birleşik arap emirliği ülke raporu

KONYA TİCARET ODASI
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİĞİ
ÜLKE RAPORU
Dış Ticaret Servisi
Kasım 2012
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
İÇİNDEKİLER
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
1. B.A.E. Hakkında Genel Bilgiler ............................................................................... 2
2. Genel Ekonomik Durum .......................................................................................... 4
3. Dış Ticaret ................................................................................................................ 8
4. Türkiye İle Ticaret .................................................................................................. 10
5. Konya – B.A.E. Arası Ticari İlişkiler .................................................................... 13
6. Genel Değerlendirme ve Öngörüler ....................................................................... 16
1
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
BİRİNCİ BÖLÜM
B.A.E. HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. Ülke Kimliği
Resmi Adı:
Dubai Emirliği
Yönetim Biçimi:
Federal Monarşi
Devlet Başkanı:
Mohammed bin Rashid Al Maktoum
Başkent:
Abu Dhabi
Önemli Şehirleri :
Dubai, Abu Dhabi, Şarjah, Ras al-Khamiah, Ajman, Fujairah,
Umm al-Qaiwain
Nüfusu:
7,5 Milyon (EIU 2012 tahmin)
Yüzölçümü:
83 600 km2, Adalar hariç yüzölçümü 77 700 km2, Topraklarının
%97’si çöldür.
Resmi Dil:
Para Birimi:
Arapça
Birleşik Arap Emirlikleri dirhemi (AED)
Para Kuru:
1 ABD $ = 3,67 Dh
Zaman Dilimi:
GMT+4 (UTC+4)
2
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
1.1. Coğrafi Konum
Birleşik Arap Emirlikleri Arap Körfezi'nin ortasında yer almaktadır. Kuzeyden Arap
Körfezi, batıdan Katar ve Suudi Arabistan Krallığı, güneyden Umman Sultanlığı ve Suudi
Arabistan Krallığı ve doğudan Umman Körfezi'ne sınır komşusudur..
1.2. Siyasi Ve İdari Yapı
Başkenti Abu Dhabi olan Birleşik Arap Emirlikleri, yedi emirlikten meydana gelen bir
federasyondur. (Abu Dhabi, Dubai, Şarjah, Ras al-Khamiah, Ajman, Fujairah, Umm alQaiwain). Şeyh Khalifa bin Zayed al-Nahyan, ülkenin kuruluş tarihi olan 1971 yılından beri
yönetimde olan babası Şeyh Zayed bin Sultan al-Nahyan’ın ölümü üzerine 2004 yılından
ülkenin ve Abu Dhabi’nin başına geçmiştir. Ülkenin ikinci büyük Emirliği olan Dubai’nin
yöneticisi Şeyh Muhammed bin Rashid al-Maktoum ise ülkenin Başbakanı konumundadır.
Ülke 7 Emirlikten oluşmaktadır. Bu Emirlikler, Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Ras
al-Khaimah, Umm al-Quwain ve Fujairah’tır.
1.3. Nüfus Ve İşgücü Yapısı
Nüfusun etnik bileşimi ile ilgili güncel veriler olmamasına rağmen, toplam nüfusun
%60’ının Asya kökenli (daha çok inşaat, imalat ve hizmet sektörlerinde çalışan Hindistan,
Pakistan, Bangladeş ve Filipinler vatandaşları) olduğunu tahmin edilmektedir. Ülkedeki en
büyük yabancı gruplar Hintli ve Pakistanlı olup, Hintlilerin toplam nüfusa oranı % 36,
Pakistanlıların ise %14’tür. Batılı ülkelerden gelip BAE’ye yerleşenlerin sayısı, sanıldığı
kadar fazla olmamakla birlikte, nüfusun %5’ine karşılık gelmektedir. Nüfusun geri kalanı ise
İranlı ve diğer Arap ülke vatandaşlarından oluşmaktadır. Emirlik halkının nüfusunun ise 870
000 olduğu tahmin edilmektedir. Bu rakam ülke nüfusunun yaklaşık %17’sine tekabül
etmektedir. On yıl öncesinde ise yerel halkın tüm nüfusa oranının %24 olmuştur. Yerel halkın
toplam nüfusa oranının en düşük olduğu yer %5’lik oranla Dubai Emirliği’dir.
Diğer taraftan, BAE’nin kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek için yabancı işgücüne
ihtiyaç duyması söz konusu olduğundan, BAE’nin uyguladığı “Emirleştirme” politikası
eleştirilmektedir. Özel sektörde faaliyet gösteren işverenler de yabancılardan daha fazla hakka
sahip oldukları ve daha yüksek ücret talep ettikleri gerekçesiyle yerlileri istihdam etmeyi
tercih etmemektedir. Öte yandan BAE’li gençler de daha yüksek bir ücret ve daha kısa mesai
saatleri uygulanması nedeniyle kamu sektöründe çalışmayı tercih etmektedir. İşsizlere yönelik
refah ödemelerinin yüksek olması da işsizleri iş aramaktan uzaklaştırmaktadır.
