Moritanya Ülke Raporu

KONYA TİCARET ODASI
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Dış Ticaret Servisi
Kasım 2014
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
1.1. Ülke Kimliği ........................................................................................................................ 3
1.2. Genel Bilgiler ...................................................................................................................... 4
1.2.1. Coğrafi Konum.......................................................................................................... 4
1.2.2. Siyasi ve İdari Yapı ................................................................................................... 4
1.2.3. Nüfus ve İşgücü Yapısı ............................................................................................. 4
1.2.4.Doğal Kaynaklar ve Çevre ......................................................................................... 5
1.3. Genel Ekonomik Durum ..................................................................................................... 5
1.3.1. Ekonomik Yapı ......................................................................................................... 5
İKİNCİ BÖLÜM
SEKTÖRLER
2.1. Sektörler .............................................................................................................................. 6
2.1.1. Tarım ve Hayvancılık ................................................................................................ 6
2.1.2. Sanayi ........................................................................................................................ 6
2.1.3. İnşaat ......................................................................................................................... 7
2.1.4.Finansal Hizmetler ..................................................................................................... 7
ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM
DIŞ TİCARET
3.1. Dış Ticaret ........................................................................................................................... 8
3.1.1. Genel Durum ............................................................................................................. 8
3.1.2. İhracatında Başlıca ürünler ....................................................................................... 8
3.1.3. İthalatında Başlıca Ürünler ..................................................................................... 10
KTO Dış Ticaret Servisi
1
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
3.1.4. Başlıca Ülkeler İtibari ile İhracatı ........................................................................... 11
3.1.5. Başlıca Ülkeler İtibari İle İthalatı ............................................................................ 11
3.1.6. Dış Ticaret Politikası ............................................................................................... 12
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE İLE TİCARET
4.1. Türkiye İle Ticaret ............................................................................................................. 12
4.1.1. Genel Durum ........................................................................................................... 12
4.1.2. Türkiye-Moritanya Dış Ticaret Değerleri ............................................................... 13
4.1.3. Türkiye’nin Moritanya’ya İhracatında Başlıca Ürünler .......................................... 13
4.1.4. Türkiye’nin Moritanya’dan İthalatında Başlıca Ürünler......................................... 15
4.1.5. Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz ......................................................... 15
BEŞİNCİ BÖLÜM
KONYA İLE TİCARET
5.1. Konya İle Ticareti.............................................................................................................. 16
5.1.1. Konya-Moritanya 2013 Yılı İhracat Kalemleri ....................................................... 16
5.1.2. Türkiye - Moritanya – Konya Yıllara Göre İthalat/İhracat Rakamları ................... 17
5.1.3. Odamız Verilerine Göre Moritanya’ya İhracat Yapan Başlıca Firmalar ................ 17
KTO Dış Ticaret Servisi
2
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
BİRİNCİ BÖLÜM
MORİTANYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. ÜLKE KİMLİĞİ
Resmi Adı:
Moritanya İslam Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi:
Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Cumhurbaşkanı:
Muhammed Veled Abdül Aziz
Başbakan:
Mulay Veled Muhammed el-Ağtaf
Başkent:
Nauakchott
İdari bölümler:
12 bölge ve 1 başkent; Adrar, Assaba, Brakna, Dakhlet
Nouadhibou, Gorgol, Guidimaka, Hodh Ech Chargui, Hodh El
Gharbi, Inchiri, Nouakchott, Tagant, Tiris, Zemmour, Trarza
Nüfusu:
3,359,185 (2013 tahmini)
Yüzölçümü:
1.030.700 km2
Bağımsızlık günü:
28 Kasım 1960 (Fransa'dan)
Milli bayram:
28 Kasım 1960
Diller:
Arapça (resmi dil), Fransızca, Pular, Soninke, Wolof
Din:
%100 Müslüman
Etnik Yapı:
Morlar %40, Mor Siyah Melezleri %40, Tukulorlar %12,
Fulbeler %5, Soninkeler %3
Zaman Farkı:
2 Saat
Para Birimi:
Ouguiyya (UM)
GSYİH:
2250 Dolar
Doğal kaynakları:
Demir, bakır, iridyum ve titan, alçıtaşı, fosfat, elmas, altın
Arazi kullanımı:
Tarıma uygun topraklar:%1,otlaklar:%38,ormanlık arazi:%4,
diğer: %58
KTO Dış Ticaret Servisi
3
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
1.2. GENEL BİLGİLER
1.2.1. Coğrafi Konum:
Moritanya İslam Cumhuriyeti 1,030,631 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 29. en
büyük ülkesi olup, Mısır ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Kuzeybatı Afrika ülkesi olan
Moritanya’nın batısında Atlas Okyanusu, güneybatısında Senegal, güneydoğu ve doğusunda
Mali, kuzeydoğusunda Cezayir, kuzeyinde ise Batı Sahra yer alır. Başkenti ve en büyük kenti
olan Nouakchott, Atlantik kıyısında bulunmaktadır.
