T.B.M.M. B:42 26.12.2001 0 : 3 talik yumurta fiyatını belirlemede

T.B.M.M.
B:42
26.12.2001
0:3
talik yumurtafiyatınıbelirlemede giderek etkili olmakta, iç ve dışticarette deneyimini her yıl artır­
maktadır. Yumurtafiyatıgenelde haftalık olarak belirlenmekte, zorunlu haller dışında hafta içinde
değişiklik olmamaktadır. Başmakçı Kooperatiflerinin beyaz yumurta üretmesi nedeniyle buradaki
fiyatlar daha düşük oluşmaktadır.
Yumurtanın dışsatım şansı, her zaman piliç etinden daha yüksek olmuştur. Halen, yumurtanın
tamamı, kabuklu olarak pazarlanmaktadır; yumurtayı işleyen teknoloji ülkemizde henüz faaliyete
geçmemiştir. Bu konuda ilk adım İzmir'de atılmış ve yumurta işleyen pastörize yumurta üreten fab­
rika faaliyete geçmiş, toplu olarak yumurta tüketilen bisküvi ve makarna sanayi, pastaneler, yemek­
haneler ve benzeri imalathanelerin isteklerine uygun yumurta ürünlerini imal edecek sanayiin kurul­
ması halinde, iş ve dış pazarlamada bazı avantajlar elde edebilecektir. Ayrıca, sanayi ürünü yumur­
tanın ömrü ve dayanıklılığı artacağından stokta kalma ve nakliye kolaylıkları pazarlama olanak­
larını genişletebilecektir.
Yumurta tüketiminin yaz aylarında önemli ölçüde düşmesi nedeniyle üretimin de aynı oranda
düşürülmesini gerektirmektedir; ancak, üretimin aynı oranda düşürülmeyişi nedeniyle de arz fazlası
ortaya çıkmakta, bu, fiyatı aşağıya çekmekte, hatta maliyetin altında satış yapmak gibi durumlar
doğurmaktadır. İhtiyaç fazlası yumurtanın soğuk depolarda muhafazası veya sanayi ürününe çev­
rilerek stokta bekletilmesi, bu soruna kısmen de olsa çözüm getirebilecektir. Piyasafiyatlarınıet­
kileyecek düzeyde yumurtayı stokta tutacak malî güce, depo olanaklarına, yaygın bir organizasyona
sahip olunmadıkça,fiyatdalgalanmalarının önüne geçilebilmesi mümkün görülmemektedir. Yaygın
bir organizasyonun da, ancak, kurulacak ürün pazarlama bordu veya tarımsal amaçlı üretici birlik­
leri marifetiyle sağlanabileceğini söylemek en doğru yaklaşımdır.
Değerli milletvekilleri, ihracat olanaklarının artırılması için tavuk ürünlerinin maliyetinin
düşürülmesi birinci koşuldur. İkinci koşul ihracatın sübvanse edilmesidir. Son yıllarda ülkemizin
tavuk ürünleri ihracı konusunda çok avantajlı bir konumda olduğu inkâr edilemez. Oysa, Körfez
Savaşıyla birlikte Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracat durdurulmuş ve henüz bu ülkelerle gelişme
halinde olan tavuk ürünleri ticaretimiz kesilmiştir. Mevcut üretim sistemimiz iç talebe yönelik olup,
talep artışlarını karşılamanın ötesinde ihracatı amaçlayan bir hedefi de yoktur. Ürün standardizasyonu, kalite kontrol hizmetleri ve soğuk taşıma zincirinde görülen noksanlıkların giderilmesi, ih­
racatın devamlılığının sağlanmasına bağlı görülmektedir.
İhracat miktarının hem düşüklüğü hem de yıllara göre dalgalanma göstermesi dikkat çekicidir.
Kısıtlı ihracat imkânları üretim fazlalıklarını eritmeye yetmediği gibi, üretimin kısıtlanması
sonucunu da doğurmaktadır.
Yumurta ihracatında 1998 yılından itibaren bir düşüş olduğu görülmekte, 1998 yılında 616 000
000 yumurta ihraç edilmişken 1999'da 356 000 000, 2000'de 56 000 000 adet yumurta ihraç edil­
miştir. İhraç yönüyle ülkemizde yumurtanın 1 000 adedine 7 dolar teşvik verilmektedir ki, bu yeter­
li değildir; çünkü, dünya piyasalarında yumurta ihraç fiyatı 4-5 sent civarında iken, Türkiye'de
yumurtanın maliyeti 4-5 sent civarındadır. 0,7 sent ihracat teşviki de dikkate alındığında ortaya
çıkanfiyatındünyafiyatlarısınırına dayandığı kolayca görülecektir.
Esasen, sektörün en önemli problemi istikrarsızlıktır, özellikle iç piyasanın istikrarsızlığı ve
dış pazarlarda devamlılığın sağlanamaması sonucu yumurta fiyatları üç dört aylık kısa bir süre
içerisinde 30 000 TL'yle 100 000 TL arasında değişmeler göstermektedir. Günümüzde böyle büyük
fiyat dalgalanmalarının olduğu başka bir sektör de yoktur.
Burada bize düşen görev, yumurta üretimini artırmak, yumurta maliyetlerini düşürmek, kurulu
kapasiteyi çalışır hale getirmek, kalıcı ihraç pazarları bulmaktır.
-518-