İçindekiler Önsöz..........................................................

İçindekiler
Önsöz...................................................................................................................1
Üçüncü Basıya Önsöz...........................................................................................9
Teşekkür............................................................................................................11
Kısaltmalar........................................................................................................ 21
GİRİŞ.................................................................................................................23
B irinci Bölüm
TEM EL BİLG İLER
I. KAVRAMLAR.................................................................................................. 29
A. Genel Olarak............................................................................................................................. 29
B. Denetim.....................................................................................................................................32
C. Telekomünikasyon....................................................................................................................49
D. İletişim.......................................................................................................................................52
II. HUKUKSAL NİTELİK....................................................................................... 55
A. Genel Olarak............................................................................................................................. 55
B. Ceza Muhakemesinde Denetimin Amacı ve Önleme Amaçlı Denetimden Fa rk ı................. 59
1. Ceza Muhakemesinde Denetimin Am acı............................................................................... 59
a. Genel Olarak........................................................................................................................ 59
b. Delil Elde Edilmesi................................................................................................................59
c. Şüpheli veya Sanığın Yakalanması........................................................................................60
2. Önleme Amaçlı Denetimden Farkı...........................................................................................62
C. Koruma Tedbirlerine İlişkin Koşulların Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan iletişimin
Denetimi Bakımından İncelenmesi.......................................................................................... 68
1. Genel Olarak........................................................................................................................... 68
2. Tedbirin Kanunla Düzenlenme Mecburiyeti............................................................................ 69
3. Ölçülülük (orantılık) İlkesi........................................................................................................72
III. DENETİMİN BAZI TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ...........................74
A. Genel Olarak............................................................................................................................. 74
B. Özel Hayatın Gizliliği Hakkı.......................................................................................................75
C. iletişim Özgürlüğü ve Gizliliği Hakkı.........................................................................................84
1. Genel Olarak........................................................................................................................... 84
2. İletişimin Gizliliği..................................................................................................................... 86
3. Gizlilik Kapsamında Bulunmayan İletişim................................................................................89
14
C e za M u h a k e m e s in d e T e le k o m ü n ik a s y o n Y o lu y la Y a p ıla n İle tiş im in D e n e tle n m e s i
»V. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN GİZLİLİĞİNİN
DAYANAKLARI, SINIRLANMASI VE SINIRLAMANIN SINIRI
92
A. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Gizliliğinin Dayanakları...................................92
1. Genel Olarak........................................................................................................................... 92
2. Uluslararası Belgeler...............................................................................................................93
3. Hukukumuzdaki Dayanaklar....................................................................................................95
a. Kamu Hukukuna İlişkin Dayanaklar........................................................................................95
aa. Yasal Düzenlemeler...........................................................................................................95
bb. Yönetmelikler.................................................................................................................. 97
b. Özel Hukuka İlişkin Dayanaklar............................................................................................. 98
B. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Gizliliğinin Sınırlanm ası..................................99
1. Genel Olarak...........................................................................................................................99
2. Sınırlama Sebepleri...............................................................................................................100
C. Sınırlamanın Sınırı.................................................................................................................. 106
V. DENETİM ŞEKİLLERİ.................................................................................... 115
A. Genel Olarak...........................................................................................................................115
B. İletişimin Dinlenmesi............................................................................................................. 116
C. İletişimin Kaydedilmesi..........................................................................................................118
D. İletişimin Tespiti.....................................................................................................................119
E. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi......................................................................................131
F. Mobil Telefonun Yerinin Tespit Edilmesi................................................................................135