Cezayirle 663 km, Mali ile 2237 km, Senegal ile 813 km, Batı Sahara ile de 1561 km’lik kara
sınırı bulunmaktadır. Atlas Okyanusu ile de 754 km’lik bir sahil şeridine sahiptir.
Ülkenin büyük bölümü geniş düzlüklerden oluşmakta olup, ¾’ü sahara çölü ile kaplıdır ve
toprakların yalnızca %1'i tarıma elverişlidir.
Aşırı otlatma, ormanların tahrip edilmesi ve toprak erozyonu ile birlikte ülkede hüküm süren
kuraklıklar önemli bir sorun olan çölleşmeye yol açmakta, ülkede genel olarak kuru, sıcak ve
tozlu bir iklim hüküm sürmektedir. Özellikle Mart ve Nisan aylarında ortaya çıkan toz ve kum
fırtınaları ile periyodik kuraklıklar ülkedeki hayatı olumsuz etkilemektedir.
1.2.2 Siyasi ve İdari Yapı:
Moritanya demokrasi ile yönetilen, çoğulcu liberal ve anayasal düzende idare edilen bir
ülkedir. Ülke 2 Temmuz 1991'de yürürlüğe girmiş olan bir anayasayla yönetilmektedir.
Devlet başkanı aynı zamanda hükümetin başkanıdır ve hükümet üyeleri devlet başkanı
tarafından belirlenmektedir.
Moritanya’da devlet başkanı çoğunluk oyuyla 5 yıllık dönem için seçilmektedir. Ülkede iki
meclisli bir parlamenter sistem hâkimdir. Senato 56 üyeli, Milli Meclis ise 95 üyelidir.
Devletin resmi adı İslâm cumhuriyeti olmakla birlikte İslâm kanunları tam anlamıyla
uygulanmamaktadır.
Moritanya’da bugün liberal ve demokratik bir anayasa uygulanmaktadır. 25 Temmuz 1991’de
çoğulcu düzenlemeler ve basın özgürlüğü uygulanmaya başlanmış olup, 1992 yılında anayasa
çerçevesinde ilk milletvekilliği ve senato seçimleri yapılmıştır. Ülkede yürürlükte bulunan
sistem bugün yabancı yatırımcılara temiz bir iş ve yatırım ortamlarının oluşmasına imkan
vermektedir.
Moritanya idari açıdan da başkent yönetiminin dışında 12 idari bölgeye ve 50 yerel birime
ayrılmış bulunmaktadır.
1.2.3. Nüfus ve İşgücü Yapısı:
2012 yılı tahminlerine göre Moritanya’nın nüfusu 3,359 milyon olup, dünya sıralamasında
133. sırada yer almaktadır. Nüfusun %40,4’ü 0-14 yaş arasında, %56,22si 15-64 yaş arasında
yer alırken 65 yaş ve üzeri nüfus ise %3,5’lik bir orana sahip bulunmaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
4
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Ülkede 14-15 bin civarında HIV/AIDS’li insan bulunmaktadır ve söz konusu virüsten yıllık
ölüm sayısı 1000 civarındadır. Nüfusun %51,2’si okuma yazma bilmekte, bu oranın
artırılmasına yönelik çalışmalar ise yavaş ilerlemektedir.
1.2.4. Doğal Kaynaklar ve Çevre:
Moritanya yer altı kaynakları bakımından önemli zenginliklere sahiptir. Ülkede büyük bir
kısmının Ruibat bölgesinde olduğu, 250 milyon tonluk demir madeni bulunduğu
bildirilmektedir. Moritanya yıllık 10-12 milyon tonluk demir ihracatı yapmaktadır ve bu
miktarla dünyanın 12. büyük ihracatçısı konumundadır.
Moritanya bakır üretiminde de büyük bir potansiyele sahiptir. Bakır cevherleri özellikle kuzey
bölgelerinde çıkarılmakta ve bu bölgede 550 bin tonun üzerinde bakır elde edilmektedir.
Ülkede altın üretimi 2007 yılında başlamış olup, altın arama ve işleme faaliyetleri ülkenin
kuzeyinde sürdürmektedir.
Moritanya’da petrol yatakları da keşfedilmeye başlanmıştır. Bugün için 300 bin varil
civarında olan petrol üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Ülkenin doğal gaz
rezervlerinin ise 30 milyar metre küp civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Moritanya’da önem taşıyan diğer madenler fosfat, tuz, alçıtaşı, çinko ve kurşundur. Yapılan
son araştırmalar ülkede önemli miktarlarda elmas, altın, krom ve uranyum gibi madenlerin de
varlığını ortaya koymuştur. Ülkenin doğu bölgelerinde de bir çok yabancı şirket maden arama
ve işletme faaliyetleri için Moritanya hükümeti ile anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır.
1.3. GENEL EKONOMİK DURUM
1.3.1 Ekonomik Yapı: 1970’li ve 1980’li yıllarda hüküm süren büyük kuraklıklara rağmen tarım sektörü, nüfusun
yarısının geçim kaynağını temin ettiği sektör olarak Moritanya ekonomisindeki önemini halen
sürdürmektedir.
