Turkish Journal of Trauma & Emergency Surgery Ulus Travma Derg 2004;10(1):28-33 ‹ntraaortik balon pompas› deste¤ine ba¤l› vasküler travmalar Traumatic vascular complications due to intraaortic balloon pump support Dr. Vedat ERENTU⁄,1 Dr. Nilgün BOZBU⁄A,1 Dr. Ak›n ‹ZG‹,2 Dr. Ercan EREN,1 Dr. Kaan KIRAL‹,1 Dr. Mehmet BALKANAY,1 Dr. Gökhan ‹PEK,1 Dr. Esat AKINCI,1 Dr. Mete ALP,1 Dr. Cevat YAKUT1 AMAÇ BACKGROUND Düflük kalp debisi nedeniyle intraaortik balon pompas› (‹ABP) kateteri tak›lan hastalar, risk faktörleri, uygulama teknikleri ve komplikasyonlar yönünden retrospektif olarak de¤erlendirildi. The use of an intraaortic balloon pump (IABP) catheter was retrospectively evaluated in terms of risk factors, insertion techniques, and complications in patients with low cardiac output. GEREÇ VE YÖNTEM METHODS 1985-Mart 2002 tarihleri aras›nda 1036 hastaya (804 erkek, 232 kad›n; ort. yafl 53.4; da¤›l›m 16-75) ‹ABP deste¤i sa¤land›. Bunlar›n 789’u (%76.1) aç›k kalp cerrahisi uygulanan, 247’si (%23.8) medikal tedavi alt›nda iken düflük kalp debisi geliflmifl hastalard›. Uygulama 897 olguda (%86.6) perkütan Seldinger tekni¤i ile, 88’inde (%8.5) do¤rudan aç›k cerrahi yöntem kullan›larak femoral arter yoluyla yap›ld›. Pompa kateteri, arteria femoris kommunis (88 olgu) ya da asendan aortaya (23 olgu) uç-yan anastomoze edilen 8 mm Dacron greftin içine yerlefltirilerek tak›ld›. Hastalar›n yaklafl›k %30’unda k›l›fs›z kateter ile ‹ABP deste¤i sa¤land›. A total of 1036 patients (804 males, 232 females; mean age 53.4 years; range 16 to 75 years) received IABP support from 1985 to March 2002. Of these, 789 patients (76.1%) underwent open heart surgery, 247 patients (23.8%) developed low cardiac output during medical treatment. Insertion of IABP was performed via the femoral artery either percutaneously by the Seldinger technique in 897 patients (86.6%), or by direct surgical exposure in 88 patients (8.5%). Open surgical IABP insertion was performed through an 8 mm Dacron graft placed with an end-to-side anastomosis to the common femoral artery (88 patients) or to the ascending aorta (23 patients). BULGULAR RESULTS Olgular›n %35.1’inde (364 hasta) ölüm görüldü. Uygulama ile ilgili vasküler komplikasyon 104 hastada (%10) saptand›; bunlar›n 57’sine (%5.5) müdahale gerekti. En önemli vasküler komplikasyonlar iki olguda aort diseksiyonu, iki olguda parapleji idi. Kad›nlarda ve ileri yafl, diyabet ve periferik damar hastal›¤› durumlar›nda vasküler komplikasyonlar daha fazla görüldü. Vasküler komplikasyon geliflen hastalarda ortalama balon deste¤i süresi 7.8 gün (da¤›l›m 5 saat-77 gün) bulundu. The overall mortality rate was 35.1% (364 patients). Vascular complications were associated with IABP in 104 patients (10%), of which 57 patients (5.5%) required surgical treatment. Major complications were aortic arch dissection in two patients and paraplegia in two patients. Vascular complications tended to increase with female gender, older age, diabetes, and peripheral vascular disease. The mean duration of IABP support in the presence of vascular complications was 7.8 days (range 5 hours to 77 days). SONUÇ CONCLUSION ‹ntraaortik balon pompas›n›n k›l›fs›z tak›lmas› ve zeminde periferik damar hastal›¤›n›n saptanmas› vasküler