3
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
1.4.Doğal Kaynaklar ve Çevre
Yeraltı sularının yetersizliği ve su talebinin karşılanmasındaki güçlükler nedeniyle, kullanılan
suların %80’i deniz suyunu arıtma tesislerinden karşılanmaktadır. BAE’de her emirlik kendi
elektrik ve su sistemlerini işletmekte olup, son yıllarda elektrik şebekelerinin birleştirilmesi
gündeme gelmiştir. Abu Dhabi Su ve Elektrik Şirketi’nin (ADWEC) tahminlerine göre
elektrik ihtiyacı, 2009 yılında 8 714 megavata ve 2015 yılında 14 000 megavatın üstüne
çıkacaktır. ADWEC’e göre Abu Dhabi’deki su ihtiyacı 2009 yılında 760 milyon galon/gün ve
2015 yılında 968 milyon galon/gün olarak gerçekleşecektir.
BAE’nin sahip olduğu en önemli kaynaklar olan petrolün ve doğalgazın %90’ından fazlası
Abu Dhabi’de çıkarılmaktadır. BAE’deki doğal gaz ve petrol rezervleri, OPEC içindeki en
büyük beşinci rezervlerdir. Ayrıca Fujairah ve Ras al-Khaimah’ta bakır, Abu Dhabi’de
magnezyum ve kuzeydeki emirliklerde manganez çıkarılmaktadır. BAE’nin doğal gaz
rezervleri ise 213 trilyon ft3 ile dünyadaki en büyük beşinci doğal gaz rezervidir.
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. Genel Ekonomik Yapı
Abu Dhabi’de petrolün yanı sıra petrokimya sanayi gibi enerji-yoğun ve petrol türevleri
hammaddelerin kullanıldığı üretim alanları ile doğal gaz ihraç endüstrisi de gelişmiş olan
sektörlerdendir. Petrol gelirleri devletin başlıca gelir kaynağını oluşturmakta ve petrol dışı
sektörleri de doğrudan ve dolaylı yoldan etkilemektedir.
Hong Kong ve Singapur’dan sonra bölgesel ve uluslararası arenada en önemli merkezlerden
biri olma hedefi ile yola çıkan Dubai, bölgesel anlamda bu hedefini gerçekleştirmiş ve diğer
Körfez ülkeleri arasında en önemli ticaret ve hizmet merkezi olarak öne çıkmayı başarmıştır.
BAE’nin ticaret sistemi reeksporta dayalı olup, kayıtlı reeksportun yaklaşık %85’i Dubai
tarafından gerçekleştirilmektedir. 1985 yılında faaliyete geçen ve bölgenin en büyük serbest
bölgesi olan Dubai’deki Jebel Ali Serbest Bölgesi, dünyada ISO 9002 belgesini alan ilk
serbest bölgedir. En modern ve gelişmiş haberleşme ve ulaşım ağlarının bulunduğu bölgede
yatırımcılardan gelir vergisi ve servet vergisi alınmamakta, ayrıca kurumlara 50 yıl süreyle
kurumlar vergisi muafiyeti uygulanmaktadır.
4
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
2.2. Ekonomi Politikaları
Ülkenin ekonomi politikası Dirhem’in Dolara sabitlenmiş olması nedeniyle mali araçlara
dayanmaktadır.
Emirliklerin ekonomik yapıları ve ekonomik vizyonları değişiklik göstermektedir. Petrol
kaynaklarının büyüklüğü nedeniyle Abu Dhabi’nin ekonomik çeşitliliği az olup, ekonominin
yabancı sermayeye açıklık oranı düşüktür. Buna rağmen Abu Dhabi, altyapı hizmetlerinde, su
ve enerji gibi temel hizmetlerde özel sektörün ekonomiye katılımını sağlamış bir emirliktir.
Abu Dhabi’de doğal gaz rezervlerinin ve petrokimya gibi enerji-yoğun endüstrilerin
geliştirilmesi yönünde de hızlı adımlar atılmıştır. Dubai’de ise kamu kuruluşlarının
özelleştirilmesi yönünde ilerleme kaydedilememiş, fakat petrol dışı sanayi girişimlerinin ve
hizmet sektörünün gelişimi için çaba gösterilmiştir.
Ülkenin anayasasına göre her bir emirliğin, gelirinin yarısını federal bütçeye aktarması
gerekirken; uygulamada Abu Dhabi ve Dubai yarıdan az pay aktarmaktadır. Federal bütçede
meydana gelen bir açık ise bu iki emirliğin ek katkısı ve BAE Merkez Bankası’nın desteği ile
finanse edilmektedir
2.3. Ekonomik Performans
Ülkede petrolün çıkarılmaya başlandığı 1958 yılından bu yana Birleşik Arap Emirlikleri’nin
ekonomik performansı petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara göre değişiklik göstermiş; sanayi
üretimi ve ihracat bu dalgalanmalardan doğrudan etkilenirken, harcamalar ve faiz oranları
dolaylı biçimde etkilenmiştir.
