T.B.M.M. B : 40 12 . 12 . 1988 O : 2 daki reel artış eğilimi 1988 yılında

T.B.M.M.
B : 40
daki reel artış eğilimi 1988 yılında da sür­
müş, kamu kesimi sabit sermaye yatırım­
ları reel olarak gerilemeye devam etmiş­
tir. 1987 yılında sabit fiyatlarla yüzde 3,6
gerileyen kamu kesimi sabit sermaye ya­
tırımlarının, 1988 yılında yüzde 8 azala­
cağı tahmin edilmektedir'' ifadesi yer alı­
yor. Halbuki Komisyon raporunda,
"artmıştır" deniyor. Kamu sektörünün
sabit sermaye yatırımları reel olarak azal­
mıştır, ama özel sektörün yatırımlarında­
ki artıştan dolayı toplam sabit sermaye ya­
tırımları yüzde 3,7 oranında artmıştır ki;
bu da, 1987'deki yüzde 5,5'lik artışın yi­
ne gerisindedir.
Tabiî, Türkiye'de sabit sermaye ya­
tırımları 1988 yılında yüzde 3,7 artmış,
ama büyüme yüzde 7 olmuş. Bu nasıl ol­
muş? Bu, ancak şöyle mümkün olabilir :
Yapılan yatırımlar fevkalade verimlidir,
yani yapılan yatırımların sermaye hâsıla
katsayısı düşüktür; o takdirde böyle bir so­
nuca varabilirsiniz. O itibarla, planın
makro çatısı tutarsız olduğu gibi, hemen
hemen bütün hedeflerde çok ciddî sapma­
lar vardır.
Bir başka maddî hataya daha değin­
mek istiyorum : Yine bu Komisyon rapo­
runun 21 inci sayfasında, Hazine ve Dış
Ticaret Müsteşarlığı bütçesi 1 trilyon 335
milyar 595 milyon olarak görünüyor, hal­
buki 11 trilyon; yani oradaki, öndeki 1
düşmüş.
Değerli üyeler, bunun yanında, Sa­
yın Maliye Bakanının, Bütçe Kanun Ta­
sarısını Genel Kurula sunuş konuşması­
nın 21 inci sayfasında deniyor ki : "Top­
lam dış borcun ihracata oranı 1978 yılın­
da yüzde 6 iken, 1983 yılında 3,2; 1986 yı­
lında 4,2; 1987 yılında yüzde 3,8
olmuştur" Bunlar, yüzde olmayacak, kat
olacak. Yani dış borcun ihracata oranı 6
kat iken, 3,8 kat olmuştur; bu da önemli
bir hatadır. Tabii doğrusu da böyle değil­
12 . 12 . 1988
O : 2
dir. 1983 yılında 3,2 kat iken, 1987 yılın­
da 4,5 kat olmuştur. Yani oran bozulmuş­
tur. 45 milyar dolar dış borç, 10 milyar do­
lar ihracat, 4,5 kattır. Biraz sonra bu ko­
nuya yeniden döneceğim.
Bu bütçe raporunda enflasyondan
söz edilmiyor. O da dikkat çeken bir hu­
sustur. Bir başka hususa daha dikkat çe­
kip konuya girmek istiyorum :
Sayın Başkan, değerli üyeler; Türki­
ye'de akaryakıt kıtlığı yaşanmıştır. Akar­
yakıtta karne dönemi yaşanmıştır; ama o
dönemde Avrupada da benzeri uygulama­
lara gidilmiştir. Avrupada, 1973 şokundan
sonra 1973 sonbaharında, 1974 kışında pa­
zar günleri özel otomobillerin trafiğe çı­
karılması yasaklanmıştır. Ahali atlarla gez­
miştir. Avrupanın başşehirlerinde atlarla
dolaşılmıştır. Trafiğe bir gün tek numaralı
plakalar çıkmıştır, ertesi gün çift numaralı
plakalar çıkmıştır. Yani, Türkiye'deki bu
uygulamalar, sadece Türkiye'de yapılmış
değildir. Meseleleri çarpıtmadan anlat­
mak, değerlendirmek ve yorumlamak zo­
rundayız. Buraya çıkan arkadaşların, bu
kürsüyü kullanan arkadaşların, bu nokta­
lara özen göstermeleri gerekir.
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı
Bütçesine gelince : 11,5 trilyonluk bir bütçe
ayrıca müsteşarlığa bağlı 3 trilyona yakın
da fon var; yani 14-15 trilyon. Bunun bütçe
içindeki payı yüzde 35. Müsteşarlığın
transfer harcamaları içindeki payı yüzde
70 civarında. Transfer harcamalarının
bütçeye oranı yüzde 50. İç ve dış borç fa­
iz ödemelerinin, bütçe harcamalarına ora­
nı yüzde 30'lara yaklaşıyor. Bu oran
1986'da yüzde 16 idi. İç ve dış borç faiz
ödemelerinin transfer harcamalarına ora­
nı yüzde 60'lara yaklaşıyor. İç ve dış borç
faiz ödemelerinin, müsteşarlık bütçesine
oranı yüzde 80'i aşmış.
Değerli üyeler, 1987 yılı konsolide
bütçe büyüklüğü yaklaşık 12 trilyon.