Trakya Kalkınma Ajansı Edirne Edirne YDO MEHMET GÖKAY ÜSTÜN İÇERİK Trakya Kalkınma Ajansı Edirne İlinin Ekonomik Yapısı Edirne YDO TRAKYA KALKINMA AJANSI TRAKYAKA Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinden oluşan Trakya Kalkınma Ajansı, TR21 Trakya Bölgesi’nde Temmuz 2009 yılında kurulmuştur. Genel amaçları: • Ekonomik ve sosyal potansiyelin ortaya konularak bölge cazibesinin artırılması, • Gerek ulusal gerekse uluslararası arenada Bölgenin tanıtımının yapılması; • Bölgede üretim ve istihdamı arttırmaya yönelik faaliyetlerin desteklenmesidir. TRAKYAKA ÇALIŞMALARI Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Trakya Sosyal Yapı Analizi, Rekabet Analizi, Trakya Bölgesi Lojistik Master Planı, Trakya Bölgesi Turizm Master Planı, vb. Bölge Planların Hazırlanması 2010 -2013 Trakya Bölge Planı ve Trakya Bölgesi 2014 – 2023 Bölge Planı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına, STK ve KOBİ’lere Yönelik Destek Programların Planlanması ve Uygulanması Ulusal ve Uluslararası İşbirliklerin Sağlanması Yerel ve Kırsal Kalkınma Faaliyetlerine Teknik Destek Sağlanması Yatırım Destek Hizmeti Sunulması 3 il merkezlerinde kurulmuş olan Yatırım Destek Ofisleri il’deki yatırımcılara ve potansiyel yatırımcılara yatırım süreçlerinde teknik destek sağlamaktadır. TR 212 EDİRNE KISACA EDİRNE Eğitim, Sağlık ve Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endekslerinde Üst Sıralarda Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Üst Sıralarda Verimli Toprakları ile Hammadde Kaynağı Mevcut ve Potansiyel Sulama Olanakları Çevre İllerdeki Sanayileşme Sonucu Yeni Yatırım Merkezi Olmaya Aday İstanbul Pazarına Yakınlık Yüksek Yaşam Standartları Yetiştirilmeye Hazır Genç ve Dinamik Bir İşgücü Bölge Dışından İstihdam Edilecek Nitelikli İşgücü İçin Sosyal Altyapı EKONOMİK YAPI Tarım ve Hayvancılık Edirne ili ekonomisinin en önemli kalemi tarım ve hayvancılıktır. İldeki üretim yerlerinin büyük bir bölümü tarıma dayalı sanayilerden oluşmaktadır. Arazilerin %55’i tarım alanı olarak kullanılırken, %24’ü orman ve fundalık alan, %10’u çayır ve mera olarak kullanılmaktadır. Edirne ilinde önemli tarım ürünlerinin başında çeltik, ayçiçeği ve buğday gelmektedir. Bölge arazileri çok verimlidir. İl topraklarının verimliliği buğday, ayçiçeği ve çeltik gibi ürünlerde dünya verim ortalamasının üzerinde ürün vermesi ile kanıtlanmıştır. 2012 yılında ülkemiz genelinde yaklaşık 88 milyar TL bitkisel üretim değeri yaratılmıştır. Bunun % 3,26’sı Trakya Bölgesi tarafından sağlanmıştır . (Edirne ili kişi başına yaratılan bitkisel üretim değeri açısından da diğer illere göre daha fazla değer üretmiştir). EKONOMİK YAPI Arazilerin % 81,8’i tarıma uygundur. Tarıma elverişli araziler içerisinde toprak dağılımına bakıldığında, toprakların büyük bir çoğunluğunun II. grup arazilerde yoğunlaştığı görülmektedir (% 47,0). 0,58; 1% 7,23; 7% 0,04; 0% 9,51; 10% 10,27; 10% I. Sınıf II. Sınıf 7,52; 8% III. Sınıf 38,45; 38% IV. Sınıf V. Sınıf 26,40; 26% VI. Sınıf VII. Sınıf VIII. Sınıf EKONOMİK YAPI Edirne’deki işletmelerin yaklaşık %80’i 100 dekar altı işletmelerdir. (Kırsal kesimde artan nüfusa paralel olarak arazilerin artmaması, miras paylaşımı, alım-satım, kiracılık ve ortakçılık arazilerin parçalanmasına neden olmaktadır.) 