Pasif sigara içiminin çocuklarda solunum fonksiyonlarına etkisi

Týp Araþtýrmalarý Dergisi 2004: 2 (2): 13 - 15
ARAÞTIRMA
Pasif sigara içiminin
çocuklarda solunum fonksiyonlarýna etkisi
Ali Ayata 1, Hasan Çetin 1, Faruk Öktem 1, Ahmet Akkaya 2, Bahattin Tunç 1, Ahmet R.Örmeci 1
1 Süleyman
Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi, Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý
Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi, Göðüs Hastalýklarý Anabilim Dalý, Isparta
2 Süleyman
Özet
Amaç: Ev ortamýnda sigara dumanýna maruz kalan
çocuklarda solunum fonksiyonlarýnýn incelenmesi
amaçlandý.
Gereç ve Yöntem: Dokuz-11 yaþ grubundaki pasif
içici 84 çocuk (44 kýz, 40 erkek) ile sigara dumanýna
hiç maruz kalmayan 40 çocuk (20 kýz, 24 erkek)
olmak üzere toplam 128 çocuk çalýþma kapsamýna
alýndý. Her iki gruptaki çocuklarda vital kapasite,
zorlu vital kapasite, birinci saniyedeki zorlu ekspirasyon volümü, "zorlu ekspirasyon volümü / zorlu
vital kapasite" ve zorlu ekspirasyonun orta yarýsýndaki ortalama zorlu akým hýzý deðerleri ölçüldü.
Bulgular: Pasif sigara içimi olan grubun vital kapasite, zorlu vital kapasite ve zorlu ekspirasyon
volümü deðerleri kontrol grubuna göre azalmýþ
olarak bulundu (p<0.05).
Sonuç: Bu sonuçlar, pasif içiciliðin çocuklarda vital
kapasite, zorlu vital kapasite ve zorlu ekspirasyon
volümü deðerlerini olumsuz olarak etkilediðini gösterdi.
Anahtar kelimeler: Pasif sigara içiciliði, çocukluk
çaðý, solunum fonksiyon testleri.
Yazýþma Adresi:
Prof.Dr. Ali Ayata
Süleyman Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi
Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý - 32260 Isparta
Tel
: (0.246) 2112200
e-mail
: [email protected]
The effects of passive smoking on pulmonary
function in children
Abstract
Objective: To investigate the effect of indoor smoking on pulmonary function of primary school
children was aimed in this study.
Methods: Eightyfour passive smokers (44 girls, 40
boys) and 40 passive nonsmokers (20 girls, 24 boys),
aged 9-11 years were involved in the study. Vital
capacity, forced vital capacity, forced expiratory
volume in 1 second, "forced expiratory volume /
forced vital capacity" and mean forced expiratory
flow during the middle half of the forced vital capacity (forced expiratory flow 25-75%) were measured.
Results: Vital capacity, forced vital capacity and
forced expiratory volume values were significantly
reduced in exposed children (p<0.05).
Conclusion: These results suggest that the passive
smoking reduced to the pulmonary function (vital
capacity, forced vital capacity and forced expiratory
volume) in school children.
Key words: Passive smoking, childhood, pulmonary
function tests.
Sigara içimi, tüm dünyada yýllardýr süregelen ve güncelliðini koruyan önemli bir saðlýk sorundur. Pasif içicilik, "kiþinin kendi istemi dýþýnda kapalý alanda içilen
sigara dumanýna maruz kalmasý ve dolayýsýyla dumandaki tüm toksik maddelerin solumasý" olarak taným-
14
Pasif sigara içimi
Ayata ve ark
lanýr. Pasif içicilikle ilgili yapýlan birçok çalýþmada
sigara içilen ortamlarda bulunan kiþilerin, sigara içen
kiþiler kadar etkilendiklerini göstermiþtir. Pasif içiciliðin özellikle çocuklarda solunum yolu hastalýklarýný
arttýrdýðý, kronik orta kulak effüzyonuna yol açtýðý ve
akciðer fonksiyonlarýný olumsuz etkilediði, astmalý
çocuklarda astma ataklarýnda artýþa neden olduðu
bildirilmiþtir (1-3).