İk in c i B ö lü m
D E N E T İM İN
KO ŞU LLARI V E D E N E T İ M KARARI
I. GENEL OLARAK............................................................................................. 141
H. DENETİMİN KOŞULLARI................................................................................142
A. Denetime Konu Araçlar Bakımından..................................................................................... 142
1. Genel Olarak......................................................................................................................... 142
2. Telefon................................................................................................................................. 144
3. Faks...................................................................................................................................... 146
4. İnternet................................................................................................................................. 147
B. Denetime Tabi Suçlar Bakımından........................................................................................ 150
1. Genel Olarak..........................................................................................................................150
2. CMK'nın 135/6. Maddesinde Yazılı Suçlardan (Katalog Suçlar) Birinin İşlenmesi........................... 156
a. Genel Olarak....................................................................................................................... 156
b. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlar.....................................................................................158
c. Suça iştirak Edilmesi........................................................................................................... 160
3. Tedbirin Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Sorunlar............................................................. 161
a. Genel Olarak........................................................................................................................161
iç in d e k ile r
15
b. Bağlantılı Suçlar......................................................................................................................... 162
aa. Genel Olarak.......................................................................................................................... 162
bb. Örgüt Suçlan ve Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde işlenen Suçlar..............................................163
c. Fikri içtima................................................................................................................................. 168
d. Suçun Niteliğinin Değişmesi...................................................................................................... 169
4. Katalog Kapsamındaki Suçların Değerlendirilmesi.....................................................................170
C. Denetime Tabi Kişiler Bakımından................................................................................................174
1. Şüpheli ve Sanık............................................................................................................................174
a. Şüpheli........................................................................................................................................174
b. Sanık...........................................................................................................................................175
2. Diğer Kişiler................................................................................................................................... 176
a. Şüpheli veya Sanığın Haberleşmesine Aracılık Eden veya Şüpheli veya Sanığın iletişim
Araçlarından Yararlandığı Kişiler................................................................................................ 176
b. Şikayetçi veya Mağdur..............................................................................................................179
3. Denetimi Yasak Olan Kişiler......................................................................................................... 181
a. Genel Olarak............................................................................................................................... 181
b. CMK'nın 135. Maddesindeki Denetim Yasağı........................................................................... 185
aa. Yasağın Söz konusu Olduğu Kişiler..........................................................................................185
aaa. Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Kişiler................................................. 185
bbb. Meslek Sırrı Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Olan Kişiler...................................186
bb. Yasağın Kapsamı....................................................................................................................188
c. Müdafiler Bakımından Söz konusu Olan Denetim Yasağı (CM K136 ımd).................................195
d. CMK'nın 135/2 ve 136. Maddelerindeki Denetim Yasağının Karşılaştırmalı Olarak
incelenmesi.................................................................................................................................195
4. Denetimi Özel Usullere Tabi Bulunan Kişiler...............................................................................203
a. Genel Olarak................................................................................................................................203
b. 4483 sayılı Yasaya Göre Haklarında Soruşturma Yapılması izne Tabi Kişiler............................204
c. Hâkim ve Savcılar....................................................................................................................... 208
d. Avukatlar.....................................................................................................................................213
e. Yargıtay Üyeleri...........................................................................................................................214
f. Milletvekilleri................................................................................................................................215
g. Yabancıların İletişiminin Denetimi.............................................................................................. 218
D. Denetime Tabi Yerler Bakım ından................................................................................................218
E. Şüphe Bakım ından.......................................................................................................................... 220
