BAÜ FEF 2. Öğretim 2011 Bahar Moleküler Biyoloji 2 Arasınavı (06.04.2012) Süre 60dk’dır. ANAHTAR BÖLÜM 17 (30p) 1. Normal Lac represörüne aşağıdaki DNA’lardan hangisi bağlanmaz? (5p) a) I+O+Z+ b) ISOZ+ c) I-O+Z+ d) I+O+Z- e) hepsi bağlanır 2. Trp operonu hakkında hangisi doğrudur? (5p) a) baskılanabilir ve negatif kontrol altındadır b) uyarılabilir ve negatif kontrol altındadır c) uyarılabilir ve pozitif kontrol altındadır d) baskılanabilir ve pozitif kontrol altındadır e) uyarılabilir ama kontrolü pozitif veya negatif değildir. 7. [D] [Y] TATA kutusu hem prokaryot hem de ökaryotlarda bulunur ancak bazı konstitütif genlerde bulunmaz (2p) [D] [Y] Drosophila’da TRA proteini alternatif splyasla oluşurken DSX-F ve DSX-M proteinlerinde tek tip mRNA söz konusudur (2p) 9. Şekildeki in vitro transkripsiyon (tx) sistemi, ortama RNA Pol II, FTIID, TFIIB ve TFIIE verildiği zaman çalışmaktadır. Bu sistemdeki tx etkinliği ile kaba özütteki tx etkinliğini karşılaştıran deney sonuçları şekilde görülmektedir (20p) 8. 3. lac operonuyla ilgili hangisi doğrudur? (10p) a) lacI mutasyonu genin 5’ bölgesindedir b) lacIS mutasyonu genin 5’ bölgesindedir c) lacI repressörün laktoza bağlanan kısmının bozulmasıdır d) lacIS repressörün operatöre bağlanan kısmının bozulmasıdır e) hepsi doğru 4. Triptofan biyosentezinin regülasyonunda attenuasyonun rolünü ve çalışma mekanizmasını şekille ve / veya metinle anlatınız. (10p) a) -11 delesyonlu kalıptan neden hiç tx olmamış? (5p) En önemli promoter elementleri burada olduğu için b) Delesyonsuz kalıptan elde edilen sonucu nasıl açıklarsınız? (5p) Çekirdek özütünde bütün TF’ler olduğu için tam aktivite var. Saflaştırılmış sistemde sadece 4 TF olduğu için tam aktivite yok. Delesyonlu kalıplardan elde edilen sonuçları nasıl açıklarsınız (10p) -50’den önceki bölgelerde hiç TF yok. -50 ile -11 arasında sistemdeki 4TF dışındaki TF’lerin bağlandığı yerler olabilir. -11 ile +1 arasında ise elzem promoter element(ler)i olduğu için burası iptal olduğunda tx durmuştur. c) BÖLÜM 18 (30p) BÖLÜM 17 (40p) 5. Ökaryotlardaki gerçek aktivatörlerle antirepressörleri birer örnekle açıklayarak karşılaştırınız. (10p) Gerçek aktivatörler transkripsiyon faktörleridir (TF) ve bunlar direk olarak DNA’ya veya DNA’ya (promotöre) bağlı başka bir transkripsiyon faktörüne bağlanırlar. Örnek TATA kutusu bağlanma proteini (TBF), TFIID, TFIIA. Antirepresörler ise promotöre bağlanmazlar, kromatinin açılarak promotörün (DNA’nın) histon proteinlerden uzaklaştırılmasını yani TF’lerin promotöre bağlanmasının engellerini kaldırmış olurlar. SWI/SNF kompleksi, HAT kompleksi, HD kompleksi. 6. Mayadaki gal genleri ile E. coli’deki lac genlerini karşılaştırınız (6p) Hem lac hem de gal sistemleri katabolit aktivasyondan etkilenir, ancak lac sistemi negatif gal sistemi pozitif kontrol altındadır. Her ikisi de indüklenebilen sistemlerdir. 10. Her ikisi de normal görünüşlü bir çiftten erkeğin kız kardeşinde retinoblastoma olduğu biliniyor. Bu durumda bu çiftin retinoblastomalı çocuk sahibi olma ihtimali nedir? Bu çiftin hangi üyesinin nasıl bir test yaptırmasını tavsiye edersiniz? (10p) Retinoblastoma çekinik bir gen tarafından kontrol edildiğine göre bu çiftin birinin veya her ikisinin heterozigot olma olasılığı vardır. Eğer sadace biri ise Rb çocuk ihtimali sıfır, her, her ikisi de taşıyıcı (heterozigot) ise o zaman Rb ihtimali %25 olur. Her iki ebeveynin de Rb geninin bozuk olup olmadığını test ettirmesi gerekir. 11. a) pRB, hücreleri G1 kontrol noktasında tutabilmek için nasıl bir görev yapar? b) Hücreler S fazına girmek için G1 kontrol noktasını nasıl geçerler? (10p) a) E2F hücrenin G1’den S fazına geçisinde görevlidir. G1 fazı boyunca çekirdekteki pRB proteini, E2F ile etkileşir ve onu inaktive eder. b) Hücre G1’den S fazına geçerken CDK4/siklin D1 kompleksi oluşur ve pRB’ye fosfat gruplarını ekler. pRB fosforillenince, E2F serbest kalır, transkripsiyonel olarak ative olur ve hücrelerin S fazına geçisine izin verir. pRB’nin fosforilasyonu geçicidir. CDK/siklin kompleksleri parçalanınca pRB tekrar E2F’ye bağlanıp inaktive eder ve hücre erken G1 fazına geçer. 12. Kanserle ilişkili olan iki sınıf genden tümör baskılayıcı genlerde ve onkogenlerde hangi grup mutasyonlar işlev kazandıran mutasyonlar olarak düşünülebilir ya da hangi grup mutasyonlar işlev kaybettiren mutasyonlardır açıklayınız.kontrolsüz (10p) Protoonkogenler hücre bölünmesini teşvik etme veya sürdürülmesinde görev alırlar. Mutant durum (onkogenler), hücre bölünmesini başlatır ya da devam ettirir (fonksiyon kazanma). Genellikle bu fonksiyon kazanma anormal aktiviteli gen ürünlerinin artmasına ya da sürekli ortaya çıkmasına neden olur. Diğer taraftan fonksiyon kaybetme hücre döngüsü boyunca döngüyü durdurma görevi yapan tümör baskılayıcı genler nedeniyle olur. Bu şekildeki genler mutant ise hücre döngüsünü durdurma kapasitelerini kaybederler.