Maternal içiciliðin fetusta solunum sistemi geliþimini
de olumsuz etkilediði gösterilmiþtir. Sigara içen annede
kan kortizol ve dihidroepiandrosteron düzeylerinin yükselerek fetal akciðerde maskulizasyona neden olduðu,
buna baðlý olarak da hava yollarýnýn dar olarak geliþim
gösterdiði bilinmektedir. Bu tür bebeklerde wheezing
ve astým riski daha yüksektir. Pasif içicilik, ani bebek
ölümü sendromu için de risk faktörü olarak suçlanmaktadýr. Ayrýca eriþkin dönemde ortaya çýkan lösemi ve
lenfoma gibi malign hastalýklar için de çocukluk çaðýndaki pasif içiciliðin risk oluþturduðundan söz edilmektedir. Anne ve babanýn sigara içmesiyle çocuklarýndaki
solunum yollarý hastalýklarýnýn sýklýðý arasýnda doðru
orantýlý bir iliþki olduðu bilinmektedir (4-6). Bu çalýþmada çocuklarda pasif sigara içimiyle solunum fonksiyonlarý arasýndaki iliþkinin saptanmasý amacýyla 128
çocukta solunum fonksiyon testleri uygulanarak,
sonuçlar literatürle birlikte deðerlendirildi.
Gereç ve Yöntem
Çocuklarda pasif sigara içiminin solunum fonksiyonlarýna etkisinin saptanmasý amacýyla bebeklik döneminden bu yana evinde sigara içilen (>10 sigara/gün) 911 yaþ grubundaki 84 çocuk çalýþma kapsamýna alýndý.
Süleyman Demirel Üniversitesi, Araþtýrma ve
Uygulama Hastanesi, Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý
Polikliniðine kontrol amacýyla baþvuran pasif içici 84
çocukla (44 kýz, 40 erkek), kontrol grubundaki sigara
dumanýna hiç maruz kalmayan 44 çocuk (20 kýz, 24
erkek) olmak üzere toplam 128 çocukta, solunum
fonksiyon testleri ölçüldü.
Fizik muayenede enfeksiyonu olan, öyküde astma,
bronþit gibi kronik solunum yolu hastalýðý olanlar çalýþmaya dahil edilmedi. Solunum fonksiyon testlerinin
ölçümleri, kuru portabl spirometre cihazý kullanýlarak
gerçekleþtirildi (Pony FX, Cosmed, Italya). Çocuklara
testin uygulanýþý ayrýntýlý olarak gösterildi. Test ayakta
ve burun klempe edilerek uygulandý. En az üç denemeden sonra aygýtýn seçtiði en iyi deðer çalýþmaya alýndý.
Her iki gruptaki çocuklarýn vital kapasite (vital capasity,
VC), zorlu vital kapasite (forced vital capacity, FVC),
birinci saniyedeki zorlu ekspirasyon volümü (forced
expiratory volume in the first second, FEV1),
FEV1/FVC ve zorlu ekspirasyonun orta yarýsýndaki
ortalama akým hýzý (forced expiratory flow, FEF % 2575) parametreleri ölçüldü. Yüzde (%) deðerler,
spirometre verileriyle otomatik olarak hesaplandý (7).
Ýstatistiksel deðerlendirmede Student's t-testi kullanýldý.
Bulgular
Pasif sigara içimi olan grubun VC, FVC ve FEV1
parametrelerinin ortalama (±standart sapma) deðerleri
sýrasýyla %88.91±8.69, %88.19±9.94 ve % 90.55±15.39
olarak bulundu. Kontrol grubunun VC, FVC ve FEV1
deðerleri ise sýrasýyla % 96.53±11.73, % 94.32±11.69
ve % 96.23±11.03 olarak saptandý. Bu sonuçlara göre
iki grup arasýnda karþýlaþtýrma yapýldýðýnda pasif sigara
içen grubun VC, FVC ve FEV1 deðerleri kontrol
grubunun VC, FVC ve FEV1 deðerlerine göre azalmýþ
olarak bulundu. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlýydý (p<0.05).