komplikasyon geliflme olas›l›¤›n› azaltacakt›r. Application of unsheathed IABP and proper evaluation of peripheral circulation seem to decrease the incidence of vascular complications. Anahtar Sözcükler: Anjina, karars›z; kardiyak output, düflük; kardiyopulmoner bypass; koroner arter bypass; intraaortik balon pompas›; ameliyat sonras› komplikasyon. Key Words: Angina, unstable; cardiac output, low; cardiopulmonary bypass; coronary artery bypass; intra-aortic balloon pumping; postoperative complications. Kofluyolu Kalp E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 2 Kalp ve Damar Cerrahisi Klini¤i, Kardiyoloji Klini¤i, ‹stanbul. 7. Ulusal Türk Kalp Damar Cerrahisi Derne¤i Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmufltur (23-27 Ekim 2002, Antalya). Departments of Cardiovascular Surgery and Cardiology, Kofluyolu Heart and Research Hospital, ‹stanbul, Turkey. Presented at the 7th Congress of the Turkish Cardiovascular Society (October 23-27, 2002, Antalya, Turkey). 1 1 2 ‹letiflim (Correspondence): Dr. Vedat Erentu¤. Kofluyolu Kalp E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Kalp ve Damar Cerrahisi Klini¤i, 81020 Kad›köy, ‹stanbul, Turkey. Tel: +90 - 0216 - 326 69 69 Faks (Fax): +90 - 0216 - 339 04 41 e-posta (e-mail): [email protected] 28 ‹ntraaortik balon pompas› deste¤ine ba¤l› vasküler travmalar ‹ntraaortik balon pompas› (‹ABP) kardiyoloji ve kardiyovasküler cerrahi kliniklerinde hemodinamik etkisi nedeniyle, medikal tedavinin yetersiz kald›¤› düflük kalp debisinin tedavisinde en s›k kullan›lan mekanik dolafl›m deste¤idir.[1] Kullan›m endikasyonlar› karars›z anjina, iskemik kalp hastal›¤›na ba¤l› geliflen komplikasyonlar, kötü sol ventrikül fonksiyonu ve koroner arter cerrahisi s›ras›nda geliflen düflük kalp debisi ile transplantasyona köprü oluflturulmas›d›r.[1] Hemodinamik etkilerinin oldukça iyi bilinmesine karfl›n, kullan›m›na ba¤l› vasküler komplikasyonlar en önemli dezavantajlar›d›r.[2] Bu çal›flmada Kalp ve Damar Cerrahisi Klini¤i’nde ‹ABP kullan›m›na ba¤l› geliflen vasküler komplikasyonlar retrospektif olarak incelendi. GEREÇ VE YÖNTEM Klini¤imizde 1985-Mart 2002 tarihleri aras›nda 1036 hastaya (804 erkek, 232 kad›n; ort. yafl 53.4±13.8; da¤›l›m 16-75) ‹ABP deste¤i sa¤land›. Bunlar›n 789’u (%76.1) aç›k kalp cerrahisi uygulanan, 247’si (%23.8) medikal tedavi alt›nda iken düflük kalp debisi geliflmifl hastalard›. Hastalara ait bilgiler Tablo 1’de özetlendi. Bafll›ca ‹ABP kullan›m endikasyonu, medikal tedavinin yetersiz kald›¤› düflük kalp debisi idi. Kullan›m endikasyonlar› hastadan hastaya de¤iflmekle birlikte, en önemli k›sm› koroner bypass giriflimlerini takip eden düflük kalp debisi sendromu oluflturmaktayd›. ‹ntraaortik balon pompas› aç›k kalp cerrahisi öncesi karars›z anjinal› hastalara yo¤un bak›m ünitesinde, aç›k kalp ameliyat› s›ras›nda kalp akci¤er makinesinden ayr›lamayan Tablo 1. Hastalar›n ameliyat öncesi özellikleri Olgu say›s› Diabetes mellitus Hipertansiyon Kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› Obezite Hiperlipidemi Sigara Metabolik hastal›klar Periferik arter hastal›¤› Koroner arter hastal›¤› Kapak hastal›¤› Kardiyomiyopati Di¤er hastal›klar Cilt - Vol. 10 Say› - No. 1 130 174 62 71 59 310 7 46 640 195 192 