BİM 101 2. Hafta

BİLGİSAYAR I
BİLGİSAYAR İLE İLGİLİ
TEMEL BİLGİLER
1
Yrd.Doç. Dr. Nuray Gedik






1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
Bilgi Çağı Gereksinimleri
Bilgisayarların Tarihçesi
Bilgisayarların Sınıflandırılması
Bilgisayar Birimleri
Mikro Bilgisayarlar
Çevre Donanımı
2
BİLGİ ÇAĞI GEREKSİNİMLERİ
 Ekonomiye




etkisi olan kaynaklar:
Tabi Kaynaklar
İş
Para
Bilgi
3
BİLGİ NEDİR?
 Bilgi

organize edilmiş, düzenlenmiş, manalı
ve kullanılabilir veriler
 Veri

(Information)
(Data)
işlenecek olan ham olan her şey
4
BİLGİ ÇAĞI




Avcılık
Tarım
Endüstri
Bilgi

Google Youtube’u satın aldı! Peki kaça


Türk Telekom kaça satıldı ?
Facebook ne kadar eder?
5
BİLGİ ÇAĞI
•
•
Bilgisayar: her türlü bilgiyi işleyen
ve bize sonuçlarını ileten aletler
Bilgisayar okuryazarlığı:
–
–
–
Farkında olma,
Bilgi sahibi olma,
Etkileşimde bulunma
6
BİLGİSAYAR OKURYAZARLIĞI:
FARKINDA OLMA
 Bilgisayarların
toplum için öneminin,
becerisinin ve yayılmasının
yaratacağı sonuçların farkında
olmak.
7
BİLGİSAYAR OKURYAZARLIĞI:
BİLGİ SAHİBİ OLMA
 Bilgisayarlar
nedir, nasıl çalışır gibi
sorulara cevap verebilecek düzeyde
bilgi sahibi olmak,
 Bilgisayarlar
hakkında teknik dil
hakkında bilgi sahibi olmak,
8
BİLGİSAYAR OKURYAZARLIĞI:
ETKİLEŞİMDE BULUNMA
 Bilgisayarı
kullanabilmek
 Bazı temel bilgisayar programlarını
kullanabilmek
9
BİLGİSAYARLARIN TEMEL
NİTELİKLERİ
 Hız,
 Güvenilirlik,
 Saklama
kapasitesi,
 Üretime sağladıkları yarar
10
BİLGİSAYARLARIN FAYDALARI
 Verimlilik:
üretim sürecinde daha
hızlı ve iyi sonuçlar
 Karar
Verme: finansal, coğrafi, vb.
bir çok faktör analizi ile daha kolay
karar verme imkanı sağlarlar
 Maliyet
Azaltma: üretim ücretlerinin
azaltılmasında önemli rol oynarlar
11
BİLGİSAYAR SİSTEMİNİN
PARÇALARI
•
•
Donanım (hardware):
bilgisayar ile ilişkili fiziksel
bileşenler
Yazılım (software):
bilgisayarı çalıştıran ve
donanımın ne yapması
gerektiğini belirten yönergeler
bütünü,
12
BİLGİSAYARIN TARİHÇESİ
13
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
–
–
–
–
Çörçü (Abacus) (~6000 sene)
Pascal (1650) ilk yarı otomatik toplama
makinesi
Leipniz (1670) Pascalın makinesini dört
işlem yapan şekle sokmuştur
1820 yıllarında İngiliz Babbage işlem
yapmayı bir sıraya koymus ve Analitical
Engine’i geliştirmiştir
14
ABACUS (~ 6000 SENE)
15
PASCAL (1650) İLK YARI
OTOMATİK TOPLAMA MAKİNESİ
16
LEİPNİZ 1670
17
ANALITICAL ENGINE
(BABBAGE, 1820)
18
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
 1830-Delikli
kartlar: Jaquard
 1840-ilk
mantıksal matematik:
Boole ve daha sonraları Demorgan
19
DELİKLİ KARTLAR (JAQUARD ,1830)
20
ALAN TURING
04.10.2011
21
İngiliz matematikçi ve bilgisayar
bilimcisi
 Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır.
 Manchester Üniversitesi'nde çalıştığı
1930’lu yıllarda, Turing makinası
denilen algoritma ile modern
bilgisayarların kavramsal temelini
atmıştır.
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
•
Prof. Aiken (1944):
•
•
•
ilk elektro-mekanik bilgisayar
Prof. Eckert (1946) yılında ilk
elektronik bilgisayarı üretilmiştir.
Bu makineye ENIAC adı verilmiştir
22
ENIAC
23
ENIAC
24
ENIAC
25
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
 ENIAC