Ekonomideki genişlemede, ihracat gelirlerindeki artışın yanı sıra yatırımlardaki ve özel
tüketimdeki artışın da etkisi olmuştur. Böylece, ülkede yaşayanların refahı artmış, kredi
olanaklarından yararlanma kapasitesi yükselmiş, hızlı nüfus artışının etkisiyle tüketimde de
hızlı bir artış meydana gelmiştir.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
Karşılaştırmalı Ekonomik Göstergeler
2009
2010
GSYİH (US $, milyar)
225
250,1
Reel GSYİH’deki artış (%)
-3,5
3,4
Tüketici Fiyat Enflasyonu
1,5
4,8
(ort)
İhracat fob (US$ milyar)
205
190,3
İthalat fob (US$ milyar)
139
184
2011
284,8
4,8
7,5
2012
344,5
6,9
9,3
207,8
198,7
244,5
220,6
5
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
Döviz Kuru KD:US$ (av)
3,67
3,67
3,67
3,67
Global finansal kriz, BAE’de mevcut ve yeni başlatılacak projelerin finansmanından, borsanın
performansına kadar uzanan geniş bir yelpazede ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisini
göstermiştir. 2008 yılını %7,4’lük büyüme hızı ile tamamlayan BAE ekonomisinde, petrol
fiyatlarındaki düşüş, uluslararası finansal krizin etkileri ve özellikle inşaat-emlak sektöründe
görülen hızlı daralma neticesinde 2009 yılında negatif büyüme gerçekleşmiştir.
2.4. Önde Gelen Sektörlerin Durumu
2.4.1 Tarım ve Hayvancılık
Ülkenin zor iklim koşullarından dolayı, tarım sektörünün GSYİH’ye katkısı oldukça
düşük (%2 civarında) bir seviyededir. Ancak, ülkede çiftçilikle uğraşan işgücünün göreli
olarak fazla olmasından dolayı, sektör hem federal devletten hem de yerel yönetimlerden
önemli miktarda teşvik almaktadır. Devletin tarım sektörüne olan desteğinin siyasi
gerekçelerle devam etmesi beklenmektedir. Buna rağmen gıda sektöründe kendi kendine
yeterliliğin sağlanması zordur. Gıda fiyatlarındaki artış nedeniyle ve gıda arzını
sağlayabilmek için Sudan ve Pakistan gibi ülkelerde yatırımlar yapılmaktadır. Balıkçılık ve
inci avcılığı, BAE gıda sektörünün geleneksel olarak önemli bir kısmını oluşturmaktadır
2.4.2. Sanayi
Ülkede uygulanan en başarılı politikalardan birisi serbest bölgelerin geliştirilmesi olup,
bunların içinde en gelişmiş olanı ise 1985 yılında Dubai’de kurulan Jebel Ali Serbest
Bölgesi’dir. Günümüzde 100’den fazla ülkeden 3 000’in üzerinde firmaya ev sahipliği
yapmakta olan Jebel Ali Serbest Bölgesi (JAFZ), yeni yatırımcıları çekmeyi sürdürmektedir.
Yatırımcılara gümrük tarifelerinden ve vergi kontrollerinden muafiyet sağlanmanın yanı sıra,
kaliteli bir alt yapı hizmeti de (Jebel Ali Havaalanı gibi) sunulmaktadır. Serbest bölgedeki
sanayi yatırımlarının büyük kısmı, hafif sanayiye ve son aşama montaja yöneliktir (özellikle
elektronik gibi alanlarda). Ayrıca birçok yabancı şirket bu bölgeyi ana dağıtım merkezi olarak
kullanmaktadır.
Jebel Ali Serbest Bölgesi’nin başarısı, Dubai’de ve diğer emirliklerde yeni serbest
bölgelerinin kurulmasını teşvik etmiştir. Dubai’deki serbest bölgeler kadar kaliteli bir altyapı
hizmeti sunulmasa da Ajman, Fujairah, Sharjah, Umm al-Qaiwain ve Ras al-Khaimah’ta da
serbest bölgeler bulunmaktadır. Abu Dhabi’deki serbest bölgeler ise, Dubai’de hali hazırda
kurulu olan serbest bölgelere rakip olamamamaktadır.
BAE’de imalat sanayi hidrokarbona dayalı olmakla birlikte, diğer bazı imalat sanayi alt
sektörleri de büyümeye başlamıştır. Sektöre yapılan yatırımlarla yaklaşık 2 500 civarında
fabrika kurulmuş, çoğu Asyalı göçmenlerden oluşan 200 000’in üzerinde kişiye iş imkanı
6
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
yaratılmıştır. Sektördeki sanayi kuruluşlarının çoğu kimyasal maddeler, ev aletleri, kağıt,
gıda, giyim ve yedek parça üretimi yapan hafif sanayi kuruluşlarıdır.