5 Yüzde 12.6 16.8 5.9 6.8 5.7 5.7 0.6 4.4 61.9 18.8 18.5 0.4 hastalara ameliyat s›ras›nda veya ameliyat sonras› dönemde geliflen düflük kalp debisi nedeniyle kullan›ld›. ‹ntraaortik balon pompas› tak›lan hastalar›n takiplerinde kullan›lan parametreler ACT (4x1/gün), rutin biyokimya ve hemogram ile tele radyografi (1x1), kan gazlar› ve elektrolitler (6x1/gün) ve hemodinamik parametreler (sistemik arter bas›nc›, pulmoner arter bas›nc›, pulmoner t›kal› kapiller bas›nç, santral venöz bas›nç) (12x1/gün) idi. Kullan›lan balon kateter 8.5 F veya 9.0 F çap›nda idi. Kateter en s›k femoral arter yoluyla, ancak kontrendikasyon bulunan hastalarda di¤er yollarla uyguland›. Olgular›n 897’sinde perkatan Seldinger tekni¤i, 88’inde do¤rudan cerrahi ekspojur yöntemi ile femoral arter yoluyla uyguland›. ‹ntraaortik balon pompas› aç›k cerrahi yöntemle, arteria femoris kommunis (88 olguda) ya da asendan aortaya (23 olguda) uç-yan anastomoze edilen 8 mm Dacron greftin içinde yerlefltirilerek tak›ld› (Tablo 2). Perkütan uygulamada (Seldinger yöntemi) ilk tercihimiz balonun k›l›f (sheat) içerisinde femoral artere gönderilmesi olmas›na karfl›n, özellikle kad›n hastalarda ve femoral arterin ince oldu¤u düflünülen hastalarda k›l›fs›z (sheatless) uygulamay› tercih ettik. Cerrahi yöntemle balon kateter takarken, ana femoral arter veya asendan aortaya 8 mm greft anastomoz edildikten sonra greftin içerisinden ilerletilerek balon kateter yerlefltirildi. Kardiyopulmoner bypass deste¤i sonland›r›lamayan 23 hastada, balon kateter 8 mm sentetik greft içinden desendan aortaya ilerletildi. Tüm hastalarda antibiyoterapi rutin olarak kullan›ld›. Kontrendikasyon durumlar› d›fl›nda sistemik heparinizasyon rutin olarak uyguland›. Tablo 2. ‹ntraaortik balon pompas› uygulama yöntemleri Olgu say›s› Yüzde Femoral arter Perkütan Cerrahi (greft ile) ‹liyak arter Subklavyen arter ‹ntraoperatif transtorasik (greft ile) Pulmoner arter Toplam 985 897 88 19 4 23 5 1036 95.0 86.6 8.5 1.8 0.5 2.2 0.5 100 29 Ulus Travma Derg ‹ntraaortik balon pompas›, hemodinamik düzelme kriterleri olufltu¤unda veya ciddi komplikasyon geliflti¤inde çekildi. Hastan›n genel durumunda ciddi bozulma olan durumlarda, kontralateral femoral arterden perkütan olarak veya cerrahi yöntemle ‹ABP deste¤i sürdürüldü. Cerrahi yöntemle yerlefltirilen kateter çekildi¤inde, ana femoral arter ve dallar›na trombektomi uyguland›. BULGULAR ‹ntraaortik balon pompas› uygulanan hastalar›n %35.1’i (364 olgu) takipleri s›ras›nda kaybedildi. Bunlar›n 339’u düflük kalp debisi sendromundan ç›kamayarak multiorgan yetmezli¤i ile, 23’ü sepsis nedeniyle kaybedildi. ‹ki hasta ise, kateterin abdominal aortay› delmesi sonucu oluflan intraabdominal kanama nedeniyle kaybedildi. Uygulamayla ilgili komplikasyonlar Tablo 3’te gösterildi. En s›k karfl›lafl›lan komplikasyon 104 hastada görülen alt ekstremite iskemisi idi; 47 olguda balon kateterin çekilmesi ile iskemi düzelirken, 57 hastada cerrahi müdahale gerekti (Tablo 3). Embolektomi sonras› iskemik bulgular ortadan kayboldu. Dokuz hastada hemodinami ‹ABP’ye ba¤›ml› olmas› nedeniyle, çekilen balon karfl› ana femoral arterden (2’si cerrahi yöntemle, 7’si perkütan olarak) yeniden yerlefltirilerek balon desTablo 3. ‹ntraaortik balon pompas› uygulamas›yla