ÖZET BİS-AKRİDİN LİGANTLARININ SENTEZİ, YAPISAL KARAKTERİZASYONU, ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTELERİ VE DNA İLE ETKİLEŞİMLERİNİN İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hayrettin DİNÇ DİCLE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI 2013 Gelişen bilim ve teknoloji ile beraber kanserle mücadele yolları artmıştır. Bu yollardan bir tanesi küçük moleküllerin tanıma, bağlanma ve spesifik olarak kesim yapma amacıyla DNA ile etkileşmesidir. Bu yol, son zamanlarda biyoorganik kimya, biyokimya, moleküler biyoloji, biyoteknoloji ve tıpta ilgi odağı olmuştur. Katyonik halde bulunan düz ve aromatik yapıdaki etidyum bromürün ve proflavinin DNA baz çiftleri arasına girerek interkalasyona neden oldukları bilinmektedir. Bununla birlikte proflavin halkasına konjuge N-metil-pirol, N-metil-imidazol ve süksinamit üniteleri gibi poliamit zincirlerinin DNA küçük oluklarına bağlandığı da bilinmektedir. Poliamit zincirinin iki interkalatör halkaya tutturulmasıyla oluşan bis-interkalatif sistemin, monomer haldeki sisteme göre; DNA’ya daha yüksek bağlanma ilgisine sahip olması, biyolojik aktivitenin daha fazla olması ve daha selektif olarak davranması nedeniyle bizi bis-interkalatör molekülün sentezlenmesine yöneltmiştir. Bu amaçla zincir boyları farklı iki bis-interkalatör molekülü (41 ve 52) sentezlendi ve karekterize edildi. Sentezlenen bu ligantların DNA kesim ve antimikrobiyal aktiviteleri araştırıldı. DNA kesim çalışmaları Agaroz Jel Elektroforezi tekniği ile bakır (II) varlığında ve yokluğunda belirlendi. Elde edilen verilere göre ligantların artan konsanrasyonlarında DNA kesiminin arttığı gözlemlenmiştir. Ligantların antimikrobiyal aktivite çalışmaları ise Disk Difüzyon yöntemi ile belirlendi ve standart antibiyotiklere göre ligantların mikroorganizmalara karşı ılımlı inhibisyon gösterdiği belirlendi. Anahtar Kelimeler: Proflavin, Bis-interkalasyon, Disk Diffüzyon, DNA Kesimi