Alüminyum üretimi son 20 yıldır önemli bir sektör olarak ön plana çıkmış olup, Dubai
hükümetinin sahip olduğu Dubai Aluminium (Dubal) şirketi, sektördeki üretimin çoğunu
gerçekleştirmektedir. 2008 yılı ilk çeyreğinde firmanın gerçekleştirdiği üretim 0.24 milyon
ton olarak açıklanmıştır. Dubai Aluminium, üretimi ile Dubai’yi dünyanın ilk 10 alüminyum
üreticisi arasına sokmayı başarmıştır. Bu üretimin büyük kısmı ihraç edilmekte olup, geri
kalanı ise diğer sektörler tarafından kullanılmaktadır.
Mubadala Development Company, Abu Dhabi’nin sanayi temelinin genişletilebilmesi
açısından önem arz etmekte olup, hükümetin kalkınma stratejisi doğrultusunda yeni
girişimlerin kurulması ve varolanların geliştirilmesi için uygun bir yerleşimdir. Dubai hizmet
sektörünün ve teknolojinin merkezi olmayı hedeflerken, Abu Dhabi rekabet gücü yaratan
sektörlerin (ucuz enerji ve iş gücü kaynaklarına erişimin kolay olmasının da etkisiyle) ağır
sanayi ve imalat sektörleri olduğuna inanmaktadır.
2.4.3. Madencilik
BAE, OPEC ülkeleri arasında beşinci en büyük petrol üreticisi ülke konumunda olup,
dünya kanıtlanmış petrol rezervlerinin hemen hemen %8’ine sahiptir. Petrol Abu Dhabi’de
1958 yılında, Dubai’de ise 1966 yılında keşfedilmiştir. Sharjah ve Ras al-Khaimah’ta ise
küçük miktarlarda rezervlere rastlanmıştır. Abu Dhabi, petrol üretiminde ve rezervlerinde
durumunu sürdürmektedir.
Gelişmiş teknoloji ve devam eden arama çalışmaları neticesinde, son on yılda petrol
rezervleri iki kat artmış olup, 100 milyar varile ulaşmıştır. Bugünkü petrol üretim seviyesi ile
ülke, 140 yıl yetecek ölçüde rezerve sahip bulunmaktadır. Abu Dhabi’de özellikle denizde
yeni rezervlerin keşfi ve mevcut rezervlerin geliştirilmesi yönündeki çalışmalara devam
edilmektedir. Toplam kapasitenin %90’ına yakın bir kısmı Abu Dhabi’de bulunmaktadır.
BAE’nin dünya doğal gaz rezervlerinin %3.4’üne sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Bunun %95’den fazlası Abu Dhabi’de, geri kalanı ise Sharjah, Dubai ve Ras al-Khaimah’da
bulunmaktadır. Son yıllarda çevre ile ilgili kaygıların artması dolayısıyla doğal gaz daha çok
ilgi çeken bir yakıt türü haline gelmiş ve kullanımı artmıştır. Hızlı sanayileşmenin getirdiği iç
talep artışının (özellikle ana hammaddesi doğal gaz olan petrokimya sanayinde) yanı sıra,
enerji üretimi ve su arıtma kapasitesinin artırılması amacıyla doğal gaz üretimine ağırlık
verilmesi planlanmaktadır.
2.5. Yatırımlarda Öncelikli Alanlar
BAE’de 15 adet serbest bölge bulunmaktadır. Serbest bölgeler ile ilgili bilgilere
www.uaefreezones.com adresinden erişim sağlanabilmektedir. En önemli serbest bölgeler
7
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
Dubai ve Sharjah Emirliklerinde yer almaktadır. Ras Al Khaimah ve Fujairah’ta da gelişme
yolunda olan serbest bölgeler mevcuttur. Her serbest bölgenin kuruluş izinleri, masrafları ve
kira bedelleri farklıdır.
Bünyesinde bulundurduğu 5 000 civarında firma, limanı ve teknik altyapısı ile Dubai Jebel
Ali Serbest Bölgesi (www.jafza.ae) BAE’nin en büyük serbest bölgesidir. Dubai’de aynı
zamanda Havaalanı Serbest Bölgesi ve iştigal alanlarına göre kurulmuş özel serbest bölgeler
de (Internet City, Media City, Knowledge Village, Healthcare City) faaliyette bulunmaktadır.
BAE'deki serbest bölgelerde iş yapmak çok kolay ve düzenlidir. Serbest Bölge İdaresi iş
ile ilgili olarak yerel idare ile olan ilişkilerin koordinasyonunu sağlamaktadır. Bu işlemler;
vize işlemleri, yasal ve konsolosluk işlemleri, göçmenlik işlemleri, sağlık kartlarının
çıkarılması, ehliyet ve araba kaydı ve iletişim gibi konuları içerebilir.