ilgili komplikasyonlar Alt ekstremite iskemisi Müdahale gerektirmeyen Müdahale edilen Embolektomi Embolektomi+Safen patch plasti ‹liofemoral bypass Fasyotomi Amputasyon Lokal kanama Hematom Hemoliz Trombositopeni Enfeksiyon Parapleji Aortik diseksiyon Aortik rüptür Femoral ven kateterizasyonu 30 Olgu say›s› Yüzde 104 47 57 46 8 1 1 1 13 6 9 6 9 2 2 2 3 10 4.57 5.50 4.40 0.77 0.99 0.09 0.09 1.25 0.57 0.87 0.57 0.87 0.18 0.18 0.18 0.28 te¤i sa¤land›; bu hastalarda iskemik de¤ifliklik ile karfl›lafl›lmad›. Bacakta iskemi geliflen bir hastada, balon kateterin çekilmesi ve embolektomi ile iskemik de¤iflikliklerin düzelmeyerek kompartman sendromu geliflmesi üzerine fasyotomi yap›ld›; ancak iskemik durumun hastan›n hayat›n› tehlikeye sokmas› ve düzelme flans›n›n kalmamas› nedeniyle dizüstü amputasyon uyguland›. ‹ntraaortik balon pompas› tak›lmas› ile alt ekstremitede iskemik de¤iflikliklerin geliflimi aras›nda geçen ortalama süre 7.9±2.4 gün (da¤›l›m 5 saat-77 gün) idi. ‹ntraaortik balon pompas›n›n nadir bir komplikasyonu olan parapleji iki hastada görüldü; ancak her iki hasta da düflük kalp debisi sonucu kaybedildi. Paraplejinin olas› nedeninin, düflük kalp debisi düzelmeyen hastalarda Adam Kiewitch arterinin ‹ABP kateteri taraf›ndan kapat›lmas› olarak düflünüldü. Aort diseksiyonu geliflen iki hastada, diseksiyon iliyak arterin bafllang›ç k›sm›nda idi; bu olgular balon kateterin çekilmesi sonras› medikal takip ile kontrol alt›na al›nd›. Miyokardiyal ödem nedeniyle sternum, aç›k b›rak›lan hastalarda 3-5 cm, kapat›lm›fl hastalarda 12-15 cm olacak flekilde ayarlanarak ve balon kateteri greftin içinde iken greft ba¤lanarak kanama olmas› önlendi. Yo¤un bak›mda sternumu aç›k olarak izlenen hastalar›n sekizi düflük kalp debisinden ç›kamayarak kaybedildi; sekizinde transtorasik balon kateter 2-5 günler aras›nda, sternumun kapat›lmas› s›ras›nda ç›kart›ld›. Sternumu kapat›lm›fl olan yedi hastan›n balon kateteri al›nd›ktan sonra greftin ucu dikilerek mediasten içinde b›rak›ld›. Bu hastalardan biri geç dönemde mediastinit ve sepsis nedeniyle kaybedildi. Sol subklavian arter yoluyla ‹ABP uygulanan dört hastan›n ikisi düflük kalp debisi nedeniyle erken dönemde kaybedildi. Kateterin k›l›fs›z (sheatless) olarak uyguland›¤› bu dört hastada balon katetere ait herhangi bir geç veya erken dönem komplikasyona rastlanmad›. Kardiyojenik flokdaki üç olguda kateter arter yerine femoral vene yerlefltirilmiflti. H›zla çekilen kateter femoral arterden yeniden yerlefltirilerek ‹ABP deste¤i sa¤land›. Koroner bypass ameliyat› uygulanan befl hastada akut sa¤ kalp yetmezli¤i geliflmesi nedeniyle pulmoner arterden ‹ABP uyguland›; ancak, befl hasta da kurtar›lamad›. Ocak - January 2004 ‹ntraaortik balon pompas› deste¤ine ba¤l› vasküler travmalar TARTIfiMA ‹ntraaortik balon pompas›, uygulama kolayl›¤› ve di¤er mekanik destekleyicilere göre fiyat avantaj›n›n olmas› nedeniyle, dolafl›m› desteklemek amac›yla oldukça yayg›n olarak kullan›lmaktad›r.