Bilgisayarlarına ait bazı bilgiler :
12X6 metrelik bir alan kaplıyordu.
150 KW elektrik enerjisi kullanılıyordu.
18.000 Radyo lambası kullanıldı.
10 basamaklı sayılarla işlem yapabiliyordu.
0,2 ms (Milisaniye) lik bir işlem hızı vardı.
İşlemleri kendi diline – Makine Dili –
yapıyordu.
Bellek sığınakları 1KB kadardı- çok dardı.
26
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
 Bilgisayarlar
zamanımıza kadar
geçen sürede çok büyük ilerleme
göstermişlerdir:




kullanılan teknoloji,
çalışma hızı,
bellek kapasitesi,
programlama dilleri
27
Nesiller Yıllar
Teknoloji Hızı
1nci Nesil 1950-1960
Lamba-Kart 0,2- 0,1 ms 1KB
4ncü Nesil 1970-1990
Mıknatıslı
Bobin
TransistorKartDRUM
Mık.Tape
PCB-Kart,
IC, Disk,
Diskette
LSI, PC
5nci Nesil 1990-2005
Optik CD
Chips, DVD
2nci Nesil 1960-1965
3ncü Nesil 1965-1970
100µs
Bellek Prog.Dili
Sığası
100KB
Makine Dili
Asembler (PAL)
ALGOL
1µs
1MB
İleri Diller
FORTRAN_COBOL
100ns
1GB
Pascal, Java, C++
10ps
TB
Natural, Robotics
Virtual Reality
Artificial Intelligence
6. Nesil
28
ZAMAN BİRİMLERİ
1
1
1
1
1
milisecond (ms) = 10-3 second
microsecond (µs) = 10-6 second
nanosecond (ns) = 10-9 second
picosecond (ps) = 10-12 second
femtosecond (fs) = 10-15 second
29
Dosya Kapasiteleri Bit ve Byte Olarak
bit
byte
Kilobyte
Megabyte
Gigabyte
bit
1
8
8,192
8,388,608
8,589,934,592
byte
8
1
1,024
1,048,576
1,073,741,824
Kilobyte 8,192
1,024
1
1,024
1,048,576
Megabyte 8,388,608
1,048,576
1,024
1
1,024
Gigabyte 8,589,934,592
1,073,741,824
1,048,576
1,024
1
1,048,576
1,024
Terabyte
8,796,093,022,2 1,099,511,627,7
1,073,741,824
08
76
Petabyte
9,007,199,254,7 1,125,899,906,8 1,099,511,627,7
1,073,741,824
40,990
42,620
76
Exabyte
9,223,372,036,8 1,152,921,504,6 1,125,899,906,8 1,099,511,627,7
1,073,741,824
54,780,000
06,850,000
42,620
76
Zettabyte
9,444,732,965,7 1,180,591,620,7 1,152,921,504,6 1,125,899,906,8 1,099,511,627,7
30
39,290,000,000 17,410,000,000 06,850,000
42,620
76
1,048,576
BİLGİSAYARIN
SINIFLANDIRILMASI
31
BİLGİSAYARLARIN
SINIFLANDIRILMASI
 Bilgisayarların
kullanım amacına ve
şekline göre sınıflandırılması:



Sayısal(Digital)
Örneksel(Analog)
Melez(Hybrid)
32
SAYISAL (DIGITAL)
BİLGİSAYARLAR
 Artı
veya eksi kutuplu elektronik
dalgalarla (Pulse) çalışan
parçalardan oluşmuş makinelerdir.


0 (Sıfır) veya 1 (Bir): Bit (Binary Unit)
8 Bit = 1 BYTE
33
SAYISAL (DIGITAL)
BİLGİSAYARLAR
34
ÖRNEKSEL BİLGİSAYARLAR
(ANALOG COMPUTERS)

lineer ve lineer olamayan
matematiksel fonksiyonları doğru
çözer

Uzay ve Hava taşımacılığı
35
ÖRNEKSEL BİLGİSAYARLAR
(ANALOG COMPUTERS)
36
MELEZ (HYBRID)
BİLGİSAYARLAR
 Analog

ve Digital karışımı
uçaklar
37
SAYISAL BİLGİSAYARLARIN
ALT SINIFLANDIRMASI
1.
2.
3.
4.
Süper Bilgisayarlar
Ana Çerçeve Bilgisayarları
Mini Bilgisayarlar
Micro Bilgisyarlar
38
SÜPER BİLGİSAYARLAR (SUPER
COMPUTERS)
 yüksek

çalışma hızı ve kapasitesi
araştırma merkezleri ve Internet
 NASA
ve bazı üniversiteler örnek
olarak gösterilebilirler.
39
SÜPER BİLGİSAYARLAR (SUPER
COMPUTERS)
40
ANA ÇERÇEVE BİLGİSAYARLAR
(MAIN FRAMES)
 Terminal
Bağlantısı olan pek çok
Devlet ve Üniversitelerle büyük iş
yerlerinde kullanılırlar.
41
ANA ÇERÇEVE BİLGİSAYARLAR
(MAIN FRAMES)
42
MİNİ BİLGİSAYARLAR (MINI
COMPUTERS)
 Az
sayıda terminal bağlamak
mümkündür.
 Küçük
kuruluşların makineleri
43
MİNİ BİLGİSAYARLAR (MINI
COMPUTERS)
44
MİCRO BİLGİSYARLAR
(MICRO COMPUTERS)
 =PC