2000 yılından önce ülkede hüküm süren kuraklıklar ile hatalı yönetimler neticesinde ülkenin
dış borçları artış göstermiştir. Şubat 2000’de Moritanya yüksek borçlu fakir ülkeler insiyatifi
grubunca hemen hemen bütün dış borçlarından arındırılmıştır. Aralık 2001’de doğrudan
yabancı yatırımların önünü açacak düzenlemelere gidilmiş ve 2006 yılında Moritanya
hükümeti ile IMF arasında üç yıllık Fakirliği Azaltma ve Gelişmenin Tesisi Anlaşması
(PRGF) imzalanmıştır.
Ülkede petrol konusunda başlangıçta çok olumlu beklentiler olmasına rağmen bugün
beklentiler doğrultusunda somut sonuçlar tam olarak alınamamıştır.
Moritanya hükümeti özel sektör yatırımlarını ülkenin gelişmesi için zorunlu görmekte, bu
yüzden özel sektör yatırımlarını teşvik etme gayreti içerisine girmiş bulunmaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
5
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Hükümet aynı zamanda fakirliğin azaltılması hususuna büyük önem vermekte, sağlık ve
eğitim sisteminin gelişmesi ve ülkedeki özelleştirmeler için de çaba sarf etmektedir.
İKİNCİ BÖLÜM
SEKTÖRLER
2.1. SEKTÖRLER
2.1.1. Tarım ve Hayvancılık:
Moritanya’da tarım sektörü istihdamın en yoğun olduğu sektördür. İstihdamın yaklaşık %48’i
tarım sektörünce karşılanmakta gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık %20’si de tarım
sektöründen elde edilmektedir.
Moritanya’da tarım yapılabilecek başlıca iki bölge bulunmaktadır. Bunlar Senegal nehri
vadisi ile Kuzeyde yer alan ve yağmurlu bölge olarak isimlendirilen bölümdür. Bu iki bölgede
yapılan tarım birbirinden farklı özelliklerdedir. Senegal nehri vadisinde ticari ve sanayi amaçlı
üretim söz konusu iken diğer bölgede daha çok geçimlik tarım söz konusudur.
Hayvancılık Moritanya’da geleneksel ve yaylacılık şeklinde yapılmakla birlikte ekonominin
temel taşlarından birisidir. Başkent Nouakchott yakınlarında bulunan süt toplama ve
paketleme tesisleri ile süt ürünlerinin toplu üretiminde de artışlar göze çarpmaktadır.
Hayvancılıkla ilgili olarak; yem bitkileri üretiminin artırılması, yem imalatında kullanılan
ürünlerin üretiminin artırılması, bölgelere özgü hayvan çeşitlerinin ıslah edilmesi, deri
üretiminin değerlendirilmesi ve kümes hayvancılığı yetiştiriciliğinin geliştirilmesi alanlarında
yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır.
2.1.2. Sanayi:
Su ürünleri işleme ülkedeki ana imalat sanayi olup, tesisler özellikle Nauadhibou’da
bulunmaktadır. Ancak, aşırı avlanma önemli bir sorundur ve su ürünleri üretimi ile
pazarlamasında devletin yetersiz politika ve uygulamaları da sorunları beraberinde
getirmektedir. Devlet su ürünlerine yönelik depolama ve ihraç imkanlarını artıracak yatırımlar
ile sektörü geliştirmeye çalışmakta ise de bu yatırımlar yetersiz kalmakta hatta kurulan bazı
tesisler yüksek su ve elektrik maliyetleri, uzman işgücü yetersizliği ve düşük hijyenik
standartlar nedeniyle faaliyetlerine devam edememektedir.
Balıkçılığın merkezi niteliğinde olan Nawadhibu'da balık işleme tesisleri yoğunluk
kazanmıştır. Balık işleme tesisleri küçük sanayi kuruluşlarının % 60'ını oluşturmaktadır.
Moritanya’da inşaat sektörü 1985’li yıllardan itibaren liberalleşme ile birlikte gelişme
göstermeye başlamış, sektöre verilen çeşitli teşvikler, göçebe hayattan yerleşik hayata geçiş
ve bir çok bürokratik engellerin kaldırılması ile sektör cazip hale gelmeye başlamıştır.
KTO Dış Ticaret Servisi
6
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Moritanya’da birer adet demir çelik ve şeker fabrikası bulunmaktadır. Ülkede kurulu bulunan
fakat küçük ve orta ölçekli düzeyde faaliyet gösteren diğer imalat sanayileri ise kimya ve
plastik tesisleri, gıda ve içecek tesisleri, metal ürünler üretim tesisleri ile inşaat malzemeleri,
kağıt ve ambalaj materyalleri ve unlu mamüllere ait sınırlı sayıdaki tesislerdir.
Ülkede bir çok sanayi dalı olmasına karşın pazarın yeterli büyüklükte olmaması, uzman
işgücü yetersizliği, altyapıdaki yetersizlikler, yüksek altyapı kullanım maliyetleri ve kredi
imkanlarının yetersiz oluşu, yabancılara bu pazarı fazla cazip kılmamaktadır.