[3] Fizyolojik etkisini, kalbin afterload ve preloadunu düflürerek kalp ifl yükünü azaltmas› ve koroner kan ak›m›n› art›rmas› ile göstermektedir. Yaln›zca kardiyoloji ve kalp damar cerrahisinde de¤il, genel yo¤un bak›mlarda da belli parametrelerin yak›n takibi ile olumlu sonuçlar al›nmaktad›r. Kardiyovasküler cerrahi merkezlerinde ameliyat öncesi dönemde düflük kalp debisi ve ciddi miyokardiyal iskemiyi önlemek,[1] ameliyat s›ras›nda kalp-akci¤er makinesinden ayr›lamayan hastalarda yard›mc› destek sa¤lamak, ameliyat sonras› dönemde ise yo¤un bak›m ünitesinde düflük debiyi veya medikal tedaviye dirençli aritmileri önlemek bafll›ca kullan›m endikasyonlar›d›r.[4] Kullan›m s›kl›¤›, günümüzde daha çok say›da riskli hastan›n ameliyata al›nmas› nedeniyle artmaktad›r. Yararl› etkileri yan›nda, %15-20 aras›nda olmak üzere ‹ABP kullan›m›na ba¤l› komplikasyonlar da bildirilmektedir.[2] En s›k karfl›lafl›lan komplikasyonlar mekanik travmaya ba¤l› tromboemboli, iskemi, hematom, damar y›rt›lmas› ve balon y›rt›lmas›d›r.[5-8] Kullan›m› s›ras›nda sistemik heparinizasyon yap›lmas› ile tromboz ve tromboemboli riski azalt›lm›fl olmas›na karfl›n, ameliyat sonras› dönemde kanamay› art›r›c› etkisi nedeniyle kullan›lmad›¤› durumlar da olmaktad›r. Ancak günümüzde, heparin kapl› kateterlerin kullan›ma girmesiyle sistemik heparinizasyon ihtiyac› azalm›flt›r.[9] Klinik uygulamam›zda, ACT 200 saniyenin üstünde olacak flekilde heparin kullanarak antikoagülasyon sa¤lamaktay›z. ‹ntraaortik balon pompas› kullan›m› ile hemodinamik stabilizasyonun sa¤land›¤› hastalarda kanama diatezi gibi komplikasyonlara rastlanmad›. Ancak tüm destek tedavilerine ra¤men düflük kalp debisinden ç›kamayan, akut böbrek yetmezli¤i geliflen ve hemofiltrasyon uygulanan veya kanama diatezi geliflip kan tablosu bozulan dokuz hastada ölümcül komplikasyon geliflmifltir. Hematom görülen alt› hastan›n dördü, kateterin ameliyat s›ras›nda perkütan yolla tak›ld›¤› ve birden fazla ponksiyonun yap›ld›¤› olgulard›. Cilt - Vol. 10 Say› - No. 1 Kateterin yol açt›¤› travmatik komplikasyonlar kateterin uyguland›¤› anda, ‹ABP tedavisinin devam›nda veya kateter çekildikten sonra geliflebilmektedir. Klinik uygulamalar›m›zda alt ekstremite iskemisi en s›k gördü¤ümüz komplikasyondu. ‹ntraaortik balon pompas› deste¤inin süresi ile orant›l› olarak alt ekstremite iskemisi olas›l›¤› artmaktad›r.[10] Perkütan uygulama yerine cerrahi yöntemle kateter yerlefltirilmesinin komplikasyonlar› azaltaca¤› sav› tam kan›tlanamam›flt›r.[11] Balon kateterin yol açt›¤› bu iskemik komplikasyonun nedenleri, balon kateterinin damar duvar›nda travmaya yol açmas›, kan ak›m›n›n damar içindeki kateter taraf›ndan engellenmesi ve düflük debiye ba¤l› vazospazmd›r. Cinsiyet (kad›n), ileri yafl, diyabet ve aterosklerotik kalp hastal›¤› bu komplikasyonu h›zland›r›c› etkenlerdir.[7,12,13] Femoral arter yoluyla ‹ABP uygulanacak hastalarda, ameliyat öncesi dönemde aortoiliyak veya femoral hastal›k bulunmas› durumunda transtorasik ve subklaviyan arter yolu seçenek oluflturmaktad›r.[14] Yirmi üç hastada bu yöntemi kulland›k ve kateter ba¤lant›l› bir sorunla karfl›laflmad›k. K›l›fs›z balon kateter uygulamas› vasküler travmay› azalt›c› di¤er bir yöntemdir.[8,15,16] K›l›fs›z kateter mekanik obstrüksiyonu azaltmakta, kateter girifl yerinin kenar›ndan olan kanama da pers dikifli ile kontrol alt›na al›nmaktad›r. Son y›llarda k›l›fs›z uygulamay› tercih etti¤imizden, hastalar›n yaklafl›k %30’unda k›l›fs›z kateter ile ‹ABP deste¤i sa¤land›. Bacaktaki iskemi, kateterin çekilmesi veya trombektomi ile düzelmektedir. Ancak, iskemik de¤iflikliklerin müdahalelere ra¤men ilerleme gösterdi¤i hastalarda kompartman sendromu geliflmesi durumunda fasyotomi, bazen de geri dönüflün kayboldu¤u ve hastan›n yaflam›n› tehlikeye soktu¤u iskemi durumlar›nda amputasyon gerekebilmektedir.