60 50 40 % 30 0-50 da 51-100 da 20 101-200 da 10 0 201-500 da Tekirdağ Edirne Kırklareli 0-50 da 33 54,7 49,9 51-100 da 30 26,2 28,1 101-200 da 25 14,6 16,7 201-500 da 11 4,2 5 501-1000 da 1 0,3 0,3 1001-2500 da üzeri 0 0 0,03 501-1000 da 1001-2500 da üzeri EKONOMİK YAPI Hayvansal Üretim Hayvancılık konusunda ise Edirne Trakya Bölgesi’nde önemli bir paya sahiptir ve özellikle son dönemde yaşanan kırmız et talebinin yerli kaynaklarla karşılanması konusunda görev alabilecek bir potansiyele sahiptir. 70,00% 62,91% 60,00% 53,21% 50,83% 50,00% 41,68% 40,00% 35,31% 30,00% 22,42% 20,00% 31,89% 28,95% 23,02% 17,84% 17,28% 14,66% 10,00% 0,00% Tekirdağ Büyükbaş Hayvancılık Edirne Küçükbaş Hayvancılık Kırklareli Kümes Hayvancılığı TR21 EKONOMİK YAPI Hayvansal ürünler üretimi açısından 2008-2012 yılları döneminde Edirne süt ve bal üretiminde öne çıkan bir ildir. 60% 56% 50% 40% 39% 40% 34% 31% Tekirdağ/TR21 30% 30% Edirne/TR21 26% 24% 20% 20% 10% 0% Süt Bal Tavuk Yumurta Sayısı Kırklareli/TR21 EKONOMİK YAPI Sanayi Sanayi siciline kayıtlı yaklaşık 271 İşletme, 21000 civarında KOBİ Edirne Organize Sanayi Bölgesi ve faaliyete geçmeyi bekleyen Keşan Organize Sanayi Bölgesi Trakya Üniversitesi’nde 1 Teknopark Trakya Bölgesi genelinde tarımsal ürünlerin işlendiği küçük işletmelerle başlayan sanayileşme bugün itibariyle bünyesinde 1.941 sanayi kuruluşunu barındırır hale gelmiştir. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 81 il durum raporuna göre toplam sanayi işletmesi içerisinde Edirne ili % 0,3 lük oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer almaktadır. Edirne’de bulunan sanayi işletmelerinin büyük çoğunluğu gıda sanayi işletmeleridir. EKONOMİK YAPI Sanayi Siciline Kayıtlı İşletmelerin Sektörel Dağılımı Dokuma, giyim ve deri sanayi Gıda, İçki ve Tütün Sanayi Taş, Toprak, Maden Kâğıt ve Ambalaj Plastik, Kimya, Boya ve Cam Sanayi Metal Eşya, Makine, teçhizat, Otomotiv Yan San. Orman Ürünleri ve Mobilya Enerji Beyaz Eşya Elektrik Elektronik Diğer Toplam Edirne 23 128 74 2 8 25 7 0 0 4 271 Kaynak: İşletme İstatistikleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlükleri, 2013 Bu oranın yaklaşık %30’u çeltik işleme fabrikaları olup, geriye kalan %70’i ise ilde yetiştirilen tarımsal ürünlerin işlendiği un ve yağ fabrikalarıdır. Ayrıca ilde hayvancılığın yaygın olması süt üretimini de artırmıştır. Buna bağlı olarak ilde süt ürünleri işleyen çok sayıda mandıra da bulunmaktadır. EKONOMİK YAPI Edirne ilinde PRODTR sınıflamasına göre en çok kodlanan(üretilen) ilk 20 ürün Kepek, kavuz ve diğer artıklar (pirincin kalburdan geçirilmesi, öğütülmesi veya diğer işlemleri sonucunda kalan) Pirinç, kısmen veya tamamen beyazlatılmış (kamolin pirinci dahil) Linyit - Ayıklanmış (parça) (Brüt kalori değeri < 23,865 kj/kg olan) Linyit - Toz (Brüt kalori değeri < 23,865 kj/kg olan) Kepek, kavuz ve diğer artıklar (buğdayın kalburdan geçirilmesi, öğütülmesi veya diğer işlemleri sonucunda kalan) Beyaz peynir Kesilmiş süt, krema, yoğurt ve diğer mayalı ürünler Pirinç, kırık (zenginleştirilmiş pirinç, yarı kaynatılmış pirinç dahil) Ekmeklik ve kaplıca (kızıl) buğday unu Ayçiçeği ve aspur yağı ile bunların fraksiyonları, ham (kimyasal