TBMM B : 42 14 . 12 . 1988 O : 2 hi, Avrupa, İslam Medeniyetinden

T.B.M.M.
B : 42
14 . 12 . 1988
hi, Avrupa, İslam Medeniyetinden öğren­
miştir. Kur'an-ı Kerim'in sekizde birini
teşkil eden 750 ayeti kerime, insanlara, il­
mî ve araştırmayı emreder. Bilginlerin üs­
tünlüğü, İslam Kültüründe, tartışılmaz bir
gerçektir.
Elimde bir dergi var; -geçen bütçe
konuşmalarında, Millî Eğilim Bakanlığı
dolayısıyla yaptığım açıklamalarda da ifa­
de etmiştim- 40 sayıdan beri bilimin halk
kitleleri arasında yaygınlaşması için feda­
kârca mücadele eden bir dergi; "İnsan ve
Kâinat'' Dergisi. Bu, 40 mcı sayısı. Bu­
rada, Miami Üniversitesi, Temiz Enerji
Araştırma Enstitüsü Direktörü Prof. Dr.
Nejat Veziroğlu'nun bir yazısı var : "Çağ­
daş Uygarlık Düzeyine Nasıl Ulaşabili­
riz?.." Yazının başlığı bu. Buradan bir ifa­
de okumak istiyorum :
"Ortaçağlarda, Türk illerinde ve
Türklerin idaresindeki memleketlerde
edebiyatın, felsefenin ve güzel sanatların
da önde olduğunu görüyoruz. Celâlettin
Rûmiler, Hacı Bayram Veliler, Ömer
Hayyamlar bu devirde yetiştiler. Mimar
Sinan'ın yaptığı camileri, medreseleri,
hanları, hamamları, köprüleri, bentleri
bugün bile hayranlıkla seyrediyoruz. Hin­
distan Türk İmparatoru Cihangir Han'­
ın, hanımı Mümtaz Mahal için Türk mi­
marlarına yaptırdığı Taçmahal, dünyada
yapılmış (anıtkabirlerin) yapıların şahaseri
olarak kabul edilmektedir.
Ortaçağlarda Türk devletleri ve top­
lumlarının ileri uygarlık seviyesine erişme­
sinde başlıca etkenlerin; müspet ilme, yük­
sek öğrenime ve araştırmaya önem verme­
lerinden kaynaklandığını görüyoruz. Bu­
nu, Semerkant'ta, Recistan Meydanında^
ki üç medreseden birisinin kapısında ya­
zılı şu ifade gayet güzel ispat etmektedir :
-Bu Semerkant'ta Recistan Meydanındaki
üç medreseden birinin kapısında halen
yazılıdır- Bu ifade de şöyle diyor : "Her
O:2
er, hatun ve kız kişinin ilim öğrenmesi,
ibadetten önde gelir."
Kur'an-ı Kerim'de "Allahm fazlı"
denilerek, Müslümanlar iş hayatına ve ça­
lışmaya yöneltilir. Cuma namazından son­
ra ticaret yapmama temayüllerinin doğ­
ması üzerine gelen ayet-i kerimede : (Cu­
ma Suresi 10. Ayet) "Cuma namazını kıl­
dınız mı yeryüzüne dağılın ve Allahm faz­
lından nasip arayın" demektedir.
Hadis-i şerif: '' İbadet yollan on'dur,
dokuzu helâl nzık talebidir." Hadis ^ ' İ s ­
raf haramdır." Hüküm; "İsraf edenler
şeytanın kardeşleridir" hükümleri, saçıp
savurma konusunda çok keskin esaslar ge­
tiren hükümlerdir.
Buharalı Bahaaddin, "Mina paza­
rında bir genç gördüm, elinden çok bü­
yük bir ticaret geçiyordu, kalbinde AUahtan gaynsı yoktu" diyor. Bu ifade de kalp­
te Allah'tan gayrisini bırakmamanın ya­
nında, büyük ticaretle uğraşmak da teş­
vik edilmiyor mu?
Nefahatül Üns adlı eserde, Molla Ca­
mii' nin, "Çalışmakta olan bir kişi, hiçbir
şekilde işinden kesilmemeli, selam verdi­
ği zaman selamı almak gerekli olduğu
için, vacip olduğu için, sadece selamı
almalıdır'' demesi, iş disiplini telkin için
herhalde yerinde bir hükümdür.
Astronomi ve matematikte Ali Kuş­
çu'nun, birçok dalda eserler veren Birûnî'nin, kimyanın babası Cabir Bin Hayyan'ın, sibernetikin kurucusu sayılan Ebül
İz'in, sesin fizikî izahını ilk defa yapan,
yetmiş kusur eserinin çoğu Latince İbraniceye çevrilmiş bulunan Farabi'nin, ha­
van topunu icat eden Fatih Sultan Meh­
met'in, Harizmi'nin ve birçok âlimin
Türk tarihinin temellerini inşa ettiğini bil­
mek, övünmek için değil, ilmî zihniyete
ulaşmak ve ilme, tekniğe, araştırmaya yö­
nelmek için gereklidir.
— 509 —