2.1.3. İnşaat:
Moritanya’nın altyapısı oldukça geri düzeyde olup, hükümet altyapı yatırımlarını artırma
gayreti içerisindedir. Bugün Moritanya’da 12 bin km yol ağı olmasına rağmen bunun ancak 3
bin km’lik kısmı asfalt yoldur.
Ülkenin tek demiryolu güzergahı özellikle demir minerallerinin nakli için yapılmış bulunan
Nouadhibou- Zouerate hattıdır.
Ülkede üç uluslararası düzeyde (Nouakchott, Nouadhibou ve Atar havalimanları) ve 10 adet
ikinci derece de havalimanı bulunmaktadır. Özellikle başkentteki havalimanının
geliştirilmesine ve büyütülmesine çalışılmaktadır.
Moritanya’nın elektrik enerjisi tüketimi üretimi civarında gerçekleşmektedir. Suudi
fonlarından finanse edilen kaynaklarla Nouakchott ile Nouadhibou arasında yaklaşık 500
km’lik 100 milyon dolar tutarındaki enerji iletim hattının yapımı devam etmekte bu proje ile
Nouadhibou’daki özellikle maden sahalarındaki enerji yetersizliğinin önüne geçilmeye
çalışılmaktadır.
Moritanya’da yol inşaatları, konut ve bina inşaatları ile haberleşme sektörü gelişme gösteren
sektörlerdendir. IMF, Dünya Bankası, Afrika Kalkınma Bankası ve Körfez fonları
Moritanya’daki altyapı projeleri için önemli finansmanlar sağlamaktadır. Yeterli bir altyapı
için önemli yatırımlara ihtiyaç duyulan Moritanya’da özellikle Uluslararası finansmanın
etkinliğine, petrol ve madenlerin üretim ve ihracatında meydana gelebilecek artışlara paralel
olarak yaratılabilecek ilave gelirlere bağlı olarak altyapı yatırımlarında da artışlar
beklenmektedir.
2.1.4. Finansal Hizmetler
Moritanya’da finansal sektör oldukça geri düzeyde olup, özellikle kentlerdeki faaliyetleriyle
ön plana çıkmakta, kırsal kesime yönelik finansal işlemler ise son derece sınırlı düzeyde
yapılmaktadır.
Ülkede 10 adet ticari banka faaliyet göstermekte ve bankacılık sektörü finansal sektördeki
işlemlerin %80’ini oluşturmaktadır. Yabancı orijinli bankalar sektörde yeni yeni faaliyet
göstermeye başlamıştır.
KTO Dış Ticaret Servisi
7
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Moritanya’da, devlet, başta merkez bankası olmak üzere finansal sektörün reformu için yeni
düzenlemeler yapmaya başlamıştır. Son zamanlarda bankacılık sektöründe alınmış olan ve
alınacak tedbirlerin özellikle sektörde rekabeti geliştirecek, yabancı bankaların girişini
kolaylaştıracak ve tam operasyonel sistemi mümkün kılacak tedbirler olmasına çaba
gösterilmektedir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DIŞ TİCARET
3.1. DIŞ TİCARET
3.1.1.Genel Durum:
Dünyanın en fakir ülkelerinden birisi olan Moritanya’nın dış ticaret verileri de oldukça düşük
düzeylerde seyretmektedir. Ülkede bugüne kadar ihracatın artırılması yönünde gösterilen
çabalar belirli miktarlarda artışları beraberinde getirmiş olsa da ihracat kapasitesinin oldukça
düşük olması ve birkaç temel ürün dışında özellikle ihracata yönelik sanayinin gelişme
göstermemiş olması nedeniyle de ihracat artış hızı sınırlı kalmaktadır.
Economist Inteligence Unit (EIU)’in verilerine göre; denge 2,9 milyon dolar ihracat lehine
olup dış ticaret hacmi ise 4,079 milyar dolardır.
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
a: Gerçekleşme b:EIU tahmini c:EIU öngörüsü, Kaynak:Economist Intelligence
Unit(EIU)
2010a
2011b
2012b
2013c
İhracat (Milyon Dolar-fob)
2041,1
2844,1
2854,9
2851,6
İthalat (Milyon Dolar-fob)
2038,2
3007,0
3267,3
3453,7
Denge
2,9
162,9
412,4
602,1
Hacim
4079,3
5851,1
6122,2
6305,3
3.1.2.İhracatında Başlıca Ürünler:
Uluslararası Ticaret Merkezi’nin Moritanya’nın ihracatına ilişkin verileri Moritanya’dan
kaynaklanan nedenlerle eksik ve yetersizdir. Yıllar itibariyle bir çok ihracat kalemi ihracat
verilerinde görülmemektedir.
Moritanya’nın yıllık 1 milyar dolar civarında demir minerali ve işlenmiş demir ihracatının
olduğu bilinmektedir.
Ülkenin 2012 yılında ihracatı 2,6 milyar dolardır ve ITC’nin geçici verilerine göre yine 2012
yılında Moritanya ihracatı dörtlü bazda 260 farklı üründe gerçekleşmiştir.