Jebel Ali Serbest Bölgesi’nde Verilen Teşvikler
JAFZA'da kurulacak olan şirket için yerli bir ortağa gerek duyulmamaktadır. Bu yüzden
şirketlerini tam olarak kontrol edebilme olanağı bulunabilir. Personel geliri ve şirket vergileri
yoktur: Hükümet tarafından alınan bir kararla serbest bölgede kurulacak olan şirketlerden 50
yıl boyunca vergi alınmamaktadır. Ayrıca, bu imtiyaz yenilenebilmektedir.
Arzu edildiği takdirde elde edilen karların tümünün yurtdışına transferi
yapılabilmektedir. Personel temininde de problem bulunmamaktadır. Firmalar istedikleri
işçileri istihdam edebilme imkanına sahiptirler. İlaveten şirketler serbest bölgede çalıştırmak
üzere kendi işçilerini de getirme imkanına sahiptir. JAFZA’da uluslararası personelin bir
arada barındırabilmesinin sağlanması amacıyla kaliteli konaklama olanakları mevcuttur
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DIŞ TİCARET
3.1.Genel Durum
BAE toplam dış ticaret hacmi 2011 yılında 289,1 milyar Dolar olup; 145,9 milyar dolarlık
ihracat, 143,2 milyar Dolarlık ithalat gerçekleşmiştir.
Toplam ithalatın yaklaşık %50'sini tüketim malları oluşturmaktadır. Çoğunlukla yüksek
gelirli vatandaşların talep ettiği yüksek maliyetli ürünler ve BAE'de yetiştirilmeyen temel
ürünler (özellikle gıda maddeleri) en fazla ithalatı yapılan ürün gruplarıdır.
BAE, başta Dubai Emirliği olmak üzere, reeksport ağırlıklı bir ticari yapıya sahiptir.Çeşitli
ülkelerden gelen mallar, BAE üzerinden farklı pazarlara ulaştırılmaktadır. Reeksportta en
8
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
büyük pazarı Hint Yarımadası ve Körfez ülkeleri oluşturmaktadır. İran, Hindistan, Irak,
Bahreyn, Suudi Arabistan ve Pakistan reeksportta ilk sıraları paylaşmaktadır. Reeksport
yoluyla satışı yapılan başlıca ürünler; makineler, ses kaydediciler, inci, mücevherat, tekstil
ürünleri, taşıt araçları, kimyasal ürünler ve gıda ürünleri ve içeceklerdir.
İHRACAT
İTHALAT
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyar Dolar)
2007
2008
2009
112,5
162,7
101,9
137,2
171,3
137,0
2010
156,0
151,8
2011
145,9
143,2
3.2.Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
BAE’nin başlıca ihraç pazarları arasında Japonya, Kore Cum., Tayland, Avustralya,
Malezya ve ABD bulunmaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
Ülkeler
2009
2010
2011
22.665.338
29.336.752
42.907.540
Kore Cum.
9.310.021
12.214.165
14.733.344
Tayland
6.666.492
8.654.886
14.593.225
Avustralya
1.701.003
2.003.147
4.288.565
Malezya
1.737.217
2.356.876
2.687.805
ABD
1.565.393
1.195.858
2.508.226
Fransa
808.579
971.908
1.709.798
Türkiye
667.843
698.421
1.649.451
Japonya
Ülkeler
ABD
Japonya
Kore Cum.
Fransa
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
2009
2010
12.106.581
11.636.612
6.489.710
7.340.579
4.977.751
5.490.069
4.836.367
4.521.978
2011
15.893.845
7.465.271
7.286.663
5.023.179
9
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
Malezya
Türkiye
2.850.239
2.898.579
3.791.790
3.337.660
4.212.360
3.713.368
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE İLE TİCARET
4.1.Genel Durum
Birleşik Arap Emirlikleri, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın uygun görüşü ve
Müsteşarlık Makamı’nın 13/04/2012 tarih ve 2012/365 sayılı Onayı ile 2012-2013 döneminde
Öncelikli Ülkelerinden birisi olarak belirlenmiştir.
Türkiye’nin BAE'ye yönelik ihracatı incelendiğinde, ihracatta yıllar itibarıyla sürekli bir
artış trendi dikkat çekmektedir. 2002 yılında BAE’ye yapılan ihracat 457 Milyon Dolar iken
hızlı bir artış süreci başlamıştır. İhracatımız, 2008 yılında tarihi bir rekor kırarak bir önceki
yıla oranla % 100’ün üzerinde bir artış göstererek 7,9 Milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir.
Ancak, Dubai’deki 2009 yılı borç krizi sonucunda ihracatımız 2008 yılının aynı dönemine
göre yaklaşık % 64 oranında azalmış ve 2,8 Milyar Dolara düşmüştür. 2011 yılında ise krizin
etkileri azalmaya başlamış olup; ihracatımız 3,7 milyar Dolara ulaşmıştır.