Pasif sigara içimi olan grubun FEV1/FVC ve FEF %
25-75 deðerleri de ölçüldü ve sýrasýyla % 96.32±15.05,
% 93.14±23.60 olarak bulundu. Kontrol grubunun
FEV1/FVC ve FEF % 25-75 deðerleri ise sýrasýyla %
99.84±9.08, % 98.45±22.05 olarak saptandý. Ýki grup
arasýndaki FEV1/FVC ve FEF % 25-75 deðerleri
karþýlaþtýrýldýðýnda istatistiksel olarak anlamlý farklýlýk
gözlenmedi (p>0.05).
Tartýþma
Prenatal dönemde maternal sigara içimiyle sigara
dumanýna maruz kalan bebeklerin, doðumdan itibaren
solunum fonksiyonlarýnýn olumsuz etkilendiði ve astým
geliþtirme rizkinin yükseldiði bilinmektedir8. Postnatal
dönemde sigara dumanýna maruz kalan çocuklarda ise
solunum yolu yakýnmalarý ortaya çýkmakta, astým ataklarýnýn görülme sýklýðý artmaktadýr (8-12).
Yapýlan birçok çalýþmada anne-babalarý sigara içen
çocuklarýn akut solunum yolu enfeksiyonlarý, otitis
media, öksürük, balgam ve wheezing gibi sorunlarýnýn
sýklýðýnda % 50-100 oranýnda artýþ olduðu ve bu yakýnmalar nedeniyle önemli ölçüde okuldan geri kalýndýðý
gösterilmiþtir (13,14). Pasif sigara içimi olan özellikle
astmalý çocuklarda, wheezing ataklarýnýn sayý ve þiddetinde artýþ ile akciðer fonksiyonlarýnda kötüleþme
bulunmuþtur (15,16).
Bir çok araþtýrma sonucunda sigara içilmesi veya pasif
olarak solunmasýyla bronþ duyarlýlýðýnýn ve bronþ
mukozasýndaki geçirgenliðin arttýðý gösterilmiþ ve bu
patolojinin solunum fonksiyonlarýný da bozduðu ileri
sürülmüþtür (17,18). Frischer ve ark. pasif sigara
içimine maruz, ilkokul çaðý çocuklarda PEFR'de (peak
expiratory flow rate) azalma olduðunu, PEFR parametresi bozuk bulunan çocuklarda % 13.7 oranýnda
maternal içicilik bulunduðunu göstermiþtir13. Wang X
ve ark. maternal sigara içimine maruz kalan 6-10 yaþ
grubundaki çocuklarda FEV1, FEV1/FVC ve FEF 2575% parametrelerinin bozuk olduðunu bulmuþlardýr
(16). Venners SA ve ark. ise paternal sigara içimine
maruz 8-15 yaþ grubundaki çocuklarda FEV ve FVC
deðerlerinin düþük olduðunu göstermiþlerdir (19).
Ülkemizde yapýlan ve ilkokul çaðýndaki pasif içici 360
çocuðu kapsayan bir diðer çalýþmada ise tüm çocuklarýn
Pasif sigara içimi
Ayata ve ark
spirometrik parametreleri düþük bulunmuþtur (20).
Çalýþmamýzda da, pasif sigara içimi bulunan çocuklarda vital kapasite, zorlu vital kapasite ve birinci
saniyedeki zorlu ekspirasyon volümünün azaldýðý gösterildi. Sonuçlarýmýz literatürdeki verilerle uyumlu
olup pasif sigara içiminin çocuklarda solunum fonksiyonlarýný olumsuz yönde etkilediðini göstermektedir.
Bu sonuçlar ülkemizde ve tüm dünyada özellikle çocuk
saðlýðýný tehdit etmekte olan sigaraya karþý daha etkin
olarak mücadele edilmesi, pasif içiciliðin önlenmesi
için ailelerin bilinçlendirilmesine yönelik eðitim çalýþmalarýna yoðunluk verilmesi gerektiðini vurgulamaktadýr. Bu amaçla; özellikle antenatal kliniklerde sigara
içen gebelere yönelik, ayrýca çocuk kliniklerinde yatan
çocuklarýn anne-babalarýna yönelik sigara býrakma
kampanyalarýna aðýrlýk verilmeli, bu tür çalýþmalar tüm
toplumu kapsayarak geniþ tabana yayýlmalýdýr.
