23.2
14.4
6.7
5.6
1.2
Mal ve Hiz. İthalatı
30.9
-1.7
3.0
6.6
7.1
11.7
2.8
1.5
1.4
2.9
4.4
50
40
30
20
10
GSYH
0
-10
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Kaynak:TÜİK
Sanayi Üretim Endeksi
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
16.00
3
14.00
2
12.00
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TCMB
6
Ağu.13
-4.00
Haz.13
-5
Nis.13
-2.00
Ara.12
0.00
-4
Şub.13
Ağu.13
May.13
Şub.13
Kas.12
Ağu.12
May.12
Şub.12
Kas.11
Ağu.11
May.11
Şub.11
Kas.10
Ağu.10
May.10
-5
2.00
-3
Eki.12
0
4.00
Ağu.12
-2
6.00
Haz.12
-1
Nis.12
5
8.00
Ara.11
0
10.00
Şub.12
1
Eki.11
10
18.00
4
Ağu.11
15
5
Haz.11
20
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Ağu.13
Şub.13
Şub.12
Ağu.12
Ağu.11
Şub.11
Şub.10
Ağu.10
Ağu.09
Şub.09
Şub.08
Ağu.08
Ağu.07
Şub.07
Ağu.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Kaynak:TÜİK
Ağustos Ayı
2012
2013
Petrol Ürünleri
7.8
-13.4
Tekstil
-0.2
-0.3
Gıda
0.4
-0.8
Kimyasal Madde
-4.6
0.1
Ana Metal Sanayi
6.8
-2.0
Metalik Olm. Diğ. Mineral
-6.1
0.1
Taşıt Araçları
-24.8
21.2
Elektrikli Teçhizat
-5.7
2.9
Giyim
-0.1
-4.4
Kaynak: TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
170.0
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
90.0
80.0
70.0
138.9
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Haz.13
Eyl.13
Eyl.01
Mar.02
Eyl.02
Mar.03
Eyl.03
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Eyl.13
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
7
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
110
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
105
100
95
90
85
80
75
2005Ç1
2005Ç3
2006Ç1
2006Ç3
2007Ç1
2007Ç3
2008Ç1
2008Ç3
2009Ç1
2009Ç3
2010Ç1
2010Ç3
2011Ç1
2011Ç3
2012Ç1
2012Ç3
2013Ç1
70
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60
PMI Imalat Endeksi
55
50
45
53.3
40
35
30
Kaynak:Reuters
8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
7.71
15.0
6.77
10.0
7.49
5.0
Kaynak: TCMB
-5.0
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Gıda
35.00
Giyim ve Ayakkabı
Ev Eşyası
Lokanta ve Oteller
Yıllık
30.00
Aylık
25.00
Enerji
Tüfe
20.00
Konut
15.00
Alkollü İçecekler ve Tütün
10.00
5.00
Ulaştırma
-1
0
1
2
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
0.00
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
3
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
260
240
220
200
180
160
140
120
100
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Eki.13
Eki.12
Nis.13
Eki.11
Nis.12
Eki.10
Nis.11
Eki.09
Nis.10
Eki.08
Nis.09
Eki.07
Nis.08
Nis.07
Eki.06
Nis.06
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
9
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
20
8
15
6
4
10
2
5
0
0
-2
-5
Kaynak:İTO
Eki.13
Eki.12
Nis.13
Eki.11
Nis.12
Eki.10
Nis.11
Eki.09
Nis.10
Nis.09
Eki.08
Eki.07
Nis.08
Nis.07
Eki.06
Nis.06
-4
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
100
95
90
85.7
85
80
75
70
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TCMB
Reel Efektif Döviz Kuru
135
130
125
120
115
110
105
100
TÜFE Bazlı (2003=100)
108.31
Kaynak: TCMB
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
İşgücü Arzı (kişi)
İstihdam Edilenler (kişi)
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
31,000
29,000
27,000
10.1
25,000
23,000
Kaynak: TÜİK
21,000
19,000
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
9.3
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki Payı
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İstihdam Oranı (%)
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2010=100)
İş Arayanların Sayısı (kişi)
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
117
112
107
102
97
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
11
2013-II
2012-III
2011-IV
2011-I
2010-II
2009-III
2008-IV
2008-I
2007-II
2006-III
2005-IV
2005-I
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Haz.13
Eyl.13
92
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
Kaynak: TOBB
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
125
120
115
110
105
100
95
90
85
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
0
Eyl.03
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Eyl.13
Eyl.03
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Eyl.13
-12000
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat*
İthalat
Tarım (y-y, %)
Madencilik (y-y, %)
İmalat (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
80
100
60
80
60
40
40
20
20
0
0
-20
-20
-40
-60
Eyl.03
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Eyl.13
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Eyl.13
-40
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır.