BAE’den yapılan ithalatta da düzenli bir artış yaşanmaktadır. Nitekim 2002 yılında 100
Milyon Dolar civarında olan toplam ithalat, 2005 yılında 205 Milyon Dolar’a ulaşmıştır. 2008
yılında da bu artış trendi sürmüş ve toplam ithalat 691 Milyon Dolar seviyesini geçmiştir.
2011 yılı ithalatı ise 1,1 Milyar Dolar civarında gerçekleşmiştir.
Yıl
2000
2001
2002
2003
Türkiye-BAE Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
İhracat
İthalat
Dış Ticaret Dengesi Dış Ticaret Hacmi
315
39
276
355
380
65
315
445
457
100
356
558
702
113
589
816
10
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2011*
1 143
1 675
1 985
3 240
7 975
2 898
3 340
3 713
2.703
183
205
352
470
691
667
698
1 162
1.220
960
1 469
1 633
2 770
7 284
2 230
2 642
2 551
1.482
1 327
1 880
2 337
3 711
8 666
3 566
4 038
4 875
3.923
4.2.Türkiye'nin BAE'ye İhracatında Başlıca Ürünler
Türkiye'nin BAE'ye İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP Ürün Adı
2009
2010
2710 Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden Elde
173.591 389.745
Edilen Yağlar
7214 Demir/Çelik Çubuklar (Sıcak Haddeli, Dövülmüş,
698.435 657.338
Burulmuş, Çekilmiş)
7113 Kıymetli Metaller Ve Kaplamalarından Mücevherci
353.744 558.902
Eşyası
7108 Altın (Ham, Yarı İşlenmiş, Pudra Halinde)
645.242 378.839
7207 Demir/Alaşımsız Çelikten Yarı Mamuller
150.632 469.936
2707 Yüksek Sıcaklıkta Taşkömürü Katranının
20.632
0
Damıtılmasından Elde Yağlar Ve Diğer Ürünler
7106 Gümüş (Ham/Yarı İşlenmiş, Pudra Halinde)
9.555
4.532
7216 Demir/Alaşımsız Çelikten Profil
36.843 46.841
8504 Elektrik Transformatörleri, Statik Konvertisörler,
70.050 30.760
Endüktörler
5702 Dokunmuş Halılar, Yer Kaplamaları (Kilim, Sumak,
18.362 22.928
Karaman Vb)
9301 Harp Silahları
0 17.818
6802 Yontulmaya, İnşaata Elverişli İşlenmiş Taşlar
25.064 21.711
(Kayagan Hariç)
9306 Bombalar, Torpil, Mayın, Mermi Vb. Harp
750 10.354
Mühimmatı Vb. Aksamı
8544 İzole Edilmiş Tel, Kablo; Diğer İzole Edilmiş
38.649 19.764
Elektrik İletkenleri; Fiber Optik K
6204 Kadın/Kız Çocuk İçin Takım, Takım Elbise, Ceket
9.332 13.924
2011
797.030
776.046
699.017
279.618
91.252
57.992
51.368
41.861
37.180
35.006
29.525
29.060
19.836
18.898
18.718
11
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
1806
8536
8904
7308
8906
4011
8418
Vs.
Çikolata Ve Kakao İçeren Diğer Gıda Müstahzarları
Gerilimi 1000 Voltu Geçmeyen Elektrik Devresi
Teçhizatı
Römorkörler Ve İtici Gemiler
Demir/Çelikten İnşaat Ve Aksamı
Diğer Gemiler (Savaş Gemileri Ve Kurtarma
Gemileri Dahil, Kürekli Hariç)
Kauçuktan Yeni Dış Lastikler
Buzdolapları, Dondurucular, Soğutucular, Isı
Pompaları
11.002
12.101
13.582
7.891
17.988
17.781
0
18.540
0
16.925
14.613
22.375
17.062
16.761
15.954
18.712
11.192
8.462
8.987
14.215
12.994
4.3.Türkiye'nin BAE'den İthalatında Başlıca Ürünler
Türkiye'nin BAE'den İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP Ürün Adı
2009
2010
2011
7601 İşlenmemiş Aluminyum
68.443 65.054 101.465
7113 Kıymetli Metaller Ve Kaplamalarından Mücevherci
47.418 51.801 70.490
Eşyası
2710 Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden Elde Edilen 15.432 45.830
1.702
Yağlar
3907 Poliasetaller, Diğer Polieterler, Epoksit-Alkid Reçineler 24.041 21.722 36.772
Vb (İlk Şekilde)
2909 Eterler, Eter-Alkoller, Eter Fenoller, Fenoller,
19 10.910 32.074
Peroksitler Vb. Türevleri
7010 Cam Damacana, Şişe, Kavanoz, Çanak, İlaç Tüpleri,
88 8.898
701
Kaplar
3920 Plastikten Diğer Levha, Yaprak, Pelikül Ve Lamlar
2.260 8.594 12.114
8523 Ses Ve Diğer Fenomenleri Kaydetmek İçin Disk, Bant,
155 7.417
562
Katı Hal Kalıcı Depolama Aygı
5208 Pamuk Men (Ağırlıkça %85 Ve Fazla Pamuk M.Kare
6.530 5.537
6.632
200gr)
7102 Elmaslar
1.374 5.411
5.294
7008 Çok Katlı Yalıtım Camları
