Üretim - SABİS

üretim: işgücü, sermaye, hammaddenin bir araya
gelmesi ve bunlara organizasyonunda
katılmasıyla oluşan mal ve hizmet olarak
tanımlanabilir.
Belirli faaliyet ve işlemler sonucu yeni bir mal veya
hizmet meydana getirme, istihsal.
imalat: Ham maddenin işlenerek mala
dönüştürülmesi.
İmalat bir çok aktiviteyi içinde barındıran çok geniş
çaplı bir aktivitedir ve dönüşüm ifade eder.
Genel anlamda ise, hammaddenin ürüne
çevrilmesidir. İmalat ve tasarım bir imalat
sisteminin ayrılamaz iki kısmı olarak
düşünülmelidir.

İmalat sadece ham malzemenin dönüşümü değildir,
aynı zamanda çıktıya değerde katar.

İmalat; tasarım, malzeme seçimi, planlama, üretim,
kalite güvence, yönetim, pazarlama süreçlerini içeren
bir içsel ilişkiler aktivitesidir. Bu tanım sistem
düşüncesinin gereği ve önemini de gözler önüne
sermektedir.

Bunun anlamı da bir organizasyon içindeki her
birimin, organın birbiri ile koordineli olarak çalışması
gerektiği ve bununda oldukça karmaşık olduğudur.

Dahası bir imalat organizasyonunun (işletmesinin)
rekabetini sürdürebilmesi için, ürünlerini ilk imalata
başlamadan, son teslim servise kadar ulaştırmalıdır.
Bu durum tasarım ve imalatta ürün-yaşam çevrimi,
yaklaşımı olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu istenen amaçları gerçekleştirebilmek için tüm
faaliyetler arasında oldukça yüksek seviyede bir
bütünleşmeye gereksinim vardır.

Günümüzde imalat faaliyetleri genellikle 2 kategoride
sınıflandırılmaktadır. Bunlar; Kesikli/Sürekli Süreçler
ve Kesiksiz süreçlerdir.
Şekil 1. imalat sistemi
GELENEKSEL İMALAT SİSTEMLERİ ve
SINIFLANDIRILMASI
İmalat/üretim gerçekleştirilen sistemler;
Üretim miktarlarına,
 Üretim akışlarına,
 üretilen malların çeşitlerine,
 üretim metotları vb.’ lerine göre sınıflandırılabilir.

ÜRETİM MİKTARI VE AKIŞINA
GÖRE SINIFLANDIRMA
Kesikli Üretim
Bir ürünün bir defa veya tekrarlanarak belirli
aralıklarla üretilmesidir.

KESİKLİ ÜRETİMİN BAŞLICA
ÖZELLİKLERİ
Ürün siparişe göre
üretilir,
Üretim miktarları
düşüktür,
Geniş bir ürün
yelpazesi vardır,
Genel amaçlı teçhizat
ve dolayısıyla düşük hız
ve verimlilik söz
konusudur,
KESİKLİ ÜRETİMİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
Tezgahlardaki iş yükü
dengesizdir,
Yüksek miktarda
hammadde ve yarı
mamul stoğu vardır,
Plan ve programlarda
sıklıkla değişiklikler
gerçekleştirilir.

Kesiksiz (sürekli) Üretim
Kesiksiz üretimde ise tek çeşit ürünün belirsiz
aralıklarla üretilmesi amaçlanmıştır. Kısacası
yüklü miktarla tek çeşit ürün sürekli olarak
üretilmektedir.
KESİKSİZ ÜRETİMİN BAŞLICA
ÖZELLİKLERİ
Ürün siparişe göre değil stok amaçlı üretilir,
Üretim miktarları yüksektir,
Amaca özel teçhizat ve dolayısıyla yüksek hız ve
verimlilik söz konusudur,
KESİKSİZ ÜRETİMİN BAŞLICA
ÖZELLİKLERİ
 Dar ürün yelpazesi/Tek ürün üretimi vardır,
 Tezgahlarda iş yükü dengelidir,
 Plan ve programlarda nadiren değişiklik
yaşanır.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR

Proje Tipi Üretim
Proje tipi üretim
sistemleri ürünlerin
taşınamayacak
kadar büyük
olduğu durumlarda
kullanılır.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER SINIFLANDIRMALAR
 Proje Tipi Üretim
Bu tip üretime inşaat
Bu üretim tipinde tek çeşit
üründen sadece bir tane
üretilir. Müşteri talebi
doğrultusunda üretim
gerçekleştirilir.
firmalarını, baraj, gemi
üretimi gerçekleştiren
tersaneleri, uçak imal
eden firmaları örnek
olarak verebiliriz.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR
 Proje Tipi Üretim
Üretim miktarları
düşüktür.
Ürünler hareket etmez,
çalışanlar ve ekipmanlar
ürünlerin etrafında
hareket ederler.
Her bir ürün ayrı bir
proje olarak ele alınır.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR
Proje Tipi Üretim
Gemi inşası
Yazılım geliştirme
İnşaatlar
Uçak üretimi
Uydu sistemleri üretimi
Özel makine ekipman
üretimi
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR

Atölye Tipi Üretim
Atölye tipi üretim sistemleri ürüne göre yada işe
göre yerleştirilmiş makinelerden oluşurlar. Bu tip
sistemler genelde çok çeşitlilikte az miktarda
ürün üretmek amacı ile kullanılırlar.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER SINIFLANDIRMALAR

Atölye Tipi Üretim (Siparişe Göre Üretim, Parça
Tipi Üretim, Jop Shop)
Az miktarda ama ürün yelpazesi oldukça geniş olan
üretim tipidir. Müşteri talepleri doğrultusunda üretim
amaçlanmıştır. Üretimi gerçekleştirilen ürünlerin hepsi
farklı özellik ve farklı amaca yönelik olduğu için;
üretim süreci içindeki işlemler farklılık gösterir.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR

Kitle Tipi Üretim (Yığın Üretim)
Kitle, yığın tipi üretimde tek bir ürün ve uzman iş
gücü ön plandadır. Genellikle üretimi
gerçekleştirilen ürünler aynıdır fakat ürünler
arasında (versiyon) model farklılıkları söz
konusudur.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR

Akış (Süreç) Tipi Üretim
Seri üretim sistemlerinde, üretilen ürüne özel
olarak tasarlanmış makineler ürünün akışına
göre bir hat oluşturacak şekilde dizilirler.
ÜRETİME YÖNELİK DİĞER
SINIFLANDIRMALAR

Akış (Süreç) Tipi Üretim
Farklı kaynaklarda bu tip üretimin kitle, yığın tipi
üretim içinde de ele alındığı görülmektedir. Akış
tipi üretime; petrol rafinerileri, şeker fabrikaları
ve çimento fabrikaları örnek olarak verilebilir.
Yrd.Doç.Dr. Tijen Över Özçelik
[email protected]