KTO Dış Ticaret Servisi
8
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
Bu ihracatın da yaklaşık %53’ünü demir cevheri ihracatı, %20’sini su ürünleri ihracatı,
%17’sini de bakır cevheri ihracatı oluşturmuştur. Bu üç ürün grubu ise toplam ihracatın
%90’ını oluşturmuştur.
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
Kaynak.ITC Trade Map
HS NO
ÜRÜN ADI
Genel Toplam
'2601
Demir Cevherleri ve Konsantreleri
2010
725.370
0
2011
2.457.999
0
2012
2.636.537
1.402.426
'2603
Bakır Cevherleri ve Konsantreleri
122.817
179.246
458.212
'0307
'2709
Yumuşakçalar
Ham Petrol (Petrol Yağları ve Bitumenli
Minerallerden Elde Edilen Yağlar)
109.380
0
253.093
107.486
331.298
173.041
'0303
Balıklar (Dondurulmuş)
122.135
97.869
113.895
'0302
Balık (Taze/Soğutulmuş)
11.915
16.421
57.101
'2301
Et, Sakatat, Deniz Hayvanı vs.
19.709
34.028
36.154
'7204
Demir/Çelik Döküntü ve Hurdaları,
Bunların Külçeleri
2.758
7.452
7.379
'1504
Balıkların/Deniz Memelilerinin Yağları
873
1.918
6.743
'0306
'7404
'4819
Kabuklu Hayvanlar
Bakır, Hurda ve Döküntüler
Kağıt/Karton vb. Esaslı Kutu, Kılıf, Torba
vb Eşya
7.988
0
0
21.822
0
0
6.339
5.126
3.669
'4102
Koyun ve Kuzuların Ham Derileri
52
45
3.128
'0305
Balıklar(Kurutulmuş/Tuzlanmış/Salamura
Edilmiş/Tütsülenmiş)
Alüminyum Döküntü ve Hurdaları
615
1.137
2.834
0
0
2.831
'0308
Omurgasız Su Ürünleri ve Bunlardan Elde
Edilen Un, Küspe ve Pelletler
0
0
2.660
'1605
2.799
2.581
2.210
0
0
2.021
'9999
Hazırlanmış/Konserve Edilmiş Kabuklu
Hayvanlar, Yumuşakçalar
Balık Filetoları ve Diğer Balık Etleri
(Taze/Soğutulmuş/Dondurulmuş)
Başka Yerde Belirtilmeyen Ürünler
56.232
1.398.310
1.737
'4105
Koyun ve Kuzuların Dabaklanmış Derileri
0
0
1.642
'3102
Azotlu Mineral/Kimyasal Gübreler
0
0
1.598
'7602
'0304
KTO Dış Ticaret Servisi
9
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
3.1.3. İthalatında Başlıca Ürünler:
ITC verilerine göre Moritanya’nın 2012 yılı ithalatı 3,199 milyar dolardır. İthalatta petrol
yaklaşık %20’lik bir paya sahiptir. Petrolden sonra şeker, buğday ve palm yağı ithalatta
önemli yer tutan diğer ürünlerdir.
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
kaynak:ITC, Trade Map
HS NO
ÜRÜN ADI
Genel Toplam
'2710
Petrol Yağları ve Bitumenli Minerallerden Elde Edilen
Yağlar
'1701
Kamış/Pancar Şekeri ve Kimyaca Saf Sakkoroz (Katı
Halde)
'1001
Buğday ve Mahlut
'1511
Palm Yağı ve Fraksiyonları (Kimyasal Olarak
Değiştirilmemiş)
'5208
(Ağırlıkça %85 ve Fazla Pamuk )
'8431
Ağır iş Makine ve Cihazlarının Aksamı, Parçaları
'8429
Dozerler, Greyder, Skreyper, Ekskavator, Küreyici,
Yükleyici vb.