0 5.117
2.932
7204 Demir/Çelik Döküntü Ve Hurdaları, Bunların Külçeleri
0 4.310
1.039
5209 Pamuk Men (Dokuma %85 < Pamuklu 200g/M2 Den
2.022 4.143
3.729
Fazla)
4102 Koyun Ve Kuzuların Ham Derileri
162 2.299 11.325
8431 Ağır İş Makine Ve Cihazlarının Aksamı, Parçaları
1.695 1.941
3.207
5402 Sentetik Lif İpliği (Dikiş İpliği Hariç) (Toptan)
642 1.808
459
5902 Naylon, Poliamid, Poliester Vb.Esaslı İç-Dış Lastiği
1.109 1.703
1.238
Mensucatı
5404 Sentetik Monofilamentler (67 Desiteks/Daha Fazla)
766 1.477
4.007
3206 Diğer Boyayıcı Maddeler
1.913 1.178
2.740
12
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
BEŞİNCİ BÖLÜM
KONYA- B.A.E. ARASI TİCARİ İLİŞKİLER
 Konya – B.A.E. Yıllara Göre İthalat ve İhracat Rakamları
2009 USD
2010 USD
2011 USD
İhracat
17.278.012
28.297.253
24.174.812
İthalat
16.124.039
33.917.665
42.486.375
4.3. Konya- BAE Sektörel Bazında İhracat Ürünleri
S. No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
ÜRÜN GRUBU
Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları
Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer
Kakao ve kakao müstahzarları
Demir veya çelikten eşya
Cam ve cam eşya
Aluminyum ve aluminyum eşya
Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni
Esasını hububat,un,nişasta,süt teşkil eden müstahzarlar
Şeker ve şeker mamulleri
Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları
Plastik ve plastikten mamul eşya
Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar
Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya
Adi metallerden çeşitli eşya
Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları
Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet.
Kauçuk ve kauçuktan eşya
Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar
Adi metallerden aletler,bıçakçı eşyası,sofra takımları
13
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
4.4. Konya-BAE Sektörel Bazında İthalat Ürünleri
S.
No
1
2
3
4
5
ÜRÜN GRUBU
Seramik mamulleri
Plastik ve plastikten mamul eşya
Aluminyum ve aluminyum eşya
Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer
Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları
KTO Verilerine Göre BAE İhracat Yapan Firma Listesi
Odamız kayıtlarına göre son iki yılda 57 firma B.A.E. İhracat yapmıştır.
TİCARİ ÜNVANI
Arçek inşaat tekstil otomotiv iç ve dış ticaret limited şirketi
Kameks iç ve dış ticaret a.ş.
Enka süt gıda tic.san.a.ş.
Galipoğlu form dış tic.a.ş.
Osman koç otomotiv dingil sanayi ve ticaret a.ş.
Mustafa kahveci otomotiv sanayi ve ticaret limited şirketi
Yenmak otomotiv sanayi iç ve dış ticaret a.ş.
Taşkınlar un fabrikası san.ve tic.ltd.şti.
Süleyman uyanık-seval şekerleme
Avs tarım ürünleri iç ve dış pazarlama sanayi ticaret a.ş.
Motus dış ticaret anonim şirketi
Mpg makine prodüksiyon grubu makine imalat san. Ve tic. A.ş.
Serin otomotiv sanayi ticaret anonim şirketi
Lkv teknik oto.san.tic.ltd.şti.
Seçkinsan dingil sanayi ve ticaret limited şirketi
Aydınalp un sanayi ve ticaret limited şirketi
Nurettin ve celalettin tatlıdil şekerleme gıda ticaret limited şirketi
Halil ibrahim eneç - e n c mühendislik
Harness kimya pazarlama sanayi ve ticaret ltd.şti.
Evliya şekerleme sanayi ve ticaret ltd.şti.
Dafe iç ve dış ticaret limited şirketi
İşim nakliyat vinç inşaat makine sanayi ve ticaret limited şirketi
Konya şeker sanayi ve ticaret anonim şirketi
Molino mak. San. Tic. A.ş
Kazel dış ticaret limited şirketi
Uzel otomotiv nakliyat sanayi ve ticaret limited şirketi
14
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
Aksu gıda maddeleri imalat sanayi ve ticaret ltd.şti.
A.b.b. Hidrolik otomotiv sanayi ve ticaret ltd.şti.
Elmas totan-totan mak.
Asfa çikolata bisküvi imalat sanayi ve ticaret ltd.şti.