1. Şüphe Kavramı ve Çeşitleri.......................................................................................................... 220
a. Genel Olarak................................................................................................................................220
b. Şüphe Türleri...............................................................................................................................221
aa. Basit Şüphe............................................................................................................................221
bb. Yeterli Şüphe..........................................................................................................................222
cc. Kuvvetli Şüphe........................................................................................................................222
2. Denetim İçin Gerekli Şüphe.......................................................................................................... 222
a. Genel Olarak................................................................................................................................222
b. Kuvvetli Şiiphe Sebepleri’nden Ne Anlaşılması Gerektiği..........................................................225
c. Düzenlemenin Eleştirisi............................................................................................................... 229
16
C e za M u h a k e m e s in d e T e le k o m ü n ik a s y o n Y o lu y la Y a p ıla n ile tiş im in D e n e tle n m e s i
F. Başka Türlü Delil Elde Etme imkânının Bulunmaması veya Güç Olması (Son Çare
Prensib i).......................................................................................................................................... 233
III. DENETİMİ KARARI....................................................................................... 242
A. Talepte Bulunulması...................................................................................................................... 242
1. Genel Olarak................................................................................................................................. 242
2. Talepte Bulunma Yetkisi.............................................................................................................. 243
3. Talepte Yer Alması Gereken Hususlar.........................................................................................245
B. Denetim Kararı Verme Y e tk isi...................................................................................................... 249
1. Genel Olarak................................................................................................................................. 249
2. Görev ve Madde İtibariyle Yetki.................................................................................................. 251
a. Soruşturma Aşamasında........................................................................................................... 251
aa. Hâkim Kararı..........................................................................................................................251
bb. Gecikmesinde Sakınca Olan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Denetim Kararı Verme
Yetkisi................................................................................................................................... 254
cc. Özel Soruşturma Usullerinin Uygulandığı Hallerde Denetim Kararı Verme Yetkisi..................... 258
b. Kovuşturma Aşamasında.......................................................................................................... 261
3. Yer Bakımından Yetki................................................................................................................... 266
C. Karar Türleri.....................................................................................................................................270
1. Hâkim Kararı................................................................................................................................. 270
a. Tedbir Kararı...............................................................................................................................270
b. Tedbir Kararında Değişiklik........................................................................................................ 270
c. Yenileme Kararı (Süre Uzatım Kararı)......................................................................................... 272
d. C.Savcısının Vermiş Olduğu Kararın Onay İçin Sunulduğu Hâkimin Verdiği Karar....................274
2. C.Savcısı Kararı............................................................................................................................ 274
D. Kararın Alınması Usulü, Şekli ve İçeriği...................................................................................... 275
1. Kararın Alınması Usulü................................................................................................................ 275
a. Soruşturma Aşamasında............................................................................................................275
b. Kovuşturma Aşamasında...........................................................................................................277
2. Kararın Şe kli..................................................................................................................................277
3. Kararın İçeriği................................................................................................................................280
a. Genel Olarak...............................................................................................................................280
b. Hâkim Kararı............................................................................................................................... 281
aa. Tedbir Kararı.......................................................................................................................... 281
bb. Tedbir Kararında Değişiklik..................................................................................................... 291
cc. Yenileme Kararı...................................................................................................................... 291
dd. C.Savcısı Kararının Onay İçin Sunulduğu Hâkimin Verdiği Karar............................................... 292
c. Savcısı Kararı............................................................................................................................. 292
4. Karar Olmadan Denetim Yapılıp Yapılamayacağı Sorunu.......................................................... 293
a. Genel Olarak................................................................................................................................293