'2711
Petrol Gazları
'5516
Devamsız Suni Lifden Dokumalar (Ağırlıkça %85 <
suni)
'0902
Çay
'1006
Pirinç
'4011
Kauçuktan Yeni Dış Lastikler
'8502
Elektrojen Grupları, Rotatif Elektirik Konvertisörleri
'1901
Malt Hulasası, Un, Nişasta ve MaltEsaslı Mustahzarlar
'8428
Kaldırma, İstifleme, Yükleme, Boşaltma, Makine ve
Cihazları
'3004
Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere Hazırlanan
İlaçlar (Dozlandırılmış)
'2523
Çimento
'7214
Demir/Çelik Çubuklar(Sıcak Haddeli, Dövülmüş,
Burulmuş, Çekilmiş)
'8704
Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Taşıtlar
'9999
Başka Yerde Belirtilmeyen Ürünler
'8474
Toprak, Taş, Metal Cevheri vb Ayıklama, Eleme vb
İçin İş Makineleri
'3102
Azotlu mineral/Kimyasal Gübreler
'8703
Otomobil, Steyşın Vagonlar, Yarış Arabaları
'8802
Diğer Hava Taşıtları, Uzay Araçları
'0402
Süt, Krema(Konsantre Edilmiş, Tatlandırıcı Madde
İçerenler)
'8602
Diğer Lokomotif, Lokotraktör, Tenderler
'8421
Santrifujle Çalışan Kurutma, Filtre, Arıtma Cihazları
KTO Dış Ticaret Servisi
2011
2.452.706
620.288
2012
3.198.984
588.821
24.125
120.866
98.455
5.398
118.203
106.912
655
261.930
77.296
84.653
82.898
78.727
51.536
134
60.534
55.208
11.977
32.273
21.921
16.647
416
21.877
49.467
48.467
44.278
43.838
42.733
42.190
6.847
41.124
36.325
73
39.669
38.637
34.304
259
22.587
35.969
35.221
33.966
16.620
71.652
2.321
37.372
32.045
32.031
30.475
28.187
0
3.775
25.766
24.760
10
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
3.1.4. Başlıca Ülkeler İtibarı İle İhracatı:
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
Kaynak:ITC Trade Map
ÜLKELER
TOPLAM
ÇİN
İSVİÇRE
İTALYA
FRANSA
İSPANYA
ALMANYA
JAPONYA
BELÇİKA
RUSYA FED.
GÜNEY AFRİKA CUM.
FİLDİŞİ
GANA
PORTEKİZ
İSVEÇ
ROMANYA
UKRAYNA
YUNANİSTAN
TAYLAND
NİJERYA
TÜRKİYE (34. SIRADA)
2010
725.370
138.670
135.014
13.816
13.019
110.720
0
117.844
0
32.497
3.463
4.497
7.276
7.404
175
0
2.367
4.332
0
5.810
558
2011
2.457.999
908.028
334.443
246.270
208.687
168.225
151.339
127.279
110.897
26.512
25.419
18.328
16.360
14.377
13.060
11.148
8.183
6.699
6.013
5.369
1.076
Moritanya’nın ülkeler itibariyle ihracatında en önemli ülke Çin Halk Cumhuriyeti olup,
Çin’in Moritanya’nın ihracatındaki payı %37’dir. Çin’i İsviçre, İtalya, Fransa ve İspanya
takip etmektedir. Türkiye’nin ise Moritanya’nın ihracatındaki payı %1’in altında olup, 34.
sırada yer almaktadır.
3.1.5. Başlıca Ülkeler İtibarı İle İthalatı:
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
Kaynak:ITC, Trade Map
ÜLKELER
TOPLAM
BAE
BELÇİKA
FRANSA
İNGİLTERE
ÇİN
İSPANYA
KTO Dış Ticaret Servisi
2010
1.726.532
209.080
170.917
243.519
19.117
117.318
81.396
2011
2.452.706
634.374
343.177
300.434
147.167
124.133
103.052
11
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
ABD
HOLLANDA
ALMANYA
SENEGAL
FAS
JAPONYA
AVUSTURALYA
TÜRKİYE 14. SIRADA
İSVİÇRE
BREZİLYA
MALEZYA
GÜNEY AFRİKA
TAYLAND
RUSYA FED.
63.995
183.500
46.959
42.397
39.991
45.743
8.572
23.401
15.599
47.869
24.888
14.908
21.997
30.580
74.258
67.017
65.690
55.815
53.859
46.863
46.346
37.875
37.413
34.793
25.980
24.896
21.995
16.478
Birleşik Arap Emirlikleri Moritanya’nın ithalat yaptığı en önemli ülkedir. İthalatta BAE’yi
Belçika Fransa ve İngiltere takip etmektedir. Moritanya’nın ithalatında Türkiye %1,5’lik payı
ile 14. sırada yer almaktadır.
3.1.6. Dış Ticaret Politikası
Moritanya’da gümrük vergileri %0 ile %50 arasında değişmekte, tarifelerin ortalama %20
civarında olduğu belirtilmektedir. Ancak, yapılan düzenlemelerle gümrük tarifeleri gittikçe
düşürülmektedir. Uygulanan KDV oranı ise %14’dür.
Gümrük vergilerinin hesaplanmasında ürünlerin CIF değerleri dikkate alınmakta CIF değeri
açık olmayan ürünlerde ise ürünlerin Pazar fiyatları esas alınmaktadır.
Moritanya’ya ithalatta alkollü içkiler ile domuz ve domuzdan elde edilen ürünler İslami
esaslar çerçevesinde yasaktır. Bunun dışında ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, askeri
mühimmatlar, narkotik ürünler ile bazı kimyasal ürünlerin ithali izin verilen kuruluşlarca
yerine getirilmektedir.
Ödemelerde akreditif kullanılabilmekte ancak akreditifli ödeme yüksek masrafları
gerektirebilmektedir. Dünya Bankası verilerine göre Moritanya’da ürünlerin ithalatı 38 güne
kadar sürebilmekte, yapılan gümrük ve sevkiyat masrafları ise 1523 doları bulabilmektedir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE İLE TİCARET
4.1. TÜRKİYE İLE TİCARET
4.1.1. Genel Durum:
Türkiye Moritanya dış ticareti ülkemiz lehine fazlalık vermektedir. Ülkemizden Moritanya’ya
olan ihracat 2006 yılından itibaren önemli ölçüde gelişme göstermiştir.