Kaynaklar
1. Etzel RA. Active and passive smoking: hazards for
children. Cent Eur J Public Health 1997;5:54-6.
2. Tager IB, Hanrahan JP, Tosteson TD, Castile RG,
Brown RW, Weiss ST, et al. Lung function, pre- and
post-natal smoke exposure, and wheezing in the first
year of life. Am Rev Respir Dis 1993;147:811-7.
3. Hanrahan JP, Tager IB, Segal MR, Tosteson TD,
Castile RG, Van Vunakis H, et al. The effect of maternal smoking during pregnancy on early infant lung
function. Am Rev Respir Dis 1992;145:1129-35.
4. Anderson HR, Cook DG. Passive smoking and sudden infant death syndrome: review of the epidemiological evidence. Thorax 1997;52:1003-9.
5. Hasselblad V, Humble OG, Graham MG, Anderson
HS. Indoor environmental determinants of lung function in children. Am Rev Respir Dis 1981;123:479-85.
6. Weitzman M, Gortmaker S, Walker DK, Sobol A.
Maternal smoking and childhood asthma. Pediatrics
1990;85:505-11.
7. Clausen JL. Prediction of normal values in pulmonary function testing. Clinics in Chest Medicine
1989;10:135-43.
8. Janson C. The effect of passive smoking on respiratory health in children and adults. Int J Tuberc Lung Dis
2004;8:510-6.
9. Rona RJ, Chinn S. Lung function, respiratory illness,
15
and passive smoking in British primary school children.
Thorax 1993;48:21-5.
10. Cook DG, Strachan DP. Parental smoking and
prevalence of respiratory symptoms and asthma in
school age children. Thorax 1997;52:1081-94.
11. Svanes C, Omenaas E, Jarvis D, Chinn S, Gulsvik
A, Burney P. Parental smoking in childhood and adult
obstructive lung disease: results from the European
Community Respiratory Health Survey. Thorax
2004;59:295-302.
12. Rizzi M, Sergi M, Andreoli A, Pecis M, Bruschi C,
Fanfulla F. Environmental tobacco smoke may induce
early lung damage in healthy male adolescents. Chest
2004;125: 1387-93.
13. Frischer T, Kuhr J, Meinert R, Karmaus W,
Urbanek R. Influence of maternal smoking on variability of peak expiratory flow rate in school children.
Chest 1993;104:1133-7.
14. Cook DG, Whincup PH, Papacosta O, Strachan DP,
Jarvis MJ, Bryant A. Relation of passive smoking as
assessed by salivary cotinine concentration and questionnaire to spirometric indices in children. Thorax
1993;48:14-20.
15. Kurukulaaratchy RJ, Matthews S, Arshad SH. Does
environment mediate earlier onset of the persistent
childhood asthma phenotype? Pediatrics 2004;113:34550.
16. Wang X, Wypij D, Gold DR, Speizer FE, Ware JH,
Ferris BG Jr, et al. A longitudinal study of the effects of
parental smoking on pulmonary function in children 618 years. Am J Respir Crit Care Med 1994;149:1420-5.
17. Xu X, Weiss ST. Exposure-response relationship
between paternal smoking and children's pulmonary
function. Am J Respir Crit Care Med 2002;166:775.
18. Lodrup Carlsen KC, Carlsen KH. Effects of maternal and early tobacco exposure on the development of
asthma and airway hyperreactivity. Curr Opin Allergy
Clin Immunol 2001;1:139-43.
19. Venners SA, Wang X, Chen C, Wang B, Ni J, Jin Y,
et al. Exposure-response relationship between paternal
smoking and children's pulmonary function. Am J
Respir Crit Care Med 2001;164:973-6.
20. Bek K, Tomac N, Delibas A, Tuna F, Tezic HT,
Sungur M. The effect of passive smoking on pulmonary
function during childhood. Postgrad Med J
1999;75:339-41.