b. İlgililerin Rızasının Bulunması..................................................................................................... 293
aa. Genel Olarak.......................................................................................................................... 293
bb. Rızanın Hukuksal Niteliği ve Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan iletişimin Denetlenmesi
Bakımından Önemi.................................................................................................................. 298
İg in d e k ile r ___________________________________________________________________________________________________17
cc. Rızaya Dayalı iletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesinin CMK'mn 135/7 Maddesindeki
İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Yasağı Karşısındaki Durumu........................................ 300
dd. Rıza Üzerine Özel Kişilerce iletişimin Kaydedilmesi, Dinlenmesi veya Başka Şekillerde
Tespit Edilmesi...................................................................................................................... 302
aaa. iletişimde Bulunan Kişilerden Biri Tarafından Rızaya Dayalı Olarak iletişimin Kaydedilmesi........ 302
bbb. iletişimin Taraflarından Birinin Diğeri veya Diğerlerinin Rızasına Dayalı Olmadan İletişimi
Kaydetmesi.......................................................................................................................302
aaaa. Genel Olarak............................................................................................................. 302
bbbb. Suç Mağdurunun Rızaya Dayalı Olmadan iletişimi Kaydetmesi........................................... 307
ccc. iletişimin Tarafı Olmayan Bir Kişinin Rızaya Dayalı Olarak iletişimi Dinlemesi ve/veya
Kaydetmesi.......................................................................................................................310
ee. Rıza Üzerine kolluk Görevlileri Tarafından iletişimin Dinlenmesi veya Kaydedilmesi................. 311
aaa. Genel Olarak......................................................................................................................311
bbb. Suç Mağdurunun Rızasının Bulunması Halinde.....................................................................312
ff. Kolluk Görevlilerinin ve Gizli Soruşturmacıların Tarafı Oldukları İletişimi Dinlemeleri veya
Kaydetmeleri.......................................................................................................................... 315
c. Suçüstü Hali veya Gecikmesinde Sakınca Olan Haller ile Kişilerin Hayatına ve Vücut
Bütünlüğüne Yönelik Ciddi Tehlike Bulunan Haller.................................................................... 316
aa. Suçüstü Hali ve Gecikmesinde Sakınca Olan Haller................................................................ 316
bb. Kişilerin Hayatına ve Vücut Bütünlüğüne Yönelik Ciddi Tehlike Bulunan Haller......................... 317
d. Mahremiyet Beklentisinin Bulunmadığı Haller.......................................................................... 318
aa. Genel Olarak.......................................................................................................................... 318
bb. işyerlerinde Yapılan iletişim....................................................................................................319
cc. Hükümlü ve Tutukluların iletişimi............................................................................................321
E. Kararın Yerine Getirilmesi.............................................................................................................. 325
1. Yerine Getirme Görevi...................................................................................................................325
2. Yerine Getirme Şe kli..................................................................................................................... 327
3. Gizlilik ilkesi................................................................................................................................... 329
F. Tedbirin Süresi ve Sürenin Sona Erm esi..................................................................................... 332
1. Tedbirin Sü resi..............................................................................................................................332
a. Genel Olarak............................................................................................................................... 332
b. Sürenin Başlaması..................................................................................................................... 334
aa. Genel Olarak.......................................................................................................................... 334
bb. Sürenin Başlangıcına İlişkin Görüşler...................................................................................... 336
cc. Görüşümüz............................................................................................................................. 338
c. Sürede Kesinti Meydana Gelip Gelemeyeceği...........................................................................339
aa. Genel Olarak.......................................................................................................................... 339
bb. Tedbir Karan ile Yenileme Kararı Arasında.............................................................................. 341
cc. Tedbir Kararında Değişiklik Halinde......................................................................................... 343
dd. iki Tedbir Kararı Arasında........................................................................................................345
2. Sürenin Sona Erm esi.................................................................................................................... 346
G. Tedbirin Sona Erm esi......................................................................................................................346
1. Genel Olarak.................................................................................................................................. 346
2. Sona Erme Nedenleri.................................................................................................................... 346
a. Sürenin Sona Ermesi.................................................................................................................. 346
b. Tedbire ilişkin Koşulların Ortadan Kalkması...............................................................................347
aa. Şüphenin Sona Ermesi............................................................................................................347