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
105.0
95.0
85.0
75.0
65.0
55.0
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
80
150
70
130
60
110
50
90
40
70
30
20
50
10
30
0
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
55
45
35
25
15
5
-5
Kaynak: BDDK
14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0
450
-10
400
-20
350
-30
300
-40
250
-50
200
-60
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45
47
25
37
27
5
17
-15
7
-35
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
600
450
550
400
500
450
400
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
180
160
140
350
120
300
100
350
250
80
300
200
60
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250
25
200
20
150
15
100
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0
2005
0
2004
50
2003
5
2002
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Eki.13
Nis.13
Eki.12
Nis.12
Eki.11
Nis.11
Eki.10
Nis.10
Eki.09
Eki.08
Nis.09
Nis.08
Eki.07
Nis.07
Eki.06
-5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (milyar TL)
M3 (milyar TL)
M1 (milyar TL-sağ eksen)
1000000
100000000
90000000
800000
80000000
600000
70000000
400000
60000000
50000000
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
200000
Kaynak:TCMB
16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
ABD
1.6
1.2
Euro Bölgesi
-0.6
0.7
Almanya
0.5
Fransa
0.40
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
-3.09**
0.25
71.2
1.81
0.50
-14.50
1.30
7.01
0.50
96
1.00
-2.41
0.50
-18.40
-0.53
0.50
97.30
3.40
-29.40
Cari Denge/GSYH*
(%)
İtalya
-2.50
0.70
Macaristan
0.50
1.40
Portekiz
-2.10
0.30
-1.55
0.50
-43.50
İspanya
-1.20
-0.10
-1.07
0.50
-20.70
Yunanistan
-5.50
-1.00
-2.88
0.50
-66.20
İngiltere
1.60
2.70
-3.51
0.50
-11.00
Japonya
1.20
1.10
0.99
0.10
45.40
Çin
7.80
3.10
2.60
6.00
99.80
6.10
4.02
8.25
--
Rusya
1.20
1.07***
Hindistan
4.40
10.70
-3.41**
7.75
--
Brezilya
3.28
5.86
-2.26
9.50
110.30
G.Afrika
2.00
6.00
-3.39**
5.00
-8.00
4.50
75.50
Türkiye
-6.0****
4.40
7.71
Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2012 verileridir.
**: 2011 verisi, ***: 2010 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması
Beklentiler
(Ekim 2013)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.2
4.5
2.9
1.6
-0.4
0.5
0.2
-1.8
0.2
-1.8
-1.3
-4.2
1.4
2.0
7.6
1.5
3.8
2.5
2.0
3.8
1.4
6.0
3.7
1.2
1.3
1.6
1.0
1.3
3.0
1.0
1.3
-1.8
2.7
0.7
3.0
6.2
9.0
5.9
5.7
8.0
0.1
0.8
--2.7
2.3
6.0
-1.6
0.0
2.2
0.9
1.4
-1.0
-2.8
1.2
2.5
2.9
-4.4
-3.4
-6.1
-7.4
8.1
--7.6
12.3
5.6
11.0
12.5
11.3
17.4
26.9
27.0
7.7
4.2
4.1
5.7
-5.8
26.0
9.4
107.7
34.7
-106.0
95.7
80.4
93.5
132.3
79.8
123.6
93.7
175.7
92.1
243.5
22.9
14.1
67.2
68.3
43.0
36.0
2013-IMF Beklentisi
17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2011
2012
En Son Yayımlanan
2013
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
1 297 713
1 416 817
385 113
(2013, 2Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
8.8
2.2
4.4
(2013, 2Ç)
3.7
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) (takvim etk arnd)
9.7
2.5
-0.1
(Ağustos 2013)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
75.4
74.2
76.4
(Ekim 2013)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.8
9.2
9.3
(Temmuz 2013)
9.5
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
10.45
6.16
7.71
(Ekim 2013)
6.8
ÜFE (y-y. %)
13.33
2.45
6.77
(Ekim 2013)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
148,455
167,404
197,383
(25.10.2013)
--
M2
665,642
731,770
850,632
(25.10.2013)
--
M3
700,491
774,651
894,193
(25.10.2013)
--
Emisyon
49,347
54,565
69,828
(25.10.2013)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
78,330
100,320
112,731
(25.10.2013)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
TRLIBOR O/N
5.0
5.0
3.50
(01.11.2013)
--
10.89
5.78
7.02
(01.11.2013)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
75,092
47,476
1,995
(Ağustos 2013)
54,600
İthalat
240,842
236,545
20,623
(Eylül 2013)
İhracat
134,907
152,537
13,121
(Eylül 2013)
---
Dış Ticaret Açığı
105,935
84,008
7,502
(Eylül 2013)
91,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
368.8
386.5
407.9
(Eylül 2013)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
149.6
145.5
168.2
(Eylül 2013)
--
Kamu Net Borç Stoku
290.1
240.6
217.5
(2013, 2Ç)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2011 Eylül
2012 Eylül
Bütçe Gelirleri
22,061
23,207
30,122
(Eylül 2013)
--
Bütçe Giderleri
23,932
29,037
34,847
(Eylül 2013)
--
Bütçe Dengesi
-1,871
-5,830
-4,725
(Eylül 2013)
--
Faiz Dışı Denge
1,151
-2,561
1,375
(Eylül 2013)
--
18
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı [email protected]
Ümit Ünssal Müdür Yard
dımcısı [email protected]
Fatma Özzlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kan
[email protected]
Sinem Ullusoy dımcısı Uzman Yard
[email protected] 0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 0212‐398 18 99 0212‐398 18 91 0212‐398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr