dmh tedavisinde genel prensibler

advertisement
Olgularla İntoksikasyon Tipi Doğumsal
Metabolik Hastalıklar
Prof. Dr Gülden Gökçay
İstanbul Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD
Beslenme ve Metabolizma BD
Amaç



İntoksikasyon grubu hastalıkların özellikleri
Ortak bulgular
Hasta örnekleri ile


Klinik bulgular
Laboratuar
Doğumsal Metabolizma Hastalıkları

Ara metabolizma bozuklukları




İntoksikasyon
Enerji eksikliği
Kompleks moleküllerin biyosentez ve yıkım
bozuklukları
Nörotransmitter bozuklukları ve ilişkili hastalıklar
Doğumsal Metabolizma Hastalıkları
Ara metabolizma bozuklukları
Amino asit metabolizması
Organik asidüriler
Amonyak detoksifikasyonu
Yağ asidi ve ketogenez
Karbonhidrat metabolizması ve transport
Mitokondriyal hastalıklar
Kobalamin ve folat metabolizması
Amino asit transport
Peptid metabolizması
Bakır, demir, çinko transport ve kullanım
Nörotransmitter bozuklukları
ve ilişkili hastalıklar
Glisin ve serin metabolizması
Pterin ve biyojenik aminler metabolizması
Gama-aminobütirat metabolizması
B6 vitamini metabolizması
Kreatin metabolizması
Diğer nörometabolik hastalıklar
Kompleks moleküllerin sentez ve yıkım bozuklukları
Lizozomal depo hastalıkları
Peroksizomal hastalıklar
Pürin ve pirimidin metabolizması
Konjenital glikozilasyon bozuklukları
Lipoprotein metabolizması
Safra asidi ve bilirubin metabolizması, kalıtsal kolestaz ve porfiriyalar
İzoprenoid ve sterol metabolizması
İntoksikasyon Tablosu: Klinik Bulgular

Embriyo fetal dönem etkilenmez

Başlangıçta semptomsuz dönem

Katabolik süreç / stres / alınan gıda ile aktivasyon

Akut: Kusma, koma, Kc yetm., tromboembolik kompl.

Kronik: Büyüme – gelişme geriliği, lens ektopisi,
kardiyomyopati

Lab: Asidoz, ketozis, hiperamonyemi, hipoglisemi
İntoksikasyon Tablosu
1. Aminoasit metabolizması bozuklukları (PKU, MSUD,
homosistinüri, tirozinemi)
2. Organik asidemiler (metilmalonik, propiyonik, izovalerik
asidemi)
3. Üre döngüsü bozuklukları
4. Şeker intoleransları (galaktozemi, herediter fruktoz
intoleransı)
5. Metal intoksikasyonları (hemokromatozis, Wilson)
6. Porfiriyalar
Vaka 1

38 haftalık, 3100 g, sezaryen ile doğum

1. haftada sarılık, hastaneye başvuru


Hiperbilirubinemi + sepsis  7 günü yoğun bakımda 10 gün yatış

Fototerapi + antibiyotik tedavisi
19 günlük  Sağlık Bakanlığı “Fenilketonüri Tarama Testi”
kontrolü için “İTF Çocuk Beslenme Metabolizma”ya
yönlendiriyor
Vaka 1

Sarılık, hepatosplenomegali

Transaminaz yüksekliği, direkt hiperbilirubinemi,
pıhtılaşma zamanı uzaması “Metabolik Hastalık” şüphesi,
ACİL YATIŞ

Bilateral katarakt

İdrarda redüktan madde: +++

Monosakkarid TLC: Galaktozüri

GALT tarama testi: Beutler patolojik

Anne sütü kesilerek laktoz/galaktoz içermeyen formüla
başlanıyor
Glikoz-6P
Vaka 1
+
UDP-Galaktoz

Glikoz-1P
Kesin tanı “Enzim Analizi” veya
GALT
“Moleküler Tanı”
TANI: Klasik Galaktozemi
Homozigot Q188R/Q188R
UDP-Glikoz
+
Galaktoz-1P
GALK
Glikokonjugatlar
Galaktoz
mutasyonu

Galaktitol
9. ay poliklinik kontrolünde

Büyüme gelişmesi normal

Galaktozu kısıtlı beslenme eğitimi
Laktoz
Galaktonat
Akçaağaç şurubu idrarı hastalığı “MSUD”

Yaşamın ilk günleri semptomsuz

4-5. günlerde beslenme güçlüğü

Ağırlaşarak komaya giriş

Opistotonus ile birlikte generalize hipertonik epizotlar,
yumruk sıkma pedal çevirme

“Pastırma çemeni” kokusu

DNPH testi pozitif (ketoasitlerin varlığı)

Tanı: Amino asit kromatografisinde valin, lösin, izolösin
artışı
Vaka 2


3 günlük kız bebek
Hastanede normal spontan doğum, asfiksi öyküsü yok,
emme iyi, 2. gün taburcu

3. gün emmeme, kusma, uyuklama hali, solunum sıkıntısı

Fizik muayene: Hipotoni, myokloniler, ensefalopati

ÖN TANI: Sepsis

Lab: Metabolik asidoz (pH<7.3), artmış anyon açığı,
ketonüri, hiperamonyemi, nötropeni, trombositopeni,
hipoglisemi
Vaka 2

Nörolojik distres, intoksikasyon tipi tablo

Kantitatif amino asit analizi: Glisin artışı

İdrarda organik asit analizi : Propiyonik asit metabolitleri


Plazma asil karnitin analizi: C3 karnitin (propionilkarnitin)
artışı
Enzim analizi/moleküler tanı: Fibroblast, koriyon villus
Tanı: Propiyonik asidemi
Organik Asidemiler








Yaşamın 1-4. günlerinde beslenme güçlüğü
Saatler günler içinde koma
Dehidrate, asidotik, hipotermik hasta
Gövdede hipotoni, ekstremitelerde hipertoni, yüksek
amplitüdlü tremor
Hiperamonyemi, anyon açığında artış
Özel koku (terli ayak!)
Nötropeni, trombositopeni (sepsis ayırıcı tanısı!)
Tanı: İdrarda organik asit analizi (GCMS), asil karnitinler
(tandem MS)
Vaka 3

7 aylık erkek hasta

Başvuru: Kusma, ateş, ishal, bilinç değişikliği

Koreoatetoz, distoni, spastisite, makrosefali

Atak sonrasında kalıcı nörolojik bulgu

Kazanılan fonksiyonların kaybı


Lab: Ketoasidoz, hipoglisemi, hiperamonyemi,
hepatosellüler disfonksiyon
ÖN TANI: Reye Sendromu
Tanı: Glutarik Asidüri Tip I



Mitokondrial glutaryl-CoA dehidrogenaz
eksikliği
Tanısal yaklaşım: İdrarda organik asit
analizi
Kesin tanı: Fibroblastta enzim analizi
/moleküler tanı
Vaka 4
G1P1, NSD, 3200 g
Anne baba 1. kuzen
2. gün: Fizik muayene normal, emmesi iyi, taburcu
3. gün: Emmede azalma, kusma, letarji
bölge hastanesine başvuru, sepsis şüphesi ile antibiyotik tedavisi
4. gün: Konvülsiyonlar
5. gün: Solunum depresyonu, apneler, koma
Vaka 4. Sepsis ön tanısıyla planlanan tetkikler
Tam kan sayımı: Özellik yok
Akut faz reaktanları: CRP normal
Kan gazları: pH: 7.45
pCO2: 7.0
BE: -5.0
Elektrolitler: Özellik yok
Kan şekeri: 120 mg/dl
Üre: 2 mg/dl
Kc enzimleri: AST 150 U/L, ALT 180 U/L
Tam idrar: Özellik yok, keton ve redüktan madde (-)
Kültürlerde üreme yok
Vaka 4. Laboratuar





Laktat: 3 mmol/L (<2.2)
Amonyak: 803 mol/L (<120)
Plazma kantitatif aminoasitler

Sitrüllin: 2069 mol/L (10-60) , Glutamin: 2709 mol/L (205-756)
Arginin: 27.8 mol/L(30-170)
İdrarda organik asit analizi: Normal
TANI: Üre döngüsü bozukluğu
Sitrüllinemi : Argininosüksinat sentaz eksikliği
Üre Döngüsü Bozuklukları

Doğumdan sonra semptomsuz
dönem

Beslenme sorunu, bilinç değişikliği

Kısa süreli hipertonik dönem

Bunu hipotonik koma izler

Hiperamonyemi, respiratuar
alkaloz

Ayırıcı tanı “Organik asidemilerle
yapılmalı”
Vaka 5






13.07.1991, NSD, postnatal sorunsuz, erkek
6 yaşında görmede güçlük şikayeti
Göz muay: Bilateral lens subluksasyonu
1 yaş küçük kız kardeşinde benzer bulgu
Hafif-orta psikomotor gelişim geriliği, marfanoid vücut
yapısı, yüksek damak
Kan homosistein, metiyonin düzeyi yüksekliği ile
“Homosistinüri” ön tanısı
Vaka 5







WISC-R : 01.09. 2003 (12 yaş, 1 ay, 18 gün)
 Sözel IQ: 44, performans IQ: 48, total IQ: 44
Bilateral lens operasyonu
Kesin tanı: Sistatyonin beta sentaz eksikliği (enzim
analizi)
Tedavi: Özel diyet, B6, B12, folat vitamini, antiagregan
tedavi, betain
İzlem: 04.01.2012, 20 yaş 6 ay, aktif şikayeti yok
Lise 1’e kadar eğitim almış, sınıfta kalınca terk
Diyete uyumda ciddi sorunlar var, kaçak yapıyor, özel ürün
kullanmak istemiyor
Homosistinüri
(Sistatyonin b-sentaz eksikliği)
•
Marfanoid görünüm, arknodaktili
•
Mental retardasyon
•
Konvülsiyon
•
Lens ektopisi
•
Tromboembolik olay
•
Osteoporoz
•
Skolyoz, iskelet deformitesi
•
•
Tanı : Kanda homosistin,
homosistein , homosistinüri,
Kesin tanı: Enzim analizi
Metionin
Folik asit
B12 vitamini
Homosistein
B6 vitamini
Sistein
Download