18
C e za M u h a k e m e s in d e T e le k o m ü n ik a s y o n Y o lu y la Y a p ıla n ile tiş im in D e n e tle n m e s i
bb. Tedbire ilişkin Diğer Koşulların Ortadan Kalkması....................................................................347
c. C.Savcısının Kararının Hâkim Tarafından Onaylanmaması.................................................... 349
3. Tedbire Son Verme Yetkisi........................................................................................................... 352
4. Kayıtların Çözümü ve İlgili Makama Gönderilmesi.....................................................................354
H. Tedbire Birden Çok Kez Başvurulmasının Mümkün Olup O lm adığı....................................... 357
Ü çü n cü Bölüm
TED BİRİN UYGULANM ASI SO N U C U ELDE ED İLEN KAYITLARIN
M UHAFAZA EDİLM ESİ, PAYLAŞILM ASI, İM HA ED İLM ESİ,
İLG İLİLERE HABER VERİLM ESİ VE DENETİM İN DENETLENM ESİ
I. KAYITLARIN MUHAFAZA EDİLMESİ
361
A. Genel Olarak................................................................................................................................... 361
B. Yetkili M e rci....................................................................................................................................361
1. Tedbir Kararının Alınması Sürecinde.................................................................................... 361
2. Tedbirin Uygulanması Sürecinde................................................................................................362
3. Tedbirin Uygulanmasından Sonra...............................................................................................363
C. Muhafaza Şekli ve Süresi..............................................................................................................366
II. KAYITLARIN PAYLAŞIMI..............................................................................367
III. KAYITLARIN İMHA EDİLMESİ VE USULÜ..................................................... 370
A. Kayıtların imha Edilmesi Gereken Haller..................................................................................... 370
B. İmha Edilmesi Gereken Kayıt Türleri...........................................................................................373
C. İmha Kararı Verme Yetkisi.............................................................................................................376
D. İmha Zamanı....................................................................................................................................377
E. imha Usulü.......................................................................................................................................381
IV. İLGİLİLERE BİLGİ VERİLMESİ....................................................................... 383
A. Genel Olarak....................................................................................................................................383
B. Bilgi Verilecek Zam an....................................................................................................................386
C. Bilgi Verilecek Kişiler..................................................................................................................... 391
D. Bilgi Verecek Makam ve Bilginin Kapsam ı.................................................................................392
V. KAMUOYUNA BİLGİ VERİLMESİ................................................................... 393
VI. DENETİMİN DENETLENMESİ....................................................................... 395
A. Genel Olarak....................................................................................................................................395
B. Yargısal Denetim ............................................................................................................................ 396
1. Kararın Alınması ve Uygulanması Aşamasında İtiraz................................................................396
a. Genel Olarak.......................................................................................................................396
b. itiraz Etme Yetkisi, İtirazın Konusu ve Kapsamı.....................................................................397
aa. itiraz Etme Yetkisi.................................................................................................................. 397
İç in d e k ile r ______________________________________________________________________________________________
19
bb. itirazın Konusu...............................................................................................................401
cc. itirazın Kapsamı.............................................................................................................402
aaa. C.Savcısı ve Tarafların itirazının Kapsamı....................................................................... 402
bbb. TİB'in İtirazının Kapsamı..............................................................................................403
dd. İtirazın incelenmesi ve itirazın Etkileri...............................................................................406
2. Tedbir Kararının Uygulanmasından Sonra Söz konusu Olan Yargısal Denetim..................... 408
a. Hukukilik Denetimi............................................................................................................. 408
b. Hukuka Aykırı Denetim Halinde Sorumluluk........................................................................411
aa. Cezai Sorumluluk........................................................................................................... 411
bb. Hukuki Sorumluluk (Mali Sorumluluk)...............................................................................411
aaa. Genel Olarak............................................................................................................. 411
bbb. Devletin Sorumluluğu................................................................................................. 412
aaaa. Genel Olarak......................................................................................................412
bbbb. Devletin Sorumluluğunun Koşulları.......................................................................... 416
ccc. Hâkim ve C.Savcılarının Hukuksal Sorumluluğu................................................................420
ddd. Kurul ve Adalet Müfettişleriı.........................................................................................422
c. Görevli Yargı Yeri ve Husumet............................................................................................ 423
