MP3 Çalar Nas›l Çal›fl›r?

oyuncaknasil
5/10/08
12:07 AM
Page 22
MP3 Çalar Nas›l Çal›fl›r?
Bilgisayarlarda kullan›lan dosya adlar›n›n, k›saltmalardan oluflan uzant›lar
tafl›d›¤›n› ço¤unuz biliyorsunuzdur. Bunlar›n en yayg›nlar›ndan biri olan
“MP3” sözcü¤ünün müzik ve ses dosyalar›yla iliflkili bir k›saltma oldu¤unu da.
Peki, MP3 çalarlara nas›l olup da binlerce flark›n›n s›¤abildi¤ini ve istedi¤imiz
müzi¤i istedi¤imiz yerde dinleyebilmemizi sa¤layan bu ayg›tlar›n nas›l
çal›flt›¤›n› merak ediyor musunuz?
Bilgisayarda bulunan her veri gibi, flark›lar da bilgisayarlara say›sal olarak
kaydedilir. Bir flark›y› her dinleyiflimizde bu veri, bilgisayar›n ilgili elektronik
bileflenleri taraf›ndan okunur, çözümlenir ve duyabilece¤imiz seslere
dönüfltürülür. fiark›ya ait kay›t verisi ne kadar ayr›nt›l›ysa ses kalitesi o kadar
iyi, flark›n›n say›sal olarak kaplad›¤› alan da o kadar büyük olur.
Teknolojideki geliflmeler, müzi¤i
ilk kez 1979 y›l›nda
“tafl›nabilir” hale
getirdi. 1980’lerde
MP3 çalarlar›n
yerinde
walkman’ler, yani
“tafl›nabilir
kasetçalarlar”
vard›. Her bir
kasette de
yaln›zca 10 – 12
flark› kay›tl›
olurdu!
40
Bilim Çocuk
oyuncaknasil
5/10/08
12:07 AM
Page 23
MP3 dosyalar›nda, flark›ya ait orijinal kay›t verisinde birbirine yak›n sesler
kendili¤inden saptan›r ve tekrar edenler ay›klan›p silinir. K›sacas›, az yer kaplamas›
için flark›n›n ses kalitesi düflürülmüfl olur. Silinen veri o kadar çoktur ki, MP3
format›ndaki bir flark›, orijinalinden ortalama 10 kat daha az yer kaplar. Buna karfl›n
flark› hâlâ özelliklerini kaybetmeden dinlenebilir; çünkü ço¤umuzun kula¤› bu
eksiklikleri fark edebilecek kadar duyarl› de¤ildir.
Orijinal flark›ya ait üç ayr›
ses dalgas›
Ayn› ses dalgalar›n›n, flark›
MP3’e çevrildikten sonraki
görünümü
Kumanda
dü¤meleri
Ekran
Bellekte bulunan veriye
ulaflmam›z› ve komut
vermemizi sa¤lar.
fiark›lar ve uygulamalar
hakk›ndaki bilgilerin
gösterildi¤i bölümdür.
Kulakl›klar
MP3 çalarlar kiflisel
kullan›m amaçl›d›r. ‹yi bir
kulakl›k hem ses kalitesini
korur, hem de sesi d›flar›
vererek baflkalar›n› rahats›z
etmemizi engeller.
Bellek
fiark›lara ait say›sal
verinin depoland›¤›
sabit ya da tafl›nabilir
bölümdür. Kapasitesi
ne kadar büyükse o
kadar çok veri alabilir.
Bilgisayar
ba¤lant›
bölümü
fiark›lar MP3
çalar›n belle¤ine
bilgisayardan
aktar›l›r. Bu
aktarma ifllemi, bir
kanal ya da kablo
girifliyle sa¤lan›r.
Pil ve ifllemciler
fiarj edilebilir pil, enerji
gereksinimini karfl›larken,
ifllemciler bellekteki say›sal
veriyi okuyup çözer ve sese
çevirir.
Yaz› ve Çizimler: Bilgin Ersözlü
Bilim Çocuk
41