olarak değiştirilenler hariç) Mıcır Küspe ve diğer katı artıklar (katı veya sıvı ayçiçeği yağı imalatından kalan) Tişört, fanila, atlet vs. giyim eşyası; pamuktan (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe)) Erkekler veya erkek çocukları için ceket ve blazerler (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe) hariç) Hazır beton Kadınlar veya kız çocukları için bluz, gömlek ve gömlek bluzlar (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe) hariç) Erkekler veya erkek çocukları için pantolon ve binici/külot pantolonu, suni veya sentetik elyaftan yapılmış (örgü (triko) veya tığ işi (kroşe) olanlar ile endüstriyel veya mesleki kıyafetler hariç) Lor ve çökelek Otomobil ve yük taşıyan hafif motorlu kara taşıtlarının genel bakım ve onarım hizmetleri (elektrik sistemi, tekerlek ve karoser onarım hizmetleri hariç) Kaynak: Sanayi Veritabanı, TOBB, 2013 Kaşar peyniri EKONOMİK YAPI Hizmetler Sektörü İlde hizmetler sektörü ağırlıklı öneme sahip bir sektördür. potansiyeli tam olarak kullanamamaktadır. Ancak sahip olduğu Turizm potansiyeli ve bir sınır ili olması özelliklerini kullanarak bölgedeki hizmetler sektörü pastasını büyütebilecek bir ildir. Edirne’de hizmetler sektörünün ağırlığını artıran önemli bir etken sınır kapılarımızdır. Halihazırda İlimizde 2’si demiryolu olmak üzere 6 gümrük hizmet vermektedir. Dereköy, Hamzabeyli ve Kapıkule sınır kapıları Bulgaristan, İpsala ve Pazarkule sınır kapıları ise Yunanistan ile bağlantıları sağlamaktadır. EKONOMİK YAPI EKONOMİK YAPI Turizm Turizm Edirne için önemli bir gelir ve istihdam alanıdır. İlimizde turizm işletme belgeli olarak 21 konaklama tesisi hizmet vermekte olup, bunların oda sayısı 800, yatak sayısı da 1.604’tür. Yerel yönetim belgeli olarak da 28 konaklama tesisimiz hizmet vermektedir. Bunların toplam oda sayısı 865, yatak sayısı 1.784’tür. Tesis Türü Turizm İşletme Belgeli Tesise Geliş Sayısı Yabancı Yerli Belediye Belgeli Geceleme Yabancı Tesise Geliş Sayısı Yerli Yabancı Yerli Geceleme Yabancı Yerli Otel 7.213 113.980 9.635 147.021 Motel 1.224 21.100 2.146 29.236 Pansiyon 14 2.428 21 2.428 Kamping 38 4.850 51 4.850 8.489 142.358 11.853 183.535 Toplam 13.359 102.015 115.374 17.294 138.004 155.288 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012 150847 195388 EKONOMİK YAPI İhracat/İthalat Edirne endüstriyel üretimin göreceli olarak gelişmediği, tarım ve gıda sanayilerinin daha baskın olduğu bir ilimizdir. Edirne’nin ihracat rakamları düşüktür. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre; 2013 yılında yapılan ihracatın toplam tutarı: 42 014 000 USD, ithalat tutarı ise: 106 655 000 USD (Ocak-Kasım) Türkiye şu anda gıda ürünleri ihracatı konusunda istenilen düzeyin altında bulunmaktadır. Bu nedenlerle endüstrinin gelişmemiş olması ithalat rakamlarının da düşük kalmasına neden olmaktadır. EKONOMİK YAPI 2009 yılından itibaren küresel kriz sebebiyle düşüş yaşanmaya başlanmıştır. 