aa. Devlet Aleyhine Açılacak Davalar.................................................................................... 423
bb. Hâkimler ve C.Savcıları Aleyhine Açılacak Davalar.............................................................425
d. Önleme Amaçlı Denetimden Dolayı Sorumluluk................................................................... 425
aa. Genel Olarak..................................................................................................................425
bb. İdarenin Sorumluluğu......................................................................................................427
cc. Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu..................................................................................... 431
C. İdari Denetim.......................................................................................................................... 432
D ö r d ü n c ü B ö lü m
D E N E T İM S O N U C U E L D E E D İL E N D E L İL L E R İN D E Ğ E R L E N D İR İL M E S İ
I. G E N E L O L A R A K ................................................................................................................... 437
II. T E LE K O M Ü N İK A S Y O N Y O LU Y LA Y A P IL A N İL E T İŞ İM İN D E N E T LE N M E S İ
SO N U C U E LD E E D İLE N D E L İL L E R İN N İTE LİĞ İ V E İS P A T B A K IM IN D A N
D E Ğ E R İ..................................................................................................................................438
A. Delillerin Niteliği.....................................................................................................................438
B. İspat Bakımından Değeri........................................................................................................442
1. Genel Olarak......................................................................................................................... 442
2. İletişimin İçeriğinin ikrar Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği............................. 450
III. HUKUKA UYGUN Ş E K İLD E ELD E ED İLEN D ELİLER İN D E Ğ E R LE N D İR İLM E Sİ...........452
IV. HU KU KA A YK IR I Ş E K İLD E ELD E ED İLEN D ELİLLER İN D EĞ ER LEN D İR İLM ESİ
SO R U N U .................................................................................................................................455
A. Hukuka Aykırılık Kavramı.......................................................................................................455
B. Hukuka Aykırılık Halleri.......................................................................................................... 457
C. Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi............................................................................462
1. Genel Olarak......................................................................................................................... 462
20
_______________C e za M u h a k e m e s in d e T e le k o m ü n ik a s y o n Y o lu y la Y a p ıla n ile tiş im m D e n e t l e n ^
2. Değerlendirme Bakımından Özellik Arzeden Bazı Haller........................................................^
a. Rızaya Dayalı Olarak İletişimin Dinlenmesi ve/veya Kaydedilmesi Suretiyle Elde Edilen
^
Deliller........................................................................................................................................g
b. Suçun Niteliğinin Değişmesi Halinde Elde Edilen D eliller........................................................................
D. Hukuka Aykırı Delillerin Uzak (Dolaylı) Etkisi........................................................................ 476
E. Hukuka Aykırı Delillerin Özel Kişiler Tarafından Elde Edilm esi............................................. 479
F. Hukuka Aykırı Delillerin Lehe Olması.....................................................................................^
G. Hukuka Aykırı Delilin Dosyadan Çıkarılması Sorunu............................................................ 481
V. TESADÜFEN ELDE EDİLEN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ SORUNU.........482
A. Tesadüfen Elde Edilen Delil Kavramı ve Kapsamı................................................................
,00
B. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Kapsamının Belirlenmesine ilişkin Sorunlar.................... 485
1. Bağlantılı Suçlarla İlgili Elde Edilen Deliler............................................................................ ^
2. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suç Ortakları Hakkında Elde Edilen Deliller.........................489
3. Fikri İçtima Halinde Elde Edilen Deliller................................................................................ ^
4. Suçun Niteliğinin Değişmesi Halinde Elde edilen Deliller...................................................... 493
C. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Değeri................................................................................
VI. ÖNLEME AMAÇLI DENETİM SONUCU ELDE EDİLEN DELİLLER...................... 506
SONUÇ............................................................................................................ 523
EK - İLGİLİ KARARLAR
I. YARGITAY KARARLARI................................................................................. 531
A. Yargıtay Ceza Genel Kurul ve Ceza Daireleri Kararları.......................................................... 531
B. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin Kararları...................................................................................543
1. Hukuka Aykırı Olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Dinlenmesine
İlişkin Karar..........................................................................................................................543
2. Hukuka Uygun Dinleme/Kaydetme Kararına Dayalı Olarak Elde Edilip Suçla İlgisi
Bulunmayan Konuşmaların Yayınlanmasına İlişkin Kararlar................................................. 54
3. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Ses Kaydına İlişkin Kararlar.................................................... 547
II. DANIŞTAY KARARLARI.................................................................................554
A. Disiplin Cezalarına İlişkin Kararlar......................................................................................... 554
B. Tazminat Talebine İlişkin Kararlar.......................................................................................... 560
Kaynaklar......................................................................................................... 563
Kavramlar Dizini...............................................................................................581