Market istanbul müh.iç ve dış ticaret-nazım keşçi
Yılkal medikal sağ. Ürün. Paz. Dağ. Ve tic. Ltd. Şti
Tosunoğulları mobilya sanayi ticaret a.ş.
Kale möble ticaret ve san a.ş
Motomar dış tic.ltd.şti.
Osman tuncer - mir iç ve dış ticaret
Ckc otomotiv sanayi ticaret limited şirketi
Say-mak makina dış tic.ltd.şti
Aytok filtre sist.plast.mak.dış tic.ltd.şti.
Akkaya ısı makinaları ve doğalgaz san.tic.a.ş.
Nehar otomotiv sağlık inşaat gıda sanayi ve ticaret limited şirketi
Fimak fırın makinaları imalat san. Ve tic.a.ş.
Özgayd oto.san.ve tic.ltd.şti.
Yeni arçek iç ve dış ticaret limited şirketi
Honmaksan mak.san.ve tic.ltd. Şti.
Gemma otomotiv petrol ürünleri inşaat sanayi ve ticaret limited şirketi
Musa fıstıkcı - eksen hidrolik
Uc makine gıda inşaat dış ticaret limited şirketi
Fazilet erkan zincircioğlu-ekmel otomotiv
Yeni özkaptan yedek parça sanayi ve ticaret ltd.şti.
Altunpar oto. İnş. Nak. Pet. Ürün. San. Ve tic. Ltd.şti.
Meram işitme cihazları ve tıbbi ürünler ticaret limited şirketi
Dersolar dış ticaret ltd.şti.
Zehabe metal çelik inşaat mobilya makine sanayi ve ticaret limited şirketi
Mehmet diril-mhm proses makina
Süleyman homak-emm iç ve dış ticaret
6.Genel Değerlendirme ve Öngörüler
Türkiye’nin BAE'ye yönelik ihracatı incelendiğinde, ihracatta yıllar itibarıyla sürekli bir artış
trendi dikkat çekmektedir. Ancak, 2009 yılında küresel ekonomik krizin de etkisiyle
ihracatımızın bir önceki yıla göre yaklaşık % 64 oranında düştüğü görülmektedir.
BAE, yapılacak çeşitli yatırımlar açısından ülkemize önemli fırsatlar sunabilecek bir pazardır.
Özellikle BAE içindeki serbest bölgeler, yatırımcılara çok geniş imkanlar ve avantajlar
sunmaktadır. BAE’ye yapılacak yatırımlarla hem BAE pazarına yönelik hem de başta
Hindistan olmak üzere Güney Asya ülkelerine ve bölge ülkelerine yönelik ihracatımız
açısından önemli bir avantaj kazanılacağı düşünülmektedir.
15
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
ÜLKE RAPORU
BAE ekonomisinin petrol dışı dinamiklerini teşkil eden gayrimenkul, inşaat ve turizm
sektörlerinde ortaya çıkan daralma, zincirleme olarak genel ülke performansını etkilerken,
gelişmeler tüketimde talep düşüşü, işgücü piyasasında daralma, üretim ve ticaretin
gerilemesini beraberinde getirmektedir. 2009 yılı ilk yedi ayı içerisinde enerji ve sanayi
yatırımları, piyasalardaki durgunluk, likidite ve yatırımcıların düşük risk alma nedenlerine
bağlı olarak bir önceki döneme göre %17 oranında azalmıştır.
Yerel şirketler yeni yatırımlar ve kapasite arttırımına ilişkin planlarını ertelemekte, mevcut
projelerinin ölçeklerini gözden geçirmekte, gerekirse küçülme seçeneklerini
değerlendirmekte, daha önceki yıllarda temin ettikleri dış kredilerin çevrilmesi dahil
finansman ihtiyaçları için daha yoğun olarak yerel bankalara müracaat etmektedirler. Abu
Dhabi Emirliği’nin bünyesinde yer alan, Emirliğin petrol gelirlerinin biriktiği ve uluslararası
alternatif yatırım araçlarında değerlendirilen Kamu Fonu “Sovereign Fund” gerektiğinde
likidite olanağı sağlamak suretiyle ülkede ekonomik istikrarın devam ettirilmesinde en önemli
güvence olmaya devam etmektedir.
Toplamı 85-90 milyar $ olan borcundan 2008 yılında vadesi gelen yaklaşık 15 milyar $’lık
kısmını çevirmede zorlukla karşılaşan Dubai Emirliği’ne, Abu Dhabi Emirliği, dolayısıyla
merkezi Hükümet tarafından yardım edilerek Merkez Bankası garantili 10 milyar $’lık bono
arz etmek suretiyle borçlanma imkanı getirilirken, Dubai Emirliği bu kaynağı ilk etapta acil
finansman ihtiyacı olan kendi şirketleri arasında bölüştürmek suretiyle kullanma yoluna
gitmiştir.
16