2012 yılına gelindiğinde dış ticaret hacminde bir daralma yaşanmış ve dolayısıyla hem ihracat hem de ithalat rakamları azalmıştır. İl Adı (bin Dolar) İhracat Türkiye (bin Dolar) 2008 2009 2010 2011 2012 107.271.750 132.027.196 102.142.613 113.883.219 134.906.869 152.488.652 TR21 657.993 745.783 645.127 719.763 821.892 784.681 Tekirdağ 528.304 577.966 483.240 546.332 655.580 596.654 Edirne 93.857 103.431 93.267 79.095 60.340 46.906 Kırklareli 35.832 64.386 68.620 94.335 105.972 141.121 170.062.715 201.963.574 140.928.421 185.544.332 240.841.676 236.545.042 TR21 651.012 936.477 619.228 897.566 1.133.031 900.072 Tekirdağ 494.426 612.105 473.826 603.210 779.629 641.103 Edirne 57.005 170.531 83.882 198.437 213.164 120.648 Kırklareli 99.581 153.842 61.520 95.919 140.238 138.321 Türkiye İthalat 2007 Kaynak: Dış Ticaret İstatistikleri, TÜİK, bin ABD Doları EKONOMİK YAPI Sınır bölgesi olması itibari ile ihracat ve ithalat rakamları sadece bölgedeki aktörlerin dış ticaret işlemlerini göstermemektedir. Bu nedenle de dış ticaret rakamları ile bölgeye ilişkin bir çıkarımın yapılması sağlık değildir. Ekonomik Faaliyet Alanlarına Göre İhracat ve İthalat Verileri (bin ABD Doları) İHRACAT Tarım ve ormancılık 1.958.777 Madencilik ve taşocakçılığı 159.141 İmalat 44.788.048 İTHALAT Tarım ve ormancılık 66.914.767 Balıkçılık 2.430 Madencilik ve taşocakçılığı 520 İmalat 42.516.121 Toptan ve perakende ticaret 11.213.689 Kaynak: Dış Ticaret, Bölgesel İstatistikler, TÜİK, 20112 EKONOMİK YAPI İhracat İthalat Partnerlerimiz İhracat Pazarları İthalat Partnerleri Bulgaristan, Hollanda, Kosova, İtalya, Rusya Ukrayna, Bulgaristan, Rusya Fed., Romanya, Endonezya Dış Ticarette Rekabet Gücü Yüksek Sektörler Melas Nişasta, Şeker, İçki Sanayi Artıkları Ağaçtan Demiryolu traversleri Kraft Kağıt ve Kartonlar Ağaçlardan yarı- beyaz, beyaz kimyasal odun hamuru Kaynak: Dış Ticaret, Ekonomi Bakanlığı KAMU YATIRIMLARI Kamu Yatırım Tahsisleri Yıl/Bölge Adı Tekirdağ Edirne Kırklareli 2001 15.181 17.908 7.965 2002 19.703 27.958 3.682 2003 13.232 23.886 5.258 2004 22.218 30.449 11.402 2005 34.797 41.550 24.361 2006 63.088 37.525 26.253 2007 102.722 49.070 37.907 2008 125.804 79.328 37.864 2009 161.560 71.091 57.519 2010 84.758 111.500 113.183 2011 110.698 124.813 140.568 2012 120.266 156.444 123.329 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, Cari fiyatlarla bin TL, 2012 KAMU YATIRIMLARI Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı Tarım 64.438 Madencilik 2.612 İmalat - Enerji 3.576 Ulaştırma-haberleşme 23.059 Turizm 5.319 Konut - Eğitim 37.981 Sağlık 10.300 Diğer Kamu Hizmetleri 9.159 İl Toplamı 156.144 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2012, Cari fiyatlarla bin TL GÜÇLÜ ULAŞIM ALTYAPISI Uluslararası Karayolu bağlantıları, km²’ye düşen otoyol ve bölünmüş yol uzunluğunda önde gelen iller arasındadır 748 km Karayolu 60 km Otoyol (İstanbul-Edirne Otoyolu) 96 km Demiryolu (Avrupa’ya Uluslararası demir yolu bağlantıları) KITALARARASI STRATEJİK KONUM Güçlü Karayolu Altyapısı ile Yüksek Erişebilirlik Üretim Merkezleri ve Pazarlara Yakınlık Türkiye-Avrupa Sınır Bölgesine Yakınlık Avrupa ve Asya Arasında Geçiş Koridoru İpsala, Kapıkule, Pazarkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarından Dolayı Sahip Olunan Stratejik Önem EDİRNE OSB 107 ha 36 Firma 41 parsel Parsel satış bedeli 25TL/m² İş yeri açma ve çalışma ruhsatı İnşaat ruhsatı Ruhsat alma çalışmalar devam eden 12 firma 9 firma 15 firma POTANSİYEL YATIRIM OLANAKLARI Turizm Yatırımları (Acenta-Servis-Konaklama) Otel