Tiyatro - On5yirmi5.Com

On5yirmi5.com
Tiyatro
Tiyatronun tarifi, türleri ve önemli unsurları... Tiyatro meraklılarının bilmesi gereken
her şey.
Yayın Tarihi : 19 Eylül 2009 Cumartesi (oluşturma : 10/10/2017)
Tiyatro, bir sahne sanatıdır. Bir öyküyü, sahne olarak ayrılmış bir yerde, oyuncuların söz ve
hareketleriyle canlandırma sanatı. Tiyatro eseri, olayları oluş halinde gösterir. Bu yönüyle konuşma
ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın hümanist bir deyişle tiyatro;
insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir. Tüm dünyada tiyatro gülen ve
ağlayan iki maskeyle temsil edilir.
Tiyatro metinlerine "oyun," metinleri yazan kişiye oyun yazarı (müellif) ve oyunu sahnede
canlandıran kişilere ”oyuncu” (ya da daha genel olarak tiyatrocu) denir. Ayrıca eserin
sahnelenmesinde görev alan sahne amiri, dekor ve kostüm sorumlusu, ışıkçı, suflör gibi diğer
yardımcı elemanlar da vardır.
Tiyatro eserleri müziksiz (trajedi, komedi, dram) ve müzikli (opera, operet, müzikal, pandomim bale,
revü, skeç) olmak üzere iki grupta toplanır.
Trajedi
Trajedi, en eski tiyatro çeşididir. Şiirsel olarak yazılması ve değişmez kurallara bağlı olması
sebebiyle öbür tiyatro çeşitlerinden kolayca ayrılır. Yunan tanrısı Dionysos'un şenliklerinde yapılan
yarışmalarda sahnelenen oyunlarla varolagelmiştir.
Trajedilerde parlak söylevleri andıran yüksek ve asil bir üslup kullanılır. Kaba, çirkin ve niteliği düşük
sözler bulunmaz. Trajedi şairleri mısralarının derin manalı ve bilgelik dolu olmasına önem
vermişlerdir
Trajedilerde kadere, ahlak, töre ve geleneklere üstün bir değer verilmiştir. Trajedinin amacının,
“insanın acılarının ifade edilerek seyircilerin ruhunda korku ve merhamet uyandırılması” olduğu
kabul edilmektedir. Bazı klasik trajedi örnekleri, Aiskhylos'un Titan Prometheus'un hikâyesini
anlattığı Zincire Vurulmuş Prometheus'u, Sophokles'in Kral Oidipus'u ve Euripides'in Andromakhe'ı
sayılabilir.
Dram
Trajediyle komedinin içe içe geçmiş şeklidir. İnsani temalardan çok toplumcu ve milli konuları işler.
Konular da çok çeşitli olabilir. En kanlı ve çirkin, ya da gerçekçi olayları seyirciye göstermekten
çekinmez.
Konuları tarihten ve hayatın acıklı veya gülünç, çirkin veya güzel hemen her olayından alınabilen
dramda kader, umut, neşe, kuşku, tasa, facia ve komik davranışlar bir arada bulunabilir.
Kahramanları her sınıftan (halk - soylu ayrımı gözetmeksizin) seçilebilir. Her türlü karaktere yer
verilir. Dram eserleri gerçekleri göstermeyi amaçlamışlardır.
Dramın ciddi ve ağırbaşlı yazılmış şekline “piyes”, duygulandırıcı ve fazla heyecan verici olanına
“melodram” denir. Melodram müzikli oyun demektir yalnız günümüzde müzik kısmı atılmıştır.
Bununla birlikte yine dram türlerinden olan "feeri" ise bir masalın sahneye konulmuş şeklidir.
Kahramanları cin, peri, dev gibi düşsel varlıklardır. Olayın geçtiği yer ve zaman belli değildir.
Opera
Tiyatro oyununun konuşmak yerine şarkı söyleyerek sahneye konulmasıdır.
Pandomim
Düşünce ve duyguları müzik veya türlü eşyalar eşliğinde bazen dansla, bazen de gövde ve yüz
hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan oyun, sözsüz oyun türüdür. Yüz mimikleri, el, kol ve beden
hareketleri kullanılarak tema anlatılmaya çalışılır. Pandomim (mim), evrensel bir tiyatro dili sayılır.
Tuluat
Sanatçılar, oynadıkları eserin konusuna bağlıdırlar; ama oyundaki sözleri içlerinden geldiği gibi
söyleyerek, doğaçlama yaparlar. Yazılı esere uymak mecburiyetleri yoktur. Perdeli orta oyunu da
denir.
Operet
Sözlerinin müziksiz kısımları müziklerden çok olan tiyatro eserlerdir. Halka hitap etmek için yazılır.
Operetlerde renk, ışık, kıyafetler ve dans en göze çarpıcı şekilde kullanılır.
Bale
Müzikli, dansın daha çok öne çıktığı, daha çok lirik ve dram arası bir temada oynanan oyunlardır.
Diğerlerine nazaran estetiğe önem verilir.
Revü
Olaylı eleştirili yapılan tiyatro türüdür.
Skeç
Beş-altı dakikaya sığdırılan tablolar halinde kısa, müzikal oyunlardır. Bir çeşidi de radyo skeçleridir.
İnsanların oynamaktan hoşlandığı bir sahnelemedir.
Bazı tiyatro terimleri
Perde
Bir sahne eserinin uzun bölümlerinden her birine verilen tiyatro terimidir.
Jest - Mimik
Jest herhangi bir şeyi açıklamak için oyuncunun yaptığı el kol hareketleridir. Mimik ise herhangi bir
şeyi açıklamak için oyuncunun yaptığı yüz hareketleridir.
Suflör
Oyunculara, rollerinde unuttukları sözleri seyircilere duyurmadan hatırlatan kişidir. Tiyatroda birden
fazla suflör olmalıdır.
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Tiyatro