kişisel bilgisayar
evlerde, okullarda, İnternet kafelerde
 Tek
Başlarına (Stand Alone) veya
internete bağlı bir şekilde
kullanılabilirler.
45
MİCRO BİLGİSYARLAR
(MICRO COMPUTERS)
46
MİKRO BİLGİSAYARLAR
(PC:
PERSONAL COMPUTERS)
47
PC
 GİRİŞ
birimi (İnput Unit),
 ÇIKIŞ birimi (Output unit),
 BELLEK (Memory _Ram)
 Merkezi işlem birimi (CPU)
 DEPO
veya DIŞ_BELLEK (Storage
Or External Memory) eklenmiştir.
48
BİLGİSAYAR ANA BLOK
ŞEMASI
DEPO
Giriş
RAM
Çıkış
CPU
49
BİLGİSAYAR ANA BLOK
ŞEMASI
50
BİLGİSAYAR ANA BLOK
ŞEMASI
•
Çevre birimleri:
Giriş: Klavye, Fare
Çıkış: Ekran
Depo birimi
•
CPU (Merkezi İşlem birimi
•
•
•
•
•
•
Aritmetik-Mantık (ALU)
Denetim Birimi(Control Unit)
Registers:hızlı bellek birimlerinden
oluşur.
51
52
SİSTEMİN ÇALIŞMASI
•
Girilen her türlü bilgi önce Bellek
kısmına (RAM) işlenir.
•
•
Uçucu Bellek
İşlenmekte olan bilgileri kaydederek
yani depoya yükleyerek kalıcı bir
saklama ortamına kaydetmiş oluruz.
53
SİSTEMİN ÇALIŞMASI
•
Klavyedeki herhangi bir tuşa
basıldığında sekiz bit uzunluğunda
bir sayısal sinyal elde edilir.
•
•
Harf sayısal şekle dönüşmektedir
Yani Giriş Birimleri analog
verileri bilgisayarın anlayacağı
sayısal (dijital) formata
dönüştürür.
54
SİSTEMİN ÇALIŞMASI
 Çıkış

birimleri:
Sayısal veri - analog
55
SİSTEMİN ÇALIŞMASI
 Bilgisayarlar
verilerle işlem görürler.
Onun için bunlara Veri işler ( Data
Processor) demek de hatalı olmaz.
 Bilgilerin işlendiği CPU veya Merkezi
İşlem Birimine bu nedenle bu ad
verilmiştir.
56
SİSTEMİN ÇALIŞMASI
•
•
Bellekteki bilgiler, komutlara göre
işlem görmek üzere Aritmetik Mantık
Birimine (ALU) aktarılırlar.
Programın bulunduğu Denetim
Biriminden gelen Komut şekline göre
burada gerekli Aritmetik veya
Mantıksal işlemler yapılarak elde edilen
sonuç tekrar Belleğe (RAM) aktarılır.
•
RAM uçucu olduğu için arada bir yapılan
işlemleri kaydetmek yani depolama
Birimine aktarmak gerekir.
57
ÇEVRE DONANIMI
(PERIPHERAL DEVICES)
58
ÇEVRE DONANIMI
 Giriş,
Çıkış ve Depolama birimlerinin
oluşturduğu teçhizat grubuna bu adı
veriyoruz.



Giriş birimleri
Çıkış birimleri
Depolama birimleri
59
GİRİŞ BİRİMLERİ
 Klavye
ve Fare (Mouse) ve
Depolama Birimi bilgilerin girildiği,
çıktıların elde edildiği ve depolandığı
birimlerdir.
 Bunlar doğrudan herhangi bir
programlama veya işlem yapmazlar.
60
ÇIKIŞ BİRİMLERİ
 Başlıca
çıkış birimi ekrandır. Buna ilk
bulunuşundan ötürü CRT- Katot
Işınlı Lamba da denir.
 Bundan başka başlıca çıkış birimleri
arasında Yazıcılar – Impact Printers,
Dot Matrix Printers, Ink-jet Printers, Çiziciler (Plotters) ve çeşitli ses
çıkışları sayılabilir.
61
DEPOLAMA BİRİMLERİ
 Tarihsel
gelişimlerine göre depolama
birimleri de gelişmiş ve 1KB bellek
sığasından TB seviyesine
erişmişlerdir.
 Sıra ile, Tambur (Drum Unit),
Manyetik Bant (Magnetic Tape),
Disk, Disket, CD-ROM ve DVD
(Digital Video Disk) sayılabilir.
62
BİLGİSAYAR SİSTEMİ
DONANIM
Sistem
Birimleri
Çevre Birimleri
Giriş
Klavye,
Fare,
Tarayıc
ı, Webcam,, ...
Çıkış
Depolama
Yazıcı,
Monitor
,
Hoparlo
r,
Sabit
Disk,
Flash
Disk,
CDDVD
Rom
YAZILIM
CU
CPU
RAM
ALU
Regist
ers
İşletim
Sistemi
Hazır
Progra
mlar
MS-Office,
Antivirus,
vb.vb.vb
İNSAN
Yazılım
cılar
Son
Kullanı
cılar /
Bizler
63
1. SEZON
1. BÖLÜM SONU
64
Yrd. Doç.Dr. Nuray Gedik, [email protected]