Yatırımları (Özellikle Saroz Bölgesi) Ar-Ge Yatırımları (Teknopark içi) Biyogaz Yatırımları Tarım Yatırımları (Hayvancılık, Meyve ve Sebzecilik) Süt Tozu Üretim Tesisi Konfeksiyon Ürünleri Üretimi Temalı Park Yatırımları Et İşleme Yatırımları Seracılık Pastörize Süt ve Süt Mamulleri Üretim Tesisi İşlenmiş Su Ürünleri Üretim Tesisi Sebze-Meyve Konservesi Üretim Tesisi Bisküvi ve Gofret Üretim Tesisi Makarna Üretim Tesisi EDİRNE YDO EDİRNE YDO Edirne YDO, Trakya Kalkınma Ajansı bünyesinde kurulmuş olan ajans birimidir ve yatırımlar için gerekli işlemleri mevzuat çerçevesinde gerçekleştirerek yatırımcılara danışmanlık hizmeti vermektedir. Edirne YDO, Edirne’deki iş ortamı ve yatırım fırsatlarını yerli ve yabancı yatırımcılara tanıtarak, yatırımcılara gerekli teknik desteği sağlayarak, yatırımcılar ve Edirne arasında bir köprü kurmaktadır. Edirne YDO tarafından verilen tüm hizmetler ücretsizdir. INVEST in SİTEMİZ EDİRNE YDO ÇALIŞMALARI İlin Yatırım Ortamının Tanıtılması İlin iş ve yatırım ortamını tanıtmaya yönelik araştırmalar yapılması Yurtiçi ve yurtdışı konferans, seminer, toplantı, iş gezisi gibi organizasyonlar düzenlenmesi Yatırım ortamını tanıtmaya yönelik organizasyonlara katılım sağlanması Analiz, Rapor, Strateji Çalışmaları Yatırım ortamı ile ilgili raporlar hazırlanması Yatırımcıların ihtiyaç duyacakları konularda veri tabanları hazırlanması Yatırımcıların ihtiyaç duyacakları araştırmaların yapılması, raporların hazırlanması Yatırım iş akış şemalarının hazırlanması Yatırımcıların talep ettikleri konularda “Teknik Destek” sağlanması Sektörel analiz raporlarının hazırlanması EDİRNE YDO ÇALIŞMALARI Envanter Çalışmaları İş ve yatırım ortamının geliştirilmesi ve yatırımcıya tanıtılmasına yönelik olarak gerekli bilgi ve verilerin hazırlanması İşletme veri tabanlarının hazırlanması Yatırıma uygun arazi, bina ve tesislere ilişkin envanter hazırlanması Enerji, lojistik, iş gücü, yatırım yeri vb. gibi yatırım kararının alınmasında etkisi olan konularda yatırım maliyetlerine ilişkin veri toplanması Yatırım Teşvik İşlemleri Yatırımlarda Devlet yardımlarının tanıtılması Yatırımlarda Devlet yardımlarından yararlanmak isteyen yatırımcılara yol gösterilmesi, başvuru dosyalarının hazırlanması Devlet yarımları ile yapılan yatırımların yerinde izlenmesi, yatırım süresince yapılan gelişmelerin raporlanması Yatırım süreci tamamlanmış olan belgelerin kapatılması EDİRNE YDO ÇALIŞMALARI İzin ve Ruhsat İşlemleri Özel sektör yatırımcılarının, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerinin tek elden takip ve koordine edilmesi Yatırımcıların karşılaşabilecekleri engel ve sorunların tespit edilmesi ve sorunların çözümü konusunda ilgili merciler nezdinde girişimde bulunulması Danışmanlık – Teknik Yardım Merkezi ve yerel düzeyde uygulanan kamu ve özel sektör mali ve teknik desteklerinin takip edilmesi ve yatırımcının bu konularda bilgilendirilmesi Yatırımcının yatırım sürecinde ve sonrasında ihtiyaç duyduğu bilgilendirme ve yönlendirme hizmetinin sağlanması Yatırım yeri temininde yardımcı olunması İşgücü ihtiyacının giderilmesine yardımcı olunması Yatırımcının diğer kurumlar ile olan ilişkilerinde yardımcı olunması www.trakyaka.org.tr www.investinedirne.org.tr 35