KTO Dış Ticaret Servisi
12
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
2006 yılında 8,9 milyon dolar olan ihracatımız sürekli artış göstererek 2012 yılında 111
milyon dolara yükselmiş, 2013 yılında ise 104 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Moritanya’dan ithalatımız ise oldukça düşük düzeylerdedir. 2011 yılında 15,1 milyon dolar ile
maksimum düzeyine ulaşmış, 2012 yılında düşme göstererek 4,2 milyon dolara gerilemiş,
2013 yılında ise 3,6 milyon dolara düşmüştür. 2013 yılı dış ticaret hacmi 107,4 milyon dolar
olup, dış ticaret dengesi ise 100,2 milyon dolar olmak üzere ülkemiz lehinedir.
4.1.2. Türkiye – Moritanya Dış Ticaret Değerleri:
Türkiye-Moritanya Dış Ticaret Değerleri ( Dolar)
Kaynak:TUİK
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
2000
2.627.309
2001
4.354.982
23.558
2002
11.636.191
770.953
2003
4.293.539
1.895.298
2004
5.528.871
4.135.795
2005
10.065.147
982.834
2006
8.910.489
213.974
2007
10.989.675
7.576.795
2008
15.173.373
7.861.414
2009
22.920.026
661.649
2010
37.443.613
1.440.560
2011
75.443.613
15.062.461
2012
110.989.717
4.188.819
2013
103.808.016
3.633.241
2013 Ocak-Mart
23.806.200
1.536.044
2014 Ocak-Mart
26.633.480
2.533.025
HACİM
2.627.309
4.378.540
12.407.144
6.188.837
9.664.666
11.047.981
9.124.463
18.566.470
23.034.787
23.581.675
38.884.173
90.506.074
115.178.536
107.441.257
25.342.244
29.166.505
DENGE
2.627.309
4.331.424
10.865.238
2.398.241
1.393.076
9.082.313
8.696.515
3.412.880
7.311.959
22.258.377
36.003.053
60.381.152
106.800.898
100.174.775
22.270.156
24.100.455
4.1.3. Türkiye’nin Moritanya’ya İhracatında Başlıca Ürünler:
Türkiye'nin Moritanya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar)
Kaynak:ITC
GTİP
ÜRÜN ADI
TOPLAM
'7214
Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş,
burulmuş, çekilmiş)
'2402
Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar,
sigarillolar ve sigaralar
'2523
Çimento
'1902
Makarnalar
'5702
Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak,
karaman vb)
'7213
Demir/çelik filmaşin (sıcak haddelenmiş, rulo
halinde)
KTO Dış Ticaret Servisi
2011
2012
2013
75.555 110.805 103.808
20.495 25.209 23.667
10.329
12.750
11.483
0
2.508
2.909
4.604
5.434
3.103
5.877
4.965
4.929
2.096
842
3.558
13
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
'9619
'8544
'2522
'1701
'2102
'3917
'1905
'5801
'2710
'9406
'8507
'7321
'7215
'1103
'1806
'2106
'7216
'3307
'1507
'7308
'9028
'9403
'8504
'7208
'0401
'8537
'8418
'3923
'6205
Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik
iletkenleri; fiber optik k
Kireç
Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı
halde)
Mayalar, cansız diğer tek hücreli
mikroorganizmalar
Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek,
rakor vb
Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç kapsülü
mühür güllacı vs.
Kadife, pelüş ve halkalı (tırtıl mensucat)
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar
Prefabrik yapılar
Elektrik akümülatörleri, separatörleri
Demir-çelik soba, ocak, ızgara, ocak, mangal vb.