[17] Klini¤imizde, hastan›n mevcut klini¤i de göz önüne al›narak, iskemi bulgular› ortaya ç›kt›¤› anda ilk planda balon kateterin çekilmesi ve trombektomi denenmekte; hemodinami bozuluyorsa, karfl› tarafta yeniden balon kateter tak›larak ‹ABP deste¤i sa¤lanmaktad›r. Karfl› bacaktan ‹ABP deste¤inin sa¤lanmas› durumunda iskeminin ilerledi¤ini hiç görmedik. Balon katetere ba¤l› olarak arter duvar›nda geliflen ülserasyonlarda ve takma an›nda oluflabilen retrograd diseksiyonlarda standart tedavi cerrahi 31 Ulus Travma Derg olmakla birlikte farkl› teknikler de kullan›labilmektedir. Tedavide trombektomi, arteriyel hasar›n primer onar›m› veya lezyon tipine ba¤l› olarak bypass greftleme yap›lmaktad›r.[18] Ancak bu tedaviler s›ras›nda, hastan›n mevcut kardiyak performans düflüklü¤ünün de etkisiyle ameliyat s›ras›nda ölüme de rastlanmaktad›r.[10,19] Arteriyel diseksiyonlar mortaliteyi art›ran komplikasyonlard›r. Perkütan yol ile diseksiyonlu bölgeye stent uygulanmas› uygun olgularda tercih edilebilmektedir.[20,21] Kardiyojenik flok durumunda yetersiz arteriyel pulsasyon ve bozuk oksijenizasyon nedeniyle femoral arter ve ven hasarlanmalar› daha fazlad›r; bu nedenle, kateter femoral vene de konabilmektedir. Arteriyel dalgan›n düzgün olmamas› ve telegrafide kateterin desendan aorta yerine sa¤ diyafragman›n alt›nda görülmesi bu komplikasyonu akla getirmelidir. Bu durumda kateter h›zla çekilerek artere konulmal›d›r. ‹ntraaortik balon pompas› deste¤i sa¤lanan hastalarda ölüm oran›n›n yüksek olmas›n›n nedeni, olgular›n ileri derecede riskli hastalar olmalar› ve ciddi kalp yetmezli¤inin bulunmas›d›r.[7] Buna karfl›n, mekanik deste¤in h›zl› ve kolay uygulanabiliyor olmas›, ‹ABP’nin kardiyovasküler cerrahi ve genel yo¤un bak›mlarda ilk tercih olarak kullan›lmas›n› sa¤lamaktad›r. Uygun izlem ve zaman›nda müdahale ile ‹ABP’ye ba¤l› morbidite ve mortalite oran› da gittikçe azalacakt›r. Ameliyat öncesi ve sonras› uygun endikasyonlarda zaman kayb› olmadan kullan›m› hayat kurtar›c› olmaktad›r. KAYNAKLAR 1. Christenson JT, Simonet F, Badel P, Schmuziger M. Optimal timing of preoperative intraaortic balloon pump support in high-risk coronary patients. Ann Thorac Surg 1999;68:934-9. 2. Kumbasar SD, Semiz E, Sancaktar O, Yalcinkaya S, Deger N. Mechanical complications of intra-aortic balloon counterpulsation. Int J Cardiol 1999;70:69-73. 3. Talley JD, Ohman EM, Mark DB, George BS, Leimberger JD, Berdan LG, et al. Economic implications of the prophylactic use of intraaortic balloon counterpulsation in the setting of acute myocardial infarction. The Randomized IABP Study Group. Intraaortic Balloon Pump. Am J Cardiol 1997;79:590-4. 4. Tenderich G, Koerner MM, Stuettgen B, Minami K, ElBanayosy A, Arusoglu L, et al. Mechanical circulatory support after orthotopic heart transplantation. Int J Artif 32 Organs 1998;21:414-6. 5. Gol MK, Bayazit M, Emir M, Tasdemir O, Bayazit K. Vascular complications related to percutaneous insertion of intraaortic balloon pumps. Ann Thorac Surg 1994;58: 1476-80. 