Ev eşyası
Demir/çelik çubuklar (diğer)
Bulgur, irmik, topak halinde hububat ve pelletler
Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları
Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda
müstahzarları
Demir/alaşımsız çelikten profil
Traş müstahzarları, vücut deodorantları, tuvalet
müstahzarları
Soya yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak
değiştirilmemiş)
Demir/çelikten inşaat ve aksamı
Gaz, sıvı ve elektrik sayaçları
Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler,
endüktörler
Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik
600mm. Fazla
Süt ve krema (konsantre edilmemiş, ilave şeker
veya diğer tatlandırıcı maddeleri içermeyenler
Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez
tablolar
Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı
pompaları
Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa,
kapak, kapsül
Erkek/erkek çocuk için gömlek
KTO Dış Ticaret Servisi
0
1.289
2.125
2.631
2.946
2.894
1.253
0
3.331
0
2.775
2.524
1.842
2.621
2.471
6.146
413
2.189
1.195
1.710
2.026
819
578
1.389
1.550
1.807
1.803
3.809
667
784
6.999
706
1.021
1.748
1.676
1.546
4.405
1.538
1.170
8
1.347
3.001
1.552
605
1.448
1.349
1.281
994
1.203
561
1.323
899
945
903
0
0
845
387
5
356
79
1.443
363
2.705
144
794
617
614
493
230
352
465
284
154
449
226
1.271
427
280
1.018
332
48
160
283
239
332
271
14
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
4.1.4. Türkiye’nin Moritanya’dan İthalatında Başlıca Ürünler:
Türkiye'nin Moritanya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Dolar)
Kaynak:ITC
GTİP
ÜRÜN ADI
TOPLAM
'2301
Et, sakatat, deniz hayvanı vs. (yemeye uygun olmayan)
unu, pelleti, kıkırdakları
'4102
Koyun ve kuzuların ham derileri
'4105
Koyun ve kuzuların dabaklanmış derileri
'1207
Diğer yağlı tohumlar ve meyveler
'0302
Balık (taze/soğutulmuş)
'0303
Balıklar (dondurulmuş)
'2517
Çakıl taşı, kırılmış/ezilmiş taş, çakmak ve yassı iri çakıl
taşı, cüruf, moloz vs
'8541
Diotlar, transistörler vb. Yarı iletkenler, piezo elektrik
kristaller
'8542
Elektronik entegre devreler
2011 2012 2013
15.062 4.189 3.633
0
0 1.154
1.854 2.215
0 1.308
0
0
3
112
6.998
108
0
0
989
838
313
298
21
8
0
0
5
9
1
3
4.1.5. Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Moritanya'ya, tarım ve gıda ürünlerinde, başlıca pirinç, çay, beyaz et, süt ve krema, çikolatalı
mamüller, makarna, sigara, maya, bulgur ve bisküvi gibi ürünlerde pazar şansımızın yüksek
olduğu görülmektedir.
Ürün
Çay
Ülkenin
Toplam
İthalatı-2012
Türkiye'nin
İhracatındaki
Değişim
2012-2013(%)
Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkeye
Ülkeye
İhracatı 2013 İhracatı 2014
Aylık Veriler* Aylık Veriler*
13,7
-
0,002
0
11,2
-
0
0
18,9
191,6
0,057
0,455
45,6
-
0
0
Beyaz Et
Süt ve
Krema
(konsantre
edilmemiş)
Süt ve
Krema
(konsantre
edilmiş)
KTO Dış Ticaret Servisi
Ülke İthalatında İlk 5
Ülke ve Pazar Payları
Çin%98,6
Sri Lanka%1,3
ABD%57,6
Brezilya%34,8
Hollanda%6,8
Uruguay%0,6
Almanya%74
Slovenya%18,4
Mısır%3,3
Fransa%2,4
Türkiye%1,3
Belçika%46,3
Almanya%20
Hollanda%7,7
Singapur%5,7
Y.Zelanda%4,4
15
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
4,1
-8,6
0,991
1,94
26
-9,9
1,696
2,64
2,5
-5,7
0,877
0,878
6,8
-55
0,69
0
Bisküvi
4,3
18,4
0,722
1,066
Pirinç
54
-
0,001
0
Makarna
Sigara
Mayalar
Bulgur
Türkiye%46,7
İtalya%31,7
Mısır%20,1
Fransa%1,3
Türkiye%57,5
Yunanistan%28
Hırvatistan%8,3
Kolombiya%2,9
Türkiye%42,6
Belçika%31,4
Mısır%16,8
Çin%9,2
Fransa%50,1
Türkiye%49,6
İtalya%0,2
Sırbistan%0,1
İspanya%61,6
Türkiye%21,9
Fransa%10,9
İtalya%1,3
Tayland%56,3
Brezilya%23,9
Pakistan%10,8
Senegal%9,1
BEŞİNCİ BÖLÜM
KONYA İLE TİCARET
5.1. KONYA İLE TİCARETİ
5.1.1. Konya – Moritanya 2013 Yılı İhracat Kalemleri:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
SEKTÖR
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer
reaktörler bunların aksam ve parçaları
Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri
Kakao ve kakao müstahzarları
Şeker ve şeker mamulleri
Plastikler ve mamulleri
Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam
lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve
diğer kara taşıtları bunların aksam, parça, aksesuarı
KTO Dış Ticaret Servisi
DOLAR
354.852
131.604
98.665
19.087
15.860
12.907
8.130
6.419
4.046
16
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU
5.1.2. Türkiye –Moritanya – Konya Yıllara Göre İthalat/ İhracat Rakamları
Konya - Moritanya Rakamları
Dolar
2011
2012
2013
İhracat 252.654 385.907 654.156
İthalat
3.355
0
0
Türkiye – Moritanya Rakamları
Dolar
İhracat
İthalat
2011
2012
2013
75.554.682 110.736.788 103.805.624
15.062.461
4.188.819
3.633.141
5.1.3. Odamız Verilerine Göre Moritanya’ya İhracat Yapan Başlıca Firmalar:
S.No
TİCARİ UNVAN
1
EKOL FIRIN MAKİNA SANAYİ VE
TİCARET LTD.ŞTİ.
KTO Dış Ticaret Servisi
TOPLAM
DOLAR
8.500
17