6. Arafa OE, Pedersen TH, Svennevig JL, Fosse E, Geiran OR. Vascular complications of the intraaortic balloon pump in patients undergoing open heart operations: 15year experience. Ann Thorac Surg 1999;67:645-51. 7. K›rali K, Güler M, Erentu¤ V, Da¤lar B, Balkanay M, Ak›nc› E. ‹ntraaortik balon pompas›: 765 hastada 15 y›ll›k deneyim. Türk Gö¤üs Kalp Damar Cer Derg 1999;7:353-7. 8. Erentu¤ V, Toker ME, Eren E, Uzun K, Mert B, K›rali K. ‹ntraaortik balon pompas›n›n iskemik komplikasyonlar›: 18 y›ll›k deneyim. In: Türk Kalp Damar Cerrahisi Derne¤i VII. Ulusal Kongresi; 23-27 Ekim 2002 Antalya, Türkiye. s. 308-9. 9. Lazar HL, Bao Y, Rivers S, Treanor PR, Shemin RJ. Decreased incidence of arterial thrombosis using heparinbonded intraaortic balloons. Ann Thorac Surg 1999;67: 446-9. 10. Alderman JD, Gabliani GI, McCabe CH, Brewer CC, Lorell BH, Pasternak RC, et al. Incidence and management of limb ischemia with percutaneous wire-guided intraaortic balloon catheters. J Am Coll Cardiol 1987;9: 524-30. 11. Colyer WR Jr, Moore JA, Burket MW, Cooper CJ. Intraaortic balloon pump insertion after percutaneous revascularization in patients with severe peripheral vascular disease. Cathet Cardiovasc Diagn 1997;42:1-6. 12. Meco M, Gramegna G, Yassini A, Bellisario A, Mazzaro E, Babbini M, et al. Mortality and morbidity from intraaortic balloon pumps. Risk analysis. J Cardiovasc Surg 2002;43:17-23. 13. Erentug V, Bozbuga N, Mansuroglu D, Erdogan HB, Mataraci I, Kirali K, et al. Kardiyak kateterizasyon sonras› vasküler yaralanmalarda cerrahi tedavi. Anadolu Kardiyol Derg 2003;3:216-20. 14. Burack JH, Uceda P, Cunningham JN Jr. Transthoracic intraaortic balloon pump: a simplified technique. Ann Thorac Surg 1996;62:299-301. 15. Tatar H, Cicek S, Demirkilic U, Ozal E, Suer H, Aslan M, et al. Vascular complications of intraaortic balloon pumping: unsheathed versus sheathed insertion. Ann Thorac Surg 1993;55:1518-21. 16. Meharwal ZS, Trehan N. Vascular complications of intraaortic balloon insertion in patients undergoing coronary reavscularization: analysis of 911 cases. Eur J Cardiothorac Surg 2002;21:741-7. 17. Sirbu H, Busch T, Aleksic I, Friedrich M, Dalichau H. Ischaemic complications with intra-aortic balloon counterpulsation: incidence and management. Cardiovasc Surg 2000;8:66-71. 18. Franco CD, Goldsmith J, Veith FJ, Calligaro KD, Gupta SK, Wengerter KR. Management of arterial injuries produced by percutaneous femoral procedures. Surgery 1993; 113:419-25. Ocak - January 2004 ‹ntraaortik balon pompas› deste¤ine ba¤l› vasküler travmalar 19. Kantrowitz A, Tjonneland S, Freed PS, Phillips SJ, Butner AN, Sherman JL Jr. Initial clinical experience with intraaortic balloon pumping in cardiogenic shock. JAMA 1968;203:113-8. 20. Long AL, Sapoval MR, Beyssen BM, Auguste MC, Le Bras Y, Raynaud AC, et al. Strecker stent implantation in Cilt - Vol. 10 Say› - No. 1 iliac arteries: patency and predictive factors for longterm success. Radiology 1995;194:739-44. 21. Sapoval MR, Beyssen B, Pagny JY, Mousseaux E, Raynaud A, Gaux JC. Percutaneous treatment of acute iliac artery injury after intraaortic balloon counterpulsation. J Vasc Surg 1996;24:279-83. 33